NIEUWSBLAD
VGÜR ZEELAND
No. 80. 1908
Zaterdag 4 Januari,
22e Jaar gar
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IT ZEI.
FEUILLETON.
ZD"wa.a,llic]n.ten-
UIT III PERS.
C*
lïmBsnwHMaHgBsrasL
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,02E.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAK
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel' meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regeï
meer 10 cent.
_«a
Middelburg, ook voor St. Laurens en
voor Nieuw- en St. Joosland 3, 7, 8, 9,
10, 14, 15, 16, 17, 21, 22, 23, 24,28,29,
30 en 31 Januari, 4, 5, 6, 7, 11, 12, 13,
14, 18,19,20, 21, 25, 26, 27 en 28 Februari,
3, 4, 5 en 6 Maart.
Voir Middelburg in 't bijzonder is
die ijk voor de bewoners der verschillende
wijken aldus bepaald
A den 22 Januari
B den 28 en 24 Januari
C den 28 Januari
D den 29 Januari
E den 30 Januari
F den 31 Januari;
G den 4 Februari;
H den 5 Februari;
I den 6, 7 en 11 Februari
K den 12, 13 en 14 Februari
L den 18 en 19 Februari
M den 20 Februari
N den 21 Februari;
O den 25 en 26 Februari
P den 27 en 28 Februari;
Q den 3 en 4 Maart; en
R, S, T, U en V den 5 en 6 Maart;
telkens des voormiddags van 9 tot 12 en
des namiddags van 1 tot 4 uren.
3 Januari 1908,
Dr. Kuyper over de Joden.
Met groote objectiviteit laat dr. Kuyper
zoowel op de deugden als op de gebreken
der joden het noodige licht vallen.
Hij prijst de soberheid, de schranderheid
de werkzaamheid en de zuinigheidfftaar-
door zij dikwijls uitmunten.
Die eigenschappen alleen reeds verkla
ren dikwijls de geldmacht der joden, die
niemand hun dan mag verwijten, mear
wanneer de schraapzucht en harteloosheid
daarbij komen, wanneer de jood zelf niet
drinkt, maar, zooals in Rumenië, wel tracht
den drankhandel in handen te krijgen, ten
einde van de zwakheden van anderen
partij te trekken, dan heeft dr. Kuyper
gelijk, wanneer hij den joden in't algemeen
een verzwakt geweten verwijt.
Het sprookje der ritueele moorden ver
werpt b\j geheel.
Waar is het ook, dat de crimineele sta
tistiek dikwijls voor dejodennietongunstig
is, maar in Rumenië gaat die regel niet
6)
Een verhaal van N. Fries.
Ja, zij voelde, dat dit ook hare roeping
was Van ijver blakende, werd zij weldra
een leergierige discipel, en daar het bij
zulk slag van werk niet juist op zorg
vuldige nauwkeurigheid aankomt, maar
het zoo heet van de naald en met lange
draden gaan mag, ging haar dit weldra
vlug van de hand zelfs overtrof Lotje
spoedig hare vriendin ia het talent van
uitdenken, en de handigheid om wat best
voegde, samen te brengen. Geen wonder,
dat men beiden weldra op hare uitgangs
dagen met nieuwmodisohen pronk door
de straten zag trippelen. Ongelukkig ging
de onverdragelijke liranny der bakkers
vrouw zoover, dat zij niet gedoogde dat
hare meisjes de danshuizen bezoohteD, en
met onverbiddelijke gestrengheid vorderde
dat zij 's avonds precies om 1U ure thuis
zouden zijn.
De toenemende dwaasheid der beide
meisjes ontging den waakzamen blik der
bakkerin niet, en al ontbrak het haar nog
aan bewijzen, zij kon toeh eenigen arg
waan aan beider eerlijkheid niet geheel
onderdrukken. Zij sprak beiden nu en den
ernstiff aan, vooral Lotje, die zij voor de
verleidster hield, betoonde zij hare moede
lijke bezorgdheid. Alles tevegeefsMet
een pruilend lipje en een mokkend gemoed
weri het goedgemeende woord zwijgend
opgenomen, maar het hart verzette zich
er tegen, zoodat hare woorden geen vrucht
(iroegen
door en terwijl de joodsche vrouwen zich
dikwijls door kuischheid onderscheiden,
vormen zij in Rumenië een zeer groot per
centage van de geprostitueerden. De meeste
bordeelen worden daar ook door joden ge
houden.
Een zekere mate van trots is bij de joden
niet te miskennen, niet alleen bij de meer
aristocratische Spaansche, maar ook bij de
Dnitsche joden.
De joden voelen zioh nog altijd het uit
verkoren volk. Op de Christenen zien zij
gewoonlijk met verachting neer en waar
men naar verhouding onder de joden bij
zonder veel, hoewel eenzijdig intellectueel
ontwikkelde, zeer bekwame mannen vindt
(Spinoza, Heine, Lasalle, Marx, Gambetta,
Lombrose, Montefiore enz.) wat ongetwij
feld met de meerde welvaart in enkele
joodsohe kringen samenhangt, is eene
zekere zelfverheffing niet geheel misplaatst,
maar de trots der joden wordt dikwijls
ook ijdelheid en geldtrots en dan is zij
minder gerechtvaardigd.
Physiek moeten de joden in het alge
meen voor de Christenen onderdoen. Het
ongezonde leven in de Ghetto's, waar de
joden eeuwenlang in benauwde ruimten
waren saamgepakt, heeft op het ras een
grooten invloed gehad.
In Marokko en enkele andera streken,
waar die nadeelige invloeden niet hebben
gewerkt, zijn de joden een zeer schoon
raen8ehenras, maai' iD het algemeén kan
veeleer het tegendeel van hen worden
getuigd en ook dat verklaart waarom de
Christenen dikwijls zoo weinig metdejoden
sympathiseerea.
Ia Nederland vooral verwijt men aan
de joden ook dikwijls onreinheid en dr.
Kuyper wijst er op, dat de joden op dat
punt echte Oosterlingen zijn.
Wij herinneren ons, hoe voor eenige
jaren de liberale Amsterdsmsche kiesver-
eeniging Burgerplicht", heel deftig^ver
gaderde, omdat een Christen-lid dier ver-
eeniging beschuldigd was,dat hij geweigerd
had aan joden in het algemeen eene woning
te verhuren. Dat was illiberaal en onver
draagzaam, maar niemand scheen toen te
begrepen, dat het fait, dat niet geheel uit
de lucht gegrepen bleek te zijn, niets met
godsdienst te maken had, maar alleen met
eene andere opvatting van zindelijkheid.
Een Christen-Nederlander is dikwijls
Het was aan de bemoeiingen der vriendin
gelukt zich en Laura eene plaats in liet
groote magazijn, aan dea hoek der Koning
straat te verwerven. Wel otn te beginnen
zonder salaris als leermeisjes, maar beiden
hadden wel zooveel bespaard, dat zij het
eenige maanden konden uithouden, maar
voor later vertrouwden zij op hare han
digheid, die wel spoedig loon en waardee-
ring vinden moest. Zij zeiden dus haar
dienst op en zeildeD nu eaet vroolijke vlag
en wimpel de veel belovende toekomst
tegemoet. Beiden waren blij, in haar jonge
leven reeds een zoo hooge sport op de
geluksladder te hebben bestegen
De dwaallichtjes huppelden en dansten
voor haar uit, en zij beiden met gelijken
tred die achterna.
Hierin hadden zij zich echier niet misre
kend het aanleeren van het vak was voor
beiden maar spelevaren, zoodat zij weldra
aanspraak konden maken op salaris. Lotje
vooral had er zooveel vernuft voor en zoo
genialen smaak, dat zij allen daarin voor
uit was. Daarenboven ontwikkelde hare
sohoonheid zioh meer en meer, en een
voorkomende lieftalligheid, de kunst van
te behagen en de meDsehen vcor zioh in
te nemen, maakten dat het meisje spoedig
als een onwaardeerbare aanwinst werd be
schouwd. Het behoeft wel niet gezegd te
worden, dat zij zichzelve ook niet gering
schatte, maar zich genoemdeeigeuschappen
en talenten in volle mate betalen liet.
Het was dan rok spoedig Lotje's stel
regel, niet meer in zilver maar in goud
te rekenen
Meer en meer werd zij nu belust op de
heerlijkheden dezer wereld, hare pronk-
reiner op zijn huis dsn op zijn lichaam en
bij de joden is 't dikwijls juist omgekeerd.
De reinheidsvoorsehriften van Mozes
wijzen allerminst op een onzindelijk volk
en daarom achten wij die beschuldiging
grootendeels overdreven en onverdiend.
Als een boer wel zijn huis wasoht, zijn
varkens en ziju boomec, maar niet zioh zelf
of zijn kinderen, is het moeielijk te begrijpen
met welk recht hij aan de joden hun
onzindelijkheid verwijt.
Een der grootste eigenschappen van het
ras der joden is hun taaiheid.
Terwijl al de volken, die tegelijk met
de joden leefden en hen onderdrukten,
reeds lang spoorloos zijn verd wenen,hebben
de joden al hun tegenstanders overleefd.
Onder de meest ongunstigeomstandigheden.
hebben zij hun eigen type weten tebewarer.
Perioden van verzwakking van het ras
bewustzijn, onder invloed van de Griekeohe
of Arabische beschaving, werden steeds
door eene zegevierende reactie gevolgd en
ook nu is het Zionisme weer eene reactie
tegen het streven in enkelejoodsehekringen
om het ras-eigenaardige op te geven en zioh
met de Christenen te vermengen.
Da joden willen de natie bij uitnemend
heid, of kortweg: „de natie', blijven. Zij
willen Diet opgaan in beu, die zij- lager
achten dan zich zelf Zij zijn het volk der
volken en zij verwijten aan Jezus, zoowel
als aan Paulus, dat dezen aan heel de
mensehheid wilden geven, wathet voorrecht
der jodeD had moeten blijven.
Toeh kan de godsdienstige eenheid alleen
niet de eenheid van type verklaren. De
Roomsohen zijn ook godsdienstig één en
toch hebben de Fraosehe Katholieken eea
heel ander type dan de Nederlandscbe.
Eenheid van ziel heelt zonder twijfel ook
eenheid van type voortgebracht. De geest
vormt en stempelt het lichaam, maar daar
naast moeten tooh bijzonder krachtige,
physieke oorzaken werkzaam zijn geweest.
Het bestaan der joden is dan ook op
zichzelf een half wonder en in de wereld
geschiedenis een geheel eenig verschijnsel.
Aan veel joden ten slotte wordt hun re
volutionaire gezindheid verweten en dat
verwijtisniet onverklaarbaar of ongegrond.
Aan de Fransche revolutie hebben de joden
veel te danken gehad. Zij sloot de Ghetto's
en stelde de joden met de Christenen gelijk.
De emancipatie der joden kwam in vele
zuoht en ijdelheid, hare hoofsche en be
haagzieke manieren namen op schrikba
rende wijze top.
Als men deze „mademoiselle Eleonore"
in het grootste modemagazijn, vergeleek
met het winkelmeisje achter de bakkers-
toonbouk, welk een verschilom nog
van de kleine veedrijfster Lotje niet te
spreken Die smachtende oogen met hun
berekenend opkijken, vooral tegenover
heeren Die teere, fijne vingertjes en dunne
polsen, met ringen en braceièften rijk
voorzien Die trippelende voetjes, dis zich
nauwelijks op de hooge hakjes balanceeren
konden
De wereld zeide„een befooverende
verschijning die mademoiselle Eleonore",
en wij zeggendie betoovereade ver
schijning zit met huid en haar, met ringen
en kettingen midden in den poelwant
waar men dwaallichten ziet, daar kan de
poel niet ver af zijn, en wie ze naloopt
steekt weldra tol in den hals in het moeras.
Was het zilvergeld het meisje tot ver
leiding geweest, met het goud was dit nog
veel meer het gevalen was vroeger het
waakzame oog achter het roode gordijn
haar als een engel Habakuk's geweest, die
haar in den nek zag, thans gevoelde zij
zich in dit opzicht geheel vrij. Hier toeh i
was volstrekt geen controle te houden, j
Wie kon haar verhinderen 4 thaler in i
plaats van 3 te vragen, waar de verkochte j
goederen toeh in den volsten zin deswoords
slech's ingebeelde waarde hadden. Dat
beetje krip en lint op zich zelf wss niet
zooveel grosehen waard als er marken
voor betaald werden.En de koopers kenden
die hieroglyphische cijfers niet, wasrmede
landen na de Frsnsche revolutie tot stand.
Geen wonder dus dat de joden met die re
volutie op hebben. Io Rusland hadden de
joden ook de hand in den aanslag op Keizer
iiexander II. Maix en Lasalle in Duitech-
land warea joden en voor ons land zouden
wij willen wijzen op da woelingen onder de
socialistische diamantslijpers, maar in het
dgemeen mogen wij toch niet ontkennen,
dat de joden ia Nederland gewoonlijk be
daarde, zelfs ietwat conservatief getinte
burgers zijn, die het Oranjehuis liefhebben
en zich vrienden toonen van rust en orde.
Kooplieden in het algemeen weten te goed,
dat welvaart zonder rust en orde niet denk
baar is en zullen daar®m eerder te veel dan
te weinig den inwendigsn, zoowel als den
uitwendigen vrede liefhebben.
(Nederlander). V.
Bovenstaand résumé van mr. H. Verkou
teren is de welsprekendste logenstraffing
van de dwaze bewering van de vrijzinnige
pers in onze omgeving als zou dr. Kuyper,
nog wel tusschen de regels dior, kwaad van
de Joden gezegd hebben.
Constitutioneel A 8. C.
De Standaard schrijft
In een hoofdartikel wezen we op den
stelligen eisch van het eonsiitutioneele stel
sel, dat het bewind in politieke richting
homogeen snoet zija mei de meerderhe'd
in de Tweede Kamer, en dat een Kabinet,
dat homogeen was met de minderheid, zich
op de zuiver eonstitulioneele lijn niet
denken lief.
Vroeger misschien nog bij uitzondering,
eu als overgang; maar thans, nu de partijen,
op grond van staatkundige beginselen,
tegenover elkander siaan,ze!fsdatnietmeer.
Maar uit hetgeen de liberale pers hierop
antwoordde, blijkt opnieuw, hoezeer in
liberale kringen het echte constitutioneels
leven in verval is. Men durft nietioocheneD,
dat het is gelijk we het voorstelden, maar
men praat er over heen.
Ja, de N. Roti. Ct. maakte het nog bonter.
Zij toeh maakte zich schuldig aan schen
ding i an een tweeden, even on aan lastbaren
eisch van het eonstitutioceele stelsel.
Die tweede eisch luidt; Dat nimmer de
Kroon in het debat mag gemengd worden.
de prijs op de briefjes stond aangegeven.
Als mademoiselle Eleonore's avonds den
eersten commies hare kas voortelde, cl
deze kas met zijn dagboek sloot, wat kon
het dat jonga mensch dan schelen, ol
mademoiselle er hare pereentjes van ge
nomen had.
Hij vond het zeif misschien gansch in
den regel, dat de deftige klanten wat
extra betalen moesten voor het geluk door
zulk eene lieftallige sohoonheid te worden
bediend
Bij zoovele middelen en hulpbronnen
behoeft men zieh dau ook op het punt van
gemak en vermaak geenerlei dwang op
te leggen. Zondags was er in die groote
stad eene ruime keus; schouwburgen en
concerten, vauxhals en casino's, van aller
lei slag! Men begrijpt, dat het alles deftig
zijn moest, dat was men aan zijne be
trekking verplicht. Maar dit had niet veel
anders te bcteekermn, dan dat de poel met
een bedriegelijk groeu, en een bontgekleurd
bloemtapijt gedekt was.
Wie al de zacht g( duisterde woerdjes
gehoord, wie al die gloeiende oogen gezien
had, die elkaar veelbeteekenende blikken
toewierpen, wie het geweten had, water
in de rijtuigen voorviel, waarin de elegante
heeren hunne dametjes naar huis brachten,
of op het schitterend voorhoofd van juffer
Eleonore het brandmerk eener dievegge
gezien had, die zou er wel niet as a
getwijfeld hebben, dat men h:er den vasten
grond verlaten had, en in een moeras
geraakt was.
Maar dat is juist de vloek der zonde, o'at
zij het m msohenhart nooit bevredigt, meer,
neg meer! roept zijn onverzadelijke be-
Voor al wat de Kroon doet of nalaat, zijn
aansprakelijke staatslieden verantwoorde
lijk, 'tzjj de Ministers die gaaD, 't zij de
Ministers die opkomen maar nimmer da
Kroon zelve.
Toch ontzag de N. Rott. Ct. r.i< h niet,
ook nu weer zioh achter de Kroon te ver
schuilen, en omier den schijn van de Kroon
te eerea, op de Kroon veraniwoorc elijk eid
O', er te dragen.
Ons debat was, als antirevolutionair
persorgaan, met de pers der liberalen-
Tot haar richtte zich c nze verklaring,
dat ze ten onreohte de Reohterijde ver
plicht achtte om, zonder meerderheid in
de Tweede Kamer, hel bewind c.ver te,
nemen, en baar wezen we er op, dat ze,
in eigen verlegenheid zich onbekwaam
gevoelend om baar eigen mannen tot
voortzetting van het bewind op te roepen,
tot ods hoogstens kan komen met een
verzoek, niet met een eisch, om de bewinds-
iaak op de schouders der Staatslieden van
Rechts te leggen.
Daarop kon ze, naar eonstitutioneelen
eisob, niet anders dan met instemming
antwoorden, en om dit antwoord te ont
gaan, schoof ze nu de Kroon er tusschen,
en heelt zich heasch in, dat ze, met alzoo
een tweeden constitutioneelen eisch te
schenden, zichzelve en haar geestverwanten
dekt.
Verwerping van een begroeting,
De Nederlander schrijft
Enkelen schijnen te meenen, dat het af
stemmen van een begrootbg „om redenen
daarbuiten gelegen" slechts kan verweten
worden aau wie ia een minister een geheel
Kabinet wil treffen, tn a.w. wie door hoog
politieke motieven wordt geleid. Niet aan
wie door de aLtemiöiïig slechts het beleid
van een bepaalden minister wil treffan.
Deze meening i9 onjuist.
De begrooting bestaat uit een reeks af
zonderlijke credietaanvragen. Wie tegen
een of meer dier aanvi agen bezwaar heeft,
kan deze afstemmen en,zoo de meerderheid
hem ia 't ongelijk stelt en het bezwaar hem
overwegend schijnt, om die reden ook de
heele begroeting verwerpen. Op die wijs
blijft, de eindstemming steeds verband
houden mot den concrete» inhoud der be
groeting.
Wat daarentegen, :oa?.r antir. staatsrecht
geertewant hel is maar niet anders
de goddeloczen hebben geen vrede. Made
moiselle Eleonore had haar harijo weg-
gefehonkeu. Wat hot uiterlijke betrof was
het geen slechte partij. Deze gelukkige en
veelbenijde man heet!© George Maurice,
en beweerde in West-Indië geboren, maar
van Fransche afkomst te zijn. Dit verklaar
de zijn donkere gelaatskleur, die misschien
zelfs wat negerbioed verried. Maar zijn
trekken waren regelmatig, zijn oogen vol
vuur, zijn haar zwart en glanzig, zijn
gestalte vlug en veerkrachtig. Die heer
Maurice scheen ook een bruikbaar mensch
te zijn, want hij had een betrekking op
het kantoor van een der handelshuizen
hij had altijd veel geld op zak, dronk
champagne en hing op allerlei wijzen den
grroten heer uit; en wat nog meer gold
dan al de rest, hij was een perfect danser
eu verstond de kunst vrouwenharten met de
fijnste listen der verleiding te verstrikken.
Maar met juff r Eleonore was het hem
nu toeh ernsthij wilde haar voorloopig
althans trouwen en dan raet haar naar
Amerika gaan, om zioh daar neer te zetten
En dit nceuide men eene schitterende
partij.
Maar vóór de afreis hsd Lotje nog een
paar zeer onaangename ontmoetingen,
met personen uit baar duister verleden,
personen, voor wie zij niet auders was dan
Lotje.
De eerste, en die in elk geval het eerste
aanspraak op haar had, was haar opvoeder,
haar gelukkige vader, de gelukkige schoen
maker.
(Wordt vervolgd).
