GAPINGE.
Blouses, Cosiumerokken, Onder
rokken en andere Winterartikelen
M. H. Boasson Zonen.
1
i SNELLEK, te
2" OPENBARE UITVOERING
Veevoeder.
Kunstmest.
De Centrale Credietbank
IZAAK BOASSON ZONEN,
Nel. Mij. v. ïninbonw ei Planlent,
Brandkasten.
Zecmcis Vssier- esKmislistliaiÈl,
De Administratie van „DE ZEEUW" belast
zich met het PLAATSEN van ADVERTENTIËN
in ai ie bladen van binnen- en buitenland
ZONDER PRIJSVERHOOGiNC.
werden voor verminderde grijzen OPGERUIMD.
VERGADERING
Boekh. FANUY, Borg B18.
UITVOERING
een Artótawotiflf te hear
Brood- en BesciiiiMterjj
f IXS'8-5' s-16
HET BESTE ADRES VOOR. MANUFACTURER 18 DAT VAR L. E. RIVIERE - G MOO TE MARKT - DOER OMAVER8TRAA2 - MIDDELBURG: -
op Vrijdag 20 December a.s.
des avonds om half acht in 't gebouw
der Ned. Eerv. Kerk.
Programma's, tevens bewijs van toe
gang, a 0,20 bij de leden en op den
avond der uitvoering vanaf 7 uur aan
het gebouw verkrijgbaar.
HET BESTUUR.
Voorhandensamengesteld Kracht
voer voor Mestvee, Melkvee, Varkens,
enz.prima kwaliteit zachte Lijnkoek,
Lijnmeel, Erwten, Boonen, Maïs, Gerst
en alle andere Voedersoorten.
Slakkenmeel, Super, Agric. Phosphaat,
Kaïniet, Kali en Chili, en gaarne worden
bestellingen opgenomen voor de voor
jaarsmeststoffen.
v/h S. M. Boogerd,
FEUILLETON.
Snippers uit de oude doos.
qrwst ;-u'
te "s-Gravenltage
geeft 47j schuldbrieven uit (coupons Februari/Augustus) ver
krijgbaar ten kantore van
MIDDELBURG.
Afdeeling „Goes en Omstreken".
op Zaterdag 14 December 1907,
des middags 3 uur,
in „De Prins van Oranje" te Goes.
SPREKER: do heer
HET BESTUUR.
Toegang vrijook voor niet-leden.
TE KOOP
14 ingebonden Boeken,
Brieven franco onder lett. ,,Z. V."
bureau DE ZEEUW, Goes.
der Chr. Zangvereeniging
„8 o li Deo Gloria"
te Middelburg,
op Donderdag 19 December
in het Schuttershof. Aanvang 8 uur.
Tekstboekjes, tevens bewijs van toe
gang, bij de heeren FANOY, FEY en
VAN BEI.1NUM a 25 cent, (gereser
veerd 50 cent).
Ook verkrijgbaar op den avond der
uitvoering aan het loket.
Nieuwe en gebruikte Brand
kasten, waarbij LIPS, enz.
TE KOOP
L. vS. GOBETZ, Koestraat.
Met Mei
met vast werk op ST. JAN TEN HEERE,
Domburg.
TE KOOP
een Haars, oud 20 maanden, en
een Veerenwagen, bij M. DE
W OLE, VV eat-Souburg.
TE KOOP
een Kalfvaars,
rek. 15 December, by Wed. J. KLUIJF-
HOUT, Koudekerke, Westhoek.
TE KOOP
Eene in volle tverJeing zijnde
op goeden stand In de gemeente Ter
Neuzen. {Verzekerde broodwinning.
Brieven fr. lett. NI Z, bureau DE
ZEEUW, Goes.
Met Mei w
EEN K1NECHT
benoodigd, die mtt paarden om kan
gaan, bij C. KODDE, Vlissingen.
Tegen 1 Maart wegens dienstplicht
een Bakkersknecht
benoodigd bij W. STAAL, Mr. Bakker
te K 1 0 e t i n g e.
Gevraagd op den huize „De Favorite"
te 's-Gravenpolder tegen l Maart
een Koetsier-Tuinman,
gehuwd en liefst zonder kinderen.
Met Mei a.s.
een üancilineclit
gevraagd bij P. KODDE, Yeerscheweg,
't Hof „Brandenburg".
Met Mei a.s.
eene Boerenmeid
benoodigd bij P. BLOK te Nieuicdorp.
Van stonden aan
'EEFÏJ3 MEI»
benoodigd bjj L. KABBOORD, K 1 0 e-
tinge, Nieuwstraat 74.
Met Mei
es>ne f£v£oId.
benoodigd bij C. DE VISSER, A a g t e-
kerke.
Gevraagd bij een burgerheer
©sne 3DI©n3t"bod.e
van ongeveer 40 jarigen leeftijd.
Adresbureau DE ZEEUW, Goes,
onder letter A.
1,-
-I
van de Zangvereniging V. Z. 0. D.,
Middelburg.
Nederlandsche Vereeniging van
Christelijke Kantoor- en Handels
bedienden.
33"a-piE^.XJ TOT PLAATSING
B. KRUZE, St. Pieterstraat 53,
Correspondent Middelburg.
Bieden zich aan
Bediende, 26 jaar, kennis van Duitsch en Boek
houden 't Pefst naar Ned.-lndië.
Bediende, 21 jaar, kennis van de moderne talen
en Boekhouden.
Bediende, 28 jaar, kennis van Boekhouden, voor
administratieve werkzaamheden.
Bediende, 27 jaar, kennis van Boekhouden en
Duitsch; alsvoren.
Correspondent, Boekhouder of Winkelchef,
51 jaar.
Bediende, 27 jaar, kennis van Boekhouden voor
administratieve werkzaamheden.
Boekhouder, 25 jaar, tevens bekend met Fransch
en Duitsch.
Iemand, oud 42 jaar, voor alle voorkomende
kantoor werkzaamheden.
Kantoor- of Magazijnbediende, 2o jaar, bekend
met Duitsch en Éngelsch.
Bediende, 23 jaar, kennis van de moderne talen
en Boekhouden.
Chef de Bureau, 28 jaar, kennis van Engelsch en
Duitsch, in 't bezit van diploma Boekhouden.
Bediende, 30 jaar, correspondent in Duitsch
en Engelsch.
Boekhouder, 20 jaar, kennis van Fransch, in
't bezit van diploma Boekhouden.
Boekhouder, 27 jaar, kennis der moderne
talen, in 't bezit van diploma's Boekhouden en
Stenografie.
Boekhouder, 25 jaar, in 't bezit van diploma
Boekhouden, kennis van Fransch en Duitsch.
Bediende, 20 jaar, kennis van de moderne talen
en boekhouden.
Magazijnbediende, 30 j., voor den engroshandel.
Bediende, 22 jaar, voor administratieve werk
zaamheden.
Boekhouder, 25 jaar, kennis van Duitsch.
Reiziger, 29 jin het Manufactuur-of Tricotvak.
Duitscher, 25 jaar, Boekhouder, goed bekend
met expeditie, Duitsch correspondent.
Nadere inlichtingen worden gaarne verstrekt
door den secretaris of correspondent.
243)
DOOB
SC AL DIS.
St. KRUIS.
If
Dit zal voor velen uwer wel een geheel
onbekend plaatsje zijn, want 't ligt in den
achterhoek van 't land van Iiadzand en
twee uren Z. O. van Sluis verwijderd.
Wijl St. Kruis ook in de geschiedenis
bespreken wordt, willen wij voor ditmaal
het nederige dorpje een bezoek brengen.
Uitsluitend in den landbouw vindt het zjjn
bestaan, waardoor er dan ook een tamelijke
welvaart heerscht.
't Is een zeer oud dorp, waarvan reeds in
1447 melding wordt gemaakt.
Van de oude kruiskerk beslaat nog, zooals
wij zien, één vleugel met zwaren onvoltooi-
don of gedeeltelijk vernielden toren.
Weinig leert ons de historie van dit
kleine plaatsje, dan dat het deelde inde
verwoestingen, door de watervloeden meer
malen veroorzaakt. Toch moeten Oost
waarts van hetzelve eenige gronden ge
bleven zijn men herkent die nog zeer goed
in het tegenwoordig Beooster-Eede liggende
hoogelands-poldertje, dat in 1672 ingedijkt
werd en geheel uit hooge schrale zand
gronden bestaat.
Ia 1564 of '65 verleende (en de oorkonde
hiervan is het eenige onde stuk van
die gemeente in eene bijzondere familie
bewaard) Koning Filips den schutters van
het gilde van St. Sebastiaan of van den
handboog een privilegie.
Directeur van de Nederlandsche
Pomologische Vereeniging, over die Vereeniging
jAA NAAMKAARTJES met gratis
1||li Scheurkalendertje vanaf 50 ct.
Visitekaartjes 40, 50 en 60 ct.
per 100, benevens eene flinke sorteericg
luxe Naamkaartjes.
Almanakken en Christel.
Scheurkalenders voor 1908.
-: wegens ontbinding eener Zangvereniging :-
elk 2 deelen, „De nieuwe stichtelijke
liederen" door J. Hazeu Cz., vierstem
mig, en een nieuwe Violon-Zit'aer, Slag
en Strijkinstrument met toebehooren.
In 1G73 deden de Aardenburgers een ge
lukkigen uitval op eene bende Franschen,
die een aanslag op hunne etad beproefden.
Zij vervolgden den vijand tot over St. Kruis
en werdeu door de ingezetenen dezer plaats
trouw bijgestaan, zoodat de Franschen met
bebloede koppen aftrokken en de Aarden-
burgers met hunne St. Kruische vrienden
eer en buit deelden.
In 1830 en '31 hadden ook hier ver
scheidene schermutselingen, tuasohen de
Nederlanders eu Belgen plaats. De gewa
pende dorpelingen, gesteund door den pre
dikant Willem van Riet (de vader van den
tegenwoordigeu pied) en den onderwijzer
S. de Riddertoonden zich den naam van
Nederlanders waardig.
De oude kruiskerk wordt voor een ge
deelte nog heden voor de godsdienstoefe
ning gebruikt en werd in 1873 van een
plafond voorzieD, waardoor de kerk dan
cok een meer oogelijk aanzien verkreeg.
Ten opzichte den overgang tot de Her
vorming te St? Kruis vinden wij aauge-
teekend dat de laatste Pastoor Joris de
Vriese, tegelijk met een groot gedeelte der
gemeente tot de Reformatie overging. „Hij
is", zegt Jean Ballinpriester en pastoor
geweest. Hij is gehuwd, het is een woest
tcensch, een dronkaard en dobbelaar, die,
na op deze wijze zijn goed verkwist te
hebben, begonnen is zijn vergif in Vlaan
deren te toonen te jare 1581". De Hooghe,
toen ter tijd pastoor te Middelburg in
Vlaanderen zegt van de Vriese „dat hij
een krom been had, en toen hij op Zondag
9 April 1581 te Middelburg kwam, zijn
naaste geburiD, de schoonste doohter van
St. Kruis medebracht".
Geen vleiend getuigenis voorzeker,
maar wij moeten niet vergeten dat
beide beoordeelaars vijanden der ornkee-
rÏDg waTen. Dat bij er pastoor is geweest,
vinden wij ook bevestigd in de archieven
van genoemd Middelburg, waar wij lezen
dat hij het was die te St. Kruis, bij de
aanneming van den godsdienstvrede in
1578, de leer der fleryormden omhelsde en
haar op zijn standplaats en in het nabijge
legen Middelburg verkondigde.
Volgens dit bericht zou hij dus reeds vóór
1581 een prediker der Hervorming geweest
zijn
Evenals wij van Aardenburg lezen, dat
het, althans van 5 Deo. 1580 tot 16 Jan.
1582 veel van den vijand te lijden had, zoo
dat de dienst van den predikant er door
belemmerd werd zoo vinden wij ook van
St. Kruis opgeteekend, dat er den 11 Juli
1581 geene vrijeoefeningvandengodsdienst
geschieden kon „wegens den vijand." Dit
Tijdens den godsdienstvrede van 1578 deed
St. Kruis nog al van zich spreken door een
feit, dat ons eenig inzicht geeft in de geschiedenis
dier droeve dagen.
Terwijl pastoor de Vriese in zijne ge
meente de Hervorming predikte, bleef zijn
kapelaan Heer Job genoemd, trouw aan den
voormaligen godsdienst en schijnt ook in Aar-
denbxirg de Katholieken gediend te hebben.
Hij werd daarvoor den 3 Apr. 1583 in rechten
betrokken, doch de zaak had, blijkens aantee-
kening van 12 Mei en 13 Juni, geen uitslag.
Vele zijner parochianen hadden zich als borg
voor hem gesteld.
De Aardenburger Magistraat verbood
hem wel, als onbevoegd, het verrichten van zijne
diensten, doch ontsloeg hem tevens uit z'jne
gevangenis.
De komst van P a r m a deed het geschil
vergeten.
VLISSINGEN. MIDDELS. ROTTERDAM.
December 1907.
D a g e 1 ij k s uitgezonderd Zondags,
Woensdags en Vrjjdags (behalve Vrijdag 27
Dec.), van Vlissingen 6,25 u.V3n Middel
burg on Rotterdam 8 u.
Donderdag 26 Dec. geen dienst.
zal dan ook wel de reden geweest zijn, dat
wij na 1580 niets meer van de Vriese te
St. Kruis vernemen, maar in dat jaar er
werkzaam vicden DANIËL WANTE.
Deze was uit Vlaanderen afkomstig en
ging met zijn vader Pieter tot de Herv.
leer over.
Beiden bereidden zich nu voor tot de
betrekking van Evangeliedienaar. Onzen
Daniël vinden wij den 8 Maart 1580 het
eerst in dienst te Ooslburg,hij werd van daar
herwaarts beroepen en kwam hierinfunotie
vóór 3 Mei d.a.v.
In het bandschrift van te Water, achter
de handelingen der cl. van Aardenburg
van 5 Sept. 1580 is de desbetreffende be
roepsbrief voor ons bewaard gebleveno Om
de eigenaardigheid willen wij er nota van
nemen hij luidt
„Naardat aller Christenen ambt enoffioie,
ja schuldige plicht is te helpen planten en
bouwen het vervallen Koningrijk onzes
Heilands Christi Jesu, welke bouwinge
eensdeels bestaat ïd trouweregeerders,maar
inzonderheid in goede gezonde dienaars, die
arbeiden in het woord en de leere, zoo is't,
dat wij, broeders der Gedeformeerde Kerke
Christi te St. Kruijs, eendragtelijk jjjLw
ingeven des H. Geestes, mits dezen bu®!5-
pen, tot onzen wettelijken dienaar, om ons
met het geestelijk brood des Goddelijken
Woords te spijzen, naar gave enjmate des
Geloofs, hem van God gegeven, Daniël
Wante, belovende hem, met zijne familie
eerlijk te onderhouden, naar bevel der wet
en leere des apostels Pauli.
„En tot der waarheid getuigenissehebben
wij, Andries de Vos en Mattheus van Recht,
onze handteekens hier onder gesteld als
ouderlingen derzelve".
STOOMBOOT TELEGRAAF.
December.
Van Rotterdam dagelijks (behalve Maan
dag) i'morg. 7.uurvan Antwerpen
dagelijks (behalve Maandag) 's morg. 7.— u
Stoombootdienct ..SCHELDE'
December 1907*).
Vrjjd. 13 8,30 10,30 Maan. 23 7,30 10,30
Zater. 14 f,30 8,— Dins. 24 8,— 10,30
Zond. 15 9,- 8,30 Woon 25 7,30 10,—
Maan. 16 8,30 9,30 Dond.26 8.30 10,-
Dins. 17 9,30 9,30 Viijd.27 8,30 10,—
Woen.1810,9,30 Zater. 28 8,30 10,—
Dond. 1910,— 9,30 Zond. 29 8 30 11,-
Vrp. 2010,30 9,30 Maan. 30 8,30 8
Zater. 21 6,30 10,30 Din3. 31 8,30 8,30
Zond. 22 7,— 10,30
(Hot eerste gotal achter een datum ff
afvaart van Zierikzoehet tweede getal is
afvaart van Rotterdam).
SPOORBOOT MIDDELBURG—ZEEBIEZJ X.
December 1907.
Van Mfd delburg 's morgens 7,30 u.,
's middags 1,35. 's Zondagsmiddags geen
dienst.Zondag 15 Dec. ook des morgens niet.
Van Zierikzee.
Vrjjd. 13
Zater. 14
Zend. 15
n. Cortg.
n. Z.zee
Maan. 16
Dins. 17
Woen.18
Dond. 19
Vrjjd. 20
Zater. 21
7,30
7,30
1,30
1,30
7,30 terug
9,-
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
1,30
1,30
1,30
2,-
2,30
2,30
Zond. 22
Mann. 23
Dies. 24
Woen 25
Dond.26
Vrjjd. 27
Zater. 28
Zoüd. 29
Maan. 30
Dins. 31
7,30
7,30
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
7,30
1,30
1,30
1,30
1,30
2-
1,30
1,30
1,30
GOES- DORDRECHT - ROTTERDAM.
Schroefstoomboot „Admiraal De Ruyter".
Deoember 1907.
Van Goes
Zondag 15
Donderd. 19
Zondag 22
Donderd. 26 g.
Zondag 29
Van Rotterdam.
7,-
2,-
aienst
6.—
V rjjdag
Dinsdag
Vrjjdag
Dinsdag
Vijjdag
Dinsdag
13 8,—
17 11,
20 6,—
24 11,—
27 g. dienst
31 11,—
VL1SSINGSCHE HAVENDIENST.
Van Vlissingen 6.6.20, 7.7.50, 8.20,
8.55, 9.30, 10.—, 10.20,10.40 11.—, 11.30,
12.—,12.30, 1 05, 1.30*, 2.40*, 3.—, 3.25,
3.55, 4.30, 4,50 5,20, 6.10, 6,55, 7,15, 7.35,
8,20.
Van de Buitensluis 6.10, 6.30 7.20,
8.—, 8.30, 9.15, 9.50, 10.10,10.30, 10.50,
11.10,11.50,12.10,12,45,1.20*, 1.40*, 2.50*,
3.10, 3.40, 4.10,4.40, 5.—, 5,40, 6.30, 7.05,
7.25, 8.—, 8,30.
Dez9 afvaarten rallen Zondags uit.
Stoomtram Vlissingen—Middelburg.
Afrit Stadstjjd Vlissingen Zeilmarki 4,40r
(alleen op werkdagen), 5,50, 7,55, 9,30, 11 f
ll,50rnm. 12,30,1,15 b, 2,—, 2,45b, 3,30,
4,15b, 5,—, 5,50b, 6,55, 7,50b, 8,50,9,40b,
10,25b (b Vertrekt van Badhotelr Ver
trekt van de Remisef en b vervoeren
geen goederen.
Afrit Middelburg 5,15r (alleen op werk
dagen), 6,25r, 8,40, 10,15, 11,45, -f-12,30,
1,15, f2, 2,45, f3,30, 4,15, f5, 5,50, f6,55,
7,50, f8,50, 9,40, 10,25, ll,10r.
f Vervoeren geen goederen en loopen tot
Badhuis ook die van 9,40 waar r bg staat
allen tot Remise de overige tot Zeilmarkt.
Stoomtram Waleheren,
LijnDomburg—Koudekerke—Middelburg.
Dombuig -.55 10.40 1.35 4.15 6.55 9.37
Aagtekerke 8.02 10.47 1.42 4.22 7.02 9.44
Westkapelle 8.I4 10.59 1.54 4.34 7.14 9.56
Zoutel.-Melisk.8.26 ll.il 2.06 4.46 7.26 10.08
Biggekerke 8.33 11.18 2.13 4.53 7.33 10.I5
Koudek. 5.59 8.45 11.29 2.24 5-04 7.44 10.26
Middelb. 6.18 9.04 II.48 2.43 5.23 8.03
LijnMiddelburg-Koudekerke-Domburg.
Middelburg 6.4o 9.23 12.18 2.58 5.33 8.18
Koudekerke 7.o2 9-25 12.40 3.20 6.8.40
Biggekerke 7.10 9.54 J2.49 3.29 6.09 8.49
Zoutel.-Melis. 7.17 10.01 12.56 3.38 6.16 8.56
Westkapelle 7.28 1O.13 1.08 3.46 6.28 9.08
Aagtekerke 7.4o io.25 1.20 4.6.40 9.20
Domburg 7.47 10.32 1.27 4.07 6.47 9.27
Lijn Domburg-Koudekerke-Vlissingen.
V Domburg 7.55 10.40 1.35 4.I5 6.55 9.37
V Koudekerke 8.45 1I.29 2.24 5.04 7.44 10.26
o* Badhotel 8.54 11.38 2.33 5.13 7.53
•2 Keersluis 9.02 11.46 2.41 5.2I 8.01
Station SS. 9.07 1I.51 2.46 5.26 8.06
LijnVlissingen-Koudekerke-Domburg.
Vlissingen v 9.20 12.15 2.55 5.35 8.15
Koudekerke v 9.45 I2.4o 3.20 6,S.40
Domburg a 10.32 1.27 4.07 6.47 9.27
Of de broeders aan bet „eerlijk onder
houd" niet konden of wilden voldoen blijkt
niet, maar zeker is, dat hij ten gevolge
zijne klacht, dat hem te St. Kruis geene
betaling geschiedde, goed vond, de ge
meente te verlaten en verbond hij zioh nu
tijdelijk aan die van Ueinkenswerve, zooais
de notulen der ol. van Ramscapelle d.d.
31 Juli 1582 ons zeggen.
Of wij nog steeds aan de macht des
vjjands moeten denken, als wjj lezen dat
ds. Wante weigerde, op hat verzoek van
die van St. Kruis derwaarts weder te kee-
ren, eensdeels omdat er, zooals er staat
„geene gelegenheid is", durven wij Diet
beslissen.
St. Kruis zou echter bediend worden door
Joos van de Rosiere van Knokke. Ds. Wante
keerde niet meer terug, maar is later te
Groede werkzaam geweest in verwisseling
met Johs. IJsermandie van Groede naar
St. Kruis vertrok.
Hjj bleef te Groede werkzaam tot op het
laatst van 1583 toen de Spanjaarden daar
we6r meester werden en vertrok naar Zee
land in dienst komends te Eikerzee vanwaar
hjj in 1588 naar Zonnemaireberoepen werd.
Deze gemeente diende bjj tot aan zjjn
dood in 1603.
Een zoon van hem, Ephraim, hebben wij
reeds, als eersten predikant te Domburg
gecombineerd met Aagtekerkeontmoet.
Ook uit een voor ons liggend oud hand
schrift hooren wjj dat da laatste pastoor
van St. Kruis de eerste Herv. leeraar werd.
Met den inhoud van dit document hopen
wjj een volgenden keer kennis te makea.
Slgt volgt
lijd
