NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 110. 1908
Zaterdag 8 Februari,
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
BaHeilaadseii Overzicht.
VBGi F
Rotterdam!
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK.
Wed. S. I DE J0NGE-VERWF.ST, te Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËM
UIT BS PROVINCIE.
Wester-Schelde.
SWEERT.
re aaDkondigiDg.
f Spoortjjd.
ordon naarHan*-
12,30, nam. 3,25.
alsoorden voorm.
5,38.
rden geen goe-
VENDIENST.
7.— 7.50, 8.20,
0.40 11.—, 11.30,
2.40', 3.-,3.25,
,6,55, 7,15, 7.35,
6.10, 6.30 7.20,
.10, 10.30, 10.50,
.20*, 1.40*, 2.50*,
5,40, 6.30, 7.05,
n Zondags nit.
LEGEAAR
08.
s (behalve Maan-
van Antwerpen
's morg. 7.-- n
8.
Middelb. v. Rott.
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8,-
8.-
8,-
8,-
SCHELDE".
n 19 7,— 10,—
d.20 7,— 10,—
J.21 7,30 10,—
r. 22 8,— 10,
,28 8 10,—
n.24 9,11,—
25 8,30 11,—
n26 8,30 11,—
\27 8,— 12,—
.28 8,30 8,30
r. 29 9,— 9,30
ter een datum ie
tweede getal is
ZIERIKZEE.
orgens 7,30 u.,
middags geen
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
.27 6,30
.28 7,30
.29 7,30
2,30
2 30
2,30
2,30
2,60
2,30
2,80
12,-
1,45
2,30
2,30
t twee stukken
en gesohikt ge-
hij zich midden
mer en sobreef
elijk,in groote,
vere en kunst-
wat het eerste
treft, als voor-
e andere woor-
meentebestuur
kunst vaardig-
zijne overige
ook uit al zijne
en door het
ehependomme
83 tot school
ster benoemd,
het in krijt
ond met witte
eB, van zijne
van dhr. M.
ardenburg.
n dien Ziëuw-
nnen wij hem
iet onthouden,
door ons ge-
egezongen, en
overgebracht
ne oogen
k een zwier
togen,
nk papier,
bedreven
ute hand
nen stand,
geven
moeite en vlijt
eft gewijd."
i
a
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
*?,N VAM i
F. F'. D'HUIJ. ts Middelburg.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer s cent,
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
£^ZtaGSHIBa)anenHnnBaY«gl
V;
7 Februari 1908.
De gemeenteraad van Rotterdam heeft
ingesteld „een ambtelijk toezicht op de
seholen, mede uit gezondheids oogpunt,
door benoeming van iDSpeoteurs".
Met andere woorden geneeskundig toe
zicht op de schoolkinderen.
Het raadslid De Geer (obr.-hiet.) stelde
voor in art. 1 te bepalen dat dit toezicht
zich ook zou uitstrekken tot die scholen
welker besturen het wensohen.
Door het raadslid De Jong (a.-r.) werd
bij de verdediging van dit voorstel en dat
van B. en W. er op gewezen dat hier niet
de school trad in de plaats der ouders.
Het geldt slechts gemeentelijk toezicht
waartoe de gemeente verplicht is en niet
de genezing, daaraan, zoo verklaarde ook
B. en W., mag de school nooit dienstbaar
gemaakt worden.
Het ligt niet op den weg van ons geest
verwante Raadsleden tot een zoodanige
regeling het initiatief der gemeentebesturen
aan te bevelen.
Dooh waar de gemeentebesturen met
voorstellen in dien geest komen, is 'tge-
wensoht dat zij, gelijk te Rotterdam,op hun
hoede zijn om te zorgen dat de bijzondere
scholen, voorzoover hare besturen dit wen-
schen, niet worden uitgesloten.
De quaestie van geneeskundig toezicht
op de scholen heeft met het beginsel van
ouderroeping niets te maken. Het geldt
bier niet een ingrijpen van schoolartsen om
te doen wat de ouders behoorden te doen,
maar een waken van overheidszjj dat de
gezondheid der kinderen op de scholen
geen schade lijden.
Dit is iets noodzakelijks.
Dat de Rotterdamsche Raad 't voorstel-
De Geer-De Jong aannam en daarna ook dat
van Burgemeester en "Wethouders, zij het,
met meerderheid van slechts één stem, is
eenerzjjds als 'n overwinning in de richting
der rechtsgelijkheid te besehouwen,enande-
rerzijds als 'n bewijs dat men ook aan onze
zijde de verbeteringen van den modernen
tijd gaarne aangrijpt, wanneer daardoor
geen der Chr. beginselen schade lijdt.
Blijkbaar wordt dit nog niet algemeen
beaamd. Immers onder de tegenstanders
van het voorstel-De Geer-De Jong was ook
de a.-r. heer v. d. Pols, die met den a.-r.
heer Slob tegen de geheele verordening
stemde, waarschijnlijk wel omdat hij elke
ovorheids-inmengingin zaken onze scholen
afkeurt, en den eersten stap die tot st&ats-
onderzoek aan den lijve lijdt wilde voor
komen.
Doch, gelijk wij zeiden, dit lag heele-
maal in 't voorstel niet.
Voor onze geestverwanten in andere
gemeenteraden is 't gebeurde allicht een
maatstaf. Daarom dan ook vestigen wij er
de aaudaoht op.
Tussehen twee haabje3 zij hierbij opge
merkt dat het tijd wordt een bond van
antirevolutionaire gemeenteraadsleden op
te richten.Dergelijke quaestiën kunnen dan
in de vergaderingen van dien Bond aan 'n
grondige bespreking worden onderworpen.
■f
Wij vragen de aandacht voor het jongste
Leekediohtje van Anonymus uit de ru
briek „Boert en Ernst" in het Bijblad van
het Geïllustreerd Volksblad voor Nederland,
uitgave D. v. Sijn, Rotterdam.
KONINGSMOORD.
Alweer een Koningsmoord
O, gruwel onzer dagen
O, helsche geesten, die
slechts wrok in 't harte dragen 1
Gij viert uw hoogtijd wèl,
als 'tvolk, verdwaasd, gelooft.
Dat 't Licht daar Boven thans
voorgoed is uitgedoofd 1
Tenzij nog de Oude God
Zich over ons ontferme,
En vorsten, natiën,
genadiglijk bescherme,
Wordt alle macht en recht
op aarde almeer ontwricht,
En in een stroom van bloed
des Satans rijk gesticht 1
Aan het feit dat in 1574 bij een neder
laag waar Lodewijk en Hendrik van
Nassau tegen de Spanjaarden met andere
dappere edelen sneuveideD, ja geheel weg
raakten, zoodat men hen nimmer heeft
kunnen terugvinden,is 't berispelijk spreek
woord ontleend Ik wou dat hij (of zij) op
de Mookerheide zat.
Dit beteekende ik wou hij (of zij) dood was.
Meer en meer begint eohter ten gevolge
van veranderde omstandigheden ditspreek-
woord in zijn omgekeerde te verkeeren.
Wie nu iemand naar de Mookerheide
wensoht, spreekt de hoop uit dat hij leve!
Van „heide" is eigenlijk al sinds lang
daar geen sprake meer. Doch des te meer
van bosoh en natuurschoon heuvels en
dalen. Zoo wordt de Mookerheide al meer
een herstellingsoord en ontspanningsplaats.
Veel grond is er al verkocht voor het
bouwen van villa's en lusthuizen.
Binnenkort zal er ook, indien de plannen
slagen, een R.-K. sanatorium verrijzen.
Zoo verandert 't al.
1903
Een Amsterdamsoh soeiaal-demoeraat
heeft onlangs het denkbeeld opgeworpen,
de huidige werkloozen te gebruiken tot
revolutionaire optochten en demonstraties.
Dat zou strekken „totsehrik van'tkapitaai".
Het Volk heeft dit afgeraden, o.a. met de
verstandige opmerking, dat het tot sehade
zou worden van de werkloozen zelf, daar
de ondersteuning dan allicht minder ruim
zou gaan vloeien. En wat het sehrik-
verwekken aangaat ging Het Volk
voort na 1903 schrikt het kapitaal zoo
gauw niet meer.
Dit zijn merkwaardige woorden.
Zóó werkt de kloeke handhaving van
het gezag door het ministerie-Kuyper nog
immer zegenend na. Ware in die dagen
het gezag weifelend opgetreden, zooals in
de adressen van sommige oorporaties
(Liberale Unie, Vrijz.-Dem. Bond enz.)
werd aan de hand gedaan, dan zou nog
lauge jaren de terroristische weg eenige
bekoring behouden hebben. Evenals nu de
krachtige fDuiking van 't terrorisme leering
heeft afgeworpen ook voor de toekomst.
De daad van het Kabinet van 1903 heeft
aan velen de belustheid op „anarchistisch
avontuur" finaal verleerd heeft de open
bare orde niet alleen momenteel beveiligd,
maar ook blijvend gestevigd. Nederl,
De colporteur K. te Rotterdam, door de
Rotterdamsche Rechtbank veroordeeld tot
6 maanden gevangenisstraf wegens aan
zetting tot sabotage, is door het Haagsehe
gerechtshof vrijgesproken. Het Hof nam
aan dat K. niet heeft opgeruid, dooh slechts
aangeduid heeft waarin sabotage bestaat.
Het zal na zoodanige beslissing tijd wor
den dat de wetgever een verandering in
't desbetreffend artikel voorstelt, en ten
dentieuze opsomming of uitlegging ook
onder opruiing tot bet plegen der daad
brengt.
Goed geantwoord.
In een trein-coupé zaten eens eenige jon
gelieden van de soort, die zich inbeelden,
heel wat te zijn, omdat zy niets gelooven,
en wier wetenschap bestaat in spotten met
zaken, waarvan ze niets begrepen.
Bij een tusschenstation stapt 'n dominee
in de coupé. Blikken van verstandhouding.
„Dominee", zegt een der fatten, met een
slim knipoogen tegen zijn kornuiten, „u
weet zeker het laatste nieuws nog niet
„Neen, mijnheer", antwoordt de predi
kant-, „ik heb vandaag nog geen krant ge
lezen".
„Zoo U west er dus nog niets van
Iedereen praat er over".
„Neen, ik weet waarlijk niet wat u be
doelt".
„Dan beu ik zoo gelukkig, de eerste te
zyD.dic u 't groote nieuws kan mededeelen.
Nu dan, in den afgeloopan nacht is de
duivel gestorven
„Wezenlyk antwoordt de predikant.
„Dat is erg. Ik heb altijd medelijden met
weeskinderen. Ik condoleer u mat het ver
lies van uw vader".
De heele coupé had schik, behalve de
geestige fat. (De Spiegel.)
Portugal.
Wij kunnen ons nu verder bepalen tot
de opneming van losse berichten.
De toestand van koning Manuel is veel
verbeterd. Zijne omgeving doel moeite,
hem te overreden van de begrafenis weg
te blijveD, blijkbaar uit vrees voor een
nieuwen aanslag
De administratieve commissie, die den
gemeenteraad van Lissabon had vervangen,
heeft bedankt. In andere gemeenten zullen
de commissies vermoedelijk dit voorbeeld
volgen. Dan zullen nieuwe raadsverkiezin
gen uitgeschreven moeten worden.
Gisteren meldden wij, dat de polilieke
gevangenen ontslagen zijn. Dit was ODjuist,
zij hebben slechts verlof gekregen, om aan
hunne familie open bestelde brieven te
schrijven.
De levensverzekeringen yan koning
Carlos waren, volgens een nader berieht,
een van 1,500,000, een van 250,000 en een
van 5000 frs.
De vrijzinnige bladen, blijkbaar in alle
landen, gaan voort met hun barre critiok op
Franco. Men zegt wel dat hjj gevlucht is,
doch men verwacht hem spoedig terug. Bet
zal de vraag ziin, gelijk wij reeds van deu
beginne zijns optredens gezegd hobben, of
hij niet juist de eenige man zal blijken, die
in het fèl revolutionaire Portugal 't konink
lijk gezag kan handhaven. Hat kabinet
Ferreira is begonnen met zoete broodjes te
bakken voor de revolutionairen. Laat ons
afwachten of dat de rechte weg zal zjjn om
de rust te doen terugkeeren. Met „aap-wat-
heb-je-mooie-jongen" te speleD, houdt men
den aap wel een oogenblik in goed humeur,
dooh een aap blijft hij, dat wil zeggen
niet te vertrouwen.
Ook moet men niet denken dat Franco,
als hij gevlucht is, dit uit vrees heeft gedaan.
Nog Dinsdag trotseerde de onverschrok
ken man de woede van het volk, toen hij
in volle uniform door de voornaamste straat
wandelde, ofschoon zijn oude vader vooraf
aan aanvallen van het gepeupel had bloot
gestaan.
Te Lissabon is het volkomen rustig. De
troepen, die het plein en de straten in het
midden van de hoofdstad sedert den aan
slag bezet hield6D, zijn geheel terugge
trokken. Da republikeinsobe en revolutio
naire agitatie is op het oogen blik tot slaan
gekomen. De Koning zal gratie verleenen
aan d© matrozen van de kruisers „Vason
di Gsma" en „Dom Carlos", die in 1906,
na hun muiterij naar het bagno in de
Afrikaansehe koloniën werden gezonden.
Bovendien zullen allen, die onder de regee
ring van Franco werden gevangen gezet,
worden vrijgelaten, behalve zij, die den
koningsmoord bewerkte", of er mede
plichtig aan waren.
Mac had o, het hoofd der republikeinsche
partij, legde de volgende verklaringen af:
„De republikeinsche par'.ij is een partij
met grondbeginselen, die discussies houdt,
propaganda maakt, maar geen misdaad
wil. Ik heb dikwijls aan de monarchisten
herhaald, dat de vrijheid van drukpers,
vao vareeniging en van verkiezing, nood
zakelijke vrijheden zijn. Dat het volk zieh
uitspreke, welke regeering aan de alge-
meene opinie voldoet. V/ij wensehensleohts
een républic-k te vormeD, langs vredelie-
venden en wettelijken weg".
Nog wordt verteld of't waar is, weten
wij natuurlijk nietdat in den nacht,
volgende op den aanslag, een hevig tooneel
plaats had in den Staatsraad, tussehen
Frauco en den hertog van Oporto, den
broeder van koning Carlos. De hertog
stond op en stelde Franco verantwoordelijk
voor de ramp. Franco wilde zieh verde
digen en zijn gedrag verklaren, waarop
de hertog van Oporto de hand ophief, om
Franco in het gezicht te slaan. De andere
ministers kwamen tussohenbeideén maak
ten een eind aan het pijnlijk tooneel.
Men leest telkens van nog een den her
tog van Braganza die familie-aanspraken
kan doen gelden op den troon.
Dai is Don Miguel, die een kasteel in
Seebenstein bij Weenen heeft.
Het huis van Braganza is in 1640 op
den troon gekomen, terstond nadat Por
tugal na den 60-jarigen druk onder Spanje,
zieh van dat rijk had losgescheurd.De eerste
koning uii dat Huis was Jan IV. Zijn
aehier-aohterkiemzoou Joan VI verhuwde
in 1907 met zijn familie van Brazilië,
dewijl Portugal door Napoleon veroverd
wss. In 1821 keerde hij er terug met zijn
zoon Don Miguel, terwijl zijn oudste zoon
Don Pedro regent, later Keizer, van Bra
zilië werd.
Don Miguel geraakte wegens zijn reac
tionaire gevoelens in onmin bij 'I volk en
zóó buitenslands, doch hij keerde bij deD
dood zijns vaders in 1826 terug, cd werd
benoemd tot regent voor Uou Pedro's doch
ter Maria da Gloriadoch hij regeerde zoo
reaotionair dat Pedro uit Brazilië zelf
overkwam en zijn broer wegjoeg. Van
dien broer is nu Don Miguel, de Kroon
pretendent uit WeeneD, een kleinzoon;
Koning Carlos was een kleinzoon vao
bovengenoemde Maria da Gloria die met
haar neef Ferdinand van Saksen Cobu-g
gehuwd was. Met baar ging dan ook het
Huis vaa Braganza in dat van Saksen
Cohurg over.
Vlissingen. Met den trein van 9 uur
is hedenmorgen hier aengïkomen de gene-
raal-majoor A. J. Vetter, oommandant der
derde divisie infanterie te Breda. Genoemde
opperofficier houdt hier een tactische oefe
ning op de kaart met de officieren uit de
garnizoenen Middelburg en Vlissingen.
Vlissingen. Dan heer P. Strikwerda,
adjuuct-icspeeteur van politie alhier, is als
zoodanig benoemd te Leiden met ingang
van 20 dezer.
Vlissingen. De Noord-Duitsche mail-
trein vertrok hedenmorgen van hier met
een kleine 900 postzakken, hoofdzakelijk
Amerika&nsehe mail.
Met 20 dezer wordt aan boord van
Hr. Ms. logemsntschip „Neptuuus" o. a.
geplaatst de luitenant der mariniers J.Oele.
Vlissingen. Gisterenavond werd ten
huize van sehipper J. Sohroevers, door het
comité van de maatschappij Zeeland de
oorkonde uitgereikt, behoorende bij bet
blijvend aandenken, een vlag, door het
personeel dier maatscbeppij geschonken.
De familie Sohroevers heeft tot zelfs uit
China blijken van weardeering ontyangen.
Er gewerd haar een brief uit Sjanghai,
waarin eenige daar gevestigde oud-Vlissin-
gers hun warme sympathie betuigen met
hun stoutmoedig gedrag.
Sluis. Helenmorgen hal d9 landbou
werszoon B. dicht by de Draaibrug (tus
sehen dezo gemeente en Aardenburg) bet
ongeluk van 'n wagen te vallen. Hy kwam
zoo ongelukkig terecht, dat toen hjj werd
opgenomen de levensgeesten reeds waren
geweken. Spoedig ingeroepen geneeskun
dige hulp mocht helaas niet meer baten.
Borssele. Woensdag D.V. treedt ds.
vau der Kamp om half zeven ure. en niet
om 6 uur op, zooals eerst gemeld is.
Kloetinge. Ecu zoon van den arbeider
J. van de Velde, die een tweejarig paard
van den landbouwer L. van Dijko zou
dresseeren, kreeg van dit dier een slag
tegen het hoofd. Dr. Coenen verleende
heelkundige hulp.
Driewegen. In de Donderdag gehouden
Raadsvergaderiïjg waren alle ieden tegen
woordig. De jsarwedden der onderwijzers
werden bij verordening geregeld. In de
begrooting dienst 1907 werden eenige af-
en overschrijvingen gedaan. De rooilijn voor
te bouwen woningen aan het Kortewegje
werd bepaald op 3 M. afstand van den
kaut der sloot. In beginsel werd beslolen
aan Burgemeetter en Wethouders op te
dragen bestek en begrooting te doen op
maken om van het koetshuis bij de voor
malige dooterswoning eene veldwachters-
woning te maken. Voor bewezen diensten in
1907 werd den rijksvetdwaehterVermeulen
een gratilieatie van f 10 toegekend. Een
kohier hondenbelasting voor 1908 weid
opgemaakt met 25 honden le klasse en
5 honden 2e klasse tot een bedrag van
f 55. Ten slotte werd hat kohier van den
hoofdelijken omslag vastgesteld met een
belastbaar inkomen van 141500 en een
percentage van 3.79
Rilland Bath. In de Donderdag gehou
den gemeenteraadszitting was de heer Boot
met kennisgeving afwezig. Medegedeeld
werd dat door B. ea W. boekeu en kas van
den gemeente-ontvanger nagezien en in
orde bevonden zijn dat door Ged. Staten
was goedgekeurd den verkoop van grond
san da heoren C. Senise en Jac. Philipse.
Ingekomen was vervolgens het verslag van
de commissie tot wering van schoolverzuim
te Bath over 1907, alsmede een verzoek van
dokeeren J. Kouman en E. Akkerman tot
aankoop van een gedeelte bouwterrein.
Op dit laatste verzoek werd met algerueene
stommen gunstig beschikt, terwijl de an
dere stukken voor kennisgeving werden
aangenomen. De voorzitter deelde verder
mede de uitslag van de aanbesteding bij in
schrijving van een gedeelte tuingrond. Alle
percselen werden, voor zoover ze niet voor
bouwgrond aangevraagd zijn, aan den
hoogsten inschrijver gegund. De prijzen
varieerden tussehen f 0,25 en f 0,35 per
roede. Een perceel bleef onverpacht als
zijnde daarvoor niet ingeschreven.
Als nu kwam aan de orde de verordening
in zake de regeling der jaarwedden van de
onderwijzers, ingevolge de onlangs aan
genomen wet, alsmede ook de bespreking
aanvrage verbetering of nieuw station.
Beide punten werden naar aanleiding van
enkele vragen gedaan door de heeren
Butijn en Griep aangehouden, tot een vol
gende vergadering teneinde wat het eerste
punt betreft den leden de gelegenheid te
geven, wijzigingen aan te brengen en wat
het laatste betreft het rekest uitvoerig te
behandelen.
St. Maartensdijk. D.V. Dinsdag 18
Febr. hoopt prof. mr. Diepenhorst van Am
sterdam 6ene rede te houden voor de a.-r.
kiesvoreenigingalhier,welke tot onderwerp
zal hebben „Godsdienst is een zaak van
elks persoonlijke overtuiging" terwijl ds.
Prins van hier eene politieke rede hoopt te
houden voor de a.-r. kiesvereeniging te
Zonnemaira.
Hechts zak eis,
Arrondissements-Itechtbanh te Middelburgm
Heden Vrijdag ïijn veroordeeld wegens
huisvredebreukW. K. M., 23 jvarens
gezel, Middelburg, met bekrachtiging van
diens verstek-vonnis d d. 21 Juni 1.1., waar
van hij in verzet wa3 gekomen, tot 2 mnd.
gev.-strsf
eenvoudige beleedigingL. C. H., 27 jaar,
kantoorbediende, Middelburg, tot f 10 b s
10 d. h.;
bekleeding van. een ambtenaar: J. W., 55
j zonder beroep, Vlissingen, tot flOb. s.
'10 d. h.;
diefstalJ. de R, 50 j., koopman, Arno-
muiden, en R. D., 33 j., veldwachter, Axel,
beiden tot 1 m. gev. straf;
onbevoegd uitoefenen der geneeskuru lA.
de W., 65 j venter, Goes, met vernietiging
van een vonnis van het kantongerecht te
Goes, tot 2 maal f 15 b s. 2 maal 10 d. b.
oplichting: J- C. v. R., 40 j., we-.kmao,
Goes, tot 4 m. gev. straf;
mishandelingG. E. 120 j., en D. I).,
19 j., arbeiders, Sas vsn Gent, de le tot
3 w. en de 2a tot 14 d. gev. straf; en
landloopertjP. de K., 54 j., werkman,
en J. B., 55 j., reldarbeidcr, briden zonder
vaste woon- of verblijfplaats en gedetineerd
