NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No, 50. 1907, Woensdag 27 November. 22e Jaargang. CHRISTELIJK* HISTORISeK VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed, DE JONGE-VERWEST. te Goes F. P. D'HUSJ, ts Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN Vakorganisatie onder eigen banier. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS, Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25, Enkele nummers0,026. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meei 8 cent. Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. De opgaaf van den spoordienst komt in dit rtommer voor op de ge bruikelijke plaats. Wij leien in De Rotterdammer: ln de Standaard versohenen over dit veel b sproken onderwerp drie keurige artikelen. Om liet belang der zaak laten wij ze hier alle drie volgen I. Een mededeeling uit Rotterdam, dat men daar oyerging tot oprichting van een Protestantsohe Vereeniging van Post- en Telegraaf beambten, en voor deze vereeni ging tot devies koos Door plicht tot recht, toont, dat de aolie om tot volledige „vak organisatie onder eigen banier" te geraken, nog steeds doorgaat, en ook onder de lager geplaatste ambtenaren veld wint. De ernstige bedenking, herhaaldelijk tegen zulk eene speciale vakorganisatie ingebracht, heeft blijkbaar op belangheb benden geen vat meer, en we verheugen ons hierin. Op zichzelf genomen en buiten de prao- tijk van het leven gerekend, zou onge twijfeld een vakorganisatie die alle gegadigden van eenzelfde bedrijf, dienst of betrekking in zioh sloot, veel sterker staan. Uit eendr&oht kon ook hier een hoogeie macht opkomen. En mits de hoogere macht, naar eisch van goedé beginselen en met de maat der zelf beheersehing, in aetie werd gezet, zou men het doel, dat alle vakorganisatie zich voorstelt, te sneller en te beter kunnen bereiken. Maar die weg kan ea die weg mag niet worden ingeslagen, en zelfs is het plicht, voor zoover men op dien weg reeds zijn schreden gericht had, hoe eer hoe beter er van terug te komen. Federatief kan men met andere vakorganisaties saam- werken, maar fusie is voor het levens beginsel, waaruit onze Christelijke aetie opkomt, de dood. Het is niet zoo, dat een vakorganisatie alleen stoffelijke belangen raakt, en alsof men, uit dien hoofde, van wat geestelijke herkomst of geestelijke overtuiging ook, voor lotsverbetering zonder hinder in één gelid kon optreden. De ultra's in het radicale kamp treden zelf met de bewering op den voorgrond, dat het stoffelijk van het geestelijk belang niet is af te scheiden, en drijven deleer, dat allé geestelijke ontwikkeling uit de oeconomisehe beweging opkomt. De samenhang tussehen ziel en lichaam, tussohen ons geestelijk en stoffelijk bestaan, en dus ook tussehen ons geestelijk en stof felijk uitgangspunt, is niet te loochenen. Men spreekt tot zelfs in da kringen van het onderwijs, gedurig van krachten, in plaats van personen. //Onderwijskrachten" is zeifs in staatsstukken een gangbare uit drukking geworden. Dat is de taalver- wringing waarop het materialisme ons onthaalt. Zelfs de slaven oudtijds waren geen bloote machines. Het menschzijn zeif belet dit Overal waar de mensoh optreedt, treedt een eigen ik op, met een eigen besef en een eigen neiging en een eigen wil en eigen verantwoordelijkheid. Tot op zekere hoogte, moet zelfs van 't raspaard ea van den ras hond gezegd, dat deze hoogere dieren meer zijn dan machines. En hoever het Anar chisme ook afdoolde van da eenig goede paden, waarlangs een volk zich naarhooger gelukstaat voortbeweegt» hierin stond bet tegenoier de Sociaal-democratie steeds sterk, dat het de yrijheid van het individu tegenover de tyrannie der gemeenschap in bescherming nam, Het is zoo, er zijn tai van mensohen, die, vergeleken bij wat ze zijn moesten, zioh tot machines verlagen, eigen besef smoren en eigen wil op nonactiviteit zetten, maar zeifs bij dezulken is dat nog alleen vergelijkenderwijs waar. Zelfs bij het kleine kind,'en bij de eenvoudige dienstbode die pnzs kleinen verzorgt, hebt ge altoos met den mensch te doen, en wat den menseh tot menscb maakt, stond en staat altoos lijnrecht tegen het maehinebegrip over. Ook in het bedrijf, in het vak, in allen dienst en in elke betrekking spelen de zedelijke, hoogere ordinantiën een uiterst gewichtige rol. Het is onwaar, het is populaire leugen, zoo men zegt dat het lot en de positie vau den loontrekkende uit sluitend door oeconomisehe wetten wordt beheerscht. Telkens, als het op aetie aankwam, keurde de één in zulk een kring scherp af, wat de ander voor geoorloofd hield en aanprees. Hoogere beginselen raakten ge durig de consciëntie, en maakten scheiding tussehen man en man. In de Middeneeuwen drukte men dien band van het bedrijf san hoogere beginselen uit door het Gild te verbinden met de Kerk. Dit nu was, hoezeer in zijn oorsprong natuurlijk, toch te unvermittelt, gelijk onze Daburen zeggen. De band zelf aan het hooge kwam hierdoor wel tot uitdrukking, maar zonder dat het eigenaardig karakter van dien band tot aller besef doordrong. De zoo noodige verheldering van inzicht kwam eok hier eerst tot stand door het op komen van een antithese, die keer op keer den werkman voor het dilemma plaatste van wat in zedelijken zin geoorloofd en van wat naar zedelijken maatstaf onver antwoordelijk zou zijn. Eerst toen het syndicalisme vasten voet kreeg, en zich van radicale zijde tot uitin gen liet bewegen, die tot verkrachting der consciëntie zouden leiden, begon men in te zien, dat ook in het vraagstuk der vak organisatie geestelijke elementen een woord hadden mee te spreken. Zelfs bleef dit niet bij de keuze tusBcheu de twee eischen van het gestelde dilemma, zoo dikwijls men voor bepaalde quaesties van aetie kwam te slaan. Veeleer ontwaarde men al spoedig, hoe in de radieale vakorganisatie zioh een ge heel eigenaardige levensbeschouwing in drong hoe er in deze radicale vakorgani satie een bepaalde, scherp belijnde geestes richting begon te heersehen en hoe hier door de radieale vakorganisatie dieast be gon le doen als instrument, om op staat kundig en maatschappelijk terrein een geest te dienen, die vlak tegen de Christelijke wereldbeschouwing overstond. Men bleef in 't minst niet binnen den oeconomisohen kring, maar maakte dien kring dienstbaar aan 'de propaganda van een geestelijke overtuiging, die een gansoh andere orde van zaken in het leven wilde roepen, en zoo op het gebied van de religie en van het onderwijs, als op het terrein van de politiek en de ethiek, het bestaande onderstboven wilde keeren, om een geheel andere geestelijke zienswijze te doen triom feeren. Niet alleen das, dat wij, van Christelijk standpunt, niet kunnen toegeven, dat de stoffelijke positie van den loontrekkende ooit geheel los kon worden gemaakt van zijn zedelijke overtuiging en van zijn geeste lijk bestaan als menschmaar ook de tegen partij, onder alle radicale fracties, protes teerde minstens even sterk tegen zulk een ondenkbare en onmogelijke afscheiding van het geestelijke en van het stoffelijke, door iö heel haar optreden steeds de syndicale aetie voor een ommekeer op politiek en geestelijk terrein te misbruiken. II Het radicale element in de vakorganisatie stelt een stoffelijk doel op den voorgrond, maar bedient zich,, om dat doel te nade ren, niet van louter stoffelijke, maar meer zelfs nog van geestelijke middelen, en vergoelijkt tenslotte in den anarchist elk middel, zelfs de //propaganda door de daad", d. w. z. door moord. Alle zedelijke vastigheid wordt losge woeld, en als stelsel geproclameerd, dat recht en zedelijkheid wisselen met de wisseling der volksovertuiging, zoodat ook de ethische begrippen aan het stuivertje- wisselen geraken, en morgen goed heet, wat gisteren nog algemeen als onzedelijk werd afgekeurd. Het radicalisme voelt steeds dieper, dat een loswrikken van den zedelijken stan daard niet denkbaar is, zoolang de religie de consciëntie aan Gods wil bindt, en kan daarom niet aflaten van de poging om den band die de consciëntie san Gods wil bindt, los te scheuren. Zoodoende komt het, om zijn doel te bereiken, vlak tegenover de religieuse en zedelijke overtuiging van elke Christen natie te staan. Internationaal sterkt het zioh, om dien nationaal-geestelijken tegen stand te breken. Het verstoort den bur gervrede, door op te roepee tot een niets sparenden klassenstrijd. En in het eind wacht het 't opkomen van de morgenster, die den grooten dag der Revolutie zal brengen, die, nadat leger en politie anti militaristisch zullen verzwakt zijn, heel den siaat en de maatschappij in handen zal leveren van een op buit beluste menigte, onder leiders die hunkeren naar (yrannieke machtsbesohikking. Hoe wil men nu, dat mannen van Christelijke belijdenis zioh bij zulke syn dicaten, bij zulke vakorganisaties zullen aansluiten Het is zoo, ze konden in zulke organi saties hun protest laten hooren, ea hun Christelijke ethische eu politieke belijdenis tegen die van het Radicalisme over stellen. Maar wat anders dan spot en hoon zou daarvoor hun deel zijn En als dan de besluiten toch doorgingen, zouden zij er dan niet mede voor verantwoordelijk staan Men kan in een kriDg, die tegen onze overtuiging ingaat, blijven, zoo het verschil van overtuiging zioh sleohts nu en dan, en in afgeleide stellingeD, openbaart. Maar wie bleef ooit zitten in een gezelschap, dat sohier altoos, dat als regel, dat op de hoofdpunten bleek stelselmatig tegen zijn diepste levensovertuiging in te gaan Niemand met ongekrenkte hersenen, die 't beweren zal. Saheiden is hier plicht. Plioht reeds, om niet door de giftige atmosfeer zelve vergiftigd te worden. Kwade samensprekingen bederven goede zeden. Eu het aanhooren van de uiteenzetting van onheilige beginselen, die, alsof ze mathe matisch vast stonden, keer op keer, met aplomb worden voorgedragen, verzwakt eigen 5 overtuiging en breekt de geloofs kracht. Iets wat vooral sterk uitkomt, zoo men in zulk een kring slechts een kleine minderheid vormt. Velen nu, die dit na bittere ervaring inzagen, trokken zich lijdelijk terug, en veroordeelden, om het misbruik door het Radicalisme van de organisatie gemaakt, elke organisatie als zoodanig. Zs konden zich van een organisatie op den grondslag van hun eigen Christelijke levensovertui ging geen denkbeeld vormen, bleven daar om van verre staan, en lieten de aetie uitsluitend aan het Radicalisme over. Alsof juist hierdoor het kwaad, dat ze veroordeelden, niet bevorderd werd Zoo toch bleef het Radicalisme meester op het terrein. Zijn aetie, zijn optreden, zijn pers gaf het wachtwoord uit. De meesten der besturen werden door deze pers meege sleept. En in het eind ken de bravoure zich lucht geven, dat da radieale woord voerders de eenige en de eigenlijke tri bunen vau den werkman waren, alsof zij, in en buiten Parlement, zij alleen en zij als door den geheelen arbeidersstand nage- loopen, voor de rechten van den arbeider opkwamen. Ia meer dan ééa land is het dan ook zoo. Zie maar op Italië en Spanje, op Engeland en Amerika. Van een Christe lijke soeiale actie hoort men in die landen niet dan zeer sporadisch, en van een gewicht in de sobaal werpen is voor de Christelijke actie in deze landen geen sprake Niet genoeg kan er daarom in geroemd, dat dit ten onzent anders is dat de Christe lijke sociale aetie hier te lande zelfs aan de radioale in tijdsorde voorafgingdat ze zioh nog steeds uitbreidten dat ze in 1903 gebleken is, de radicale actie te kunnen weerstaan. Toeh moet za voort en verder. Ze is nog lang niet wat ze wezen kon en worden moet, en daarom verheugen we ons in elke nieuwe vakorganisatie, eie onder de banier van den Christus optreedt. De vraag of men daarbij niet alle Chris telijke elementen in ééae formatie verbin den kon, is van meet af door de praetijk in ontkeanenden zin beantwoord. Drie forma ties traden feitelijk op. Van den kant van Patrimonium hei eerst. Toen van Roomsch- Katholieke zijde. En het laatst onder lei ding van dr. De Visser. Zoo ia het uit het 't leven opgekomen, en men zal wel doen ie deze beslissing, die uit het loven zelf opkwam, te berusten mits men niet verzuime onderlinge verstandhou ding te zoeken, en naar buiten zooveel doenlijk in gelijke richting werke. Het terrein is breed en groot genoeg, om aan elk dezer drie formatiën een eigen kring te verzekeren, en hoe inniger de overtui ging is, die in elke organisatie de leden saambindt, hoe krachtiger ze werken kan en zal. - Maar dan ga deze vakorganisatie onder eigen banier ook rusteloos en onverdroten door. Dan verhaaste men het oogeublik, waarop ze in volledige ontplooiing van haar kracht tegenover de radicale organisatie positie kan nemen. Dan biijve niemand van verre staan, alsof da organisatie van onze kracht hem niet aanging. Dan spanne mea zich vooral in, om op elk terrein zijn inzich ten te verdiepen en daardoor te verhelde ren. Dan spreke men zich uit, en late men zich hooren, en tcone ook de beteekenis en kracht van de pers in te zien. En bovenal strave men dan naar een onderling verband van alle organisatiën, die onze banier om hoog heffen. W\j staan nog pas aan het begin van de ontwikkeling onzer kracht. Veel meer dv.n één verdieping heeft ons huis nog niet. En daarom rusteloos voortgebouwd, en met warme sympathie elke nieuwe vakorgani satie begroet, die zich onder de banier van onzen Koning aandient. Iets wat natuurlyk geldt van elke vakor ganisatie, zoowel van de zijde der arbeiders als van die der patroons, die met ons Jezu3' Koningschap eeren. III (Slot). Op eigen vakorganisatie onder eigen ba nier moet aangedrongen lo. om te niet te doen den valschen schijn alsof de radicalen heel den arbeidersstand vertegenwoordi gen 2o. om wie den Christus belijdt uit alleszins verkeerd en gevaarlijk gezelschap te houden maar ook ten 3o. om hen die den Christus belijden, saam te brengen, te ver eenigen, daardoor sterker te maken, en hen zoodoende in staat te stellen zich op eigen terrein beter te bekwamen, en tot het opko men voör gemeenschappelijke belangen in staat te stellen. Niets ware verkeerder, dan in deze orga nisaties in hoofdzaak 'n instrument te zien ter bestrijding van het socialisme. Dit zou aan deze organisatiën den schijn geven, als of z® opkwamen voor anderen en niet in de eerste plaats voor haar eigeu belangen. Da vakorganisatie moet voor alle dingen aan haar eigen leden ten goede komen. Ze moet zich in de positie van het v&k helder inden- kan. Ze moet zich beijveren om de be kwaamheid voor het vak te verhoogen. Ze moet een wakend oog houden op al wat in de publieke opinie, iu gemeentelijke en provinciale regeling, in besluiten en wets ontwerpen aan het vak schade zou kunnen toebrengen. Ze moet zich op de hoogte stellen van wat in andere landen voor het eigen vak ton goede wordt verricht. Za moet de jongeren in 't vak tot zich trekken. Ze moet op de gedragingen van haar leden toezien, opdat niet allerlei maatschappelijk kwaad in stilte voortwoekere, met name wat het misbruik van den drank betreft. Ze moet enkelen uit haar kring bewegen om speciale studie van het vak te maken, en daardoor de organisatie innerlijk sterker te maken. Za moet niet alleen op het vak in de groote steden letten, maar zich ook de ver strooiden in het vak ten plattelande en in de kleine steden aantrekken. En dan ook heeft ze tos te zieu, dat za eenerzij ds, gelijk, het Christenen betaamt,een g6est van onaf hankelijkheid en zelfstandigheid aau- kweeke, en anderzijds de verhouding waar in men tot zijn patroon staat, naar Christel, maatstaf regele. Toen „Boaz': is opgericht,werd allereerst hierop aangedrongen, dat do Christen patroon zichzelven gedurig weer onderzoe ken zou, of hij zijn werklieden zoo bejegen de, als onze God het wil. Maar ditzelfde geldt natuurlijk, en wel even sterk, voor de leden eener vakorga nisatie, van arbeiders. Ook zij hebben een verantwoordelijke positie tegenover hun patroon. Ook die verhouding mag niet afhangen van wilkeur, maar moet geregeld naar Gods ordinantiën. En waar nu in andere kringen gedurig de opruiende taal wordt vernomen, alsof een werkman zioh sehier alles tegenover zijn patroon veroor loven mag, en nooit anders dan op voet van gewapenden vrede met hem mag leven, is het eisch van onze banier, dat patroon en werkman zich beiden saam voor Gods aangezicht stellen, met de viaag op de lip pen Heere, wat wilt Gij dat ik doen zal Dij; geldt bovenal waar men een patroon vond, die zelf onze banier omhooghoudt, maar gaat even goed door, waar men een patroon dient dia zelf naar geen hooger or dinantiën vraagt. Ook in de vakorganisatie moeten onze mannen een aanbeveling voor den Christus zijn, en steedg meer moet aan geheel het publiek de erkentenis worden afgedwongen,dat onze mannen op dehoogte van hun positie zijn, moedig en vereend voor hun belangen durven opkomen maar tegelijk zoozeer voor hoogere zedelijke be ginselen don strijd, aanbinden, dat zo een element van burgerzin en orde in onze maat schappij vormen. Doch dan bljjve man ook in niet één vak, in niet één dienst achter. Dan moet wel haast heel het terrein van bedrijf en van dienst door organisatiën onder onze banier gedekt zijn niet allemaal generaal, maar ook plaatselijk. Iets wat evenzeer voor het gewone bedrf-f, als voor den dienst van staat, gemeente of provincie geldt. Gevaar dat organisatie van ambtenaren tot onder mijning van het gezag of van de tucht zou leiden, is onder onze banier nooit te vroezen. En waar dit vaststaat, is het in hooge mate gewenscht, dat men zich bij alle vakken van 't bedrijf niet aiieen, maar ook bij alle vak ken van den dienst organiseere. Organisatie geeft aan stille belijders hooger moed en deugdelijker kracht om voor hun beginselen uit te komen, en juist hst bestaan van zulke organisaties maakt, dat ouIers, die dusver den Staatsdienst voor hun zonen meden, eerlang in grooter aantal jonge mannen van Christeliiken huize aan den Staatsdienst zullen toevertrouwen. En staat men zoo sterk in eigen organi satie, dan belet niets, dat men, waar ge meenschappelijke belangen op het spel staan, ook met andere organisaties saam- werkte, mits op vast accoord, zonder ooit genoodzaakt te worden tot het meedoen aan wat onze binier bezoedelen zou. Wie, om saam te werkeD, zijn zelfstandigheid prijs geeft en de trouw aan eigen beginselen verzaakt, maakt zichzelf machteloos, wordt een epeelbsl in anderer handen, en onder mijnt het leven in eigen kring. Juist om dit te voorkomen, is aaneen sluiting van vele, kon het zijn in het eind van a'le organisatiën, mits afzonderlijk voor het bedrijf, ea afzonderlijk voer den dienst in zoo hooge mate gewenscht. Herhaaldelijk riep men om een tw6ede Sociaal Cor.gres; maar zal zu'k een Congres nut stichten dan moet het uitgaan van de vakorganisatiëo, en dit kan niet, zoolang de vakorganisatiën elk op eigen spil blijven draaien, zonder onderling verband te zoeken. Locale organisatiën voor eenzelfde

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1