- en
Alex leijer's Koffie,
OPRUIMING
VAN HEEL Co.
lonten Sclonrtje iet Kap,
een Schoenmakersknecht
Adverientiën.
WIE WIL
DIE KAN.
Ter plepiM van Jen ?ö"en rerjaariai van Dr. A. KUYPER
2'2 pCt. Loten Antwerpen 1887
1785-1907
VV. i&BCUSSE Th. Be Plaa,
Prima, Prima. Prima
Alcoholvrije Likeuren
ïoor den Boerenstand-
J. GABRIËLSE,
DE VLUGGE PIANIST,
Prima - Prima - Prima
IZA4K BOASSOM ZONEN.
UITVOERING
JBeotwortelagent,
EEN VELDARBEIDER
Vertrokken en aangekomen Schepen.
fl
rpf
kl
Gortstraat K 11,
FEUILLETON.
Snippers uit de oude doos,
Qjk hadden er eorotyds redefeesten
tegen veel verminderden prijs.
Eenige stellen Bloedkoralen
5-
4,-
Opgericht 1853.
Verleent credieten in verhouding tot het disconto der Nederlandsche Bank.
Neemt gelden h deposito, rente thans 4
W. HUBREGTSE, Drogist.
der Chr. Zangvereeniging
„Soli Deo Gloria"
te Middelburg,
op Donderdag 19 December
STAALPILLEN
JOH AN DE ROOS, MIDDELBURG.
belast zich met de verwisseling tegen nieuwe Stukken
met Gouponbladen.
Te KAMPERLAND
TE KOOP
een Mest put loopev
TE KOOP
TE KOOP
BET BESTE ABBES VOOB MAE VFACT BBEE IS BAT TAB Z. E. B1VIEBE - O MOVIE MABKT HOEK GBAVEKSTBAAT - MIBBELBZJBQ. -
Aangekomen: 15 Dec. te Batavia
Let s.s. Goentoer van Rotterdamte Ant
werpen Let e s. Kediri van Rotterdam naar
Java te SoutLamptoa 't s.s. Koning Willem
III van Amsterdam naar Batavia te Rot
terdam Let s s. Statendam van New-York.
Vertrokken: 14 Dec van New-York
Let s.s. Korea naar Rotterdam 15 Dec. vsd
New-York het ss. Soestdpk naar Rotter
dam van Batavia het s s. Djoeja van Java
r.aar Rotterdam van Port-Said het s s.
Kawi van Java naar Rotterdam van Vigo
Let s.s. Amstelland van Amsterdam naar
Buenos Ayres; 16 Dec. van Perim het s s.
Salak van Rotterdam naar Java.
Gepasseerd: 14 Dec. Perim het
s.s. Ardjoeno van Rotterdam naar Java;
Raap Spartel het ss. Tantalus van Am
sterdam naar Batavia15 Dec. Point de
Galis het s.s. Koningin Wilhelmina van
Amsterdam naar BataviaTener/ffe het
s.s. Zaanland van Bu6nos-Avres naar
Amsterdam; Prawlepont het s.s. Themüto
van Rotterdam naar Newport News, ge
charterd door de N. A.S. M.Madeira het
s.s. De{fland van Buenos-Ayres naar Am
sterdam Lizard de s.s. Smolensk en Am-
steldijk van New-York naar Rotterdam en
van Rotterdam naar New-York en Phila
delphia Gibraltar de s.s. Ophir en Flores
van Rotterdam en Amsterdam naar Java
16 Deo. Kaap del Arini Let s s Java van
Batavi-i naar Amsterdam; Kaap Blanc 't s.s.
Bali ran Amsterdam naar Batavia Havre
Let s s. Berlin van Java naar Amsterdam.
Zoo de Heere wil en zij leven
.hopen onze geliefde ouders
JACOB DEKKER
en
ADRIANA BRASSER
op 20 Dec. a.s. hunne 35-jarige
Echtvesecniging !e herdenken.
Hunne dankbare kinderen
behuwd- en kleinkinderen.
's-Eeer Arendskerke, Deo. 1907.
IU
ff
-4,'jiysottk-
Heden behaagde het den Heere van
ons weg te nemen ons innig geliefd
zoontje
JAN ADRIAAN,
na een langdurig en smartelijk doch
geduldig lijden in den ouderdom van
6 jaar en bijna 7 maanden.
Sterke ods de Heere in deze zware
beproeving.
P. BRASSER Lz.
J. BRASSER—Haverhoek
en kinderen.
Koudekerke, 16 Deo. 1907.
C. ORANJE Lz., GOES.
Speciaal adres
voor Graanzakken :-
Peperbollen groote en kleine,
Zoetgoed 8 10—12 cent,
Zoutgebak en Moppen.
245)
DOOK
SC AL DIS.
Over de vroegere Rederijkers
kamers in Zeeland.
I.
Tot de inrichtingen dor vroegere tijden,
die heren oorsprong verschuldigd waren
aan de ontwikkeling der beschaving en van
de zucht tot de wetenschappen, doch die
thar.s, bij de vorderingen in 't wetenschap
pelijke door veelsoortige en meer degelijke
genootschappen zijn vervangen, behoorden
de Kamers der Bederijkers, ook wel Retho-
riekamers genoemd, welke onder die van de
stedelijke regeeriDgen, oudtijds in de
meeste steden en vele dorpen van ons
Vaderland bestonden.
In geen der noordelijke gewesten werden
zóóveel Kamers gevonden t.ls in Zeeland en
in Zeeland zelve waren zij nergens zoo
menigvuldig als in Zuid-Beveland. Deze
rederijkerskamers hadden meestal ten doel
het vervaardigen en voordragen van ge
dichten en 't opvoeren van toonnelstukken
de laatste veelal van geschiedkundigen
aard. Zij schijnen het eerst vertooningen
van zoodanige tooneelstukken in het open
baar gegeven te hebben,hetzü bii plechtige
gelegenheden, hetzij op bepaalde tijden.
Ook dongen ze vaak naar uitgeloofde
eeteprijzen, waarvan we een voorbeeld
vinden, toen de Middelburgsehe kamer het
„bloemkeu van Jessengehaet&n, in 1507 te
Bomerswaal den eersten prijs buhaalde, be
staande in zeven tinnen etoopen en tien stuks
tinnen kannen.
in verschillende smaken
30 ct. per flesch, 15 ct. per halve flesch.
Bijzonder vestigen wij uwe aandacht
op onze POEDER CHOCOLADE a 10
cent per ons (zonder Bon).
PUIKE KOFFIE a 82»/,35, 40,
45 en 50 cent per pond.
Aanbevelend,
Magazijn i,De Zwaluw"
Lange Delft, Middelburg,
tegenover de Nieuwstraat.
Wegens verbouwing
geduiends drie achtereenvolgende
Donderdagen van eane partij
worden aan spotprijs uitverkocht.
Burgt, Mi.d del burg.
Wie wil leeren het Huisorgel of de Piano
te bespeleD, die vrordt daartoe in staat ge
steld door dis groote methode vooi zelf
onderricht van J. VAN ROSSUM.
Handleiding om zonder onderwijzer
alleen door zelfonderricht,gemakkelijk
en spoedig Piano of Orgel te leeren spe
len, 4e herziene druk oompl. in 195 lessen
lo cursus les 15 voor f2,25
2e cursus les 51100 voor f2,25
3e cursus les 101150 voor f2,25
4e cursus les 151195 voor f 2,25
Wie al de vier cursussen, zijnde het
geheelc Werk compleet, in eens koopt, be
taalt slechts f7,50 Benige honderden
personen in den lande hebben reeds
aan deze methode hunne bedrevenheid in
het klavierspel te danken. Verzending
franco na ontvangst van bestelling per
postwissel. Verkrijgbaar bij D. BOLLE,
Bazaar van Goedkoope Boeken, Hang No.
98, Rotterdam.
Witte Suiker 22 cent per pond
Lichte 22
Krenten 14
Rozijnen 19
met pit pitten 15 ct. p. pd.
Sucade 85 cent per pond.
Bakolie 44 cent per liter.
(Deze olie is niet vermengd met an
dere goedkoopere olie, die in het gebruik
zeer nadeelig is).
Aanbevelend,
Magazijn „DE ZWALUW",
Middelburg, Lange Delft,
tegenover de Nieuwstraat.
plaats, waarop alle Kamers in ons Vader
land genoodigd werden, om naar den uit
geloofden prijs te dingen, op welk feest dan
hun afgevaardigden verschenen, of anders
zonden zy hunne stukken in.
Die stukken werden vaak, onder de ge
voerde zinspreuk der Kamer, door den
druk gemeen gemaakt.
Om eenig denkbeeld te geven van deze,
voor de wetenschappelijke ontwikkeling,
vroeger niet onbelangrijke, doch thans zoo
geheel vergeten instellingen, willen wij
enkele meerdere bijzonderheden omtrent
eenige dezer broederschappen aan de ge
schiedenis ontleenen.
Is bet jaar van de oprichting der onder
scheidene Kamers in Zeeland meest onbe
kend, zeker is het dat die te Goeszooals
ons bliiken zal, veel jonger is dan hare
andere Zeeuwsche zusters. Geen sporen van
haar bestaan vinden wij in het stedelijk
archief voor het midden der 16e eeuw.
Bedenken wij hierbij dat deze stad haar
meerdere welvaart aan gravin Jacoba ver
plicht was en dat de meeste van hsarinstel-
lingen eerst van het midden der 15e eeuw
dagtsekeneD, dan za) men die Kamer, bin
nen hare muren opgericht, wei niet tot
hoogeren ouderdom dan tot het begin der
16e eeuw kunnen opvoeren.
Na hare vestiging nam zy den naam aan
van „de Nardusbloem".
Indien het waar is, zooals Van Kampen
meent, dat de Kamers van de Schutters
gilden hunne schilden ontleenden, dan kan
die van Goes 'het hare opgenomen hebben
van de Broederschap des Handbooks, die
in haar wapen dat van Jeruzalem voerde,
met een nardusbloem, en de zinspreuk
al tij t aenklavende".
De Kamer had eene ruit, half zilver, half
goud. Op de linker, ol zilveren helft, zag
2\ pCt. Loten Antwerpen 1887.
Ondergeteekenden verzoeken inlevering van bovenstaande Loten ter verwis
seling in de nieuwe Loten dragende hetzelfde Nummer en
voorzien van nieuwe couponbladen.
De inlevering kan vanaf heden geschieden.
GOES
IERSÈKE, 16 December '07.
CORTGENE,
werd in de ateliers van do Koninklijke
Utrechtsche Fabriek van Zilverwerken
van C J BEGEER. Oudegracht Utrecht,
een portret gemodelleerd en zijn daarvan
reprrduoties na 1 December 1907 verkrijg
baar tot de volgende prijzen
A. Relief in brons, diameter 24
c.M. in eenvoudig eiken lijst 30.—.
B. Reiief in gips, diameter 24 o.M.
in eenvoudig eiken lijst
C. Itelief in gips, diameter 24
e.M. zonder lijst
D. Zilveren medaille in fraai étui,
diameter 5'/j c M. (zie af
beelding)
E. Bronzen medaille in fraai étui,
diameter 5'/z c M. (zie af
beelding)
F. Bronzen medaille zonder étui,
diameter 5'/i c.M. (zie af
beelding)
15,-
Ware grootte der medailles.
CREDIET-VERMSIOlWil AMSTERDAM.
De Adviseurs, De Correspondent voor Zuid-Beveland,
J. M. KAKEBEEKE. H. DRONKERS.
J. J. OCHTMAN.
Effecten, Coupons, vreemd Geld.
Rente voor deposito's
1 dag, 1 maand, 3. maand.
metopzegging
4°/. 4'/.°/. 4 '/i
Hallo Jan, waar kom je zoo
vroeg van daan
Piet: Wel ik had voor/10
Bons van W. Hubregtse,
Drogist, en heb die wezen
inwisselen.
JanZoo, en wat hebt ge
gekregen
PietNatuurlijk 1 gulden,
zeg je, een gulden Dat
Wat
Jan
is 10%.
PietJa zeker, 10%.
JanNu dan ga ik voortaan alléén by
P. S. Pinkpillen f 1,65, Foster's Nier-
pillen f 1,65, Foster's Maagpillen f 0,57'/j,
Abdijsiroop f 0,90.
in het Schuttershof. Aanvang 8 uur.
Tekstboekjes, tevens bewijs van toe
gang, bij de heeren FANOY, FEY en
VAN BEIJNUM a 25 cent, (gereser
veerd 50 cent).
Ook verkrijgbaar op den avond der
uitvoering aan het loket.
Steeds veesch per flacon 1000
stuks fl,— per halve flacon f 0,60.
Verzilverde Staalpillen per flac. f150.
men twee roode dijen boven eikander, en
op de rechter drie blauwe schuin afdalende
balken. Het geheel was gekroond met een
groenen krans, bestoken met blauwenardus
bloemen. Haar devies was«met gantser
herten".
Het getal broeders was onbepaald, en
niet, zooals bij de Schuttersgilden aan het
vaste cijfer van 33 gebonden. Het bestuur
de officieren bestond uit een Prins,
met zijn stedehouder en Dekens, wier ge
tal op drie werd bepaald, terwijl een bode,
de knaap, niet werd gemist. Het bestuur
trad jaarlijks, op 81. Jacobsdag af, doch
was herkiesbaar.
Bij de opneming van nieuwe broeders,
moesten dezen den volgenden eed afleggen
„dit sweeren wijRethorizijn en Tab-
baarddager van de Nardusblomme ter Goes
te wesen, de ordonnantie, die daer af bij
baillieuren, borgemeesters en schepenen
gemaeckt eDde geordonneert is, of Damaels
gemaeokt ende geordonneert sal worden,
te onderhouden na ons beste weten ende
vroedomme, dit en sullen wij niet laten
om ijmands wille, nog om een eeniger
bande saeoke, daer aen hem een goed
Christenmensehe niogte verboosen soo
waerlijok, enz."
De Patrones der Kamer was de IJ. Maria
Magdalena, wier feestdag den 22 Juli, ge
woonlijk gevierd werd in de Groote Kerk,
terwijl dan de kapelaan der Kamer, aan
haar altaar de dienst verrichtte.
Vroeger was (en stadhuize te Goes nog
voorhanden een Rekening beek, begin
nende met 1570, welks eerste bladzijde ver
sierd was met eene afbeelding der ver
eerde Heilige, gekleed in een wit en hem els-
blauw gewaad (de kleuren van Beieren),
staande op een veld, bezaait met nardus
bloemen houdende in de rechterhand een
gouden kop met drie nardusbloemen, en
in de linker het deksel er van.
Het hoofd, gekroond met een krans van
die bloemen, was omgeven vaa een gouden
glorie, terwijl op een blad, ter zijde uitge
rold, gelezen werd „met gantser herten".
De Hervorming oefende natuurlijk ook
op den toestand van de Rederijks een be
duidenden invloed uit. Iu 1577 diende zij
bij de regeering een verzoekschrift in om
ondersteuning, waarin zij opmerkten dat
op de meeste dorpen des eilands rethori-
kamers waren geweest, jaerliks van haertn
ambachtsheer met luttel of veel begift,
(waervan nog bewijzen zijn) dus wij suppli-
oeeren, enz." Evenwel, de tijden waren
niet gunstig en hierop werd niet geant
woord.
In 1581 herhaalden zij hun verzoek om
geldelijke toelage voor eene vergaderplaats
en voor bodehuur, op welk „request van
de Prince, Dekens en gemeene gildebroe-
deTs van de Rethorieijns van de Confrérie
van de Nardusbiom geappostilleerd werd
dot deselve is toegeleit 'sjaars twee Pd."
welke toelage acht jaren later verdubbeld
werd.
Van dien lijd afschijnt hun ter vergader
plaats te zijn afgestaan de kamer aan het
einde van het Znsterstraatje, waarvan zij
tot 1626 gebruik maakten.
Hare inkomsten waren intueschen be
perkt en bestonden alleen uit entreegelden
der nieuwe leden, de boeten en de bijdrage
van stadswege.
De vergaderingen van de leden zullen
wel, als op andere plaatseD, aan dichterlijke
oefeningen en vroolijke uitspanning zijn
gewijd geworden.
Dooh behalve deze bezigheden, in meer
bijzondere bijeenkomsten, hadden zij ook
andere, die in het openbaar gesohieden.
10.-.
7,50
1 Groote Hollandsche Suikerfabriek,
koopende buiten den Bond, op wicht
en op gehalte, vraagt op ieder dor
volgende havens Baarland, Ellewouts-
d'ijk, Hoedekenskerke, Hansweert en
Wemeldingeéén solieden
zelf groot bietenverbouwer of met veel
relaties, voorzien van goede borgen en
referenties. Schrijven met volledige in
lichtingen onder lett. L D K. bureau
DE ZEEUW, Goes.
LANDBOUWERSI
dit kalf is genezen
door „Wavin" van
witte diarrhé.
Hoofddepót,
W. HUBREGTSE.
-Uw. -j' ^L»jA-aa!<.NonrrUt.1MiHd.'b
Ook bij h.h. M.
GELUK, Serooskcrke W. MAAS, Koudekerke;
en DINGEMANSE, Krommenhoeke.
is steeds versch verkrijgbaar
heerlijk en zuiver van smaak, bjj
A. BAKKER.
bij Jc. KOPPEJAN Gz., Zoutelande
(dorp).
een in goeden staat zijnde
lang 4,30 M., breed 3,20 M., zeer ge
schikt voor kal ver- of schapenstal, bij
C. OREEL Jz., te Arncmuiden.
Gevraagd tegen 1 Maart a.s.
liefst met werkend gezineen woning
beschikbaar, bij Mej. de Wed. STOLS,
S c h o r e.
Landbouwpaarden
te koop gevraagd
op den leeftijd van 1 8 jaar. Aanbie
dingen aan P. NIEUWENHUIJSE Az.,
Opz. Landb.maatsch. „Da Bathpolders"
Rilland-Bat h.
2 Kalfvaarzen,
rek. 15 Dec. en 2 Jan., bij J. LAMPERT
Pz., Biggekerke.
Gevraagd wegens dienstplicht met Maart
P. G., bij P. SMIT, Krabbendijke.
Wegens huwelijk met Mei
benoodigd bij F. CRUCQ, Arnemuiden.
Uit eene ordonnante van 1568 hooren
wij, dat de stedelijke regeering voor
schrijft „item soo sullen die Rethorieijns
die ordonnantie van de immeganok „dee-
kens en gilden stellen ende ordonneeren,
waeromme dat een ijgelijk bevolen werd
te gaene, te staene en te doene, dat deselve
rethorioijns of heuren gecommitteerden be
velen zullen".
Om dit reoht te verstaan moeten wij ons
verplaatsen in den tijd vóór de Reformatie:
in den tijd dat men nog openbare pro-
cessiën langs de straten hield. Met den
meesten luister werden deze gehouden. De
priesters en de geestelijke ordebroeders in
hun hoogtijdsgewaad de sohutterijen met
wapenen en vaandelsde gilden met hunne
blazoenen en eene ontelbare schare van
stedelingen, zoowel als nieuwsgierige ge-
loovlgen uit de omliggende dorpen, onder
bet gelui der klokken bewoog zich de
trein voorwaarts. Duizende waskaarsen
vervulden de lucht mot harer,dichten walm.
De bonte kleuren der verschillende klee
ding boeide het oog en waar het beeld
van den Heilige, tot wiens eer de plech
tigheid plaats had, werd voorbijgedragen,
daar knielden de toeschouwers eerbiedig
neer. Ook te Goes hadden zulke omgangen
plaats en moesen ook de Rederijkers daar
aan deelnemen. De regeeiing sohreef de
orde voor, in welke de versobillende eor-
poratiën haar moesten bijwonen; zij e'sehte
„soo wie gecoren wort van dedeekensin
den omeganck m- et wesen", „en" bepaalde
zij verder „dat de poerteren altijd op den
ommeganok daeh thuijs wesen en den
ommeganck helpen houden moeten".
(Wordt vervolgd).
