NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No, 65. 1907
Zaterdag 14 December.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
HOOG BEZOEK.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, S. .1 DE JONGE-VERtyEST, te Goes
F. P. D'BUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,026.
a
UITGAVE DER FIRMA
EK' VAK
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meet 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regei
meer fO cent.
^«issmmaBssmv^sssfeiBmKsemt
Zij die zich met 1 Jan. a. s. op ons
biad abonneeren, ontvangen 't gedu
rende de maand December gratis.
Onze hoofdstad wacht deze week een
hco;; bezoek.
Niemand minder dan Wilhelm II de
Duitfiche Keizer zal intrek nemen in het
Paleis op den Dam en daar gedurende één
etmaal verblijven. Onwillekeurig worden,
bij dit hoog en zeldzaam bezoek van een
der machtigste en zeker eender krachtigste
souvereinen der wereld onzs gedachten be
paald bij de nieuwste geschiedenis, waarin
Duitschland een zoo groot aandeel heeft.
Toen Wilhelm I, de eerste Duitsche Keizer
overleed, was op aller lippen de vraag
welke toekomst gaat hot jeugdige Duitsche
Keizerrijk tegemoet.
Slechts een der grondvesters van het
Duitsche ryk was nog in leven en arbeid.
Het was de welbekende vorst Bismarck.
Hjj was de man die met zijn ouden Keizer,
eertijds Koning van Pruisen, en develd-
heeren die deoverwinnendeDuitschelegers
aanvoerden, de opperste leiding der Euro-
peescke politiek had zien overgaan van
Frankrijk op Duitschland. Napoleon 1 die
eenmaal Duitschland had doen bukken
onder zijn ijzeren schepter was opge
volgd door Napoleon III en deze was
op zijn beurt als krijgsgevangene naar
Wilhelmshöhe geleid, om van uit de
sohoone Duitsche wouden en vanaf de
sohoone Duitsche bergen te zien hoe mach
tig en bloeiend, na de doorgestane weeën
van den geweldigen oorlog, een nieuw
Duitsoh Keizerrijk zou te voorschijn treden.
Zijn zoon en opvolger „OnzeFrits11 had
zieh in den Fransoh-Duitsohen oorlog de
liefde en toegenegenheid van het heele leger
verworven, hem zag men gaarne, maar met
bange zorg den Duitsohen troon bestijgen,
want een droeve, in stilte voortwoekerende
kwaal, sleepte hem, nauwelijks gekroond
ten grave, en zijn zoon de jeugdige Wil
helm II, esn jonge man aan wien haast
niemand gedacht had werd plotseling tot
den troon geroepen.
En toen, nog meer dan bij het sterven
van Wilhelm I kwam de vraag op aller
lippen welke zal de toekomst van het
jonge Duitsohe Keizerrijk zijn
Natuurlijk profeteerde de een dit en de
ander wat anders. De meest tegenstrijdige
gevolgtrekkingen werden uit zijn daden en
woorden gemaakt. Maar als nu, de Duit
sche Keizer, na twintig jaren het Duitsche
'volk, niet in naam maar in werkelijkheid,
geleid te hebbeD, op zijn vele reizen
ditmaal ook Amsterdam bezoekt, dan is
hij geen vreemde meer, wiens figuur aan
profeten stof levert of wiens politieke
horoscoop te trekken dankbare arbeid is.
Keizer Wilhelm II toch onderscheidt
zich toch in 't bijzonder van schier alle
oonstitutioneele vorsten van den uien weren
tijd dat hij zieh zelf geeft, durft optreden,
van zijn hart geen moordkuil maakt, maar
sympathien en antipathiën kraohtig durft
uitspreken. Hij zendt een telegram van
sympathie aan de Boeren van Zuid-Afriks,
maar spreekt ook onverholen zijne af
keuring uit over het woelen van een deel
zijner onderdanen de socialisten, en laat
niemand in het duister omtrent zijne mee
ning in belangrijke vraagstukken.
Het is ook daardoor dat we hem hebben
leeren kennen als een Vorsï (b'^ .zijn
wijze zich geroepen acht om J T'.ijn
volk, op oud-Duiische wijze trouw te blij
ven aan de christelijke waarheid eh de
christelijke belijdenis, en met ridderlijken
moed daarvoor pal te staan te midden
van den afval die ook zijn land en volk
niet onaangetast heeft gelaten. Keizer
Wilhelm, zeker intellectueel eeD der meest,
begaafde vorsten van onzen tijd is nog
ouderwetsch genoeg om te gelooven dat hij
regeert „by Gods genaderen zich van Gods
wege geroepen acht zijn volk voor te gaan
jn het goede, en het bij ieder keerpunt op
den weg met zijn Keizerlijk woord op te
roepen en aan te moedigen in den strijd
tegen al wat Duitschland zou kunnen ont
zenuwen of verzwakken.
Keizer Wilhelm is eerst en bovenal chris
ten en Duitscher. Duitscher van top tot
teen. Da vertegenwoordiger van Duitsch
land, de meest bereisde vorst van Europa
treedt allerwege op als de Germaan. De
Germaan die evenmin behoefte heeft naar
Engelands pijpen te dansen als aan de
luchthartige Fransche beschaving, maar de
zichtbare vertegenwoordiger van Duitsche
tradities.
En omdat bij Duitschland boven alles
lief heeft en zijn hooge roeping tegenover
dit krachtige volk verstaat, voelt hij wat
het noodig heeft en zoekt dat naar z;jn
beste weten te verkrijgen. Duitschland's
handel en industrie, zijn kunst en zijn
wetenschap, zjjn landbouw sn veeteelt lei
den een bloeiend leven.
Kon onlangs een burgemeester van een
onzer groote steden niet zeggen tot werk-
loozen gaat naar Duitschland, daar zult
ge werk en een goed stuk brood vinden
De stoffelijke belangen van zijn volk zijn
aan keizer Wilhelm's handen goed toever
trouwd en degeestelijke belangen bevordert
hij naar zijn inzien met alle macht.
Dat getuigt, na twintig jaren de hoogste
plaats onder zijn volk te hebben ingenomen
de geschiedenis van hem.
Voor ons, buiten zjjn rijksgebied wo
nende, voor Europa, tresdt de Duitsche
Keizer, hoe militair ook in zijn wisselende
wapenrusting, op als een man des vredes.
Reeds bij zijn optreden van den,Keizers
troon heeft hij gezegd den vrede te willen
en hij heeft het steeds door daden getoond.
Dat is van beteekenis in onze dagen
van reuzonvloten en gansohe bevolkingen
omvattende legers, van beteekenis voor den
man die aan het hoofd staat van hst best
georganiseerde leger en het meest ver
sterkte land van Europa. De opperste
krijgsheer van het machtige leger van het
vereeDigd Duitschland, in wiens herinne
ring de lauweren van den krijg in de
laatste helft der 19a eeuw, door zijn volk
behaald, nog voortleven heeft de zelfver
loochening Conflicten te vermijden of als
ze opkomen de oplossing op vredeiievenden
weg te zoeken.
Wij, Nederlanders, eeren in Keizer
Wilhelm een behoudend Vorst die voort
bouwen wil op de grondslagen van het
Christendom, een bekwaam vorst, die ge
neigd en in staat is het goede, ook in
stoffelijke» zin voor zijn volk te zoeken
en een vredelievend vorst die de evenaar
van het politiek Europa poogt recht te
houden.
Wij, Nederlanders, eeren in den Duit
sohen Keizer, vorstelijken moed en man
nelijke kracht, die zijn land tracht te
doen zijn een voormuur tegen revolutio
naire woelingen. Niet naar Duitschland
zou da Costa, als hij nog leefde, den vinger
opheffen en zeggen
De vuurberg roolct en ronkt, en dreigt
weer uit te stroomen.
UIT DE PROVINCIE.
Boaz. Ouder voorzitterschap van mr.
P. Dieleman, kwamen te Middelburg op
Dinsdag 10 December een vijftigtal aldaar
wonende Christelijke patroons bijeen. De
heer P. Wielinga »it Ass6n, de ijverige se
cretaris van het bureau der Christelijke
Pairoonsvereeniging „Boaz", trad als spre
ker op om het hooge belang van de samen
werking van Chr. Patroons aan te toonen.
Op sohoone wijze zette de spreker zijne
denkbeelden uiteen over dsn socialen strijd
onzer dagen en de positie, die de Christen-
Patroon daarbij heeft in te nemen.
Na de belangwekkende rede ontstond
een levendige gedachten wisseling, die tot
resultaat had de oprichting eener afdeeling
der voornoemde vereeniging, waartoe aan
stonds een 30-tal personen toetraden. Er
werd pen voorloopig comité verkozen, het
welk na eenige voorbereidende maatrege
len te hebben genomen, de jeugdige afdee
ling bijeen zal roepen ter verkiezing van
een bestuur.
Middelburg. Hadenmorgen kwamen in
het-Schuttershof ruina 150 afgevaardigden
van de verschillende afdeelingen der ver
eeniging tot christelijke verzorging van
krankzinnigen uit heel Zeeland bijeen.
Deze vereeniging werd als gewoonlijk voor
afgegaan door een bidstond waarbij de
heeren Laman van Zierikzee en Voorhoeve
van Vlissingen voorgingen.
De heer Laman sprak naar aanleiding
V8D Hebr. 10 36 Over de lijdzaamheid
noodig tot christelijken arbeid. Gediend
te worden om te dienen. Wij vermogen
alle dingen, maar alleen in Christus krscht.
Ds. Voorhoeve sprak over het woord
van Ps. 68 Heere, bij U zijn uitkomsten
tegen den dood, en wees op de roeping
tot arbeid en den troost te vinden in deze
belofte.
De vergadering zal dezen middag voort
gezet worden.
Wolïaartsdijk. Donderdag hield de
vereeniging „Landbouw en veeteelt" alhier
een vergadering in de zaal van dhr. Bsrre-
voet. Herkozen werden drie aftredende
bestuursleden K. v. d. Slikke met 16, P.
Koeman met 17 en W. Polderman met 14
van de 21 uitgebrachte stemmen. Herkozen
werd het aftredend lid der commissie van
aankoop van kunstmeststoffen A. C. J.
Noteboom met 23 stommen. Het salaris
van den secretaris en penningmeester werd
vastgesteld evenals in 1906 op f60. Mede-
deeling van dhr. J. Linienberg van den
uitslag eener proef met het besproeien van
aardappelen. Opbrengstoc. besproeid 90
H.L. groote, 33 H.L, kleine; besproeid
1021/2 H.L. groote on 32V2 H.L. kleine, be
rekent a f2 per H.L. Debesprooiagkost
f 8 per gemet. Besloten werd tot aanschaf
fing van een brandkast. De kosten daarvoor
zullen gedekt worden door de verbruikers
der kunstmest, berekend per baal. Met hst
aankoopen der brandkast is belast de com
missie van aankoop van kunstmeststoffen.
Met ingang van 1 Januari p908 treedt als
bibliothecaris op dhr. Iz. van Boven. Na
de pauze hield dhr. C. Zwagerman een
lezing over „De gemeenschappelijke ver
betering van den veestapel". Na de lezing
werd nog eenige oogenblikken met elkan
der van gedachten gewisseld over het ge
sprokene. Met een woord van dank aan den
heer Zwagerman werd de vergadering door
den voorzitter gesloten.
VInke. Bij het Woensdag te Utrecht
gehouden examen voor klerk-telegrafist
bij de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen slaagde 0 a. de heer C.
Korteweg, surnumerair aan het station
alhier.
Kruisilngen. In do Woensdag gehouden
raadsvergadering deelde de voorzitter mede
dat Ged. Staten de beslissing over de
onderwijsregeling hebben aangehouden. In
plaats van den heer Ph. Cok werd als
lid van het Algemeen Armbestuur benoemd
de heer M. A. Francoya. Besloten werd
een nieuw reglement voor het Armbestuur
te ontwerpien, daar het thans geldende ver
ouderd is. Op voorstel van burg. en weth.
en ingekomen advies van de gezondheids
commissie werd een woning te Hanswe<.rt
onbewoonbaar verklaard In plaats van den
heer C. der Weduwen werd benoemd tot
ambtenaar van den burgerlijken stand de
heer J. H. O. Dominicus.
In de week van 4 tot en met 10
December 1907 zijn in Zeeland voorge
komen 3 gevallen van tjphus en febris
typhoïdea; 7 van roodvonk en 11 van
diphtheritic te weten, van typhus en febris
typhoïdea 1 geval te Groede, en 2 te Poort
vliet van roodvonk 1 geval te Groede,
1 te Kortgene, 3 te O. en W. Souburg, en
2 te Vlissingenvan diphfheritis 1 geval
te Axel, 1 te Dreischov, 2 te Goes, 2 te
St. Jansteen, 2 te Kerkwevve, 1 te Koude-
kerke, 1 te Zierikzee en 1 te Zuiddorpe.
Op zijn aanvraag is eervol ontslagen
uit den militairen dienst, met toekenning
van| IpensioeD, de kapitein A. C. Couvee,
van het 3e regiment infanterie, met de
verplichting nog eenige jaren voor het
reserve-personeel beschikbaar te blijven.
Sluis. Onder leiding van den burge
meester hield de Gemeenteraad heden een
zitting. Tegenwoordig waren alle leden.
De notulen der vorige vergadering worden
gelezen en goedgekeurd. Ingekomen is de
goedkeuring van Ged. Staten van *t suppl.
kohier van den Hoofd. Omslag. Na voor
lezing van het adres van P. J. de Lobel om
vermindering van pacht voor het z, g.
paardenkerkhof wordt nadat de billijk
heid om hem eenige vergoeding te schen
ken uiteengezet was op voorstel van B.
en W. besloten een nummer van dit per
ceel uit de pacht te onttrekken en zijn
pachtsom van f 41 op f 35 terug te brengen
Vervolgens wordt 't raadsbesluit, waarbij
bepaald was aan de onderwijzeres to Heille
eene jaarwedde toe te kennen van f 550 in
dier voege nader aangevuld, dat de verhoo
ging harer wedde eerst na tien dienstjaren
zal ingaan.
Naar aanleiding van een ontvangen
schrijven van den minister vanBinn.Zaken,
stellen B. en W. eene wijziging voor, nl.
om eene aanvulling aan te breDgen in de
verordening op de heffing van hei haven
geld, in diervoege, dat voor vaartuigen,
uitsluitend dienende voor vervoer van
passagiers, het verschuldigde havengeld
aanvankelijk zal worden geïnd, doeh veor
zoover de schepen zijn vrijgesteld, zal
worden terugbetaald.
Nog werd besloten tot het verleenen v»d
de gewone gratificatie van f 100 aan mej.
Duriea, onderwijzeres aan school A, voor
verleende diensten bij het hand wei konder
wijs over 1907.
Na de gebruikelijke rondvraag wordt
de zitting gesloten.
Vlissingen. Heden.morgen werd de
Belgische loods J. F. Felies van zijn schip,
dat kjj geloodst had, bier aan het hoofd aan
wal gebracht, hij was op do brug in elkaar
gezakt en had spoedig den geest gegeven,
men zegt hartverlamming, hij is hier woon
achtig, en heeft vrouw en kinderen.
Do le luitenant A. J. H. Brandt van
het 2e bat. 3e reg. inf. i3 met ingang van 2
Jan. 1908 overgeplaatst bij het le reg. te
Assen. B. C.
O. en W.-Souburg. Heden mocht de
afd. v. Patrimonium haar 5-jarig bestaan
herdenken. De voorzitter dhr. M. Dorleijn
spreekt de aanwezigen het hartelijk wel
kom toe, verzoekt Ps. 81 1 en 12 te
zingen, leest Lue. 12 15—40 en gaat
voor in gebed hierop ua een kort ope
ningswoord de seer. J. Suurmonb Pz. het
woord gevende, deze brengt verslag uit
van den toestand en verhouding harerwerk-
zaamheden, waarop de penningm. dhr. J.
Sturm de stand der kas mededeelt, deze
sluit met een batig saldo van f 17,65.
Z.E.W. ds.Kerkhof treedt hierop naar voren
en feliciteert „Patrimonium" hartelijk dat
ze haar kwijnend bes'aan tot 5-jarig heeft
kunnen bereiken. Patrimonium, d.w.z. va
derlijk erfdeel, spr. zet nader het art uiteen,
wat de grondslag van Patrimonium be
schrijft, 'tgaat niet gelijk bij velen ge
meend woTdt enkel om het stoffelijke,
voorop moet gesteld worden bij Patrimo
nium de geestelijke belangen, die geeste
lijke dingen zoekende eerst het koning
rijk Gods en alle dingen zullen u
toegeworpen worden, 't doel is dan ook het
volk terug te trekken van de revolutie en
te brengen op 't goede spoor, doel is te zien
waar de trein vau 't sociale ioven uil de
wissels is geloopen, tegen de Revolutie het
Evangelie, evenwel meent spr. datdegroote
vruehten van Patrimonium pas zullen ge
oogst worden in het komende geslacht, al
hoewel we ze nu reeds al in 't klein mogen
zien. Met de psalmdichter van ps.60kunnen
wij dan ook zeggen Gij Heere enz.
Stelle de Heere Patrimonium voor Sou
burg tot een rijken zegen, is dan ook spr.
laatste wensob. Verschillende deputaties
spraken hunne wensehe uit, terwijl deze
werden afgewisseld door gezang met orgel
begeleiding, eenige verversehingen werden
toegediend, zoodat deze feestavond een ge
zellig samenzijn gaf. Bij het einde dankte
de voorz. de aanwezigen voor de medewer
king, en na het zingen van ps, 72 vers 11
eindigde ds. Kerkhof met gebed.
Krabfcendijke. Maandagavond spreekt
om half 7 in de Geref.Kerk dhr. J. Huizinga,
ambtenaar-propagandist van Patrimonium.
Het conflict te Krommenie.
Dit oonlliot was aangekomen op de
fabriek van Verver, waar een honderd
man werkzaam zijn, welke allen staakten
uit solidariteit met den knecht Buneudtjk,
een sociaal-democraat, die. wegens opruiing
ontslagen was. Thans hebben enkelen het
werk hervat, en nu is Krommenie in roere.
liet Handelsblad schrijft
Het begint in de gemeente rumoeriger te
worden, doch voor het oogenblik alleen maar
voor het uit- en aangaan der fabriek, wanneer
de drukkers van of naar hun woning gaan.
Alleen zij worden als «onderkruiper" beschouwd
en vooral diegenen onder hen, die van de snel
pers- naar de handpersdrukkerij zijn overge
bracht. Alle andere werkenden worden onge
moeid gelaten. Zocdra deze-drukkers de poort
door zijn gegaan en onder geleide van de politie
naar hun woning worden gebracht, stijgt uit de
verzamelde menigte een gejuich op, aanstonds
gevolgd door het uitroepen van «onderkruiper"
enz., terwijl dan de geheele menigte, die wel
op 5 a 600 is te schatten, de drukkers volgt, onder
het zingen van het vrijheidslied en andere socia
listische liederen. Zoo ging het 's morgens met
den schafttijd, 's middags om 12 uur en 's avonds
om 6 uur bij het uitgaan van de fabriek. De
omstandigheid, dat kort in den omtrek vijf groote
fabrieken zich bevinden met te zamen meer dan
500 werklieden (jongens en meisjes inbegrepen)
welke fabrieken alle op denzelfden tijd uit- en
aangaan, waarbij nog te voegen zijn een 150
werklieden van de Vennootschap Verver, die
om verschillende redenen nog niet aan den
arbeid zijn, geeft een verklaring voor een zoo
groot aantal nieuwsgierigen en belangstellenden
in een betrekkelijk kleine gemeente als Krom
menie. Ten einde te beletten dat de menigte
de drukkers tot aan hun woning kon volgen,
werd gisteravond de brug over de H. D. Arir.k-
pleir. door de politie afgezet. Dit gaf aanleiding
tot een incident. Velen van de betoogers werden
door deze daad verrast en verkeerden blijkbaar
in den waan, dat een charge gemaakt werd,
waarvan een overhaaste vlucht het gevolg was,
waarbij er enkelen onder den voet kwamen en
sommigen hun hoofddeksels kwijt raakten. Nadat
door de politie ruim baan was gemaakt, ver
spreidde de menigte zich en had spoedig de
dorpsstraat haas gewone aanzien wesr terugge
kregen. Hél systeem van de politie om de
stakers op de hielen te volgen, schijnt te zijn
opgegeven. Verschillende van hen hadden zich,
toen zij zich gevolgd zagen, bediend van een
rijwiel, om op die wij-»e aan de vervolging te
ontkomen.
De bijna Si-jarige, oudste wethouder
der gemeente Amelde a, d. Lek, tevens
oudste lid der Provinciale Staten van Zuid-
Holland, de heer Swets, is gedagvaard als
beklaagde voor de rechtbank te Dordrecht,
wegens het opzettelijk stuksnijden van een
marktlijn bij gelegenheid van da paarden
markt ie die gemeente in October jl. De
twee jongelieden aldaar, die bij de jongste
onlusten wegens de afschaffing van dc ker
mis op heeterdaad betrapt werden by het
vernielen van ruiten, zijn veroordeeld tot 7
dagen gevangenisstraf.
De sergeant-majoor E. Kroes van het
Instructie-Bataljon te Kampen is benoemd
tot huismeester-adsniniBtraf'; nr aan 't chr.
sanatorium van zenuwlijders te Zeist.
Naar aan de Resb. wordt gemeld is te
Apeldoorn gearresteerd een stationsassis
tent, verdacht van verduistering van een
portefeuille met f5600, verloren in een
spoorwegcoupé.
De terpaarde van deD „berg Sion",
bij Dokkum, is te Leeuwarden in 't open
baar verkocht voor f 30,272. De „berg"
beslaat een oppervlakte van ruim 4 HA.
Met deze zal weder esn der weinige in do
provincie nog aanwezige terpen, van Frjeg-
lands bodem verdwijnen.