UIT DE PROVINCIE.
die op consekwent-revolutiomiren koers aan
stuurt, moet alle Christelijke partijen steeds meer
doen bedenken, dat het belang des lands toe
nadering eischt. Moge niet het minst de pers
er toe medewerken, dat al het tot verdeeling
prikkelende worde vermeden om plaats te maken
voor de breede basis van gewenschte eendracht.'*
Dit laatste slaat natuurlijk op Sneek,
maar wij maken er Nederland van.
VrouwensUmrechi.
Toen men eenmaal het massa-stemrecht
op uitgebreide schaal had ingevoerd kwam
ook spoedig het vrouwenstemreoht op de
b»»n.
Zoo leest men in Groen van Prinsterer's
Ongeloof en Revolutie, 2de dr., bl. 200/01
«Von Haller verhaalt van een hoogleeraar
te Wurzburg„il voulut (en 1804) admetlre
lea femmea et les lilies oitoyens aotifs dans
la corporation aouveraine".1) Dit ia zoo
belagchelijk niet als het schijnt. Waar bet
willens onbekend is dat God de Beer de
vrouw als hulpe tegenover den man ge
maakt beeft, opdat een iegelijk zijne vrouw
alzoo lief hebbe als zich zeiven en de vrouw
den man vreeze daar is de eohtgenoote
onze reisgenoote op den levensweg en op
den weg des Levens niet meer daar wordt
ze mederegentes of slavin daar ia men
veroordeeld, bij hel versmaden van de
wijsheid en liefde Gods, in de dwaasheid
van den filosoof of in de ruwheid van den
barbaar te vervallen".
D. P. D. FABIUS.
Rotterdammer van 28 Nov. jl.
Hij wilde (in i8o4) de getrouwde en onge
trouwde vrouwen als actieve butgers in de sou-
vereine gemeenschap toelaten.
Het land moet toch niet met moties ge
regeerd worden, zei dezer dagen een onzer
afgevaardigden bij de begroetings-discua-
siën. Dat is een waar woord, en juist ge
grepen. De begrootings-discusaiën blijven
beneden peil, omdat men van alle zijden
zorgvuldig tegen iedere botsiDg waakt.
Verdienste van deze laag bij den grond
blijvende discussie is ongetwijfeld de kort
heid.
Konden de leden der Tweede Kam6r er
nu ook eens toe komen om allerlei wenschen
en verlangens die eerst breed toegelicht
worden, in een motie te belichamen. Zoo
danige motio wordt dan op haar beurt tot
een nader te bepalen dag op zij geschoven,
om daa reeds tot da overtollige of onuit
voerbare gerekend te worden of aanleiding
te geven tot een taai, onvruchtbaar debat.
Een wetsontwerp is dan toch altijd een
meer of minder gelukkig studiewerk, een
motie vertoont meestal de sporen van een
invallende gedachte of vluchtig opkomende
wensch.
Door het voorbeeld van het socialisme
schijnt de zucht in parlementaire kringeD
om ook tot in de onbeteekenendste dingen
te wiilen mede-regeeren en mede-adminls-
tratceren al dieper ingedrongen, en het
begrip teruggedrongen dat de Kroon regeert
door den Minister.
Indien de Staten-Generaal gaat regeeren
en administreeren, waartbe is dan eigenlijk
een ministerieel departement en zijn hoold
noodig
Om de besluiten van de Kamer uit te
voeren
Maar dan wordt de Minister een ge
hoorzame knecht van de meerderheid of een
zetbaas. Een dienaar van de volks-
souvereiniteit.
Dit is zuiver socialistisch.
Een kwaad dat vooral in onze dagen in
het oog moet gevat worden en waartegen
meer als ooit rusteloos waarschuwen
noodig is.
Waar ligt de grens fussehen „se'fhelp"
en leunen op subsidies
Niet zelden krijgt men den indruk dat
het ietiocn op den Staaf, het zoeken naar
subsidie de individualiteit doodt en eigen
initiatief verlamt. Dat de kraeht gebroken
wordt van wen'gen arbeid die, niet in staat
tot plukken van den geraeensohappelijken
boom, meer bloeien zou.
Maar ook deze medaille heeft een keer
zijde.
Ais een onzer instellingen door concur
rentie dreigt dood gedrukt te wordeD, of
onze Boerenleenbanken zondersubsidiehaar
nuttigen oeconomLchen arbeid niet ver
richten kunnen, dan gaat 't niet aan om oen
theorie van tegenstand tegen staatssubsidie
te handhaven en te zeggen men moet zich
zelf helpen.
De oude Spartanen lieten alleen de kin
dertjes in leveD, die welgeschapen ter
wereld kwamen, maar het zwakke werd
kortweg het leven benomen.
Dat is niet aanbevelenswaardig en chris
telijk evenmin.
Het gebruk van de motie schijnt lang
zamerhand tot een dwangmiddel in onze
Tweede Kamer verheven te zullen worden.
Men wil telkens dat bij velerlei gele
genheid de meerderheid zich uitspreke
b v. of bet minimum-salaris van een onder
wijzer f550 of' f600 zijn zal of staats
exploitatie wenschelijk is of niet of een
grooter r-f kleiner deel van hel leger ge
durende de wintermaanden huiswaarts
keeren zal, of zooveel meer.
De T weede Kamer heeft daartoe formeel
het recht evenzeer als door amendementen
wiiziginge te brengen in een wetsvoorstel.
Maar als de meerderheid een motie heeft
aangenomen heteekent dat nog niet daf
daardoor da wet aan het Ministerie is
voorgeschreven of (ie wijze van behande
ling is behaald. Alleen £.ls de Minister
door de toeliohting overtuigd is, dan is hij
zedelijk aan de motie gebonden.
Nooit ot nimmer kan gevorderd worden
dat de Minister tegen zijne overtuiging
handelf, maar zijn constitutioneel reef t is
anders te handelen als het landsbelang
z-oa's hij dat inziet hem dit voorschrijft.
Tot regeeren is noch de Eerste nooh de
Tweede Kamer geroepen.
UIT m PEES.
Predikants tractementen In de Ned.
Herv. Kerk.
De Standaard schrijft
Er is bij gelegenheid van het onderwijswetje
steen en been geklaagd over de ontoereikende
tractementen van veel onderwijzers.
We gaan hierin meê.
Maar waarom let men enkel op den nood der
onderwijzers, en niet evenzoo op dien van vele
godsdienstdienaren
Het tweede lid van Art. 171 der Grondwet
zegt, dat de tractementen der godsdienst
leraren, zoo ze ontoereikend blijken, kunnen
vermeerderd worden.
Nu staan deze tractementen schier overal op
een tixum, dat reeds in 1848 als laag te
beschouwen was.
Sinds is de standaard van het leven zeker
met een derde opgeloopen. Stellig zijn de toe
standen van 1848 alzoo als thans geheel
ontoereikend te beschouwen.
De Grondwet nu onderstelt dit geval, en
wijst ons den weg aan, om ze toereikend
te maken.
Nu weten we wel, dat men zoo ondershands
het denkbeeld heeft doen post vatten, dat deze
bepaling van de Grondwet steeds een d o o d e
letter zou blijven. Maar beslissende kracht heeft
zulk een opinie natuurlijk in geen enkel opzicht.
En nu doet het toch vreemd aan, dat men
voor de onderwijzers in het vuur [komt, en
maar steeds de predikanten vergeet.
Gelijk men weet, zijn wij voorstanders vah
uitbetaling van het kapitaal der tractementen
aan de gemeenten, opdat de Staat zich niet
meer in 't leven der kerken hebbe te mengen.
Maar aan hen, die ooit niet met ons eens
zijn, en den financieëlen band bestendigen
willen, mag dan toch met allen ernst de vraag
gesteld: Zoo ge dan Art. 17I der Grondwet
ook in zijn tweede lid witt handhaven, waarom
dringt ge er dan niet op aan, dat het worde
nageleefd
Predikants tractementen in de Gere
formeerde Kerken.
De Heraut schrijft aan het slot van een
tweede artikel tegen ds. Sikkel
Al meer, zoo zegt ds. Sikkel, is het oog open
gegaan voor de roeping der Overheid om niet
alleen voor de stoffelijke, maar ook voor de
geestelijke belangen van het volk te zorgen.
Nu kan de Overheid in een land van gemengde
bevolking daarbij niet een bepaalde richting
begunstigen. Ze heeft niet de roomsche, gere
formeerde, luthersche of ethische richting als
de ware te proclameeren. De geestelijke worste
ling, die in den boezem der Kerk gestreden
wordt, moet de Overheid rustig haar gang laten
gaan. Ze mag door haar staatsmacht daarbij
niet ingrijpen. Maar wel heeft de Overheid de
roeping, om de Christelijke kerk in haar ge-
heef te steunen omdat de geestelijke welvaart
van het volk ook een staatsbelang is. Zonder
daarom partij te kiezen in de kerkelijke ge-
deeldheden, moet ze aan alle christelijke kerken
subsidie verleenen. Aan onze christelijke volks
actie is het te danken, dat de Overheid die
roeping reeds heeft ingezien ten opzichte van
onze scholendat aan onze lagere scholen en
gymnasia reeds subsidies geschonken worden.
En waarom zou de Regeering, wat ze tegen
over de christelijke school gedaan heeft, dan
ook niet mogen doen tegenover de christelijke
kerken De fout onzer vaderen was, niét dat ze
de financieele hulp vau de overheid vroegen,
maar dat ze die hulp alleen voor de|g e p r i -
vilegieerde kerk, voor de Staats
kerk vorderden. Neem die fout weg, stel in
plaats van de Staatskerk de christelijke kerk
in al haar vertakkingen, en het juiste beginsel
van Art. XXXVI komt tot zijn recht.
Hoe verleidelijk dit betoog nu ook ztjn moge,
vooral wanneer men in eigen Kerk met gebrek
aan iinantieele kracht worstelt, toch springt, voor
wie dieper nadenkt, de fout van deze rede
neering wel in het oog. Die fout ligt hierin,
dat het uitgangspunt genomen wordt in de sociale
roeping der Overheid en niet in de levenswet,
die Christus voor zijn Kerk gegeven heeft. De
Kerk van Christus, al treedt ze in het sociale
leven op, is niet aan dat sociale leven te danken.
Ze kan daarom nooit met de school, of met
welk ander instituut uit het volksleven ook, op
één lijn worden gesteld. De Kerk is niet een
instituut van de menschen, maar van Christus.
Ze dankt haar oorsprong niet aan de maat
schappij, maar aan de genade Gods. Ze staat
wel in het maatschappelijke leven, maar ze heeft
een eigen leven, een eigen Koning in de hemelen
een eigen wet, die voor haar geldt. Naar die
wet van haar Koning heeft ze alleen te vragen.
En daarom gaat elke redeneering en elk betoog
over de rechten der Kerk, dat zijn uitgangspunt
neemt in de sociale belangen of de zooge
naamde roeping der Overheid, en niet in de wet
die Christus voor zijn Kerk gaf, fout.
De vraag is niet en mag niet wezen, of de
Overheid een zeker recht zou hebben om uit
sociaal oogpunt de Kerk te subsidieeree. De
Overheid, die waarlijk de Kerk eeren en dienen
wil heeft voor alle dingen tc vragen, welke
ordinantie Christus te dezen opzichte voor ztjn
Kerk gesteld heeft. Eischt die ordinantie, dat
de Kerk zelve voor het brood harer dienaren
moet zorgen, dan helpt en dient de Overheid
d« Kerk niet, met haar van die geldelijke zorg
te ontslaan, maar dan verleidt ze daardoor de
Kerk juist om tegen het bevel van Christus in
te gaan.
Van harte stemmen wc dus in met de be
lijdenis onzer Vaderen, dat de Overheid aan
de Kerk goede hulpe moet bewijzen. Een
Christelijke overheid, die de Kerk van Christas
niet beschermde, diende en hielp, zou haar
Goddelijke roeping verzakc-n. Maar hierin ligt
het verschil, dat onze vaderen onder die goede
hulp ook de firfantieele hulp verstonden, terwijl
wij die Iinantieele hulp juist een kwade hulp
noemen. Een kwade hulp, niet alleen omdat
de historie geleerd heeft, hoe de Kerk in haar
levenskracht daardoor verzwakt wordt, haar
energie wordt uitgedoofd en haar onafhanke
lijkheid wordt bedreigd, Maar een kwade hulp,
omdat ze ingaat tegen Gods ordinantie, dat de
Dienaren des Woords niet het brood van den
Slaat, maar het brood der Kerk eten zullen.
Echter schrijft volgens Hollandia c!«
Zuiger-Kerkbode.
De Ned. Herv. Kerk ontvangt uit de Staats
kas globaal genomen deze sommen
kerkbestuur 4o duizend gulden
tractementen i millioen en anderhalf tonne
gouds
kindergeld 82 duizend.
De Ev. Lutherschen genieten
kerkbestuur 4 duizend
tractementen 37 duizend
kindergeld f3500.
Maar ook de H e r s t e 1 d Lutherschen, d. z.
die gemeente die t. o. v. do Ev. Luth. Kerk
staan ongeveer als de Geref. Kerken t. o. v.
de Hervormden, krijgen Staatstoelagen
voor kerkbestuur f1400;
voor tractemeeten 1 4300
voor kindergeld f 500.
Dus, hoe weinige er ook zijn, toch f 7200.
De z.g. Remonstrantsche gemeentjes worden
ook niet misdeeld. Ze krijgen samen f 22,500.
En zelfs de rijke Doopsgezinden genieten
nog 16 a 17 duizend pop.
Rome ontvangt meer dan 5 e 11
een halve ton 4- pensioenen a
f56.350. Voor de overige pensioenen
wordt nog f238.798 uitgekeerd.
Hiervoor moeten ook wij, Gereformeerden,
mee betalen. En niets krijgen we terug. Een
mijner vrienden zou zeggen, geen s o e, d. i.
geen fransche stuiver.
En nu staat er wat de Ned. Herv. Kerk aan
gaat wel iets tegenover. Oorspronkelijk Room
sche kassen en landerijen, die met de Refor-
matie aan de publieke Kerk bleven toegekend,
ook toen ze Chr. Gereformeerd werd, zooals
men toen zei, zijn goeddeels genaast door den
Staat; doeh dat ligt in 't grijs verleden.
De toestanden zijn nu zoo geheel anders
geworden. Een nieuwe regeling is eisch vau
sociale rechtvaardigheid.
Vroeger hadden we voor de Christelijke
school een restitutie-idee.
Wat is Rome practisch, met name ook in
zake die subsidie van de kas voor zijn emeriti.
Men noemt die post «Katholieke pensioenen"
f56.350. Om vaD te watertanden.
Doch 't beginsel schijnt nu eenmaal mee
te brengen, dat wij daarvoor wel betalen, doch
voor onze gepensionneerden geen duit restitutie
mogen aannemen, zelfs al zou de Overheid
't billijkheic shalve aan zwaarbelaste gemeenten
gaarne gunnen....
't Zou o. i. een groot politiek belang zijn tot
bevestiging der coalitie, als in deze richting
gewerkt werd. Want die een pré heeft, is altijd
angstig voor 't verliezen. En dit hindert de gulle
samenwerking met ntisdeelden zeer.
Rotterdammer
Kerknieuws.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Goes P. J. Steijaz te Sta-
veni8se te Zanieweer J. Meeuwenberg
cand. te Zeistte Oudenhoorn J. D
Schmidt te St. Aiithoniepolder.
Bedankt voor Hollandsoheveld door H.
J. Olthuijs te Harmeien,; voorAlaieio
door W. Westhof te Hardenberg voor
Garderen en Bergschenhoek door P. van
Toorn, cand. te Overschie,
De beschuldiging tegen ds. Boers te
Roordahuizum van fraude by een kerka-
Ifjfce verkiezing is gebleken valsch te zyn.
Ds. Boers is vrijgesproken.
Garef, Kerken.
Aangenomen naar Hoolddorp door R.
W. de Jong te Noordwijk.
Ds. Littooij te Middelburg legt met
een enkel woord uit hoe 't komt dat ds. v.
Dijk te Tholen zijn emeritaat nog niet
kreeg. ZEerw. schryft en voegt er nog een
opmerking aan toe
Niet heelemaal juist. Inde wijze van aan
vrage om emeritaat kan iets zijn, waarom die
aanvrage niet terstond wordt ingewilligd.
Zoo is het in betrekking tot de aanvrage van
TholeD. Het beticht, gezonden aan de Middelb.
Courant en overgenomem door De Zeeuw, daarna
door de N. Rotterd. Crt., De Standaard en
wellicht door meer andere bladen, is dan ook niet
heelemaal juist. De Middelb. Crt. is ook niet de
gewenschte bron voor dergelijke berichten. De
inzender heeft de klok hooren luiden, enz.
Het bericht was door ons ontleend aan
de Mi<Jd. Crt., doch die had 't waarschijn
lijk uit de Zuider Kerkbode.
Ons bericht gister uit de N. R C. opge
nomen, vindt in de Kerkbladen nog geen
bevestiging.
Het verbaast ons wel een weinig dat onze
vriend ds. v. Dyk, die ons toch wel eens
meer inlicht en voorlicht ons van de ver
gissing onkundig liet. Wij blijven ons by
ZEerw. en by alle vrienden dringend aan
bevelen.
Oud Geref. Kerk.
Bedankt voor Ter Neuzen door H. Roe-
lofsen te Goes.
Yrjje Evangelische Gemeente.
Beroepen te Bergumerheide H. Visser
te Vriescheloo.
Schooiiiietiws.
i£|De Unie-Collecte bracht dit jaar op te
Biezelingemet Kapel leen Eversdijkf 108,35,
te Oosterland mei Kapelle, Vianen, Ouwer-
kerk en Sir Jaasland f 44,92 en te Vrouwe
polder f24,75.
Te Baarn is gisteren in den onder-
dom van 71 jaren overleden de heer Jaco
bus Johannes Raaiondt, oud-wethouder
van Goes.
J. J. Ramondt werd 2.3 Dec. 1835 te Goes
geboren. Hjj was jarenlang aan de admini
stratie der Qoesche Crtdaarna werkzaam
in Indië. Van daar te Goes teruggekeerd
1877, werd hij in September gekozen tot
lid van den gemeenteraad, in plaats van
den heer J. M. Pilaar, die zich niet her
kiesbaar stelde. Al dadelyk werd hy in
verschillende Raadscommissies benoemd,
onderen anderen tot lid der ftnantieele
commissie, en na de eeds-strubel van 1884,
op 19 Mei van dut jaar, ter vervan
ging van jbr. Do Marees v. Swinderen ge-
bozen tot wethouder. In April 1903 nam
hy als wethouder en raadslid ontslag en
vertrok 27 April 19(6 naar Baarn.
Wij, die hem in ds laatste jaren van zyn
raadslidmaatschap vsn zeer naby gekend
hebben, hei denken bera met groote achting
dewyl hy behoorde tot onze nobelste tegen
standers.
Meliskerke. In 4o raadsvergadering
van Vrijdag onder voorzitterschap van den
burgemeester waren alle leden tegenwoor
dig Onder de ingekomen stukken kwamen
voor een van het Polderbestuur WalchereD,
zijnde een aanvraag om subsidie voor het
verharden van een verbindingsweg Melis
kerke—Biggekerke groot f 150, gedurende
20 jaar, de Polder Walcheren zou dan den
onderhoud op zich nemen.
De voorzitter zette in korte wo, den het
nut van dezen weg uiteen.
Dhr. Jakobsen stelde voor een subsidie
te verleenen gedurende 20 jaar,groot f 100.
Het verzoek van den Polder Walcheren
wordt afgewezen en het voorstel Jakobsen
aangenomen, beide met 6 tegen 1 stem.
Daarna komt ter tafel een verzoek van
dan gemeente-veldwachter om zijn tracte-
ment met f UO te verhoogen, dit werd ver
worpen m6t 5 tegen 2 stemmen. Do voorz.
stelde toen voor een gratificatie te geven
groot f 30, dit werd aangenomen met alga-
meene stemmen.
Nog was, na de vaststelling der agenda,
ingekomen oen adres van 5 ingezetenee van
Meliskerke tot het verharden van den weg
van Meliskerke naar het tramstation Zoute-
lande, welk adres is gesteld in handen van
B. en W.
Westkapelle. Door dhr. J. Mesu onder
wijzer te Nieuw- en St. Jooelaud, zal dezen
winter 's Z&terdagavonda een landbouw-
cursus voor volwassenen gehouden worden
in bemestingsleer. Do cursus zal aanvan
gen op Zaterdagavond e..s.
Baarland. De suikerbieten zyn alhier
ook ingescheept. Op de leerbank gewogen
1,975.660 kilo. De opbrengst was tamelijk
goed; niet vpel waren er uitgezaaid geweest.
Vrouwepolder. Beguaotigd door prach
tig weder hield de schiet voreeniging «Ko
ningin Wilhelmina" al trier Vrijdag een
huishouclelijken wedstrrd. De prijzen be
stonden uit huishoudelijke artikelen en
werden behaald: le pryu S. de Visser, 2o
F. Kerkhove, 3e O. Oste, le J. de Ryke, 5a
O. Hollebrandse, 63 P. Vermeulen, 7e H.
VVairave, 8e J. Vermeulen, 9e P. de Vos,
10e G. Tilroe, lie J. W. Willemse, 12e H.
Polderman, 13o L. Duvekot, 14e P. Duve-
kot, 15eW.de Vos, 16e A. Kodde, 17e C.
de Kam, 18e J. da Visser, 19e J. Polderman,
20e 8. Duvekot, 21e W. Duvekot, 22e A.
Tilroe Az., 23e C. Vermeulen, 24e G. Vlie
ger, 25e A. Tilroe Sr., 26e J. Louwerse.
Over 't algemeen werd goed geschoten, er
Laerschte een goede stemming en er was
veel belangstelling. Na afloop der schiet
oefeningen werden de prijzen aan de leden
uitgereikt en liep ook deze welgeslaagde
wedstrijd in de besta orde sf. Devereeni-
ging verheugt zich in een bloeienden toe
stand, doordat het aantal leden steeds
to meemt.
Vlissingen. Heden morgen om 5 uur
is de naehtuiailboot „Koningin Wilhel
mina" bij het binnen komen op de haven
door den mist aan den Ooatdam omhoog
geloopen, maar tooh weer spoedig glad
gekomen zoodat zij toch nog ongeveer half
zes aan de Ponton gemeerd lag.
Wemeldinge. In de gemeenteraads
vergadering van heden ia tot lid van het
burgelijk armbestuur herbsnoemd dhr. J.
Lindenberg Fz. met 4 stemmen. Twéé
biljetten waren van onwaarde en één blanco.
Zicrikzee. By de verkiezing voor een
Hoofd Ingeland in het bestuur van 't water
schap Schouwen, vacature wijlen N. L. de
Oude is gekozen mst 38 van de 74 geldige
stemmen dhr. J. Smallegange Wz. Voorts
b»kwamen do keeren G. L. Klompe 17, S.
M. Hanse 13, J. den Boer Cz. 4, P. Éfoogeu-
boomJx en L, de Oude elk 1 stem. De ge
kozene had dus nat do volstrekte meerder
heid.
Bij de directe belastingen zijn ver
plaatst ingang 1 Januari naar Rotterdam
de kommiezen le klasse J. v. Bevereo,
van Bruinisse, N. Oost Lievense, van St.
Maartensdijk, L. L;ps van Ter Neuzen, en
de kommiezen der 2e klasse V. A. v. Aerde,
vau Tholen, I. M. Looy van Vlissingen en
A. F. Schoolland, van Delfzijl.
Krabbendijke. De coordeinde vao de
Wilhelminabaan, zal door de bewoners
daar geholpen door anderen wat worden
verbeterd. Daartoe zal er een wagon kool-
gruis worden besteld. Wat betere verlich
ting was voor de Wilhelminabaan ook wel
noodig, daar alleen aan de einden een lan
taarn staat.
Uit de Tweede Kamer.
Als welkome afwisseling tussohen do
bespreking van locale en distriotsbelangen
en aanrukkende klachten van links en
rechts een principieel vraagstuk n.l. de
positie der vrouw. Een ware St. Nieolaas
surprise. Het gold n.l. meer in het bijzonder
de vraag, of vrouwelijke postambtenaren,
die in het huwelijksbootje stappen, in
hare betrekking kunnen gehandhaafd
blijven ja dan neen. Er lag siads 1904 een
koninklijk besluit, waarbij bepaald werd
van neen. Dit besluit is steeds uil gevoerd
geworden, dooh gaf Dimmer tot eenige
mooilijkheden aanleiding. Immers de be
trokken personen, wisten waar hethuwelijk
haar op kwam te staan, en namen haar
ontslag. Of het nu juist altijd van heeler
harte ging is een andere vraag. Minister
Kraus heeft eohter intrekking van dit K.
besluit verzocht, aan welk verzoek dau
ook gevolg is gegeven, en wel op 23
October 1907. Vrouwelijke assistenten en
commiezen bij de posterijen kunnen dus
voortaan bijaldien ze huwen in hare be
trekking blijven. Daarover nu waren de
gevoelens der leden verdeeld. Sommigen
keurden den maatregel van den minister
goed, anderen keurden ze boogelijk af.
Zoo trok dhr. Pastoors er dapper tegen te
velde, 't Is een premie op het Neo-Malthu-
sianisrae. Wat moet er in zoo'n get al vau
de kinderen terechtkomen Maar en
hier wordt de zaak uit een ander ooppuut
bekeken de gehuwde vrouw drukt de
arbeidsmarkt, daar zij het aantal sollioi-
tanten verhoogt en alzoo loonsverhoogiug
van de mannen tegenhoudt.
Eeu argument, dat wel meer dienst ge
daan heeft, tegen de feministische beweging.
Andera tegenstanders van den getroffen
maatregel, o.a. dhr. Heemskerk,Sohokking,
Ruijs de Beerenbrouek en ook wel Rood-
tauijzen hadden en terecht meer de
belangen van het gezin en het gezinsleven
op het oog. Wat, zoo vroegen ze met meer
nadruk dan dhr. Pastoors, wat moet er in
dergelijk geval terecht komen van de
vrouw als huismoeder, als opvoedster harer
kinderen De vrouw behoort in het gezin,
zegt dhr. Roodhuijzen. En dhr. Heemskerk,
zoowel lettende op de sooiale zijde van het
vraags'uk als dhr. Pastoors, komt voorna
melijk k iertegen op, dat de maatregel van
den minister aanbeveling is van een kinder
loos huwelijk. Da gezinsband wordt door de
intrekking van het besluit gerekt, zegt dhr.
Sehokking, die het niet begrijpen kan, dat
dhr. Limburg, die het anders zoo druk heeft
over staatsbeseherming van mannen en
vrouwen, voor den dag komt met de stel-
litig, dat de staat feitelijk in dezen alleen
maar te leiten heeft op de dienstbelangen.
Volgens dhr. Limburg toch heeft de staat
zich niet te bekommeren of intelaten met
het gezinsleven, ook Diet met het lot der
kinderen, indien maar de vrouwelijke post
ambtenaar er voor zorgt, dat de dieDstbe-
langeu niet worden geschaad.
Gaat de dienst naar behooren, dan is
alles al lang goed. Wat komt er zoodoende
van de ethische politiek terecht? vraagt
dhr. Sohokking. Dhr. Limburg vreest maar,
dat bij aldien de vroegere maatregel be
stendigd was geworden, het concubinaat in
de hand zou gewerkt worden. Mag men
niet meer huwen by de posterijen, welnu,
dau zullen die vrouwelijke ambtenaren
daarop wel een weg weten, zonder ont
slagen te kunnen worden. Zoo waren de
meeningen te dezen opzichte verdeeld. Het
vraagstuk is trouwens niet van de gemak
kelijkste. Ook de Minister bracht niet veel
hcht. Politieke motieven zijn bij den Minis
ter in dezen niet in het spel. Nu dat laat
zioh verstaan. Z.Ex. vroeg sleohts naar
reoht en billijkheid. Vóór hel besluit vau
1904 rezen er geen moeilijken. En daarom
kan die toestand wear jntreden. Temeer,
tiaar volgens Minister Kraus de maatschap
pelijke toestanden er niet naar zijn, dat de
v rouw zieh uitsluitend kon wijden aan het
gezin. Met dat al kwam er nog een motie
vau dhr. Pastoors, betreurende de intrek
king van het K. B. van 2 Maart 1904,
deze materie rakende. Ze zal later ten linale
worden afgedaan. Vermelden wenog.dat
dhr. Fruytier bij het begin der vergadering
klaagde over de vertraging in de werken
van het kanaal van Zuid-Beveland, welke
verband houden met de verruiming spoor-
brug bij Vlake. Spreker droeg op bespoedi-
giug aan. Er sohijnt gerechtelijke onteige
ning vaD terreinen noodig te zijn. Indien
dit het geval mocht zijD, zegt dhr. Fruytier,
dan geve de Minister toeaanmaligeeischen.
Dhr. Kraus antwoordde hierop, dat ont
eigening van niet iu der minne te verkrijgen
terreinen noodig was voor de aanbesteding
ran noodzakelijke werken. IntusscheD, de
zaak zal bespoedigd worden, omdat geen
onteigening bij de wet noodig zal zijn. De
aanwijzing der terreinen kan bij K.B. plaats
hebkea.
Vryaag werd de waterstaatsbegrooting
afgehandeld en zonder hoofdelijke stem
ming aangenomen. De Kamer was er lang
aan bezig, vooral door de buitengewoon
vele grieven en klachten. Zeer waar
schijnlijk zullen er avondzittingen volgen,
tenzij de verschillende sprekers nog de
noodige kortheid betrachten. Ook nu waren
de klachten nog niet verstomd, hoewel de
discussies op hooger peil gebracht werden
dan een paar dagen te vorerr, toen de
Kamer en de Minister moest volgen
bet ge'neele land bereisde van noord tot
zuid van oost tot west.
De heer Foreest had het over de dure
bouwplannen van waterstaat, vooral over
de „luxurieus" ingerichte postkantoren en
dhr. Van Asch v. Wjjok over de ODgun-
stige ligging van dat te Zeist, n.l. in een
afgelegen straat. De minister gaf ten ant
woord, dat hij steeds de zuinigheid wilde
betrachten en te Zeist de min kostbare
plek he) kantoor licht slechts 3 minuten
van de kom had gekozen. Had Vol-
lenhove maar zulk een kantoor, daoht dhr.
Duymaer v. Twist, wat zouden de Vol-
lenhovers tevreden zijn. Hij solliciteerde
er dan ook om bij den minister. De
„ohaotisehe" toestand of beter «bijna
chaotische" toestand waarin de tele
foondienst verkeert tengevolge der wet
van 1904, ten opzichte van te verleeuen
oonoessies, driDgt dhr. Van Kamebeek tot
