NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 104. 1908.
Zaterdag 1 Februari.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
DE JONG&VERWEST te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT DE PROVINCIE.
i&eclit 8 zak en.
LEESTAFEL.
Kerknieuws.
Schouliiieuws.
Gemengds Berichten.
te
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
.AN
van 5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cem,
Familieberichten van i—5 regels 50 cent, iedere rege!
meer 10 cent.
31 Januari 1908.
De Nieuwe Rolt. Crt. neemt, blijkbaar
met schrik, een bericht over uit Het Week
blad van het Recht, van 29 dezer, aangaande
het veldwinnend pogen om zware mis
dadigers die bij onderzoek blijken „erfelijk
belast" te zijn, door een operatie de ge
legenheid tot zelf-uitbreiding te ontnemen,
en la .ga dien weg 't geslacht der zware
misdadigers te doen uitsterven.
De wetgevende macht in den N.-Ameri-
kaansohen staat Indiana heeft bij wet van
9 Maart 1907 dienaangaande zeer bedenke
lijke voorsehrilten gegeven. «Op grond van
de overweging dal herediteit (erfelijke
belastheid) een belangrijk aandeel heeft in
de vermenigvuldiging van misdrijf en
onnoozelheid, zoo wordt aan ieder geslicht,
waarin onverbeterlijke misdadigers, idioten
en zwakzinnigen worden opgenomen, de
plicht opgelegd twee ervaren chirurgen
van erkende bekwaamheid onder het ge-
stiohtspersoneel op te nemen. Aan deze
zal worden opgedragen met den eersten
geneesheer van het gesticht een onderzoek
in te stellen naar den psyohisohen en
liehamelijken toestand van die verpleegden,
die door den geneeskundige of hetgestichts-
bestuurdaarvoor worden aangewezen.Wan-
neer het èa naar het oordeel van dat bestuur
èn naar dat der deskundigen niet wensche-
lijk is bij 't onderzochte individu voortplan
ting toe te laten en de waarschijnlijkheid
ontbreekt, dat zijn psychische toestand zal
verbeteren, zullen de deskundigen bevoegd
zijn
En dan volgt 't voorschrift waarop wij
hierboven zinspeelden.
Het voorschrift is al even afgrfjselyk als
de misdaad die er aanleiding toe was, doch
past geheel in 't kader van de niet minder
afschuwelijke leer onzer hedendaagsche
moderne juristen en chirurgen dat mis
daad geen zonde meer is en de misdadiger
niet meer is een gezond man die willens en
wetens zondigt, maar een ongelukkige
geesteskranke en slachtoffer zijner ge-
Iboorte. Van de afschuwelijke leer dat de
bron van het kwaad, indien het nog zoo
heetea mag, niet is het hart, maar gezocht
moet in afwijkingen van hersengawicht en
schedelvorm en aangezichtsafmeting.
Van zoodanig een leer is het afmakiDgs-
systeem de meest stuitende conaekwentie.
Middelburg. De thans te Amsterdam
gedetacheerde miliciens van het 2e batalj.
3e reg. inf. alhier, worden op morgen,
Zaterdag, door 8 andere miliciens ver
vangen, die daarheen vertrekken per spoor
trein van 7 uur 8 min. voormiddag.
Middelburg. De le luitenants jhr. C. M.
Storm van 's Gravesaude en jhr. Oh. J. van
Adrichem Boogaert van het 2e Bataljon
3e Regiment Infanterie alhier, zullen de
tactitche oefeningen, welke den 20 en 27
Februari a.s. te Breda onder leiding van
oen Generaal-Majoor divisie-commandant
worden gehouden, bij te wonen.
Middelburg. Een kind van vijf è,zes
jaar is Woensdagnamiddag alhier oorzaak
geweest dat een ander gedwongen werd
zijn leven te wagen.. Het begaf zich nog
op het ijs in de Vest tusschen de Koepoort
en den Veerschen weg en zakte er door.
Zijn twaalfjarige broer, die hem te hulp
wilde komen, geraakte ook te water en
beiden verkeerden in gevaar van te ver
drinken. Een tweetal timmerlieden, daar
in de buurt, haastten zioh met ladders, om
hen te redden. Een boerenjongen, zekere
A, Barentsen, schoot ook toe en waagde
zich, met levensgevaar, op bet ijs. Eerst
toen er een drietal ladders op het ijs waren
gelegd, gelukte het hem de beide jongens,
die al geheel onder waren gedokeD, te
redden. (M. G.)
Vlissingen. Zooals vroeger gemeld
werd, zou het, den familie Schroevers aan
geboden aandenken, uit een zijden vlag en
wimpel bestaande, vergezeld gaan van een
«orkonde op perkament. Die is nu dezer
ESES
dagen klaar gekomen er moet nog 'n lijst
omheen. Het is een prachtig stuk werk 1
Die lucht, die over de Doris heenslaande
zee, die zeilende schuitW at staat dat er
alles mooi op. Van den vervaardiger, dhr.
T. E Bretsehneider, zagen we al heel wat
moois op het gebied van teekenen en schil
deren, doch deze arbeid spant de kroon.
Heel verstandig dat men 't te schrijven deel
dier oorkonde aan dhr. P. G. Laernoes op
droeg. Hy toonde ook nu weer kranig met
de pen te kunnen omgaan Het geheel vormt
iets werkelijk moois, dat altijd een groote
waarde blijft behouden, zoo wat het werk
zelf als de aanleiding er too betreft. M. G.
70 studenten van de Teohn. Hooge-
sohool te Delft, en 5 hoogleeraren zullen
Zaterdag de werkplaatsen van de Maat
schappij «De Schelde" alsmede de booten
van de Maatsob. «Zeeland", te Vlissingen
bezoeken.
Goes. Benoemd tot Adjunct-Generale
Brandmeester alhier, dhr. S. Duvekot Cz.
Goes. Wij verwijzen onze lezers naar
de advertentie „Pomona" op de 4e blad
zijde van ons blad.
Als het, beste middel tegen alle planten
ziekten en het meest doeltreffend verdel
gingemiddel van schadelijke inseccten,
wordt door N. V. Utreehtsche Oliehandel,
Haringvliet 9, Rotterdam, in den handel
gebracht „Vruchtboom Carbolineum Po
mona'' dat op vele plaatsen verkrijgbaar is
g8steld. De firma ontving reeds vele tevre
denheidsbetuigingen en daarom kan een
proef met het middel door alle belangheb
benden als in bun eigen voordeel in ernstige
overweging worden gegeven.
Goes. Op verzoek plaatsen wij het
volgende
De Commissie voor „de Oeoonomisehe
Spijsuitdeeling" te Goes, maakt bekend,
dat de laatste ex'ra-bedeeling van brood
en spek uit de gift van II 31. de Koningin
zal plaats hebben op Zondag 2 Februari
1908 te 11 uur. (Get) B. M. den Boer,
voorzitter, en I. D. Fransen van de Putte,
secretaris-penningmeester.
Nieuw- en St. Joosland In Feb.
wordt hier een hulppostkantoor gevestigd.
Tot brievengaarder is aangewezen de heer
A. van den Ameele, thans als zoodanig
werkzaam te Grijpskerkke.
Philippine, 29 Januari. Door de ruim
60 inwoners van den Kanaal-en Stellepoider
i3 een adres gezonden naar Ged. Staten
van Zeeland, met verzoek deze polders te
voegen bij de gemeente Philippine. Boven
genoemde polders behooren namelijk tot
de gemeente Hoek, waarvan zij dooreen
water van ruim 1000 M. breedte zijn ge
scheiden. Zelden of nooit bezoeken de
bewoners dezer polders hunne gemeente,
terwijl de kinderen het grootste gedeelte
van het jaar onmogelijk naar school kunnen
gaan. De meeste kle'nen blijven dan ook,
ondanks de Leerplichtwet, van alle onder
wijs verstoken. Bovendien iigt de gemeente
Philippine in de onmiddellijke nabijheid
van deze polders.
IJzendijke. Gekozen tot raadslid de
heer Iz. Leenhouts (1
Rilland. De Woensdagavond gehouden
vergadering der landbouw vereen. „Rey-
genbergh" was bezocht door 13 van de 22
leden onder presidum van dhr. J. J. van
Gorsel, burgemeester.Als bestuurslid werd
herkozen de heer M. A. van de Linde met
12 stemmen tegen 1 op dbr. J. A. Colpaart.
De heer J. Vogelaar eveneens aan de beurt
van aftreding bedankte wegens a s. vertrek
naar Krabbendijke als gewoon en als be
stuurslid. Op verzoek bleef hy evenwel lid
doch als bestuurslid wenschte hij niet meer
in aanmerking te komen. Bij eerste stem
ming verkregen daarvoor dhrn C. J. v. d.
Werff 6, J. Blok Jz. en P. Bruynzeel elk 2
en J. Q C. Wabeke, M. v. Liere en Van de
Voorde 1 stem bij tweede vrije stemming
werd gekozen de heer C. J. v. d. Wei ff met
7 stemmen, dhrn. J. Blok Jz P. Bruijnzeel
en J. Q. O. Wabeke verkregen resp. 3, 2 en
1 stem. Uit de rekening en verantwoording
bleek dat f 102 goed slot aanwezig was. De
aanbesteding der chilisalpeter zal plaats
hebben in 2 bestedingen, de eerste werd
bepaald op Vrijdag 7 Febr. a.s. levering
tusschen 15 Febr. en 1 Maart aan de haven
te Bath. Als vrucht der cursusles3en van
den cursus voor volwassenen werden door
verscheidene leden ook nog opgave gedaan
voor aanbesteding van ammoniak-super-
phosphaat, patent-kali en kaïaiet. Ook
zullen weder een paar proef velden worden
aangelegd bij de heeren Boot en Bruijnzeel,
teneinde nogmaals de meer of mindere
werking der stikstcfkalk na te gaan. Als
commissie met dien aanleg, enz. belast
werden benoemd dhrn Boot, Bruijnzeel, v.
Liere en v. d. Linde. Inzake het punt ver
betering van 't station op verzoek van dhr.
Bruijnzeel op de agenda geplaatst, werd
besloten adhaesie te betuigen aan de ver
zoeken eerstdaags van andere colleges uit
gaande. Daarna werd de vergadering ge
sloten.
Veere. De verkiezing vooreen lid van
den raad vacature W Dekker is
bepaald op Dinsdag 11 Februari, de stem
ming zoo noodig op Vrijdag 21 Februari
en de herstemming op Dinsdag 3 Maart a.s.
(Wijl wij dit bericht van onzen bericht
gever Vrijdagmorgen 11 uur ontvingen
moesten wij het uit de Midd. Crt. van
Donderdagavond overnemen Red
Arrondissements-Rechtbank te Middelburg
Heden, Vrijdag, zijn veroordeeld wegens:
diefstal: W. B 28 j., veldarbeider, Ril-
land-Bath, tot 14 d. gev. straf; en
het plegen van ontuchtige handelingen met
iemand beneden de 16'jai-en: J. W 17 j.,
brood bakkersknecht, Neuzen, thans te Mid
delburg in hechtenis, tot 4 m. tuchtschool.
vrijgesprokenC. E., 39 j., veldarbeider,
Zaamslag, beklaagd van overtreding der
drankwet, met vernietiging van he.t vonnis
van het kantongerecht te Neuzen.
De Vriend des Huizes. Tijdschrift
voor het Huisgezin, onder Hoofdred.
van ds. J. Schrijver. Januari 1908.
Neerbosch, Neerboseh' Boekhandel.
Wij zouden haast vergeten hebben dit
prettige, prachtige tijdschrift te bespreken.
En dit zou jammer zijn, want de nieuwe
jaargaBg is weer ingetreden. Deze Januari
aflevering is zoo mogelijk nog mooier als
die van vorige jaargangen. Los er in een
lief tafereeltje in aquarel-druk. Voorin, in
zachte veelkleurigheid, de typische schil
derij waar de Heiland ziju zegen aan de
kinderen schenkt en belooft.
En voor 't overige degelijke verhalen
H. B. v. Lummel begint ziju „Fabri-
kaners". Velerlei goeds wordt vsd het
Zweedrche Hof wordt verhaald. En Va
lentine, een episode uit de vervolgingen
der Hugenoten, belooft een inooi verhaal
te zijn. Wat keurige photo up-to-date is
die „Rijp"! Hoe leuk begint „de geschie
denis van Kobus Haneman". Laat ons,
indien wij er over denken onzen jongen
gasten een ontspanning te geven, „De
Vriend des Huizes" eens laten komen. Hij
zal niemand teleurstellen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Kago P. de Jong. cand.
te Soheveningen te Oudemisdum C.
H. Nolke te Hatfem.
Aangenomen naar Bergschenhoek door
D. v. Lutterveid te Otterloo.
Geref. Kerken.
Wegens gezondheidsredenen moest de
bekende directeur en zendeling-arts van
het zendingehospitaal Petronella te Djooja- j
earta naar Nederland terugkeeren. Dr 1
Soheurer is thans van zijne kwaal in zoo-
verre hersteld, dat hij opnieuw de studie i
heeft aanvaard. Dr. Scheurer is daartoe
naar Groningen gegaan om de practisohe
colleges van de hoogleeraren Wiersma en
Wenokebaeh bij te wonen. Dr. Soheurer
hoopt zioh later weder als zendeling-tjrts
geheel aan den arbeid der zending in Indië
te wijlen.
Te Zeist is in den ouderdom van
77 jaar overleden ds. E, Weiss, em.-pre
dikant bij de Evang. Broedergemeente.
Zijn laatste standplaats was Haarlem.
Bij Kon. Basl. is bepaald, dat aan de
ouderwijzers, die door den minister van
koloniën ter beschikking van den Gouver
neur-Generaal van Nederlandsch-Iudië zijn
gesteld of zullen worden gesteld om daar
te lande te worden benoemd tot onderwijzer
der derde klasse bij het openbaar onderwijs
en die na 31 December 1907 in Indië zijn
aangekomen of zullen aankomen, daar le
lande zal worden voldaan eene buitenge
wone gratificatie ten laste van de Indische
geldmiddelen, bedragende ééoc maand van
het activiteitstraktemant waarop de eerste
benoeming plaats heeft voor hen die bij
hunne aankomst in Indië ongehuwd zijn
en twee maanden van genoemd traktement
voor hen die alsdan gehuwd zijn.
Hoedekenskerke. Mej. C. M. Goeman,
onderwijzeres aan de o. I. school alhier is
met ingang van 1 April as. als zoodanig
aan de Chr. School bent emd te Parraga(Fr.)
Aan de universiteit te Utrecht is het
kerkel. voorber. examen afgelegd door de
heeren J. W. van der Does eu P. Stegenga
het cand.-examen theologie I door dc-n heer
R. ten Kate en het cand.-examen theologie
II door den heer J. H. Sshuurmans Stek
hoven.
Het salarisivetje- Rink-
In verband met het salariswetje voor onder
wijzers van 28 December j.l. is door den minister
aan Gedeputeerde Staten in de provincie een
schrijven gericht inhoudende o. a. dat bij de
berekening van het aan de gemeenten over
1908 te verleenen voorsehot van Rijkswege
dient te worden gelet op de gewijzigde mini
mum jaarwedden in art. 26 vastgesteld. Anders
gezegd, het Rijk keert aan de gemeenten over
19O8 een voorschot uit in overeenstemming
met de nieuw aangenomen minima, alzoo een
hoogere som dan te voren het geval was.
Aan de gemeenten is het nu te weten, of
dat meerdere zal strekken, voor zoover de wet
daartoe niet verplicht om de salarissen te ver
beteren, dan wel of het ten bate van de ge
meentekas zal komen.
Een actie om het laatste te voorkomen, is
bereids op touw gezet vanwege een der afdee-
lingen van het Ned. Onderwijzers-Genootschap.
L. Crt.
Woensdagmiddag zyn te Made drie
kinderen door het ijs gezakt en verdronken.
Een 13jarig meieje dia zich moedig op het
ijs begaf om hen te redden, geraakte zelf in
een bijt en kon niet dan met moeite gerad
worden. De tuinknecht op een buiten te
Soest, die aan toevallen leed, ia in den
vijver gevallen en verdronken. Een
vrouw te Noorden, Z.-Hdie ongeveer
twee maanden geleden de onvoorzichtig
heid beging petroleum in een reeds bran
dende kachel te gieten en zich daarbij
allerhevigst brandde, is, hoewel in den be
ginne baterschap intrad, thans aan de ge
volgen overleden.
Men meldt uit Eindhoven
Aan de sigarenfabriek der firma Van
dar Tack en Co., alhier, waar reeds her
haaldelijk „sabotage" voorkwam, was dit
ook hedenochtend weder het geval. Drie
malen herhaalde de patroon de aanmaning,
dat men hem den schuldige op zijn kantoor
zou komen opgeven, of algemeen ontslag
zou volgen. Toen dit zonder gevolg bleef,
is de fabriek gesloten en het werkvolk,
pl.m. 80 man, ontslagen.
(Sabotage is, gelijk de lezer weet, op
zettelijk, stil, stuk maken van werktuigen
die den patroon toebehooren).
In het kiesdistrict Brielle is tot lid
der Staten van Zuid-Holland gekozen S. C.
Korteweg (I.) met 1585 st. tegen 842 op
G. v. Aodel (a.) en 452 op mr. P. J,
Troelstra (s.)
Naar de Prov. Gr. Crt. verneemt,
zal mr. E J. Th. a Th. van der
Hoop van Sloehteren zijn lidmaatschap
van den gemeenteraad te Groningen
neerleggen en zioh na een huwelijksreis
naar Oosl-Indië op het vaderlijk landgoed
in de gemeente Sloehteren vestigen.
Mr. Palijn, lid van de Tweede Kamer,
heeft, na bespreking met de overige hoofd
bestuursleden van Sohut'tevaer zijue benoe
ming als hoofdbestuurslid aangenomen.
Drie inbrekers,die te 's-Gravenhage
in een der vorige nachtendoor rechercheurs
werden aangehouden in het bezit van twee
zakken vol van allerlei voorwerpen, afkom
stig van een dien nacht gepleegde inbraak
in een huis aan de Sophialaan, hebben een
volledige bekentenis afgelegd. Da aange
houdenen, van wie er twee goede bekenden
van de justitie zijn, hebben op een vreese-
lijke wijze huisgehouden in dewoniDg.waar
zij hebben ingebroken. Gasornameaten zyn
afgerukt, looden buizen van gas- en water
leiding afgesneden, een twintigtal koperen
kroneD, deurknoppen en koperen platen
van de verwarmingstoestellen afgeschroefd.
Het drietal is thans naar het huis van be
waring overgebracht.
Ia e?ne Miandagavond te Bergen-
op Zoom gehouden vergadering van de
werkliedenvereniging „Patrimonium" is
besloten, z'ch te wenden tot de Slagers-
vereeniging „den Bmten Os" alhier, met
het verzoek het daarheen te leiden, dat er
voor de slagers algeheale Zondagsrust
wordt ingevoerd.
De werkloosheid te Amsterdam.
Uit Amsterdam meldt men
De penningmeester van de commissie uit
de burgerij bericht dat in de week van 23 —29
Januari, bij hem zijn ingekomen giften, ten
bedrage van pl.m. f 7000, uitmakende met
hetgeen vroeger opgegeven is, en verder ont
vangen toezeggingen, een bedrag van ruinr
f150.000. Een alarmeerend bericht over een
gezin in de Rozenstraat, bracht hem een stort
vloed van grootere en kleinere bijdragen uit
alle deelen van ons land, en zelts uit den
vreemde; ook karrevrachten pakken goed,
kleeding en levensmiddelen. Ai deze zaken
werden door hem afgegeven aan de „Com
missie tot steun aan kinderen van werkloozen",
die reeds een paar honderd kinderen van 't
noodige voorzag. Een ander gezin, waaromtrent
sensationeele mededeelingen in de pers ver
schenen, bleek die hulp niet waard zoodat de
penningmeester niet kan voldoen aan de
opdracht van tallooze gevers, om hun giften
voor dit speciale gezin te bestemmen.
De kas van de commissie heeft dringend
versterking noodig, en hetgeen voor dit gezin
inkwam, zcu voldoende zijn om 40 a 50 gezinnen
eenmaal den wekelijkschen steun, tot dusver
genoten, te verleenen. Wanneer men nu be
denkt, dat verleden week pl.m. f 24.000 aan
ongeveer 5000 gezinnen met hun vele kinderen
werd uitbetaald, en dat er nog slechts f 60.000
in kas zijn, dan begrijpt men ook, dat de com
missie op het punt staat, hare wekelijksche
uitkeeringen belangrijk te verminderen, en
misschien over korten tijd geheel te staken.
Wil de burgerij dit niet, dan behoort zij de
commissie ook verder te steunen. De penning
meester heelt voor dit doel zeker nog f 80.000
noodig.
A jeh.
Onze correspondent te Batavia seint:
Bij de passeneontrole in Meureudoe is
luitenant E. L A. Boumau gedood.
(Meureudoe behoort tot het landschap Pidië
op de noordkust van Aljeh; het is steeds een
veel laslgevende streek geweest, waar reeds
velen der onzen den dood vonder. Onder de
passeneontrole verstaat men zoowel het onder
zoeken of de menschen, die men onderweg ont
moet, van behoorlijke passen voorzien zijn, als
wel in een kampong, in het bijzijn van het
kamponghoofd, alle bewoners in dit opzicht aan
een onderzoek te onderwerpen. Het onderzoek
van Atjehers op den weg blijft het gevaarlijkst
en meestal is het bij zulk een visitatie, dat een
der onzen overhoop gestoken wordt. Dit is al
zoo vaak voorgekomen, dat er bijzondere strenge
voorschriften voor dat passenonderzoek zijn ge
geven. In het kort komt het hierop neerMen
roept den te onderzoeken Atjeher aan, begeeft
zich naar hem toe met naast zich twee soldateq
