NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND No. 66. 1907. Maandag 16 December. 22e Jaargang, CHRISTELIJK- HISTORISCH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed.. S. X DE JON GE-V'ERWEST te Goes F, P. D'HUU, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN CrospsTBrteieiwoardigiBB. Snippers uit de oude doos. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers 0,025. UITGAVE DER FfRMA SN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. £ZE®SaERS£H£E'-®H5S®Sl85H3®E Zij die zich met 1 Jan a. s. op ons blad abonneeren, ontvangen 't gedu rende de maand December gratis. Op de Stowifaard-artikelen over „Vak organisatie onder eigen banier" en het <Sla«(/«a/-d-artikel over „Patroons-organi satie" opgenomen, laat thans de Standaard, volgen een artikel over Groepsvertegen- woordiging". Wij nemen dit hieronder op uit De Rot terdammer. Groepsvertegenwoordiging is heel iets andera dan vakorganisatie, en maakt de vakorganisatie allerminst op haar eigen ter rein overbodig. Het begrip „Groepsvertegenwoordiging" gaat van een geheel andere grondgedachte uit, en mag daarom nimmer met de vak organisatie worden verward. Van regeeringswege is het denkbeeld onder het vorige Kabinet het eerst toege past op de Landsdrukkerij, en daarna op het Spoorwegpersoneel, en bij dit laatste personeel zelfs nog in veel meer uitgewerk- ten vorm. Op de Landsdrukkerij was een vrij tal rijk personeel werkzaam, en zulks, door de slechte behuizing, onder vrij ongunstige oonditiën. Uit allerlei oorzaak waren er daarom gedurig allerlei bezwaren en moei lijkheden tusschen den Directeur en het personeel te verhandelen. Met elk zetter man voor man ging dit niet. Zoo kon men den toestand niet overzien. En toen is aan de werklieden het recht gegeven een zeker aantal mannen uit hun midden aan te wijzen, die als vaste commissie hun be geerten en verlangens, hun bezwaren en bedenkingen aan den Directeur konden voordragen, en met welke omgekeerd den Directeur spreken kon, zoo dikwijls hij van zijn kant iets anders wenschte. Zoo ont stond een vertegenwoordiging van een kleine groep Rijkswerklieden, met het doel 244) FEUILLETON. DOOK SCALDIS. St, KRUIS. II (Slot). In het vorengenoemd handschrift lezen wij dan over de Vriese en den verderen gang van zaken te St. Kruis„dat den laatsten Roomsohen priester van SinieKruijs is geweest een zekere de Vriese en dat deze de Roomsohe kerk of godsdienst heeft verlaten en dat denzelven tot den gerefor meerden Godsdienst is overgegaan ten j are 1578 bij den aanvang der Hervorming dezer landen en dat hij ook het Evangelie der Zaligheid aan deze plaats heeft ver kondigd, zelfs ook in 'l jaar 1579, dat Middelburg door de Hervormers is inge nomen, dat hij aldaar nu en dan den predik dienst heeft waargenomen en daar zelfs als hervormd leeraar geplaatst is, 'tgeen duurde tot den 17 Oot. 1583, toen de Hertog van Farma deze stad belegerde en het garnizoen haar, met deszelfs kerk, in brand stak, waarop dit en het volgende jaar alhier in 1587 en in ganseh Vlaenderen den her vormden godsdienst eindigde". „En ofsehoon in 1604, na het overgaan van Sluis en Aardenburg aan de Prince van Oranje,Maurits,die, weder onder de ge hoorzaamheid van dezen Staat heeft ge- braoht en daar in die plaatsen de Gereformeerde leer weder werd ingevoerd, was toch Sinte Kruijsmogelijk om de nabijheid van Aardenburg, eene der laatste plaat/jen van het land vaD Kadeand die met een eigen leeraar voorzien werd. „In den <M.'«a//jarigen trevers of bestand van Anno 1609 tot 1621 en zelfs nog eenige jaren, en na den oorlog als de landen bedijkt en bewoond wierden, werd hier de gemeente des Zondags, ordinair van een een goede verstandhouding tusschen pa troon en werklieden te bevorderen, en zoo wel het belang der Drukkerij als van het personeel te dienen. De toen nieuwopge- treden Directeur gevoelde voor zulk een regeling hartelijke sympathie, en het is niet het minst aan zijn gul en welwillend optreden, dat het uitnemend slagen van deze vertegenwoordiging te danken is. Bij de Spoorwegen vond de invoering van Groepsvertegenwoordiging plaafs naar aanleiding van de troebelen die in 1903 uitbraken, het bekende anarchistisch avon tuur. Zag eenerzijds de regeering zich toen genoodzaakt de bevoegdheid van het personeel, met het oog op 's Lands belang, te beperken, anderzijds gevoelde zij zioh juist deswege geroepen, door het scheppen van eigen vertegenwoordiging van dit personeel, de rechten van den werkman te waarborgen. Het personeel zou een eigen, vaste representatie hebben, en de reohten en verplichtingen van deze representatie werden vastgesteld. Elke groep van het personeel werd hierbij afzonderlijk ge nomen, vooreerst omdat de belangen van een machinist b. v. geheel anders zijn dan van een gewonen wegwerker, en ook om dat, zonder deze schifting, de massa van het personeel te talrijk werd, en een goede keuze van vertegenwoordigers bezwaar zou opleveren. Toeh leide men hieruit niet af, dat deze Groepsvertegenwoordiging eerst door het vor<g Kabinet zou zijn uitgevonden. Prao- tisoh bestond ze reeds, zij 't ook in minder uitgewerkten vorm, op meer dan één groote fabriek zoo hier te lande als in het bui tenland. Vanzelf toch doet zich bij elke grootere fabriek, waar het personeel uit eenige honderden bestaat, de behoefte voor, om een spreekbuis namens het personeel beschikbaar te hebbeD, waardoor de pa troon met zijn werkvolk in contact treden en overleggen kan. De behoefte hieraan deed zioh gedurig vanzelf voor. En het is uit deze behoefte, dat de Groepsver tegenwoordiging, ook in haar meer uitge- der naburige predikanten bediend, doch weder door watervloeden meest verstrooid, heeft zij zich tot de eeae of andere kerk moeten vervoegen, doeh toen met den vrede en bedijking der landen de inwoners en dus de gemeente werkelijk vermeerderd is en er in 1652 almeer dan vijftig lede maten warén, verzocht men om een ge wonen leeraar en kregen hierop van de Staten Generaal het hoogst gunstig fiat." Hier eiüdigt ons manuscript. Den 1 Juli van genoemd jaar was aan de Cl. van Walcheren en den 6 dito aan de Staten van Zeeland dit verzoekschrift ingediend. Toen hierop het „hooggunstig tiat" ge geven was benoemde men den 11 Sept. een kerkenraad en werden als zoodanig verkozen, tot ouderlingen Paulus van de Plassche en Jan Ceunis en tot diakenen Lieven de Meijer en Jan Goethals, en nadat nu alles geregeld en geordend was, werd den 1 Deo. d. a. v. tot eerstenvasten die naar beroepen DANIËL MEIJERAS. Hij was prop. bij de Cl. van Walcheren en werd den 2 Eebr. van het volgende jaar te dezer plaatse bevestigd door ds. G. Rjnvaan van Aardenburg. Vanhier beroepen naar Dreischor den 29 Augs. 1655, trad hij aldaar in dienst op den eersten Kerstdag van dit jaar. Aidaar bleef hij werkzaam tot aan zijn overlijden in 1681. Door hvee en dertig leeraars werd de gemeente tot op he.den bediend. Van den achtsten leeraar JACOBUS DE JONGE val niet veel goeds uit diens levensboek op te slaan. Gebeele bladzijden van de cl. acta van Walcherenvan af 1 Febr. 1685 tot 20 Maart 1692 zijn er over de geruchtma kende zaak vad ds. de Jonge opgevuld. Van deze bescheiden zullen wij kieschheids- halve maar niet te veel aanhalen, maar ons werkten vorm, op deze geheel natuurlijke wijze is opgekomeD. Op een kleine werkplaats met een ambacht, waaraan slechts een dozijn werk lieden verbonden zijn, spreekt de patroon zelf met zijn werkvolk man voor man. Zoodra daarentegen het getal der werk lieden in de honderden gaat loopen, wordt I dit feit onmogelijk, en het is dit groote getal dat de noodzakelijkheid met zioh brengt, om dan, zeg, een tiental namens allen te laten spreken, j Vooral onder de duizenden van beambten en bedienden, die van Overheidswege wor- den aangesteld, gaf het opkomen en veld- winnen van dit denkbeeld een gewenschte uitkomst ter verlichting van een steeds meer gevoelden druk. Ook dit zeer uitge breide personeel koesterde wensehen en verlangens, had bezwaren en bedenkingen die het gedurig ter kennisse van de Directie wilde brengen. Er ontstond ook hier be hoefte aan contact tusschen de Directie en haar onderhebbend personeel. Ea hier door werd almeer de wensch levendig, om bij de onderscheiden administraties, even als bij het Spoorwegpersoneel, langs wette- hjken weg organen in het leven te roepen voor eiken tak van dienst afzonderlijk,liefst zelfs districisgewijs ingedeeld. Ook hier kwam het er alzoo op aan, de massa van 't personeel in groepen te split sen, het personeel groepsgewijze zich te laten ordenen, en zoo uit elke groep, door goed geregelde keuze, een vertegenwoordi ging te doen opkomen, die spreken kon met de Directie en waarmee de Directie kon 'spreken. Dool dezer Groepsvertegenwoordiging is alzoo, om de koele verhouding van Directie en personeel in een meer vriendschappe lijke te doen overgaan overleg niet te be letten, maar veeleer uit te lokkenwat hindert zooveel mogelijk uit den weg te rui men en bij het invoeren van nieuwe maat regelen, met de werking, die deze voor het personeel zullen hebben, vooraf te kunnen rekenen. Ze heeft het voordeel, dat op die enkel by eenige feiten uit zijn leven be palen. Geboren te Middelburg werd hij, als prop. by de cl. van Walcheren te St. Kruis beroe pen 2 Mei 1080 en bevestigd 2 Juni d. a. v. Van hier verroepen naar Nieuvliet, trad hij aldaar in dienst in 1684. Wegens beschuldiging van gegeven ergernis en on chrietelij kon wandel, werd hij 29 Maart 1692 uit den dienst ontzet. Hij vertrok toen naar Leiden, alwaar hy zich onderhield met studenten te onderwijzen, en waar hy ook, onder den naam van Jaco bus Junius geschreven heeftKorte en bon dige verklaring over de woorden Johs. 4 20-34, in welke geopend worden veele plaatsen van de H Schriften tegelijk aan- geweesen waarin bestaat de Godsdienst der Samaritanen en de Godsdienst der Jooden enz." Vry wat gunstiger oordeel kunnen wij vellen over een der laatste dienaars van St. Kruis, en wien velen in 't vierde district zich nog wel zullen herinneren. Van dezen vinden wy nog het een en ander aangetee- kend, wat onze aandacht niet mag ontgaan, en wel van den acht en twintigsten dienaar HENDRIK QUIRINUS JANSSEN. De stamvader van de familie Janssen was in het begin der 18e eeuw een eenvoudig handwerksman te Maastricht, wien een talrijk gezin veel zorg baarde. Dit was ook de reden dat zijn zoon Johan nes Quirinus (omdat hij op St. Quirinus dag geboren was) reeds vroeg bij een bar bier werd besteld, orn met zijne geringe verdiensten hel gezin te kunnen onder steunen. Het ontbrak den knaap niet aan aanleg en aan een streven om verder te komen, waardoor het hem gelukte, zóóveel kennis op te doen, dat hij, na eenige jaren bij een barbier-chirurgijn in de leer te zijn geweest, bij een regement in Slaatschen dienst, eerst frater of scheerder en later wijze elke Directie met haar eigen perso neel afzonderlijk handelt, dat de politiek er buiten blijft, en dat botsingen worden voor komen. Het verdient daarom toejuiching, zoo deze Groepsvertegenwoording by alle be- dry ven en diensten in land, gewest en ge meenten allengs wordt ingevoerd, althans zoodra het aantal beambten, bedienden en werklieden zeker getal te boven gaat en hoemeer men daarbij de groepen ook lokaal vormt, zoodat de belanghebbenden op gemakkelijke wyzo met elkaar overleg gen kunnen, hoe beter het instituut wer ken zal. Maar allerminst volgt hieruit, dat de vak organisatie overbodig zou worden. De vakorganisatie vertegenwoordigt de een heid, die in de groepen teloor gaat. De vak organisatie doelt op eigen ontwikkeling en het verleenen van ouderlingen steun. En juist door dit hooge standpunt,waarop ze zich stelt, kan de vakorganisatie op de Groepsorganen een gunstigen invloed oefe nen. Slechts heeft dan niet zij, maar hebben de Groepsorganen met de Directie in con tact te treden.Ook waar de organisatie zulk contact mocht begeeren, zal het dan toch alleen een indirect contact zijn,door middel van de Groepsorganen. Dit nu juist zal aan de vakorganisatie het anders zoo licht in haar dringend revolutionair karakter ont nemen iets wat niet alleen op industrieel gebied, maar met name bij ambtenaren zoo bedenkelijke gevolgen na zich sleept. Of het mogely.k zal blyken, zulk een Groepsvertegenwoordiging later ook voor de particuliere diensten verplichtend te stellen, althans zoodra het personeel zeker aantal overschrijdt, is nu nog niet te be slissen. Bij de openbare diensten daaren tegen is het terstond mogelijk, en ongetwij feld by eiken meer talrijken dienst in hooge mate gewenscht. Blijft men hier in verzuim, dan zal de vakorganisatie steeds meer pogen aan de Overheid op haar eigen terrein de wet te stellen. Ze zal hierdoor zelve denatureeren. als wondheeler werd aangesteld, welke be trekkingen destijds niet ver uiteenliepen. In Staats-Vlaanderen garnizoen houdende, besloot Janssen den dienst te verlaten, en ziek als geneeskundige te Aardenburg, waar men hulp verlangde, te vestigen en waar zijne zuster Cornelia bij hem kwam in wonen. Beiden behoorden in naam nog tot de Roomsche kerk, doch gingen in hun nieuwe woonplaats tot de Waalsche gemeente over. Met de praktijk ging het voordeelig en dit vermeerderde nog toen „de meester" in 1786 in het huwelijk trad met Anna van Namen, dochter van een gegoed sche pen der stad. Uit die echt werden ge boren drie zonen Joh Anthonie, dia pre dikant, Bartholomeus, die advocaat en Jacobus, die Med. docter is geworden en alle te Utrecht studeerden. De eerstge noemde is als pred. in dienst geweest te St Anna ter Muiden van 1811 tot aan zijn dood in 1854. Uit zijn huwelijk met Maria Francina Callenfels werd onzen Hendrik Quirinus te St. Anna geboren, den 27 Nov. 1812. Na daartoe door zijn vader te zijn toe bereid, ging hij in 182^ naar de Hooge- sehool te(?e«f,waar hij juist met lof z-'n groot uiathesis-examen had afgelegd, toen de opstand, van 1830 plaats greep. Hij liet zioh als student in de Godgeleerdheid te Utrecht inschrijven, dooh verwisselde spoe dig de boeken voor hef geweer, daar hij reeds in November met de vrijwillige stu denten Jagers-Compagnie naar de grenzen trok. Het krijgsmansleven is stellig niet zonder invloed gebleven op de vorming van zijn mannelijk en trouw karakter. Met ingenomenheid bon hy v&n die dagen sproken en het mstalen kruis, dat zijn borst versierde, stelde hij op hoogen prijs. Uit de kantonnamenten teruggekomen, werden de studiën hervat en werd hy candid&at bij 't provinciale kerkbestuur van Utrecht den Botsing zal niet kunnen uitblijven, en het eigenaardig karakter van den Staatsdienst zal in 't besef van de beambten en bedion- den steeds meer te loor gaan. Middelburg. Stukken gemeenteraad. Firma Greve ie Utrecht vragen den Raad „het ioodwit dat u in eigen beheer laat verwerken zoeveel mogelijk in olie ge malen te betrekken en bij aanbesteding van verfwerk voor te schrijven dat het loodwit moet zijn chemisch zuiver Hol- laudseh fabrikaat, aangemaakt in zuivere lijnolie en in verzegelde vaten of bussen door den aannemer op het werk moet worden aangevoerd onder overlegging van een door den fabrikaut onderteekend Certi ficaat van Oorsprong". Andere firma's vragen met 't oog op 't nog niet versohenen eind -rapport der commissie om alsnog geen verbodsbepalin gen uit te lokkeD, en dus afwijzend te beschikken op 't request van den Ned. Sehildersgezellenbond. Da Commissie van Fabricage adviseert hiermede overeenkomstig, in sfwachting van 't eindrapport der Staatscommissie. De adviezen der geneesheeren over de voorgestelde reorganisatie van den gein. geneeskundigen dienst zijn ingekomen. Dr. v. Bsrlekom, Weyl, De Wijs, Weijl- Souvjf en dr. Schonte, meenen te moeten ontraden het aanstellen van één gasthuis geneesheer wijl le de goede behandeling der patiënten vraagt eenheid van behande ling, geen verbreken daarvan zonder nood zaak 2e de werklust der gemeentegenees- heeren noodzakelijk moet worden gedrukt onder den telkens terugkeerenden stryd tusschen 't belang van den patient en eigen medische energie3e de geneesheer de beste schakel (vormt) tusschen patiënten en gasthuis en zyn blyven den overgang gemakkelijker maakt. Dr. Schoute voegt hieraan nog toe dat de aanstelling van een geneesheer-directeur meebrengt hooge salariëering en voldoende 7 Aug. 1835. Kort daarep te dezer plaatse als hulpprediker benoemd, diende hij deze gemeente van October 1835 tot October 1836. Den 28 September 1838 te 's-Heer Abtskerke c. a. beroepen, werd hij 27 Jan. daarna aldaar bevestigd door zyn vader. Vandaar vertrok hij in 1846 naar Vrouwe- polder jwaar hij 21 Juni 1849 benoemd werd tot lid der maatschappij der Nederlandscho letterkunde. Op zyn geboorteplaats beroepen, nam hij dit aan en werd er bevestigd in 1856. Al daar staande werd hij spoedig lid en daarna voorzitter van het provinciaal kerkbestuur van Zeeland en lid van het college van toe zicht op 't beteer der kerkelijke goederen, terwijl hij herhaalde malen naar de Synode werd afgevaardigd. Don 2 Februari 1879 gedacht hij zyn 40 jarigen dienst met 1 Oor. 9:16c, en ontving bij ditjubiléten geschenke van de ringbroeders twee prach tige schilderyen en van de gemeente e6n bonheur du jour. Sedert 1859 was hy ook schoolopziener. Vsrschi lende omstandig heden gaven aanleiding dat ds. Janssen in -1880 zy'ne kerkelijke bedieningen neerleg de en de hem aangeboden betrekking van district-schoolopziener aannam, waarvoor hy zich te Goes moest vestigen. Op dan 12 Mei 1881 gevoelde de forseh gebouwde en schijnbaar gezonde man plotseling zijne krachten door eene hartaan doening als weg ziuken. Kalm en berustende nam hy van de zijnen afscheid en na enkele uren stier f hy, schier zonder lijden. Den 15 October van datzelfde jaar werd op de begraafplaats te Goes op eenvoudige wijze een net ardnin- steenen gedenkteeken oni huid door vrien den en vereerders boven z'n graf opgericht. In December 1838 gehuwd met Wilhelmina de Koek, werden uit dit huwelijk geboren een zoon, Johs. Marius en twee dochters. Een dezer dochters, Charlotte Louise, huwde in 1870 met Jasper JVaws^tbansnognot&rig te Zierikee e.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1