NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND, No, 102. 1908. Donderdag 30 Januari. 22e Jaargang, CHRISTELIJK- HISTORISCH De kwaal van kei seizoen. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed, S. J, DE JONGE-VERWF.ST. te Goes F. P. D'HUIJ. te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN 1EDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,02'. UITGAVE DER FIRMA SN VAN var, 1—5 regels 40 cenf, iedere regel meer S cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Het is een vergissing als men meent dat de kwaal der werkeloosheid in onzen tijd 'buitengewoon groote afmetingen aanneemt. Vooral de machines die ieder jaar een grooter terrein voor zich opeiscben en de fabrieksarbeid in het algemeen worden als oorzaken van toenemende werkeloosheid beschouwd. Maar men vergeet dat tot voor weinige jaren de winter als van zelf voor tal van bedrijven werkeloosheid mesbracht. Het verkeer, te water, althans voor Zee land, stond stil, in bouwvakken was abso lute stilstand, want bouwen in den winter was veroordeeld. Nu gaat veel arbeid door, en men weneeht dat alle arbeid voortgaan zal. Het feit dat werkeloosheid in talrijke kringen kommer en ellende brengt dost de vraag rijzen of er dan toch niet eenig mid del zou te vinden zijn om dit ingewikkelde vraagstuk tot oplossing te brengen. Het belang van de gemeenschap, het toe nemend gevoel van solidariteit brengt mee dat men peinst en uitziet naar een genees middel tegen deze kwaal. We hebben deze dagen de twee stelsels, het Gentsche en het Noorsche, die tot proef worden aanbevolen, besproken. By beide stelsels is de vakvereeniging do basiB, het fondament. Be een ruimer als de andere, maar toch voor beide stelsels is de vakvereeniging het orgaan en de gemeente de hulp. Als men nu bedenkt dat iedere vakver eeniging uitsluitend uit werklieden be staat, en niat uit allen die bij een of ander bedrijf betrokken zijn dus ook uit patroons, dan zal het duidelijk zijn dat het moeilijke vraagstuk dat zoo groote maat schappelijke ellende in menigen kring brengt daardoor te moeilijker tot oplos sing te brengen is. De omstandigheden, die we nu niet gaan bespreken, maar als bekend mogen ver onderstellen, hebben er toe geleid, dat geen vakvereeniging gemeenschap met patroons zoekt, maar klassenstrijd voert. Alzoo wordt als van zelf alle begrip vau eenheid in arbeid en bedrijf gebroken. Niet het bedrijf, maar de klasse te bevoor- deelen is hoofddoel van de vakvereeniging. Ea onder den invloed die van het anar chisme en het socialisme uitgaat gaat de tegenstelling tusschen kapitaal en arbeid, tusaoheu patroon en arbeider steeds scher per proportiëa aannemen. We mogen dat betreuren, maar ver helpen kunnen we het niet. Eu tooh ligt op den weg van allen die het goede wensehen te zoeken voor land en volk, zich te beijveren iets te doen tegen deze ieder winterseizoen terugkee- rende kwaal. In enkele steden van ons land, Am sterdam, Utrecht, Arnhem, Den Haag is men nu begonnen met dit vraagstuk te overwegen. Het instellen van een Arbeids beurs, waar werkgever en werknemer elkander ontmoeten kunnen en het doen uitvoeren van daartoe geschikte werken gedurende den wintertijd zijn reeds lang bekende en in meerder of minder mate toegepaste hulpmiddelen. Maar in tijden van crisis als we nu doorleveD, waarbij de bouwvakken het meest lijden of in tyden als aan groote fabrieken met honder den werklieden tijdelijk slapte is, dan helpen zoodanigemiddelennatuurlijkbitter weinig. Werkeloosheid te voorkomen zal wel altijd onmogelijk zijn, omdat de bedrijven veelal staan onder invloeden buiten eenige macht, te voorkomen noch te genezen. Maar als de stoornis eenmaal ingetreden is of men is verzekerd dat ze in meerdere of mindere mate op geregelde tyden in treedt, dan is iedere pogiDg om de jammer lijke gevolgen te verzachten, te pryzen. En als we dan nagaan wat nu reeds ge daan wordt of gedaan worden kan, dan komt het hier op neer dat de werklieden verenigingen wekelyks een klein bedrag van hunne loden kunnen heffen, met het jloel om uit een aldus verkregen fonds hunne leden, werkeloos geworden zijnde, een vergoeding voor het verlies van week loon uit te keeren. Nooit kan, naar iedereen begrypen kan, de te heffen bydrage zoo hoog zijn dat daaruit een dragelijke tege moetkoming te verstrekken zal zijn. Dit bedrag, te gering, wordt dan uit de ge meentekas gesuppleerd. Maar met dat suppleeren uit de'gemeente- kas ontstaat een groote moeilykheid. Aan wie zal gesuppleerd worden Aan de vakverenigingen 1 Maar zy die tot geen vakvereeniging be- hooren en to#h werkeloos zijn Mogen gemeenleljjke geldelijke bijdra gen, die tooh voortkomen uit de belasting- penningen van allen gegeven worden om alleen georganiseerden te helpen in dagen van werkeloosheid Mag de overheid pressie uitoefenen voor de organisatie en op die wijze de vrijheid aantasten Dat is een van de soeiale vragen thans aan de orde, en voor ons een aanwijzing, hoe moeilijk het is voor de overheid, om een aangelegenheid als de werkeloosheid op zoodanige wijze te regelen dat over en weder billijkheid en rechtvaardigheid be tracht worden. Bovendien bedenke men hierbij nog dat het georganiseerde leven der verschillende vakken, gerekend tegenover Engeland en Duitschland ten onzent nog in zijn kindschheid is. Telt men alles bij elkander, christelijke, neutrale en socialistische vakvereenigingen dan behooren daartoe, naar ruime bereke ning, nog sleohts 12 van onze mannelijke bevolking boven de 16 jaren die geacht kunnen worden door handenarbeid hun levensbestaan te vinden. Op die wijze zou het consequent door voeren van een stelsel als dat van Gent, waartoe men te Utrecht en te Amsterdam zoozeer neigt, een onbillijkheid in't leven roepen of een kunstmatige premiesoheppen. 29 Januari 1908. „Slechte manieren. »Met smaak en genoegeljjke instemming neemt De Bergen op Zoomsche Cou rant het hier volgend artikel over van D e Volksbanier. (Volgt dan 't bericht over Troelstra's echtscheiding en huwelijk). »Op een zoodanige zuiver particuliere zaak werpen zich bladen als de katholieke Volks banier, de vrijz.-dem. BergenopZo om- sche Courant en waarschijnlijk hebben Asmodée en de Amsterdamsche Lantaarn er hare lezers ook wel op vergast. »Dat scheld- en schendblaadjes, zooals de twee laatstgenoemden dat doen, is volkomen natuurlijk, 't ligt in haar kader. Maar couranten, die prijs stellen op den naam van fatsoenlijk blad zij moesten zich tot zulke dingen niet verlagen. ^Misschien ontgaat het weerzinwekkende van zulk gedoe aan de B. o. Z. C r t. misschien voelt onze vrijz. dem. collega niet dat 'tniet nobel, niet fair en niet gebruikelijk is om te wroeten in het familieleven van politieke per sonen. Om zich dat goed te kunnen voor stellen moet de B. o. Z. Crt. in gedachten de bordjes eens verhangen en zich eens denken, dat Het Volk iets soortgelijks meldde en besprak van een liberalen voorman". »Hoe zou de B. o. Z. C r t. dan oogver- draaiend kermen". (Go e s c h e C r t.) Eet bovenstaande hebben wy eenigszins gewijzigd. Het was aan ons adres, doch wy hebben 't aan de (vryz.) B o. Z. Courant doorgezonden, die, evenals wij, bedoeld Troelstra-stuk je dood gewoon, objectief dus, zonder iets van zich zelf er by, onder de gemengde berichten, opnam. W y voor ons, die baioeld stukj9 in de N.Z. Crt. vonden, namen 't, met vermelding dier bron, over. Zoo correct mogelyk. Zonder iets van ons er bij. Preciea zooals 't in zoovele bladen stond. Alleen ontbrak in de B. o. Z. Crt. de tirade over vereenigbaarheid van socialisme en Christendom. En daarvoor doet de Goesche Courant nu bovenstaanden belachelyken uitval. Zoo blaft een hondje u aan, wanneer gij, onschuldig en zonder erg, op uw wandeling hem komt-te ontmoeten. Of heeft misschien de Goesche Courant gedachter staat wel N. Zecuwsche onder 't stukje, doch de Nienwe Zeeuivsche, daar po lemiseer ik niet mee, ik zal het Zeeuwtje maar aanpakken Maar dan vragen wy is dat billijk f Nog écn eouplè'je van den lijkzaag, door Dr. Bos over het stervend Ministerie aangeheven, willen wij onder de aandacht onzer lezers brengen. Het Ministerie-De Meester zou getoond hebben de belangen van den landbouw en van de nijverheid te willen bevorderen. Dit doet ons denken aan de befaamde rede van den heer De Boer in de verga dering der Liberale Unie. Deze heer redeneerde aldus n Was het Ministerie- Kuyp'er aangebleven, dan zou onze nijver heid zulk een hooge vlucht genomen hebben, dat zij tarnden te kort zou komen. De fabrikanten zouden duizenden arbei ders gevraagd hebben tegen hooge loonen en als gevolg daarvan zouden de land bouwers hun arbeiders óók hooger loonen hebben moeten beloven." Da heer De Boer constateerde alzoo, dat het Micisterie-Kuyper de belangen der Nij verheid veel krachtiger zou bevorderd hebben dan het Ministerie-De Meesteren dat de landbouw in zoover dit Ministerie mag danken, als het de loonen der land- bouwarbeiders omlaag gehouden heeft, waarvoor de dankbare landbouwers dan bedrijfsbelasting zouden moeten betalen. En van zulk een min:sterie zingt een vrijzinnig-demoeraat den lof op hooge tonec! Dat omlaag houden van loonen, dat neerhouden van de Nederlandsohe Nijver heid, wordt aldus vertolkt«Het Ministerie heeft getoond de belangen van landbouw en nijverheid te willen behartigen''' Hier is da vrijzinnige smart aan het woord. En men weet het: De smart redeneert niet. Friesch Dagblad.) De Nederl/mdsche Stemmen, het orgaan van de Nationaal-historisohe partij, maakt zioh tot tolk van de klachten die men hoort fluisteren of rondvertellen over de werking van de ongevallen-wet. Die klachten behelzen alle de tijding dat er schromelijk misbruik gemaakt wordt van de ongevallen-wet. Partiouliere be langen worden daarbij op in 'toog loo- pende wijze, ten koste van het algemeeD, gediend. Waarom toch heeft de regeering zich zoo'n duren rotnpslom op den hals gehaald Het was te voorzien, het voorbeeld van Duitschland had het ten overvloede kunnen voorspellen, dat ook hier het riemen snij den van andermans leer op niet zuinige wijze zou toegepast worden. Het particulier verzekeringswezen is (och nu wel zoo diep in de maatschappij ge worteld, dat men het behoudens wettelijke verplichting en onder controle van staats wege, daarop wel kan laten aankomen. De ongevallen-wet demoraliseert en het is onzen indruk dat de misbruiken en de klachten daaruit voor de, goe gemeente die te betalen heeft, zoo menigvuldig wor den, dat er iets zal moeten gedaan worden om die brutale misbruiken te keer te gaan. Ooh, kon men meer weerstand bieden aan den ijver om alles te leggen op de schouderen van den Slaat en meer over laten aaa het particulier initiatief! In dagen als de onze, en vooral in een winter als deze, waarin men zooveel over werkeloosheid hoort spreken, komt telkens het denkbeeld van werkloozen-verzskering door den staat of door de gemeente opdui ken. We staan nog slechts aan het eerste begin van eene bestrijding van dit maat schappelijk euvel en daar zal zonder twyfel nog heel wat water door de Schelde vloeien voordat op dit, terrein met vrucht kan ge arbeid worden. Nu, in deze eerste periode, waarib men het vraagstuk der werkeloosheid onder de oogen begint ta zien, wekt het waarschijn lijk de belangstelling onzer lezers als we meedeelen dat voornamelijk optweestal- sals tegen werkeloosheid of tegen de ge volgen van werkeloosheid de aandacht ge vestigd wordt. Men onderscheidt die in het Noorsche- en in het Gentsche stelsel. Het Gentsche stelsel bedoelt dat de vak vereenigingen werkloezen-kassen oprich ten of in stand houden, waaruit aan werk- loozen, die bij de vakvereen. aangesloten zijn, in dagen van werkeloosheid contribu tion uitgekeerd worden.In iedere gemeente wenscht het Gentsche stelsel één werk- loozen-eotnité dat uit da algemeene kas de behoeftige vakvereeniging ateunen kan. Men gevoelt directnet Gentsche stelsel tast do vrijheid aan. Man moet georgani seerd zijn op straffe van niet mee te tellen. Een ongeorganiseerd werkman heeft bij dit stelsel geenerlei recht of aanspraak op eeniga ondersteuning Ook daarom is het dat d9 socialisten zoozeer met dit Gentsche stelsel syinpathiaeeren. Het Noorsche stelsel is in dit opzicht ruimer. Het wil zorgen dat ook de niet-ge- organiseerde werklooz9 arbeider niet aan zijn lot overgelaten worde, maar wenscht de vakvereenigingen ta verplichten, ook de niet georganiseerden als lid van de werke- loozen-kassen toe te laten, en dus eveneens in de plichten en rechten der georganiseer den doen dealen. Het Zsvitsereehe stelsel van volksstem ming over belangrijke vraagstukken gaat ook in ons land plaats zoeken. Het offer wordt al meer en meer aan de volks soevereiniteit gebracht. De Avondpost heeft tot hare lezers het verzoek gericht, haar redaotie allerlei bij dragen te leveren, die kunnen dienen als bewijs, dat het militair optreden in onze Oost zeer afkeurenswaardig is. Te Steen wijk en te Dinxperloo heeft men een voikstemmiog gehouden over de vraag oi het wencchelijk werd geacht alle drank gelegen beden op te ruimen of niet. Een beduidend groot aantal inwoners vau deze gemeenten wilden al!e drank- ge'egenhedeu doen ophouden te bestaan. Op zichzelf een verblijdend verschijnsel, maar in de gevolgen bedenkelijk. Een volksstemming over regeeringsdaden, hoe wisselend kan die zijn En wie draagt ten slotte de verant woordelijkheid Motley, de bekende Amerikaansohe gezant bij ons Hof, schrijver van de op komst van de Duitsohe Republiek, ver klaarde zioh als Republikein steeds aan getrokken te gevoelen tot onze Republiek. Die aantrekkingskracht gevoelen ook wij. Veel meer dan tot het monarchale Frankrijk of het militaire Duitschland, of het dweepenrie Spanje of het despotische Rusland gevoelen wij ons aangetrokken door het vrijheidlievende Zwitsersehe volk Het land van Willem Teil behoort met het onze tot de meest vrijheidlievende van Europa. Maar welk een verschil in geschiedenis. De federatieve eenheid die de Zwitser- sche cantons tot ééu Bondsstaat maakt, is nog van jonge dagteekening. Oorspron kelijk hebben meest alle cantons hun eigen onafhankelijksoorlog gevoerd, en nog langen tijd daarna naast elkander geleefd, zonder zich tot eene nationals eenheid ie verbinden. In vele cantons heeft men een jaarlijksche vierdag ter herin nering aan de overwinning op de onder drukkers behaald. De ontwakende volksgeest eischte-vrij heid tegenover de tirannie en de willekeur der middeneeuwsche potentaten ea rustte niet voordat die was bevochten. Die oorlogen waren zuivere vrijheidsoorlogen, zonder inmenging van eenig geestelijk belang. In ons land daarentegen had de vrij heidsoorlog een dieperen grond, namelijk in den godsdienst. Het martelaarstijdperk ging ten onzent met den vrijheidsoorlog gepaard. Het martelaarstijdperk ging zelfs vooraf, want eerst toen het duidelijk werd dat de Spaansche overheersoher niet enkel met de gewetensvrijheid, maar met alle verkregen rechten ea vrijheden des volks spotte. Toen vatte men de wapens op, en gordde zich ter verdediging aan. Hel vaderlaud werd verdedigd, maar voor militaire eer of grootheid, voor „la gloire'' voelden we bitter weinig. Handel en zeevaart en nijverheid hadden ons hart. Daar komt bij het verschil in geogra fische gesteldheid fustchen Zwitserland en Nederland. Ginds leveren de bergen een onmetelijk jachtveld waar de Zwitser met zijn geweer leert omgaan en een schatter wordt door oefening. Hier lage landen, rijen polders en talrijke zeegaten, waar we geroepen zijn te strijden tegen de zee. Men spreekt tegenwoordig gedurig' van Zwitserland als voorbeeld om ook hier tot een volksleger te komen. Maar vergeet men daarbij niet te zeer dat de Zwiisersohe volksgeest een andere is ais da Nederlandsohe dat degesohiedenishet volk der bergen zoo geheel anders heeft ge stempeld als het volk der neder-landen en eindelijk dat door de sitoatie de roeping van beide zoo uiteenloopend is. Men spreekt veel van georganiseerde en niet-georganiseerde werklieden bij vakver eenigingen. Maar zou er wel beter organisatie denk baar zijn dan die het bezit van een getuig schrift van een met goed gevolg afgelegd examen, toegang gevende tot benig beroep of bedrijf, geeft 1 Elk diploma vereenigt een groep 'n aaDtal gelijkgerechtigden en belanghebbenden by eenzelfde vak of bsdrijf. Zoodanig diploma brengt den gewonen werkman tot hooger peil van ontwikkeling, hij wordt de toon gevende in zijn kring, want hij zal hebben geleerd de juiste en hooge waarde te hech ten aan zijn daden en positie. Het niet georganiseerde leven verloopt meest altijd in een dwalen van het een naar het ander. In een hopeloos zoeken, waar het op het oogenblik het best schyat en in eindelyke ontevredenheid omdat de zon steeds schijnt boven een andersmans heofd.. Te midden van het verkiezingsgewoel voor een President in de Vereenigde Staten van Amerika zal daar een voor ons Vaderlandsch gevoel belangrijke herden king plaats hebben. Veel zullen we hooren van Hughes en Taft en Bryan en hunne kansen voor het Witte Huis en weinig van onze historische feestviering. Ea dat weinige zal ons tooh aantrekken, meer als het vele, want van alle landen der wereld is er geen waarmee onze con- neotiëa zoo talrijk zijn als met de Nienwe Wereld. Geen lar.d ter wereld waar het vaderlandsch element zoo sterk vertegen woordigd is a!s daar. Het zal in September a.s. drie eeuwen geleden zijn dat het eerste schip, een Hollandsch, de rivier opging die de levens ader van New-York geworden is. Die rivier heet de Hudson, naar de eerste scheepskapitein die haar opvoer, en aan de oovers van deze rivier begon men Nieuw-Amsterdam te bouwen. Het kleinste kerkhof in de drukste straat van New-York bewaart de heugenis aan de eerste nederzetting. En de komende September-maand zal de herinnering ver levendigen. Gedurig kornt in otza gemeen era ten, de vorige week weder te Rotter- am, de positie der gehuwde vrouw >n am1 te'yke betrekking ter spreke.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1