No, 70. 1907.
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Vrijdag 20 December.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, 5. J. DE JONGEWERWEST te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg,
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij die zich met 1 Jan a. s op ons
blad abonneeren, ontvangen 't gedu
rende de maand December gratis
19 December 1907.
De antirev. en de soc. dem. partijen zijn
door de motie-Duymaer van Twist een
duitn maar van twist afgeweest, doordat
deze motie bedoelende aan gehuwde
marine-matrozen het middagmalen thuis
mogelijk te maken met een meerderheid
van slechts twee stemmen werd verworpen.
De tegenstemmers die zich, bij deze stem
ming, elk van zijn partij,af scheidden, waren
de antirev. Brummelkamp en de soc. dem.
Van Kol.
In De Standaard, zoowel als in Het Volk
is daarop aanmerking gemaakten zoowel
de heer Brummelkamp in De Standaard als
de heer Van Kol in Het Volk hebben zich
gehaast, hun stem te motiveeren.
Op enkele punten treft ons de overeen
stemming.
De heer Brummelkamp schrijft
Onder de slechte manieren, die langzamer
hand in ons parlementaire leven zijn ingedron
gen, bekleedt het rauwelijks inslingeren in het
debat van moties, naar mijn inzien een voor
name en gevaarlijke plaats.
De heer Van Kol schrijft
Zulk een motie plotseling in den laten avond
in een tamelijk ieege Kamer in het debat te wer
pen, scheen mij van den ontwerper daarvan,
den heer Duymaer van Twist, van weinig tact te
getuigen.
De haer Brummelkamp
Ook was er in de Club geen besluit genomen.
Men wist vooruit niet eens dat de heeren een
motie zouden indienen.
De heer Van Kol4,
In onze Kamerclub was deze zaak niet be
sproken.
De he8i- Brummelkamp
Een motie die niets anders dan een algemeene
waarheid bevat, is in zulkeen geval een onschul
dig projectiel, dat de Minister naast zich neer
legt en dat spoedig in het praalgraf van »verge-
ten en vergeven" wordt bijgezet.
De heer Van Kol
Het recht tot indienen van motiën is vooral
voor de democratische partijen een machtig
wapen, mits goed en omzichtig gehanteerd
slecht toegepast is het een gevaar te achten.
De tijd in besiag nemen voor moties over onbe
nullige zaken, die toch niet het minste resultaat
kunnen opleveren, is in'n ernstigParlement prin
cipieel verkeerd te noemen ja, kan niet scherp
genoeg worden veroordeeld.
De heer Brummelkamp
Maar hier lag juist mijn bezwaar. De motie
van den heer Duymaer van Twist bevatte niets
dan een algemeens waarheid waaraan de Min.
zich niet behoefde te storen, indien hij namelijk
van oordeel was dat de eischen van den dienst
de inwilliging van den wensch der heeren niet
toeliet.
De heer Van Kol
En toen de Minister rondweg mededee'de, dat
hij bij aanneming der motie er toch geen uitvoe
ring aan zou geven, wat de heer Heemskerk
aandikte door te verklaren dat deze motie „geen
voorschrift" was voor den Minister die er ma
ling aan had, vond ik het handhaven daarvan
eenvoudig kinderspel.
De heer Brummelkamp
Et komt nog bij, dat toen den vorigen avond
de heer Verhey het denkbeeld aan de hand had
gedaan om des Zondags, of enkele dagen in de
week den manschappen verlof te geven tehuis
te middagmalen, de minister zich voor dat
denkbeeld niet ontoegankelijk had verklaard.
Toen hadden de heeren m. i. de motie kunnen
en moeten intrekken.
De heer Van Kol
Verder beloofde de minister te zullen over
wegen of zulk verlof om thuis te eten gedurende
3 a 4 dagen per week kan worden verleenddus
bleef er voor de morie weinig zaaks meer over.
De heer Brummelkamp
Voor mij bleef er toen niets anders over dan,
volgens mijn overtuiging, tegen te stemmen.
De heer Van Kol
Ik stemde tegen deze motie uit vaste
overtuiging, waarom mij nooit eenig verwijt kan
treffen.
Gaat het den lezer gelijk ons, dan voelt
hij wel iets voor deze argumenten.
Trouwens ook de heeren Lohman, Fruij-
tier, v- Heemstra, en anderen stemden
tegen. Er was derhalve aan beide zijden
„goed gezelschap"; en de heer Lohman had
zijn stem vooraf behoorlijk gemotiveerd,
zij het ook met eenigszins andere argu
menten.
De opbrengst der Rijksmiddelen was ook
in November geen meevaller. Zij bedroeg
f16,755000 terwijl in November 1905 ruim
17 miljoen was ingekomen. Het nadeelig
verschil is, secuur geteld, 235 duizend en
92 gulden en 45 cent.
Hier is derhalve weer de invloed van
de fioaneieele rampen der laatste maan
den merkbaar.
In sommige rubrieken was het mindere,
vergeleken met verleden jaar, nogal aan
zienlijk.
Zoo brachten minder opde grondbe
lasting f 35,000 bedrijfsbelasting f 102,000;
vermogensbelasting f 242,000het recht
op de mijnen f 12,000, invoerrechten
f27,000; wijnaocijns f6000, zoutacoijus
f 1000 bier- *.n azijnacoijns f 9000 accijns
op het geslacht f 18 000 belasting gouden
en zilveren werken f2000 registratie
rechten f 41,000 hypotheekrechten f 1000;
successierechten f398,000.
Hiertegenover slaat een meerdere ont
vangst op den suikeraoeij8 van 384 duizend;
op post en telegraaf van 92 duizenden
enkele duizenden guldens meer op de
overige hierboven niet genoemde rubrieken.
Suiker en Successie, de mede- en de
tegenvaller, heffen hier elk aar op.
's Rijks middelen hebben in de eerste
elf maanden van dit jaar opgeleverd
f147,719,838,210, tegen f145,371,045,06,
in de eerste elf m. anden van 1906, zoo
dat we nu nog f 2,848,793,15 op verleden
jaar vooruit zijn.
Voor den minister van fioanoiën nog een
mooi buitenkansje, hoe ongelegen overigens
de tegenslagen van Oct. en Nov. hem
komen moeten.
Eenvoudig en waar, maar daarom nog
niet altijd opgemerkt is de éénheid der
maatschappij in volkshuishoudelijk opzicht.
leder voor zichzelf schijnt zoo dikwijls
meer wensoh en werkelijkheid.
En toch, 'tis zoo gansch anders.
Alle rangen en standeD, alle deelen en
geledingen zijn met allerlei banden ver
bonden.
Aardig, meest door zijn eenvoud mis
schien is de volgende opmerkiüg die een
Franseh oeoonomist wijdde aan de soli
dariteit in ons leven.
Hij sehrijft
„Nemen we eens iemand uit de minder
gegoede volksklasse, een dorpesehrijnwer-
ker b.v. en letten we eens op de diensten
welke hij aan de maatschappij bewijst en
voorts op alle die welke hij van de maat
schappij ontvangt. En zie dan eens de
ongelijkheid.
De man brengt zijn dagen door met
planken te schaven en tafeis en kasten te
maken, hij klaagt over zijn toestand en
toch wat ontvangt hij in ruil voor zijn werk?
Vooreerst, eiken morgen staat hij op en
kleedt zich aan. Geen enkel van zijn
kleedingstukken heeft hij zelf gemaakt.
Wat een ontzaglijke hoeveelheid arbeid,
nijverheid, vervoer, uitvindingen was eerst
noodig, om hem die kleeden, hoe eenvoudig
zij ook zijn, ter beschikking te stellen.
Amerika leverde katoen, Indië de kleuren,
Frankrijk wol, Brazilië leder. AI die stoffen
moest men vervolgens naar verschillende
steden zenden, om daar bewerkt, geweven,
geverfd te worden.
Dan ontbijt hij.
Wat een massa arbeid kost alleen het
brood dat hij eet. De bodem moest ont-
3iS3tSKKJiTS!3CSSS8Sa®iE3SE5SS
gind, bemest, beploegd en bezaaid worden.
De oogst tegen roof beschermd, een zekere
mate van veiligheid heersohen, het koren
geoogst, gedorsoheD, gemalen, gebakken
worden. Men moest ijzer, staal, hout, steen
tot werktuigen i maken. Geen dag gaat
voorbij of ouze werkman gebruikt suiker,
olio, huisraad. Geen gezin voor wier kinde
ren niet de school openstaat. De weg die
hij begaan wil of moet is bestraat en
verlicht.
Men betwist hem zijn bezit, en rechter
lijke hulp is gereed. Ontbreekt hem de
gezondheid, artsen zijn tot hulp gereed.
In een eerwaardig monument, dat men
Kerk heet, spreekt iemand die zich geheel
aan geestesarbeid wijden kan.
Gaat hij op reis dan vindt hij wegen
gelegd, heuvels geslecht, dalen gevuld,
rivieroevers verbonden, voertuigen ver
vaardigd of stoombooten gebouwd.
Kortom, hij de man uit e6nvoudigen
stand maakt op één dag van meer dingen
gebruik, dan hij in tien eeuwen zou kunnen
vervaardigen.
Deze doodeenvoudige dingen worden o.i.
wel eens over 't hoofd gezieD en daarom
meenden we dit woord van Bastiat eens
te moeten herinneren.
Gemeenteraad van Middelburg.
(Woensdag 2 uur
Voorzitter de heer W. J. Sprenger, wet
houder. Afwezig de heeren Boogaerd, v. d.
Harst en Heijse met kennisgeving.
De notulen worden aangehouden.
Ingekomen stukken
Van J. C. v. d. Harst een verzoek om zijn
verzoek tot het plaatsan van'een pomp op
de welput in de poort der „drie spuiten"
als niet gedaan t8 beschouwen. Aangeno
men vopr kennisgeving.
Het bekende adres van den Walcherschen
Turnbond en van het Ned. Gyamastiek-
verbond een adres van adhaesie. Gesteld in
handen van B. en W.
Het procesverbaal van kasopneming van
den gemeente-ontvanger.
Een verzoek van de directie van den
stoomtram Vlissingen—Middelburg om te
willen verlengen hare concessie voor 50
jaar, ingaande 1 Jan. 1909, en met electri-
citeit als beweegkracht. Wordt gesteld in
handen van B. en W.
Van dr. Henkes een adres om tegen ver
goeding voor tij d ?erli83't behandelen van
arme patiënten voor neus-, oor- en oog
ziekten te mogen worden opgedragen, of
kenoemd te worden tot gemeente-arts op
een salaris van f 350 's jaars. Wordt even
eens gesteld in handen van B. en W. om
advies.
Tot kden van 't bestuur der Godshuizen
worden herbenoemd de heeren mr. A. A. de
Veer en E. H. J. Peek, tot idem van het
Burg. Armbestuur de heeren D.Hildernisse
en Anth. A. Mes, en tot leden van de com
missie van toezicht op de scholen de heeren
rar. F. J. Sprenger voor het middelbaar
onderwas, M. G. Boasson, mevrouw M J.
Bolle Mulock Houwer, mr. R. Fruin, G.
K. A. Nonhebei, C. D. A. Zimmerman, mej.
li. W. Callenfels en J. C. Gieben.
De staat oninbare posten hondenbelas
ting voor 1907 wordt vastgesteld opfll,
idem schoolgelden scholen A en C f83,125,
G en J f 104,17 en het herhalingsonder-
wijs 1906'7 ad f 0,72.
Voorstel van B. en W. betreffende wijzi
gingen van de huurovereenkomst, met A.
J. B. Lamberiz, en schadevergoeding in
verband met 't bouwen van de kolenloods.
De heer De Veer zegt dat er f 50 schade
vergoeding wordt gegeven voor 1907, nu
vraagt hij of dit geen abuis is.
De voorzitter zegt, dat dit is gevraagd
omdat adressant daoht, dat de loods er
vroeger zou zijn geweest.
Zonder hoofdelijke stemming wordt al
dus besloten.
Voorstel van B. en W. tot reorganisatie
van den geneeskundigen dienst der ge
meente in dier voege dat benoemd wordt
een gemeentearts uitsluitend voor de interne
praktijk in de godshuizen op een salaris
van f900; de praktijk in de gemeente
verricht wordt door 2 geneesheeren ieder
op een jaarwedde van f 900 voor 't eerste
dr. Kindermann wordt benoemd, en voor
het tweede een oproeping zal geschieden.
De heeren J. J. Bardenis v. Beriekom,
L. Weiji, dr. De Wijs, dr. Sehoute en
mevrouw Weijl-Snuijf achten de voorge
stelde reorganisatie niet in het belang der
ziekendr. Gieben wel.
De heer Schorer zegt, dat er 2 genees
heeren zjjn die geen advies hebben gegeven,
t. w. de heeren Kindermann en Bolle. Nu
acht hij het gewenseht dat het pro en
contra worde besproken, Spr. heeft geen
wantrouwen in het bestuur der Godshuizen,
zooals wijlen de vorige voorzitter.zeide, al
leen heeft spr. de adviezen gewild om
meerder lioht in deze zaak, wij moeten de
zekerheid hebben of het belang der zieken
er mede is gebaat. De ingekomen adviezen
zijn verschillend. Spr. acht het nu wensehe-
lijk dat deze thans worden gesteld in
handen van het bestuur der Godshuizen
om te vernemen of zij nu in hun voorstellen
nadere wijzigingen willen aanbrengen.
De heer Sonnes kan hiermede mee gaan.
Hij zou echter gaarne ingelicht worden om
trent de ervaringen met de onderscheidene
stelsels in andere gemeenten opgedaan.
De heer v. Dunne gaat ook mede met het
denkbeeld om de adviezen te zenden naar
het bestuur der Godshuizen.
De heer Schorer maakt daar een voorstel
van, 't welk met slgemeene stemmen wordt
aangenomen.
De heer Sannes doet thans een voorstel in
den zin als door hem gesproken, hetwelk
na een vraag van dhr Gratama wordt aan
genomen met 8 tegen 5 stemmen, dis der
heeren Tak, Gratama, De Veer, Ermerins
en Sprenger.
De heer Sannes zegt dat gemeenten als
Groningen, Den Haag, Amsterdam, Rotter
dam moeten gevraagd worden.
De heer De Veer wil plaatsen in omvang
als Middelburg raadplegen en ni8t zulke
groote plaatsen als de heer Sannes noemt,
Spr. zag gaarne dat B. en W. toch nog de
kleinere gemeenten hoorden.
Dit zal gebéuren.
Voorstel van B. en W. tot verhuring en
uitgiften in erfpacht van verschillende per-
ceslen aan de navolgende psraonen I. de
Broekert Co. en J. de Muijnck voor buur
van een gedeelte zoute gracht voor den tijd
van 25 jaar tegen een huurprijs van f 42,50
en de tweede da zijkantweg en vischwater
onder Vlissingen voor 8 jaar tegen de huur
prijs van f 2,50; en in erfpacht aan J.A. Pie-
ters een stuk gemeentegrond ophetSeis-
bolwerk voor 10 jaar tegen een jaarljjksehe
pachtsom van f 40 aan P. J. Timmermans
een stuk gemeentegrond aan de Teerpak-
huizenstraat voor 25 jaren tegen eea jaarl.
pachtsom van f 28,90 aan I. de Broekert
Co. een stuk aan den Pottenbakkerssin
gel voor 25 jaar pachtsom f 27 aan C.Caste-
ieijn een stuk aan de Nieuw Oosterschestr.
voor 25 jaar pachtsom f 3,40 aan It I P.
Heeiüldt een stuk aan de Sfc Pieterstraat
voor 25 jaar pachtsom f 1,50 aan de hout
handel Albertz Cz. Co een stuk aan den
Pottenbakkerssingel voor 25 jaar pachtsom
f 15.80 I. de Broekert Co. een stuk aan
Pottenbakkerssingel voor 25 jaar pachtsom
f 28,40, idem aan do Zandstraat voor 25 jaar
pachtsom f 5 idem san de Spekrookerij-
laagte voor 25 jaar pachtsom f 15idem
aan de Pottenbakkers3inge.l voor 25 jaar
pachtsom f 37,50 en aan de wed. Nachte
gaal 'n stuk aan de Kinderdijk voor 2 5 jaar
pachtsom f 0,75. Goedgekeurd.
Voorstel van B. en W. tot het verleenen
van een extra toelage van f 450 voor 1908
aan de gezondheidscommissie voor woning-
onderzoek. Aangenomen.
Voorstel van de commissie van fabricage
tot algemeen invoering van watermeters
bij de duinwaterleiding.
De voorzitter zegt, dat eerst dient te
worden uitgemaakt of uitbreiding van 't ge
bruik van meters gewenseht is.
Da heer v. Teijlingen vindt dat eerst het
voorstel van B. en W. tot partieelo uit
breiding der meters dient te worden be
handeld.
De voorzitter handhaafd zijn meening.
De heeren Fruin en Tak willen eerst
het beginsel zien uitgemaaktde laatste
wil geen nieterstelsel,
De heer v. Dunne licht het voorstel der
commissie uitvoerig toe, het wordt tijd dat
de meters komen, er wordt ontzettend veel
water verspild, tengevolge waarvan de
gemeente niet meer aan hare verplichtingen
kan voldoen dit is reeds meerdere Zater
dagen gebleken.
Da heer De Veer is voor directe behande
ling van het voorstel der commissie, omdat
aoders de stemming niet zuiver is. Hij is
voor eenige uitbreiding van watermeters,
dooh tegen het voorstel van de commissie
van fabricage.
Hel voorstel vaa den voorzitter wordt
nu in stemming gebracht namelijk of men
in beginsel is voor uitbreiding van meters.
Met 8 tegen 5 stemmen verklaart de
Raad zich in beginsel voor. Tegen stemmen
de heeren Schorer, Den Bouwmeester,
Ermerins, v. Dunné en Sprenger.
Thans komt in behandeling het voorstel
der commissie van fabricage.
De heer van Teijlingen zegt, dat de com
missie al hare argumenten schriftelijk heeft
ingediend in haar rapport, zoodat hij hierop
verder niet behoeft in te gaan. Alleen merkt
spr. op dat bij niet kan medegaan met de
opmerkingen van B. en W. omtrent het
saldo en wijst op 't advies van den heer
Nonhebei, dat in het belaag der leiding
maatregelen moeten gelroften worden. Spr.
wijst op de water-analyaes om aan te
toonen dat de vaste stoffen en het keuken
zout steeds toenemen en terwille van de
hygiëne, blijft de toestand zooals die nu
is, zal moeten worden overgegaan tot het
maken eoner nieuwe Prise d'eau. Ook in
andere grootere gemeenten bestaat het
meterstelsel en wordt de hygiëne niet be
dreigd, terwijl de aankoop van meters zal
kosten f 42000, doch men krijgt en rente
van 2'l2%.
Da heer Sannes bespreekt de finanfiëele
punten der waterleiding, het is onmogelijk
om het bedrijfskapitaal te zien, alleen de
saldo's weet men op het laatst van het jaar.
Het is nog de vraag of de raad meterhuur
mag' vragen.
Spr, vraagt is er waterverspilling? Dat
is niet bjwezen door de oommissie, wel
zegt ze de voorbeelden te kunnen geven,
doch ze doet het niet.
Door het invoeren der meters krijgt men
eene verkeerde zuinigheid, niet in het be
lang der volksgezondheid, in de huizen der-
arbeiders waar men elk dubbeltje omkeert
eer men het uitgeeft, zal men ook ontzien
het watergebruik, wat by hen zoo noodig
is, en van zoo groot belang is voor de ge
zondheid- Het finantieele belang der ge
meente mag niet te zwaar wegen. De com
missie heeft zich groote moeite getroost
met haar rapport, doch haar argumenten
houden geen steek. De mingegoeden gaan
er op achteruit, zij zeggen de mingegoeden
moeten maar betalen of verminderen in ge
bruik. In do woningen van f 90 en f 100 per
jaar is het waterverbruik 15 liter per hoofd
en per dag, terwijl in de woningen welke
hoogere huurwaarde hebben, 23 liter per
hoofd en per dag wordt verbruikt. Het
leggen van last n op de schouders van de
arbeiders is or gemotiveerd.
De heer De Veer kan medegaan met een
deel der rede van mr. Sannes. Alleen is
het de kwestieis bet meterstelsel noodig.
In deze gemeente is de waterverspilling
bij de gewone gebruikers niet groot
het is echter de vraag kan er voldoende
water worden geleverd en dit is bewezen
van neen de waterleiding heeft te weinig
eapaoiteit, terwijl de vastestcffen toenemen.
Beperking van ruim gebruik is dus wel
noodigdaarom is spr. voor het voorstel
van B. en W. tot garfieek invoering vaq