NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 78. 1908.
22e jaargang.
CHRISTELIJK-
Woensdag 1 Januari.
HISTORISGH
"RIclaMIS:
8e geestdrift neemt steeds toe,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed 1 DE JONGE VERWEST te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg,
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Bij dit nummer behoort een bijvoegsel.
Van 't Jaar, dat voorbijging.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,025,
UITGAVE DER .FIRMA
EK VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent. iedere rege!
meer 10 cent.
Zoo de blAren,
die verdorden,
is het nieuwjaar
oud geworden
God alleene, on-
menigvoud,
altijd nieuwe, en
altijd oud,
zal van de oude en
de andere dagen
die gij leeft, eer s
reden vragen.
(Guido Gezelle).
Voorbij wederom 't jaar, naar het ons
schijnt nog zoo kort begonnen voorbij
met al wat 't in den sokoot droeg voor de
gansehe mensohheid, voor de volken, voor
ieder onzer Wederom de wereldgeschie
denis een schrede voortgegaan naar haar
einde, wederom een bladzijde toegevoegd
aan ons levensboek, 'n bladzijde van blijden
of van droeven inhoud, maar bij ieder onzer
bezoedeld met vele vlekken, die mogen uit-
gewischt zijn door 't Bloed van Hem, naar
Wien wij ons noemen.
De nagalm der Oudejaarsavond-klok
«dreunt in de ooren Maranatba Jezus
komt I" heeft één onzer dichters gezegd.
Niet alleen 't snellijk henenvlieden van den
tijd en van ons leven predikt ons, dat de
dag nadert, wanneer als Christus Renume-
rator verschijnen zal, Die eens als Christus
Consolator en Christus Salvator onder ons
gewoond heeft, maar daarvan spreken ook
de teekenen der tijden. Reeds zien we iets
van 't teeder worden van den vijgeboom en
't uitloopen zijner bladeren Israël voelt
meer dan ooit heimwee naar't Land zijner
Vaderen, 't Woord des Kruises wordt
schier aan alle volken gepredikt, hun tot
een getuigenis. Onder de Christenvolken
wordt de afval grooter en de geest, die allo
gezag verwerpt, steeds sterker en steeds
driester.
De wereldgeschiedenis zal vermoedelijk
achter het jaartal 1907 in de eerste plaats
in haar jaarboeken schrijvenTweede
Vredesconferentie. Of zou zij het niet de
moeite waard achten, deze in haar annalen
te vermelden, luttol als haar winste schijnt?
't Ia wel de moeite waard, dat wij, die ons
naar den Vorst des Vredes noemen, ons
eens afvragen, welke onze houding moet
zijn tegenover de Vredesbeweging onzer
dagen. Het antwoord op die vraag bepaalt
meteen onze verwachting van de coDferen-
tiën en genootschappen in het belang van
den Vrede- Velen achten, dat de Wereld
vrede een utopie is, geoordeeld door de
voorzegging van oorlogen en geruchten
van oorlog, die den dag des gerichts zullen
voorafgaan. Geen orde zoolang de zonde
niet te niet gedaan is. Dit laatste zal ieder
beameD, die zijn Bijbel gelooft, en 't eerste
is wel geschikt, om al te hoog gespannen
verwachtingen in te toornen. Toch mogen
wij m. i. twee dingen niet voorbij zien
vooreerst dit, dat er wel strijd kan blijven,
zonder dat deze uitgevochten wordt met
kanon en bajonet, feitelijk de onredelijkste
onzinnigheid, die zich denken laat, zeker,
zonder dat deze wijze van beslissen over de
gansehe aarde als de eenig afdoende be
schouwd wordt; en in de twsede plaats, dat
de zekerheid van da onuitroeibaarheid van
de zonde in deze bedeeling ons nooit ofte
nimmer van den strijd tegen de zonde mag
terughouden. Waarom zou onder de chris
tenvolken de oorlog niet evenzeer kunnen
verdwijnen, als de slaveraij verdwenen is
al bleef dan ook nog onder de niet-chris-
telijke volkan de oorlog woeden, gelijk nog
in het zwarte werelddeel de slavernij voort-
bestaat? Waarom zou voor het minst het
stelsel van arbitrage niet de grootst moge
lijke uitbreiding erlangen My dunkt, er
is in het ideaal der Pacificisten genoeg, wat
ook den Christen tot geestdrift vervoeren
kan, en te weinig schijnt mij de arbeid der
Vredesconferentie gedragen door de ge
beden der Gemeente.
Boven zinspeelde ik reeds op een
tweede Conferentie, die onze Hofstad j
dit jaar ontvangen mocht't Zionisten
congres. Bij al 't materialisme, dat 't Zio
nisme aankleeft, schijnt 'ttoch, dat bij
velen zijner aanhangers steeds meer esn
idealer zin gaat hearschen. 't Zionisme
begint zijn liederen te inspireeren zeker
nog geen liederen Zions als do pelgrims
zongen, die opgingen naar den gewyden
berg, maar tcch liederen, die getuigen, dat
men in 't land waar Jeroesjslaim ligt'', nog
iets anders zoekt dan vrijheid en stoffelijke
welvaart.
Geen jaar gaat tegenwoord,g voorby
zonder gedenkdagen voor groote en minder
groote dooden en vierdagen voor groote en
minder groote levenden. Nederland hul
digde dit jaar zyn beroemdsten Zeeheld
Vlissinger Michie!, één der mannen, dia
niet alleen de staatkundige, maar ook de
Godsdienstige vrijheid der volken heeft
helpen handhaven, en die voor ons besef
't grootst is, omdat hij zich bewust was, tot
dezen dienst te zyn verkoren door zijn God,
aanWiens voetbank hij volmondig zijn lau
weren nederlegde.Voor Zeelandwae do dag
der huldiging nog te meer eenfeestdag,wijl
daaraan kwam deelnemen de Gemaal onzer
KoniDgin, die juist kort te voren zich een
ruimer plaats in 't hart onzes volks ver
overd had door zijn manmoedig optreden
by de scheepsramp aan den Hoek en
nog meer door zyn afwijzen van onbe
scheiden huldebetoon, zooals dat tegen
woordig elke daad van menschlievendheid
en heldenmoed dreigt te berooven van haar
hoogste loon getuige wederom de hulde
dezer dagen aan onze Vlissingsche redders
gebracht, een hulde, waaraan ons hart
gaarne deelneemt, maar dat in anderen,
meer stillen, meer kieschen vorm racer
zou strooken met den bescheiden een
voud, die doorgaans onze wakkere zeelui
kenmerkt, en die hun schoonste sieraad
blijve.
Onder de levenden, die gehuldigd wer
den, staat Dr. Kuypsr aan de spitsde
onbetwiste superioriteit zijner gaven wet
tigt die hulde, indieu ooit zulk een hulde
aau een levend mensch gewettigd is. Dr.
Kuypar heeft gemeend, ze te mogen aan
vaarden.
Stiller, maar wellicht hartelijker hulde
brachten eeniga maanden tevoren zeer ve
len aan een anderen voorman van 't Chris-
teiijk-Staatkundig Nederland, asn jbr.
nar. De Savornin Lobman den held,
die getuige onze allerjongste parlemen
taire geschiedenis alleen durft staan,
sohier de eenige onzer staatslieden van
rechts en links beiden, die niet telkens
teleurstelt den bescheiden, vaak mis
kenden, geleerde, wien 't „noblesse oblige''
op 't gelaat te lezen staat onzen tweeden
Groen van Prinsterer. Ons land beeft
dit jaar geen geschiedenis doorleefd, rijk
aan feiten yan hoog belang. Uiterst weinig
verheffends bood de aanblik der samen
werking van Regeering en Volksveriegen-
woordiging. Noch een soherp gepronon
ceerd beginsel noch do lust tot groote
dingen bezielde de Dienaren der Kroon
en de doorloopende indruk, dien de Ka
merdebatten maakten, was die van een
klein tornooi, 't Jaar sluit met een crisis,
waarvan de oplossing voorshands de ont
warring van een zier verward kluwen
lijkt, die moeilijk tot een bevredigend einde
kan voeren. Zou misschien de invoering
van een evenredige vertegenwoordiging op
den duur niet alleen de rechtvaardigste,
maar ook onmiddellijk de vruchtbaarste
oplossing zijn van den gansehen, zeer ver
wikkelden toestand, waarin wij sedert
geruimen lijd verkeeren of althans een
eerste stap, om op een beteren weg te
komen We voelen veel sympathie voor
't beginse', maar vreezen, dat in't aange
wezen stelsel de bolts macht van H getal
nog meer kwaad zal doen dan in 't be
staande.
Zeeland genoot 't voorrecht, niet alleen
met de Ruyteifeesten den Prins der Neder
landen op zijn bodem te zieD, maar ook,
onze geliefde Vorstin zelf te begroeten.
De algemeene, ongekunstelde geestdrift
bij Haar bezoek toonde onweersprekelijk,
dat 't hart onzer eilanders nog even warm
klopt voor de Laatste van Oranje als 't
eenmaal klopte voor den Etrate, die voor
eoed zijn geslacht aan 't Nederlandsohe
Volk verbond, toen hij 't raadde en leidde
in den bangen strijd om de vrijheid van
geweten.
Ons land werd dit jaar vereerd met een
bezoek van den Duiisehen Keizer, die 'i
ziek mede een eer rekent in de vrouwelijke
lijn van Prins Wiilem den Eersten af te
dalen, en die, als iedere Duitsoher, gaarne
de lauweren onzer vaderen, ook eigen
sehedel laat sieren: is de Nederlander niet
even goed van Germaansehen bloede als
bij
Adel verplicht. En Duitsoher én Neder
lander mag lier zijn op een voorgeslacht,
welka betrekkelijk reine zeden Taciius ten
spiegel kon voorhouden aan zijn ontaarde
medeburgers. Maar waarom moeten dan
uit Duitschlands hoogste kringen gruwelen
openbaar wsrden, als die, welke Hellas en
Rome rijp maakten voor 't oordeel Waar
om moet èa daar èn hier een vuilaardig
realisme onder voorwendsel van kunst Da
Costa's woord waar maken, datde uitvinding
der drukkunst ook een reuzenstap ter helle
geweest is? 't Eert Hohenzollerc, dat Kei
zer en Kroonprins met forseba hand de
werken der duisternis hebben aange
grepen met nietsontzienderechtvaardioheid
't zou onze Wetgevers eereD, als zij
met al de kracht, die in heu in, den stroom
van pornografie trachten te keeren, die
reeds zoo vreeselijk veel verwoest heeft
en nog altoos voortgaat, duivelen werk te
doeD.
Duitschland was niet 't eenige land, dat
dit jaar over de tong ging; ook onze an
dere buur gaf stof tot praat aan liefhebbers
van schandaalhistorie, maar hield daar de
Vorst de eer zijns lands op, in België was
't de Koning en zijn huis zelf, die reden
tot opspraak gaf.
Hoeveel liever dan op zulke verhoudin
gen richt men het oog op die, welke aan het
Zweedsche hof bestaan,dat onlangs in
rouw gedompeld werd, daar de grijze Oscar
II heenging maar heenging als 'n chris
ten, wiens Gemalin en Kinderen met hem
de knie boven voor den Heiland, Wiens be
lijdenis geen hunner zich schaamt. De Ber-
nadottes zijn wel waardige erfgenamen van
de kroon van Gustaaf Wasa en Gus'aaf
Adolf gebleken
Rusland bleef 't tooneel van veel ellende
en van veel zonde. Zzl de dorde Dcema in
staat zijn, een bateren toestand voor te be
reiden Dan zal 't zeker niet zyn door maar
ondanks de politieke misdaden, zoo wel, door
de partijen des bohou ïs als door die der
revolutie gepleegd. Bloed is wel eens
vruchtdragend zaad gebleken maar niet 't
bloed, by laaghartigon moord vergoten, en
niet het van moordenaren, al rust
niet de volle schuld hunner misdaad op ben.
De meeste landen van Europa zagen
1907 voorbijgaan zonderwereldschokkcnde
gebeurteniseen. Frankrijk stak zich in het
"Marokksansche wespennest. Engeland
smaakte hst genot, één zijner dapperste en
bekwaamste tegenstanders in den Boeren
oorlog, eerbiedige hulde te zien brengen
aan zijn souverein een plichtpleging,
mogelijk door politiek geboden, maar voor
't Hollandsch besef al te willig volbracht,
't Bezoek van Wilhelm II aan Eduard VII
versterkte het geloof in een voorloopig be
houd van den Europeeschen vrede ondanks
de overal stijgende oorlogsbegrootingen.
Op het Balkanschiereiland 'bleef ook nu
brandstof genoeg smeuleD, om daar te
eenigei tijd een feilen brand te doeD uit-
alaaa, die licht verder om zich grypt. Ook
de troon van koning Karei van Portugal
dreigde te wankelen. Voor groote rampen
in de natuur bleven wij gespaard Italië,
Spsnje, Frankrijk, Rusland (hoDg r
wart n minder gelukkig. Velen in ons land
zal 1907 heugen wegens de vreeselijk tal
rijke fioantieele lampen zeker een teeken
des tijds, waan an een luide sprake uitgaat,
van niet te bouwen op de ongestadigheden
des rykdoms of schatten te vergaderen, die
mot en roest verderven en die den dieven
ten prooi vallen. Ons volk heeft bij die
rampen niet zyn volle eer bewaard wij
hebben ods meer dan eens moeten schamen,
Nederlander te zijn. Als Potgieter recht
had, van onze Natie te getuigen en ver
gelijkenderwijs had hij daartoe 't recht
Wèl eerlijk dat was Jan vanouds,
Wèl eerlijk met zijn tonnen gouds,
Wèl eerlijk met zijn duiteD,
dan heeft 1907 ons geen bewijs van voor
uitgang geleverd.
Ofschoon in dat opzicht ons Land juist
geen treuriger toestanden vertoont dan
andere landen, moet toch ook met smart
erkend worden, dat 1907 herhaaldelijk
bewezen heeft, dat de openbare veiligheid
er niet op vooruitgaat. Gezwegen van wan
ordelijkheden ten gevolge van telkens uit
brekende werkstakingen Rotterdam
heeft gelukkig Antwerpen nog niet ge
ëvenaard 1 verneemt men telkens weer
van moord en doodslag èn uit lage roof
zucht èn onder invloed van den vervloekten
drank. Wij gelooven niet, dat geeselen
't zelfde is als genezen, maar of onze al te
werkelijke raadpleging niet mede schuldig
staat aan 't toenemen dezer gruwelen, zou
den we niet durven verklaren. De Over
heid draagt niet vergeefs 't zwaard en zelfs
de wijze Salomo oordeelde, dat slagen
passen op den rug der zotten. Onze ver
wilderde jeugd, waarover ieder klaagt,
roept om strenger strafmiddelen, dan de
wetten thans toelaten maar roept waar
lijk niet minder om meer tucht (lucht is
geen strafin de gezinnen. De tuclft raakt
in de gezinnen verloren, èi door de onver
schilligheid, èn ik heb hier Zeeuwsehe
toestanden op 't oog door avereefatsche
Geformeerdheid. Een gansehe categorie
ouders oordeelt, dat kinderen van veertien
jaar en daarboven (soms zelfs daaronder)
de vaderlijke tucht ontgroeid zijn, en een
andere categorie redeneert: „we kunnen
onze kinderen toch niet bekeeren en
laat ze daarom den vrijen teugel, in enkele
gevallen gelukkig slechts enkele
niet de verheelde gedachte „laat ze zon
digen, opdat, ten slotte, de genade te meer
der worde 1" Paulus zegt, dat derzulken
verdoemenis reeht vaardig is. Maar, ai me
kinderen
We zouden, terugblikkende op 1907,
nog bij veel kunnen stilstaan. We zou ten
kunnen spreken over vele dooden, wier
arbeid nog na hun versoheiden van hen
spreekt.
We denken hier o.a. aan enkele mannen,
nog in de kracht huns levens, van wie voor
Kerk, Staat of Wetenschap nog zooveel
werd gehoopt, omdat zij groote gaven oot
moedig gesteld hadden in den dienst van
Christuseen Bakhuis Roozsboom, een
Flipse, een Okma, een Keinink, een Oranje,
een Lireborgh, een Ruyssenaars, een Wolf,
bij wier verscheiden een „waarom op de
lippen komt, dat we toch niet mogen uit
spreken.
Een ieder ouzer denkt thans oek aan
dooden uit eigen kring geen grooten,
wier namen niet vergeten worden, maar
toeh niet minder geliefden, wier naam en
beeld wij niet vergeten zullen. Och, 1907
raapte weg beide 'tzoogende kindenden
grijzen man den goödelooze en den
vrome. Wat troost, als we onze geliefden
zagen verscheiden in 't vast vertrouwen
levende of stervende zijn zij des Heeren.
Als 1908 wellicht ons sterfjaar mocht zijn,
zullen dan onze betrekkingen ons alzoo
zien heengaan
B.K. W.
In 1907 zijn in Zeeland o. a. overleden
Van Hoeve, iii ven den raad te Ax»l; ds.
J. de Koning ie Kabbendijke; De Oude,
lid van den Raad te Noord w«l eMaas,
lid der Staten van Zee'and en oud-1 urge-
meerter van Sérooskerke Schippers, wet
houder van ColijosplaatDe Mulder, wet-
houd-r te PhilippineMeijer,oud-wethouder
van OostburgKouion, deurwaarder te
MiddelburgRisseeuw, oud-gemeente
ontvanger van Goes Steuvoer, hoofd der
school te Driewegen Hector, geneesheer
te Serooskerke (W); Krijger, lid van den
Raad te Domburg; Risseeuw, oud-burge
meester van RetranchementLombaard,
lid van den gemeenteraad te Groede;De
Weeze, wethouder te Oosterland D. J. J.
Laan, oud-hoofdcommies aan het gouver
nement van Zeeland; v. d. Bit, secretaris
van KioetingeNierse, oud-hoofd eener
openb. school te Middelburg Haan, hoofd
eener openb. school te Aarden burgD. J.
Dronkers Junior, bankier te Middelburg;
E. lies, industrieel, lid der kamer v. koop
handel te Middelburgds. B. Veenetra,
emeritus-pred. te Vlissingen Boom, com
mies ter Prov, gr.te Midd.; Tienaus, mission,
a d Kongo; j'nr. mr. L, Sohorer, burgeru. van
MiddelburgL, de Koeijer, lid van den
gemeenteraad van Ttr Neuzen ;Haadrikse,
oud-deurwaarder te Vlissingen Ramondt,
oud-wethouder van GoesO. G. Harisota,
oud-grondbezitter te Riiland-BaihM.
Burger, oud-wethouder van Kioetinge F.
Louws, wethouder van Meliskerke;Sehoc£f,
secretaris vaa Rsntsse.
Is het niet wonderlijk hoe snel het
nieuws zieh alom verbreidt. Wij hooren
ervan in alle boeken der slad. Een groot
aantal gevallen komt dagelijkseh voor en
elke week geven wij er zooveel als in ons
vermogen is. Hieronder volgt er weder
een
Mejuffrouw C. Nolier Raafs, wonende
Voorstad 60c te Goes, meldt ons
„Nu ik door het gebruik van Uw Fos
ter's Rugpijn Nierenpillen bijna geheel
verlost ben van een bedroevende, rheu-
matischo ziekte, acht ik het mijn plicht
U mijn dankbaarheid te toonen en U be
richt van mijn genezing te doen toekomen.
Ruim vier jaar had ik een hevige rheu-
ruatiek en verschrikkelijke pijn in den rug
en door mijn geheel lichaam drie maan
den lang heb ik pl&t te bed gelegen en
was het mij onmogelijk om op te staan
of het minste werk te doen. Ik had steeds
erge hoofdpijn en duizelingen; de urine
was zeer dik eu veroorzaakte mij veel
pijn, wanneer zij eenigen tijd stond, was
er veel bezinksel in. Van al de middelen
die ik aanwendde, was er niet één, dat
mij eigenlijk baatte en telkens kwam de
ziekte in heviger mate terug dan voor het
gebruik daarvan. Toevallig hoorde ik toen
van uw pillen en ik moet eerlijk zeggen
dat dc-ze bij mij zeer goed gewerkt heb
ben. Na een paar dagen voelde ik mij
reeds geheel verkwikt en thans kan ik
zoo goed als niets meer van mijn vroegere
piju waarnemen dat lijden komt mij thans
voor als een benauwde droom.
Ik ondergeteekende verklaar dat het
bovenstaande waar is en machtig U het
publiek te maken op elke wijze die U
goeddunkt.
Wat is de oorzaak van rheumatisme
Rbeumatiek spruit voort uit het urinezuur,
dat zich kristalliseert in de spieren ea in
de gewrichtsverbindingen. Foster's Rug
pijn Nierenpillen lossen dit urinezuure p
en helpen de nieren het af te voeren wit
het lichaam niet het waf8r. Daar deze
pillen de oorzaak van de ziekte wegnemen,
verzekeren zij een voortdurende algeheele
genezing.
Verzeker U dat men U de echte Fos
ters' Rugpijn Nierenpillen geeft, dezelfde
die Mej Nolier Raats gehad heeft. Wy
waarschuwen tegen namaak en maken
koopers er op attent, dat op iedere doos
de handteekening van James Foster voor
komt. Za rijn te Goes verkrijgbaar bij de
j firma Nathan Emanuel, en te Middelburg
j bij den heer Joh. de Roos,Vlasmarkt K 157.
I Toezending geschiedt franco na ontvangst
van postwissel éi f 1.75 voor één- of f 10
i voor zes doozan,
