NIEUWSBLAD No. 88. 1908 Dinsdag 14 Januari. 22e Jaargang. HISTORISCH CHRISTELIJK- 1907. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed, S, X DE JÖNGË-VERWEST te F." P, D'HUIJ, te Middelburg. Goes PRIJS DER ADVERTENTIËN FEUILLETON. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS, Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,026. UITGAVE DER FIRMA EN WAN mm ZEELAND van i—5 regels 40 cent, iedere regel meer g cent. Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. I. Evenals vrooger, wenschen wy een kort overzicht te geven van het afgeloopen jaar, dat voor de meeste rijken veelbewogen is geweest, en rijk aan groote gebeurtenissen. In Duitschland waren de nieuwe verkie zingen voor den Ryksdag een groot succes voor de regeering. Tot nu toe hadden de socialisten zich steeds er op beroemd,dat zy met elke verkiezing vooruit waren gegaan, maar nu leden zy een groote nederlaag. 't Nationaal gevoel der Duitschers kwam in verzet togen het onvaderlandslievend, te veel internationaal en kosmopolitisch drijven der socialisten, en toen de uitslag der verkiezingen bekend was,bracht't volk van Berlijn geheel spontaan een hulde aan den Keizer, die daar persoonlijk op het bal kon van zyn paleis verscheen en het volk toesprak. Van groot belang waren verder de ont moetingen van den Duitschen Keizer te Swinemunde met den Keizer van Rusland, en op Wilhelshöhe, waar eenmaal Napoleon III gevangen had gezeten, met Koning Ed ward van Engeland. Naderhand ging de Keizer zelf met de Keizerin naar Engeland om dat bezoek te beantwoorden, en bij die gelegenheid werd ons land niet vergeten. De spanning tusschen Engeland en Duitschland is daardoor veel verminderd en het is een feit, dat beide regeeringen ernstig naar den vrede streven, maar met dat al blijft de groote oorzaak van verwij dering, de opkomende macht van Duitsch land op industrieel gebied en ter zee, be staan. Steeds meer ziet Engeland zich bedreigd op beide terreinen, waarop het zich vroeger boven mededinging verheven achtte, en ofschoon Zuid-Afrika opnieuw bewezen heeft, dat geen oorlogen de onvermijdelijke geschiedkundige gebeurtenissen in hun loop kunnen stuiten,is 't toch niet onmoge lijk, dat de Engelschen vroeg of laat tot een oorlog hun toevlucht nemen. Groote rampen zyn ook Duitschland niet gespaard gebleven. In het Saarbekken vonden vele mijnwerkers door ongelukken den dood en het Berlynsche schandaal-pro ces Harden contra Moltke, Eulenburg e. a. heeft een zeer treurig licht geworpen op 't H) Een verhaal van N. Fries Alweder was een zomer vervlogen, en had September de laatste sohoone dagen aangebracht, opdat ook de najaarsoogst uit veld en boomgaard kon worden thuisge haald. Maar nu was dat alls weer voorbij. De herfat wilde ook zijn deel hebben, het stormde dat de boomen kraakten, die rondom de kerk stonden, en het regende van den morgen tot den avond als stonden daarboven alle sluizen open. Martha had een goed uurtje van haar vrijen Zaterdagmiddag gebruikt, om het veld over te steken naar de uiterste grens van de gemeente, daar had zij in een ar moedig hutje een ziek kind opgezocht. Op haar terugkeer regende het weder overheerlijk. Martha stapt onverdroten huiswaartsnu ziet zij reeds den wegwijzer met den steenhoop, waar de weg zich splitst, en dan is het nog maar 10 minuten. Zij denkt bij zich zelve: gij moet zoo straks eens een warm kopje thee zetten, dat zal goed doen na die natte wandeling. Zij kijkt er nu den wegwijzer nog eens op aan, en ziet daar op dea steenhoop een vrouw stil in den regen zitteD, die zich een donkeren doek over het hoofd heeft getrokken, en onder dien doek schijnt zij iets te verbergen. Het lijkt wel of het een kind is. Martha gaat natuurlijk daarop af, zij steekt den doorweekten weg dwars over, waar in de diepe sporen het water als beek je» naar beneden stroomt. zedelijk leven van de hoogste standen. Frankrijk had in de eerste plaats het verlies te betreuren van de ,/Jena", een zijner beste oorlogsschepen, dat ia het dok te Toulon door eeue ontploffing cagenoeg geheel werd vernield, en daarbij zijn treu rige toestanden bij de Fransche Marine aan den dag gekomen, die ook nog tal van andere scheepsrampen verklaren, en met nieuwe rampen dreigen. Ook het verraad van den FraDsehen zee-officier Uilmo, die defensie-geheimen aan vreemde mogendheden verkocht, heeft het vertrouwen van bet Fransche volk in de Marine geschokt, terwijl ook het Fran sche leger in 1907 niet aan de verwachtin gen heeft beantwoord. Ia Marokko heeft het zioh tot nu toe goed gedragen, maar bij de onlusten in het Zuiden van Frankrijk bleek dikwijls groot gemis aao discipline. Hier en daar was er een formeel soldaten- oproer en de troepen toonden zioh soms bezield door denzelfden oproerigea en anarohistisohen geest als de Zuid-Fransohe wijnboeren, die grootendeels door eigen kwade praotijken in een moeilijken toestand gekomen, de gevolgen hunner fouten op den staat wilden afwentelen. Heel het land moest desnoods Jijden om hen te redden en toen de regesring niet dadelijk met de wenschen der Z.-Fransoben meeging, heb ben zeer veel Gemeentebesturen geheel wederrechtelijk hun taak neergelegd. Weer een nieuw bewijs, hoe zwak gewoonlijk het centraal gezag is iu eeue Republiek, hoe weinig het gewoonlijk wordt geërbie- digd, en hoe die regeeringsvorna slechts voor zeer hoog staande volken bruikbaar is. De groote gebeurtenis in Frankrijk was verder de zoogenaamde Scheiding van Kerk en Staat, die in den regel op een onder drukking van de Kerk door den Staat uitliep. Vrijheid van godsdienst bestaat er op dit oogenblik in Frankrijk niet, voor de Protestanten evenmin als voor de Katholieken, zooals de gebeurtenissen op Madagascar bewijzen, eu tooh heet die vrijheid een der groote voordeelen die de Fransche revolutie aan de mensohheid heeft geschonken. Niet tegen het olerioalisme, maer feitelijk tegen den godsdienst in het algemeen wordt de strijd gevoerd. Tot een gewaagd en kostbaar militair optreden in Marokko, op hetzelfde oogen blik dat ook zware overstroomingen het De vrouw heft even het hoofd op, en het is alsof een koude rilliüg haar door de afgematte leden vaart. «Goede vrouw", zegt Martha, //moet gij naar het dorp, dan kunt gij met mij gaan; mijn parapluie is groot geuoeg voor twee!" Geen antwoord. ./Gij kunt toch bier niet in dien stort regen op de steecen blijven zitten gij moet wel doornat zijn." Neg geen antwoord maar van ouder den neerhangenden doek vertoont zich nu een bleek, mager gelaat, met twee diep liggende oogen. z/Gij schijnt hier vreemd, en wat hebt gij daar op uw schoot, een kind, een klein meisje, slaapi dat arme schaap daar in den regen Daar breekt een kreet los van onder den doek een kreet alsof het hart vaneen scheurtde doek wordt wegge worpen en de vrouw met het kind zijgt ineen. Martha gaat verschrikt een schrede terug, maar nu ziet het bleeke vrouwengelaat tot haar op en snikt met bevende lippen //Mamsel Martha, kent gij Lotje niet meer?" Nu zou man denken dat Martha van schrik eo ontstehenis van hasr stuk moest geraakt zijn, daarna een poosje met na vragen vanwaar en waarheen hsd zoek gebracht, en daarna met wijze leering had besloten, dat het hierop wel had moeten uit loopen. Och neen, niets van datalles. Martha zeide slechts uit het diepst van baar ziel //Goddank, dat gij daar terug zijt, Lotje, nu kan het nog alles tereoht komen 1" Juist zoo, alsof Martha dit wederzien reeds lang verwaoht, en gehoopt had, dat het Zuiden van Frankrijk teisterden, werd Frankrijk als het ware gedwongen. Het bezit van Algiers brengt verplichtingen mee, waaraan niet te ontkomen viel Wie eenmaal veroverd heeft kan niet blij van staan op 't punt, waar hij wil. Da eens verovering brengt licht de noodzakelijkheid van andere veroveringen mee. Dit hebben reeds de Romeinen ondervonden, ea dat onder vonden de Russen en de Nederlanders in Azië. Het tracfaat daarentegen met Japan, waarbij de landen elkander over en weer de handhaving waarborgden van het statu quo in Azië heeft het land aan die zijde voorloopig rust verschaft, terwijl de bijzon dere goede verstandhouding tot Engeland aan Frankrijk vooral in Marokko veel vrij heid van bewegÏDg heeft geschonken maar met dal al heeft Frankrijk tooh niet gedaan kunnen krijgeD, dat Engeland in den aanleg van een tunnel onder het Kanaal toestemde. Engeland is in 1907 rustig doorgegaan met de toepassing eener liberale staatkunde tegenover Zuid-Afrika. Ai wat Chamberlain en Milner hadden opgebouwd is successie velijk weer afgebroken en als eindelijk do oogen voor de volle waarheid opengaan, zullen de Eugelsohea 'oegrijpeD, dat de toe standen, die nu in wording zijn, ook zonder oorlog zouden zijn ontstaan. Al dat geld heeft Engeland dus voor niet uitgegeven en al dat bloed heeft het te vergeefs gestort. Het jaar is voor Engeland niet gelukkig begonnen. Een hevige brand in de marine- magazijnen te Portsmouth richtte groote sohade aan en niet lang daarna brak er onder het Marine-personeel aldaar een for meel oproer uit. Daarop volgde de geweldige aardbeving op Jamaica, waarbij de vreemde houding van den Engelschen gouverneur tegenover den Amerikaansehen admiraal, die vriend schappelijke hulp kwam aanbieden, tot wrijving tusschen Engeland en Amerika aanleiding gaf en ten slotte ontstond er zooveel onrust in Engelsoh-Indië, dat velen voor een herhaling van den grooten op stand van 1857 bevreesd waren. Vele Engelsehen begonnen teen te be grijpen, dat Engeland dwaas had gedaan met Japan als stormram tegen Rusland te gebruiken. Van de zijde der Japanners toch loopt het Engelsche gezag in Iudië veel hiertoe eenmaal komen zou. Toen nam zij het kleine meisje, dat nu ontwaakt was, en omtrent 3 of 4 jaar oud scheen, bij de baüd, liet den mageren srna der vrouw op de hare rusten, die de blauwe parapluie zoo zorgvuldig over haar ophield, maar tevens moedig en zegepralend, als wilde zij, dat die het aan ieder verkondigen zou ,/Nu heb ik haar, en laat haar niet meer los." Spreken deed zij niet; want zij had te veel stof tot dankenhaar hart was vol van dankzegging en lof voor Gods barm hartigheid, en daartusschen maakte zij hsre plannen voer wat nu geschieden moest maar al trachtte zij hierover na te denken, dank en prijs had toch den boventoon in haar hart. Thans waren zij thuis. Snel wordt de deur geopend, de kamer is nog lekker warm. De gordijntjes worden dichtgeschoven, want de buitenwereld beeft er nog niets mede noodig, dat Martha gasten gekregen heeft. De lamp wordt aangestoken. Een gemest kalf heeft Martha wel niet te slachten, zooals in de gelijkenis, ook geen ring en geen feestkleed, maar zij heeft tooh allerlei goeds, als, droge kousen en schoe nen en een wannen omslagdoek, inpleats van de natte kleeren, dia bij den haard gedroogd worden; dan wat lekkere, heete melk voor moeder en kinden nu doet Marlha nog wat extra'szij bakt pannen koeken. Denk eens aan, 's avonds pannen koeken bakken Zij heeft daar haar eigen recept voor. Zij neemt namelijk in plaats van de dure eieren, geraspte wortelen, en beweert, trots alles wat de houthakkers- vrouw moge zeggen, dat ze nog veel beter meer gevaar dan van de zijde der Russeü. Vroeger had het blanke ras een prestige van onoverwinnelijkheid. Dat is nu uit. Da schitterende overwinningen, die de Japan ners door de indirecte hulp der Eogelsehen op de Russen konden behalen, hebben het zelfvertrouwen der Aziaten ongelooflijk doen stijgen. Zij voelen zich wel tegen de Europeanen opgewassen, als zy maar eerst, zooals de Japanners, de Europeesche legerorganisa- ties en de Europeesche wapenen invoeren en al wat nu in Engelech-Indië naar onaf hankelijkheid streeft, ziet niot naar de Russen,maar naar de Japanners als redders en verlossers uit. Niet omdat de Japanners zelf een bevrijdingsleger zullen kunnen zenden, maar omdat hun voorbeeld de En- gelsch Indiërs leeren kan zich zelf te be vrijden. Engeland heeft zich dan ook gehaast de begane fout ten deele goed te maken door toenadering te zoeken tot Rusland, zooals Amerika reeds lang gedaan heofr. Beide landen begrijpen, dat bij een even tueel corfFcfc met Japan, Rusland hua natuurlijke bondgenoot is. Veel misverstand is bovendien uit den weg geruimd en vooral over den invloed van beide landen iu Perzië zijn de regeo- ringen hot eers geworden. Onlusten in Belfast ten slotte bewezen, dat de oude Ierscha wonda nog altijd open is, al streeft de tegenwoordige regeericg ook ernstig naar verbetering, maar een troost bij al dat leed was d© verbetering dei- verstandhouding tot Duitschland. Terwijl het vorig Kabinet steeds zeer oorlogzuchtig wss en overal conflicten scheen uit te lokken,volgt 't tegenwoordige jaist den oingekeerden weg. Van Oostenrijk valt niet veel meer te vermelden, dan dat het ten slotte toch weer tusschen Hongarye en da andere dealen der monarchie tot 'n bevredigde overeenkomst kwam. De oude Keizer Frans Josef blijft bij binnen- en buitenland hoog geëerd. De Koning van Engeland vergat niet om na zyn bezoek aan Dnitsckiaads Keizer, ook dien van Oostenryk te Isckl te gaan begroeten. Oostenrijk is sterk gedaald. De kooge stel ling, die bet nog op 't Congres van Weenen innam, zal 't niet meer heroveren, maar het is geen oud en afgeleefd land, dat op het en luchtiger zijn dan die van haar, waaraan tooh niets gespaard wordt. Wel heeft zij voor dat alles veel heen en weer te dribbelen, eer zij klaar is, maar Martha's oude oogen fonkelen en glinsteren daarbij als in haar jonge dagen. Haar vader, de schoolmeester zou zijn Martha wei heel mooi hebban gevonden. Ea da vrouw, die letterlijk van de straat was opgeraapt, hoe was zij daarbij te moede Hare bleeke, dikke lippen waren dicht gesloten, en lieten slechts van tijd td tijd een diepen zucht ontglippen, en de eene traan na den anderen rolde langzaam op hare handen neer, die moede in haar schoot lagen, als hadden zjj voor altijd alle kracht verloren. En toen Martha haar zoo sag weenen, knikte zij de vrouw zoo goedig en vriendelijk toe, als wilde zii zeggen Ween gij maar, Lotje, asm kind, ween maar tee die met trer.en zaa:en zullen met gejuich maaien". Het kleine meisje stond met groote blauwe oogen in de lamp te staren, roet beide armen op de tafel geleurd. Nu en dan zeide zij wat tot hare moeder in een vreemde taal, maar kreeg geen antwoord. Het kind was zeer armoedig gekleed, tnsar was beeldschoon. Toen zij gegeten hadden, legde Martha haar in haar eigen bed, zoo lekker zacht en warm, met haar gelaat naar oen muur, en dekte haar zorgelijk toe. Daarna stond zij er op, dat de vrouw zich naast het kicd zou neerleggen, en of deze 't al weigerde, Martha gaf niet toe zijzelve schikte zich een rustbed op den leuningstoel, met hare voeten op een anderen stoel. punt staat uit elkander te vallen. Veeleer bereidt het zich voor tot hervatting der oudo Oostenrijkseha politiek, die naar uit breiding naar de zijde van Turkije streefde en dat doel ook eenmaal in de goede dagen van Eugeviius van Savoye werkelijk groo tendeels heeft bereikt. Italië heeft ia 1907 vooral door het prooes Nasi van zich doen spreken. Wat aan bet licht kwam wierp niet alleen een bedenkelijk licht op het zedelijk gehalte van vele I'aliaansche regeerings- personen, maar ook op de zwakheid der Italiaansehe eenheid. Noord- sn Zuid-Italië, door zoovele kloven van elkander gesohei- den, omdat de Noordelijken in ontwikke ling en welvaart ver boven de Zuidelijken staan en dezen hun minachting doen ge voelen, hebben nog al rij d niet geleerd ©lisander in liefde te verdragen en enkele uitlatingen van Nasi's opgewonden partij gangers deden zelfs aan een dreigen met oproer, burgeroorlog en afseheidingdenken, als Nasi ten slotto veroordeeld werd. De Zuid-Italianen en vooral de Sioiiianen, zien in hem veeleer een man, die het slacht offer is van den poRtieken haat der Noord- LaiianeD, da.n iemand dis ernstig misdaan heeft. Ook Amerika en Zwitserland hebben dergelijke neigingen tot afsoheidinggekend, om vr.u Nederland niet te spreken. Ten slotte heeft dear doeenheidsgedachte altijd over het separatisme gezegevierd eu ten slotte zal het nu in Iia'ië vermoedelijk niet anders loopen, masr terwijl een bur geroorlog aldaar san den eeneri kant ons niet zeor waarschijnlijk voorkomt, is het toch merkwaardig, dat de hooggeroemde I'aiiaaoeehe eenheid niet zoo hecht is, als zij scheen. Rusland heeft in 1907 door zware hon- gersnooden geleden. Na den Krinioorlog heelt het een tijd lang in de buitenlandschc politiek weinig gewicht iu de schaal gelegd. Het moest zich eerst herstellen y&n de slagen, die het had geleden vóórdat het zich weer krachtig kon doen gelden, maar thans is zulk eene tijdelijke inzinking na den ongelukkigen oorlog met Japan veel minder merkbaar geweest. De RussDche vloot beslaat thans grooten deels slechts op het papier, maar het Russische leger is eene machtige factor gebleven en het feit alleen, dat Rusland Maar eerst ging zij nog eens kijken of hare gasten al sliepen. Ja, beiden lagen in den diepen vasten slaap der uitgeputte vermoeidheid. Toen nam Martha de lamp, beschouwde de tlapenden, en Z3g met deernis naar het verwoeste en verwelkte vrouwengelaat, waarop zoo droevig veel te lezen slond En toen zij nu eindelijk baar ongemakkelijke rustplaats had op gezocht, en hare handen vouwde tot haar avondgebed, toen was het haai als stond het groote gastssal uit het Evangelie le vendig voor hare oegc-r, als hooide zij de stem, die sprak //Zegt den genocdigden: ziet, alle dingen zijn gereed Zij zag de dienaren af- en aankomen zij hoorde het tot hen gerichte bevelDwingt ze om in te ga.au er is nog pis a's''. Ten laatste zag zij ook z:eh zelve reet haar blauwe regenscherm, en een juichtoon klonk door haar zie), toen zij aan die beiden iu baar slaapkamertje dacht, op het zachte, lekkere bed, tot het haar toescheen, d&t al Gtds engelen om haar heen zorgen „Er is nog plaats, er *s nog plaats 1" Naderhand vertelde Lotje al haar droe vig wedervaren, en het was de oude, sombere geschiedenis, dat de zonde het verderf is der raenschen Haar oyertocht naar Amerika was gelukkig volbracht, en het eerste jaar daar in de Nieuwe wereld was dagslijksche heerlijkheid ea vreugde geweest. Maar toen waren andere tijden aangebroken. Haar man was ongelukkig geweest in zijne zaken het was hem gegaan als zoovele anderen tegenwoordig den eenen dag rijk, den anderen dag arm f Wordt vervolgd J

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1908 | | pagina 1