NIEUWSBLAD
¥001 ZEELAND,
No. 103. 1908
Vrijdag 31 Januari,
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S_. J- DE JONGEWERWEST.
F. P. D'HÜiJ, te Middelburg,
te Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,025.
v
UITGAVE 'DER FIRMA
SBBEgamaaamaHaHBBagMaaft'ftMmBWBi
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cemv
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regei
sneer 10 cent.
ises5aeaB!£2S22eszi8@saE®sEa63msHB$sa8SEe
30 Januari 1908.
Op den Uitkijk.
Zuster Anna zit „op den uitkijk".
De Crisis duurt nu vijf weken en de
heeren van Links komen al eens bij nor.
Heemskerk aan de bel trekken hoe of hij
er nu over denkt
Men late hen trekken 1
Vroeger vóór '90 heeft het wel eens
drie volle maanden geduurd, eer er een
nieuw Kabinet kwam.
Toen hadden de liberalen de meerderheid
in de Eerste en Tweede Kamer en tooh
lieten ze den vader van mr. Heemskerk,
den bekenden conservatieven staatsman het
zaakje opknappen.
Haastige spoed is zelden goed.
Vooral niet als er een Kabinet moet
worden bijeengezocht.
Of ze 't Links zouden willen dat mr. H.
zich in de viDgers sneed
Deze gaat echter kalm zijn gang.
Hij moet hebben a) een goed Regeerings-
program, b) de toestemming van de gansohe
Rechterzijde, zoodat hij van haar steun
zeker is en e) bekwame mannen om als
ministers te helpen, dat plan uit te voeren.
Dat zijn drie kapitale stukken.
Die eisohen geduldig overleg.
Mr. Heemskerk zal geen dag langer wach
ten dan noodig is. Maar al moet het nog
maals vijf weken duren, de schuld daarvan
komt voor rekening der Linkerzijde, die de
kous verknoeid heeft, zoodat het een
moeilijke bezigheid is, onder de zon, te
herstellen, wat zj misdeed Friesch Dbl.
Ook Be Rotterdammer heeft 't stukje van
De Volksbanier over mr. Troelstra's echt-
seheiding en huwelijk overgenomen, en
wel uit De Maasbode. Wj namen 't over
uit de Nieuwe Zeeuwsche Crtdoch voegden
er niets van ons by. Dat deed wel De Rot
terdammer. Zy schrijft
Ja, ja, Mr. Troelstra is dus op 6 November van
zijne vrouw gescheiden, en op 15 Januari al reeds
met eene andere getrouwd. Wij zagen nu ook
zelf dg advertenties.
En dan daarbij te denken, dat Mr. Troelstra in
»Het Volk" van 7 Maart 1901 zelf schreef dat
••zijne vrouw by. den harden strijd hare gezond
heid heeft ingeboet".
Deze van hein, op haar verzoek, gescheiden
vrouw zal nu ook wel eens overpeinzen, welke
zegeningen haar de sociaal-democratie bereid
heelt.
Het is een treurige geschiedenisï
Wie den onbekookten uitval der Goesche
Crt. aan ons adres gelezen heeft over de
blooiz overneming veca. dat Troelstraverhaal,
zal zich kunnen voorstellen welken onzin
De Rotterdammer van onze confrater te
lezen zal krijgen over zooveel erger heilig
schennis nog. Om niet te spreken van de
vrijzinnige bladen, die denzelfden euvelen
moed gegrepen hadden.
Maar a propos, de Goesche Crt. heeft
indertijd haar lasterlijk stukje aan 't adres
van den Almkerksohen kerkeraad Diet
ingetrokken. Thans verhaalt zij weer van
een brutale wetsontduiking aan de chr.
school te Eibergen. Wij zullen zien wat
ook van dit verhaal waar zal zijn. Wat
wij uit de N. Zeeuwsche omtrent Troelstra
overnamen, was waar. Dooh volgens de
Goesche, bij wie 't bloed kruipt waar 't niet
gaan kaD, hadden wij dit niet mogen doen.
Dit heeft wel iets vaü tweeërlei maat
staf en van „slechte manieren".
Volgens opdracht van de algemeene
vergadering der welbekende maatschappij
tot nut van 't algemeeD, is dezer dagen
een rapport verschenen over de wensehe-
lijkheiden uitvoerbaarheid der oprichting
van een instelling voor correspondentie-
onderwijs in ons land. Het bevat een hoofd
stuk over het onderwijs per correspondentie
in het buitenland, over zulk onderwijs in
Nederland en ook een over da wensohe-
lijkheid van zulk onderwijs per correspon
dentie. De commissie, die het rapport
eaamstelde er behooren o. a. toe dr.
Bos, Tikkert en Nolen ooneludeert tot
de oprichting van een Centraal-Bureau van
Advies voor eigen studie, hetwelk zich tot
taak stelt om mede te werken aan de
organisatie, regeling en uitbreiding van
onderwijs per correspondentie in ons land,
voorts om met elkander in aanraking (e
brengen hen, die zulk onderwijs wensehen
te geven en te ontvangen, ook om advies
te geven aan hen die zich verder wensehen
te bekwamen op verschillend gebied, en
eindelijk tracht ze haar doel mede te
bereiken door handleidingen en vaklitera-
tuurljjsten te doen samenstellen met het
ocg op verdere bekwaming van een speciaal
doel, alsmede door het verleenen van
llaanoieelen steun aan on- en min vermo
genden voor bovengenoemd doel.
Het eiland IJsland is van oude tijden af
bekend geweest van wege de ontwikkeling
zijner bewoners. Zeer veel wordt daar
gedaan om het peil der besehaving door
onderwijs te verhoogen. De IJslanders, hoe
geïsoleerd ze ook zijn op hun ver in den
oceaan gelegen eiland, komen lang niet
ten aohter bij enderen, zelfs niet bij be
woners van het vasteland van Europa.
Ontwikkeling is hun wachtwoord, voor
uitgang in kennis en beschaving bun leus.
In die richting steeds voortgaande, raeenen
zij zioh zelfs geroepen, om in dezen de
vrouw eene eereplaats te gunnen. En dat
de IJslandsohe vrouw daarmede ingenomen
is en wellicht ook we! zulk een eereplaats
verdient, blijkt wel uit het eigenaardig
feit, dezer dagen vermeld, dat zij, als het
op [het kiezen voor raden en staten aan
komt, niet alleen in aanmerking Uw.komen,
maar zelfs gekozen wordt ook. Die eiland
bewoners aldaar in den verren oceaan zijn
alzoo een vooruitstrevend volk, wat men
de geïsoleerde ligging in aanmerking ge
nomen, daar niet zoo zoeken zou.
Dat bij onze naburen, in België, de taal
strijd, die er werd gevoerd in 't Vlaamsche
land. eerst onder leiding van Gezelle, later
vanVerriest en diens leerling Rodenbach
nog niet uit is, bewyst wel het volgende
feit, waarvan een Belgisch blad melding
maakt.
Een beklaagde van buiten wil voor de
rechtbank te Brussel verklaringen afleggen
in hetVlaamsch, zijn moedertaal. Het moest
in het Fransch geschieden, naar da rechter
zeide. Doch do Vlaming, die blykba&r geen
Fransch. verstaat, gaat in het Vlaamsch
voort. In het Fransen zeg ik u, onderbreekt
de rechter. Doch ziende, dat de boer die
taal niet verstaat, roept hij uit„Ik neem
niet aan, dat men voor my uitleggingen in
het Vlsamseh geve. Tot binnen acht dagen,
neem een advocaat." Zoo luidt althans het
verhaal. Wellicht dacht de buitenman over
't Vlaamsch, zyn moedortaai, als de groote
Vlaamsche kampioen Gezeik
„Mijn Vlaanderen spreekt een eigen taal
God gaf elk land de zijne,
En, laat ze rijk zijn, laat ze kaal
Ze is Vlaamsch, en ze is de mijne
GEMEENTERAAD.
Middelburg. Ia de Woensdagmiddag
gehouden raadsvergadering, onder voor
zitterschap van dhr. W. J. Sprenger, wet
houder, waren 16 leden tegenwoordig, af
wezig dhr. Den Bouwmeester. De notulen
worden goedgekeurd. Ingekomen stukken
Van de Jonge-Baas en 17 anderen, alle be
woners der Stijfselweg, een verzoek om
eene betere straatverlichting aldaar, wordt
gesteld in handen van B. en W. om advies.
Van de vereeniging tot bevordering van
vreemdelingenverkeer, hare begrooticg
voor 1908, welke op ontvangst en uitgaaf
is f 1640. Dat de heereu Fokker en Den
Bouwmeester hunne benoeming als voor
zitter en vice-vosrzitter der Kamer van
Koophandel en Fabrieken hebben aangeno
men. Van den Comm. der Koninginis bericht
ingekomen dat H. M. de Koningin heeft be
noemd met 1 Februari als burgemeester
jhr. M, van de Brandeler. Van de vereen.
„De Ambachtschool om subsidie van f 5500
voor eene te bouwen school en kosteloos
afstaan van grond aan do Zuidsingel, wordt
gesteld in handen van B. on W. om advies.
De voorzitter he3t de leden welkom in
het nieuwe jaar, en hoopt dat onder de
nieuwe leiding dit jaar vruchtbaar moge
zyn voor deze gemeente.
Aan mr. J. A. van Peseh wordt eervol
ontslag verleend als ambtenaar van den
Burgerlijken Stand en in zijn plaats be
noemd dhr. mr. H. Doorenbos, hoofdcom
mies ter secretarie met 15 stemmen, mede
aanbevolen was G. J. Boogaart, commies
ter secretarie.
De suppletoirs kohieren soholen A, C,
G en J en herhalingsonderwijs worden
vastgesteld op respectievelijk f60,87,8,25
en G en J f 173,33 en herhalingsonder
wijs f0,96.
De suppletoirs kohieren plaatselijke
directe belastingen en hondenbelasting
worden vastgesteld op resp. f 10,365 en f35.
De rekening der Kanoer van Koophsudel
en Fabrieken over 1907 wordt goedgekeurd
en bedraagt f350 in ontvangst en f 343,94
in uitgaaf.
Tijdens deze goedkeuring verlaat de heer
Sprenger de vergadering en wordt het
voorzitterschap waargenomen door den
heer mr. E. P. Sehoter.
Voorstel van B. en W. tot wijziging
van den toegang tot de scholen A en I
en deze over te brengen naar de Ver-
werijstraat. Deze verordening achten B. en
W. noodig met het oog op het levens
gevaar voor kinderen door de aanwezig
heid van stieren, de kosten zullen f 150
bedragen.
De commissie van Fabricage is het
hiermede eens. Aldus wordt besloten zon
der stemming.
Voorstel van B. en W. om afwijzend te
besohikken, naar aanleiding van het voor
stel van den hear jhr. Van Teyiingen be
treffende het toekennen van een bedrag
van f2,50 per maand sas J. H. van der
Bel voor iederen on- en minvermogende
patiënt welke hem door een praotiseerend
geneesheer is opgedragen voor de behan
deling der heil-gymnastiek. Do oommissie
van financiën zijn er ook tegen.
De heer Van Teyiingen kan zioh niet
vleien met dit afwijzend voorstel, het is
zijns bedoeling nooit geweest om dit jaar
lijks te geven, tenzij het werd gevraagd,
hij zou het betreuren als het voorstel van
B. en W. werd aangenomen. Waar er een
meerderheid werd gevonden voor eene
minuut-wijzer op den toren, daar zal er
tooh voor deze zaak wel ook een meer
derheid zijn te vinden.
Het voorstel van B. en W. werd ver
worpen roet 11 tegen 6 stemmen.
Thans stellen B. en W. voor eene som
van f 300 op de begrooling te brengen van
1909 om deze te verdeelen over de ver
schillende heil-gymnasten. Dit werd aan
genomen met 12 tegen 4 stemmen.
Voorstel van B. en W. naar aartleiding
van het verzoek van dea Waichersohen
Turnbond om lokalen beschikbaar testellen
voor gymnastiek. Zij stellen voor afwijzend
te besohikken.
De heer Tak vraagt waarom deze zaak
niet is gesteld in handen van de oommissie
voor de gymastiek.
De voorzitter zegt, dat B. en W. dit niet
noodig achten.
De heer Gratama zegt, dat als de Turn
bond vergoeding voor vuur en licht geeft,
er geen bezwaar zou bestaan het verzoek
in te willigen.
De heer Boogaert heeft zich verbaasd
dat B. en W. rnedegaan met het bezwaar
van den heer v. d. Bal, als men toch
's morgens om 8 uur de zaal schoonmaakt
is er niets geen bezwaar voor de kinderen
die in die school gaan. Het schoollokaal
zal er heuseh niet van weten, het zal hem
spijten als het verzoek der Turnbond werd
afgewezen.
De heer Tak zegt, dat het eene groote
verwarring zal geven ia de sohoollokalen
als de Turnbnnd vergunning krijgt, hij
ontraad het toestaan van een lokaal.
Het voorstel van B, en W- werd aan
genomen met II tegen 5 stemmen, die der
heeren Boogaert, v. d. Harst, Sannes^ De
Veer en Gratama.
Voorstel van B en W. naar aanleiding
van een verzoek van Gedeputeerde StateD
van Zeeland om advies over do aanvraag
van de Seciet des Tramways Flsssingne-
Middelburg om vergunning tot het veran
deren van de stoomkracht in electrisehe
kracht. B. en W. stellen voor Ged. Staten
te bsrichtsn dat de Raad geen bezwaar
heeft otn de stoomkracht te veranderen in
electrische kracht, mits door de Societé
worde aanvaard de voorwaarden welke door
B. en W. van Middelburg en Vlissingen
zijn opgemaakt.
De heer Ermerins trekt hst de aandacht
dat ia de brief welke B. en W. hebben op
gemaakt voor Gedep. Staten, ook gespro
ken wordt, over de aanvrage van de heeren
Boasson Zonen, dit vindt by overbodig,
er zyn oen heele hoop klachten in de brief
over de wagens enz dit moge waar zyn,
maar sedert een j^ar is hier veel verbete
ring in gekomen. Dat er voor een tweetal
verbindingen redenen van besta&D zijn,
mag volgens zijn inzien de Raad niet be-
oordeelen, ky zou deze zinsnede gaarne
weglaten in het adres, overigens kan hij
zich met het schry ven wel vereenigen.
De heer Sannes zegt, dat als de Raad
alsdan besluit de concessie te geven, dan
kan de gemeente nooit of in langen tijd nist
een lijn er naast leggen, het is nu tijd om de
gemeente-exploitatie grondig onder de
oogen te zien, hy zal hier geen lange betoo
ging voor houden, een combinatie van da
gemeenten waar de tram rijdt is toch wel
mogolyk, er zou een naamlooze vennoot-
8ehapknnnenkomen,niet den gemeenteraad
als aandeelhouder. Hij dient een voor
stel iu om dit punt aan te houden, en B. en
W. uit te noodigen ia contact te treden met
de gemeentebesturen van Koudekerks,
Souburg en Vüssinoen in hoeverre dit zou
kunnen komen met de gemeenten.
De voorzitter meeat dat dit voorstel 0 rer-
bodig is.
De heer Gra'ama wanschfc dit voorstel te
verdagen tot een volgende vergadering,
want hst is erg ingrijpend.
De heer Tak is dit niet eens, hy meent
dat dit voorstel wel kan worden behandeld,
echter zou hij liever willen dat nar. Sannes
met zijn voorstel wachtte tot de concessie
aanvrage komt.
De lieer De Veer zegt, dat het voorstel
van mr. Sannes niet kan worden behandeld,
Ged. Staten vragen alleen of er bezwaar is
legen veranderen van stoomkracht in elec
trische.
De heer Sannes trekt zyn voorstel in,
totdat de concessie-aanvrage komt.
Thans komt het voorstel van den heer
Ermerins san de ordo, om enkele zinsneden
uit-den brief te lichten en toe te voegen dat
er enkele verbeteringen aan de tram zyn
plaats gegrepen.
De heer Fruin acht ook dit voorstel over
bodig, op grond van heigeen dhr. De Veer
rseds heeft gezegd. Hij zou den brief van
B. en W. in tweeën willen splitsen 't eerst
over de beweegkracht te veranderen. Dit
wordt aangenomen.
De heer Fruin wil de rest van den brief
schrappen. Dit wordt aangenomen rnet 12
tegen 4 stemmen, die der heeren De Rijcke,
Ssnnee, Tak en Sprenger.
Voortzetting van de behandeling van hot
voorstel tot reorganisatie van den genees
kundigen dienst ia de Godshuizen.
B. en W. handhaven hun voorstel vaa
6 Sept. 1907.
De heer Schor er heeft geen bmoaw over
zijn desty da gedaan voorstel, om do genees-
heeren te hooron en dit te zenden naar het
bestuur der Godshuizen. Thans vreet men
de argumenten van het voor en tegen. Drie
argumenten zijn aangeroerd iu het belang
dei patiënten. Het bestuur der Godshuizen
meent dat reorganisatie hoog noodig is in
't belang der zieken de goede gang van
zaken werdt er mede bsvorderd. Ook de
opleiding van de verpleegsters wordt dan
beter, daar dezs dan in eene hand ie. Hy ie
niet overtuigd dat da belangen der patiën
ten worden ge schaad door da reorganisatie.
Hij zal stemmen voor 't voorstel-B. W.
De heer Satinet meent dat het Bestuur
der Godshuizen het rass op de keel hoeft
gezet by de raadsleden. Of dit nu gelukkig
is te noemen betwijfelt hy. Hij is er voor
den bestaanden toestand te houden. Het B.
Armbestuur vreest dat er voor f900 geen
goede geneesheer is te krijgen. Hij vraagt
of B. ea W. die vrees daelea. De voorzitter
zegt van neen.
De heer Heüse zal stemmen legen het
voorstel, de leden van het Burgerlijk
Armbestuur zien met spanniug de beslissing
tegemoet.
De heer Fruin zegt, dat er kaaa bestaat
dat ook de Militairen in het Gasthuis zullen
worden opgenomen, het doel van het
Bestuur der Godshuizen zal dus niet op
schieten mat hare, reorganisatie daar de
militairen behandeld moeten wordendoor
een militairen dokter.
De heer De Veer zegt, als het waar is
dat Middelburg geen geneesheer krijgt
voor f900, dan wijst hij er op, dat deze
gemeente meer betaalt dan ecnige andere
gemeente.
De heer v. Teyiingen zal stemmen voor
de benoeming van een geneesheer op een
salaris van f900.
De heer Gratama acht het niet in het
belang der zieken deze reorganisatie, hij
zal tegenstemmen tenzij regenten bij het
niet aannemen vertrekken, dan zal hij
voor stemmen.
De heer Ilejse zegt, dat het B s uur
der Godshuizen da begrooling moet ver
hoogen met f 900.
De heer De Veer zegt dat het precies
eender is of de begroeting vao bet Gasthuis
of der gemeente wordt verhoogd, de be
lastingbetalende burgers moeten het toch
betalen.
De heer Schorer verdedigt nog de re
organisatie.
Het voorstel van B. en W. wordt aan
genomen met 9 tegen 6 stemmen, die der
heeren v. d. Harst, Heijse, Snouek-Hur-
groBje, Sannes, Fruiu en Gratama. Thans
wordt tot geneesheer in het Gasthuis be
noemd dr. J. C. Kindermann met 10
stemmen, 6 stemmen waren blanco uit
gebracht.
A an gib ou den voorstel van B. ea W. tot
partieels invoeriug vau het meterstehei by
de duinwaterleiding.
Da heer v. Teyiingen vraagt of bij dit
voorstel is begrepsn het tarief en of dit
precies gelijk ss voor allen.
De voorzitter zegt dat het geldt voor luxa
gebruik en winkelhuizen.
De heer v. Teyiingen zal tegen stemmen
daar hot voordoelen aanbiedt voor de rijken
en nadeelen voor do armen.
De heer De Veer zou liever het voorstel
niet willoa behandelen, maar alleen uitge
maakt willen zien of men tot invoering wil
overgaan in principe.
D® voorzitter zegt dat men het aan kan
houden. De voorzitter is het niet eens dst
l de rijke er voordeel aan zoude hebben en de
arme nadeel-
j De heer v. Teyiingen zegt,dat hy den voor
zitter in 't begin der maand eon staat dien
aangaande heeft gazonden, doch gsen ant
woord heeft gekregen, dat vindt hy niet
1 netjes.
De heer Ermerins is voor invoering der
meters, hij zet dit in 't biesde uiteen.
I Ds heer v. Teyiingen blijft by zijne ba-
wering.
i De heer Schorer zal tegen het, voorstel
van B. en W. stemmen.
De heer Sannes zal ook tegen hot voorstel
S'eiamon, het adviesvan dhr. Schotel is, dat
hier zeer weinig water verbruikt wordt.
De heer De Veer is eon voorstander van
partieels invoering de?' watermeters, hij
bad echter gedacht te moeten stommen ovor
het principeele van het. voorstel, hy vraagt
aan B. enW. of ze gewenscht achten invoe
ring der watermeters.
De voorzitter zegt van ja, het zal de ver
spilling tegengaan.
