NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 31. 1907.
Dinsdag 5 November.
22e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGEWERWEST.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTJËN
I£ e c It t s z a li e n.
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. f 1,25.
Enkele nummers0,02".
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cenr.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
4 November 1907.
Provinciale Stoombootdienst op de Wes-
terschelde.
Staat van vertraging in den treinenloop
te Vlissingen van Vrijdag 25 October tot
en met Donderdag 31 Ootober, waardoor
geheele of gedeeltelijke aansluiting verloren
ging-
25 Oei
26
29
30
31
31
trein 11.44 aangekomen 12.05
11.44
11.44
8.16
8.52
11.44
12.05
12 05
3.85
9.10
12.03
Deze misten allen de aansluiting voor
Neuzen en Breskens.
Een ngrappig verschijnsel
De Middelburgsche Courant sohrijfj
«In Goes doet zich een eigenaardig en
grappig verschijnsel voor.
De samenwerking van Rome en
D o r d t wordt steeds inniger en openbaart
zich op bijzondere wijze.
Twee daar verschijnende bladen, een puur
Calvinistisch, al noemt het zich ook Christelijk
Historich, en een Katholiek werken innig samen,
zoo dat het eerstgenoemde zelfs Roomsche
allures wil aannemen".
De „Roomsche allures" van het „Cal
vinistisch'' blad kunnen voor kennisgeving
worden aangenomen, maar overigens is
zeer juist, wat de Middelburgsche schrijft
dat hetgeen zij belieft te noemen de
samenwerking tussohen Rome en Dordt
de politieke samenwerking tussohen Ka
tholieken en anti-revolutionairen en ohris-
telijk-historischen te Goes steeds „inniger",
d. w. z. steeds krachtiger wordt.
En nu meenen wij, dat dit verschijnsel
voor de Middelburgsche en geestverwanten
in werkelijkheid niet zoo „grappig" is, als
zij het wil doen voorkomen.
Te oordeelen naar de verdeel-en-heerseh
politiek, die dit orgaan geregeld tot de
hare maakt, komt het ons voot, dat die
„innige" samenwerking door de heeren
als een zeer ernstig gevaar voor de vrij
zinnigheid wordt beschouwd.
Maar wat inderdaad grappig is dat men
van die zijde met knuppels gooit naar een
coalitie, die een diepen grond en stevige
basis heeft en die in de staatkunde zooveel
punten van aanraking biedt om te be
ginnen met het gemeenschappelijk grond
beginsel, dat ook in den Staat met God
rekening worde gehouden terwijl men
zelf in bond is met de socialisten, met wie
men sleohts negattief kan optreden en de
geliefkoosde anti-oloricale sport beoefenen.
Dat is het eene grappige. (N. Z. Crt.j
Het 26e jaarverslag der Vereeniging tot
Ohr. Verzorging van Krankzinnigen in
Nederland is verschenenhet getuigt van
toenemende zorg eu vermeerderden zegen.
De balans der gezamenlijke stichtingen
toont aan hel kolossale eindcjjfer van
f3375299,90, dat is 3 miljoen 375 duizend
300 gulden.
Er wordt jaarlijkseh Hink gegeven.
Maar de behoeften zijn stijgende, zoodat
steun dringend noodig blijft.
De Dieuwe stichting Wolfhese is er nu
ook bijgekomen.
Wij vragen in de eerste plaats steun
voor ons Vrederust l
Maar de rijkst gezegenden vergoten
daarom toch onze oude beproefde stich
tingen Veldwijk, Bloemendaal en Denne
noord niet.
In het hoofdbestuur zit uit onze provincie
de heer B. M. den Boer, voorzitter van de
stichting Bloemendaal, die dankbaar elk
nieuw zich aanmeldend lid of begunstiger
uit onze omgeving inschrijft.
De lezer lette op het volgende schrijven -.
L. S.
Mij niet in staat gevoelende de talrijke
eollegies, vereenigiogen, bonden, redacties
en particuliere personen, die mij op 29 Oct.
j.l, van hun belangstelling deden "lijken
elk afzonderlijk tebeantwoorden,veroorloof
ik mij hiermede mijn erkentelijkheid en
diepgevoslden dank te betuigen aan allen,
die op wat wijze ook, er toe bijdroegen, om
mijn zeventigsten verjaardag voor mij en
m\jn gezin tot een dag van blijde en dank
bare verheuging te maken,
g Ik zal mij verplicht gevoelen, indien ook
andere redactiën de goedheid willen heb
ben om deze dankbetuiging in haar orgaan
een plaats te verleenen.
KUYPER.
's-Qravenhage, 1 November 1907.
Averechtsche vergelijking. Onder hen, die
zich op den verjaardag van dr. Kuyper
deden hooren was ook de bekende Père Hy-
acinthe Loyson. Hjj zeide het te betreuren,
dat hij zich niet kon aansluiten bij de hulde
dr. Kuyper gebracht, wijl deze de houding
van de Fransche Katholieken, ten opzichte
van de Scheidingswet, had goedgekeurd.
De schrijver eindigde zijn epistel, dat in
•verschillende bladen werd opgenomen,
aldus
Ik zal bij dit onderwerp niet verwijlen, maar ik
vraag mij af wat er geworden zou zijn van het
land der Geuzen zoo uw landgenooten van toen
even lankmoedig waren geweest als gij zijt voor
de politiek der Pausen. Holland zou, evenals
helaas België een Spaansche provincie zijn ge
bleven.
Ik schrijf u deze regelen uit Genève, waar ik
jaarlijks eenige maanden vertoef. Tweemannen
in de iöe en i7e eeuw hebben Europa en de
Christenheid gered door de heldhaftigheid van
hun denken en hun daden, 'n Franschman Calvin
iste Gallus, gelijk men hem hier noemde, en een
Hollander, Willem III, die koning van Engeland
werd, terwijl hij stadhouder bleef van Holland.
De Duitsche Keizer heeft voor laatstgenoemde
een standbeeld opgericht voor 't paleis te Berlijn.
De stad Genève maakt zich gereed Calvin te ver
heerlijken door een monument, dat zij voor haar
kathedraal moest plaatsen. Maar aan zulke man
nen brengt men geen hulde in steen, in de zielen
moeten hun doorzicht en hun moed worden na
gevolgd, hun werk van Christelijke vrijmaking
worden voortgezet, dat heden veel noodiger is
dan ooit.
De Nederlander maakt op deze laatste
woorden een kantteakoning, en zegt
Ziedaar een woord, niet waar, waarmede dr.
Kuyper het op zijn 7osten verjaardag doen kan
En eveneens al zijn politieke vereerders, die
immers eveneens verraad hebben gepleegd aan
de zaak der Hervorming, toen zij, afstammelingen
der Geuzen, een verbond sloten met de R,-Ka-
thulieken ter bereiking van hun politieke doel
einden. Zóó deden niet Calvin of Willem III!
Dat waren de mannen, die het werk van christe
lijke vrijmaking hebben voortgezet, niet man
nen als Kuyper en zijne protestantsche volge
lingen
Het moet o. a. voor de Midd. Crt. 'n genot
geweest zijn dezen brief af te drukkon.
Doch De Nederlander heeft een „maar"
Maar als men zich beroepen wil op die helden
der ióeen I7e eeuw, laat men zich dan ook eens
afvragen, of die mannen ooit zouden hebben ge
duld, dat geheel het openbare leven werd losge
maakt van de christelijke kerk enden christelijken
godsdienst; dat het volk werd opgevoed buiten
alle christelijk geloof om, zonder Bijbel en zonder
godsdienstonderrichtdat het ongepast zou wor
den geacht in het publieke leven een beroep te
doen op Gods Woorddat geloochend zou wor
den, dat alle gezag berust op Goddelijke ordi
nantie, dat de overheid daarin haar zedelijke
kracht tot handelen moet zoeken, dat diens
volgens ook de strafwet in de eerste plaats niet is
een tuchtmiddel om den mensch wat meer „soci
aal" te maken, maar een middel tot handhaving
der goddelijke gerechtigheid; en wat dies meer zij.
Staande op den bodem der Hervorming,
waaraan gebondenheid aan Gods Woord ten
grondslag lag, hebben de mannen der Hervor
ming den strijd aangebonden tegen elke hiër
archie,- die het vrije gebruik van het Woord
Gods belette of belemmerde. Maar zouden zij
zich eveneens aangesloten hebben bij de man
nen, die staande op het standpunt der Fransche
Revolutie, met God hebben afgerekend, althans
in geheel het openbare leven
Op politiek gebied, evenals in den oorlog,
moet men soms kiezen tusschen twee tegen
standers.
Wie is, in de gegeven omstandigheden,
d. w. z. hier te lande en in dezen tijd, de ge
vaarlijkste
Ziedaar de quaestie, die de heer Hyacinthe
Loyson had moeten beantwoorden, alvorens
van uit Genève Dr. Kuyper en de zijnen als
ontrouwe zonen der Reformatie aan de kaak
te stellen.
Misschien willen de linksche bladen, die
met zooveel welbehagen dezen brief opna
men, zich ook wel eens 'n oogenblik bezig
houden met de quaestie, door De Ned. naar
voren gebracht.
De regeering heeft een wetsontwerp tot
ouderdomsverzekering op 65-jarigen leef
tijd ingediend
En niet een tot invaliditeitsverzekering.
't Is haast of de regeering ontwerpen in
dient om za verworpen te zien.
Daar is eerst de Grondwetsherziening,
tot het wit maken van art. 80, en nu weder
de ouderdoms verzekering.
Immers is een zoodanige verzekering wel
ooit noodig als er een invaliditeits-v6r-
zekering is.
Invaliditeit wordt door geen leeftqd be
paalt, hoogstens kan men een grens stellen,
boven welke men ieder mensch als invalide
heeft te beschouwen.
Maar dia zal toch wol niemand op 65
jaroa stellen.
Daartegenover staat hoevelen zijn reeds
vóór dien leeftijd invalide.
Da regeering zegt te zullen onderzoeken
hoe de invaliditeits-varzekering moet inge
richt worden.
De meerderheid in de Kamer zoowel als
in het land zal wel van meening zijn dat dit
onderzoek diende vooraf te gaan.
En tot dit onderzoek zullen zich waar
schijnlijk de opvolgers van de heeren De
Meester en Veegens hebben te zetten.
Er bestaat als gevolg van de invoering
der Kindeïwetten te Zeist een meisjes
tuchtschool, ingericht voor een 56 ver-
ploegden, doch welke op het oogenblik
slechts een twaalftal verpleegden herbergt.
Ze bloeit dus niet. Dit verschijnsel is voor
namelijk hieruit te verklaren, dat er veel
minder meisjes dan jongens om strafbare
feiten voor den strafrechter gebracht wor
den. In zekeren zin zyn de meisjes braver
dan de jongens. Doen zij dan minder
kwaad? O, neen, maar do aard van het
kwaad is anders. Om maar iets to noemen.
Stelen en rooven is hars hoofdzonde niet,
maar toch zjjn er velen, die zich aan niet
minder kwaad schuldig maken. Zij zoaken
haar eer in hare schande en wel als prosti-
tués. Hieruit volgt in verband met 't voor
gaande, daar n.l. prostitutie geen strafbaar
feit oplevert, dat er meer meisjes voor een
opvoedingsgesticht dan voor een tucht
school in aanmerking komen. Hst bes taande
meisjesgesticht te Zeist heeft alzoo een
kleine bevolking, te klein inderdaad om
zoo te blijven bestaan. Nu wil de regeering
hierin wijziging aanbrengen. Het bestaande
gebouw te Zeist zal Rijksopvoedingsge
sticht worden en hot Rijks-opvoedingsge
sticht ts Montfoort zal worden ingericht
voor vrouwelijke tuchtschool, waar zij
huisvesten, die door den strafrechter of
door hare ouders met rechterlijke machti
ging daarheen zjin verwezen. De gebreken,
welke Montfoort als Rijksopvoedingsge
sticht aanbleven, zijn, wanneer die stich
ting tuchtschool wordt, met geringe kosten
naar het schijnt, te ondervangen, of tot een
rnimimum te herleiden. Daarenboven is de
teestand, welke in 't leven geroepen werdt,
ook provisioneel. De regeering schijnt
streng de hand te willen honden aan de
onderscheiding tusschen tuchtscholen, be
doelende straf of vergelding en opvoedings
gestichten, die jeugdige verdwaalden weer
op den rechten weg pogen terug te brengen.
Wellicht komt daarin later nog wel veran
dering in dien zin n.l. dat èn tuchtschool èn
opvoedingsgesticht worden gecombineerd.
TWEEDE KAMER.
T i e n d w e t.
Ingediend is een wetsontwerp tot vaststelling
van de begrooting van uitgaven van het Fonds
voor de uitvoering van de Tiendwet 1907, voor
het dienstjaar 19o8, waarop voorkomen: 10.
afkoopsprijzen van rijkswege te voldoen
f 8.000.000.00premiën van rijkswege uit te
keeren f4oo.o0o.oo; 30. onvoorziene uitgaven
f ïoOo.Oo totaal alzoo f 8.401.000.00, waarmede
de begrooting van financiën is verhoogd.
In de Memorie van Toelichting zegt de minis
ter van financiën, dat het hem wenschelijk voor
komt met de indiening van het ontwerp der
eerste begrooting van het voorgestelde Fonds
voor de uitvoering van de Tiendwet 1907 niet
te wachten, totdat omtrent de instelling van zulk
een fonds zal zijn beslist, doch dat hij het 'ge
raden acht de Volksvertegenwoordiging instaat
te stellen terstond, of althans weinig tijd na de
goedkeuring van het ontwerp tot instelling van
het fonds ook de eerste begrooting van het
fonds en de daarmede verband houdende aan
vulling van het Vilde hoofdstuk B. der Staats-
begrooting te behandelen.
Verreweg de meeste posten van uitgaaf, ge
noemd in art. 1 van het wetsontwerp tot in
stelling van het Tiendfonds, zullen in 19o8 nog
niet voorkomen, vermits de meeste artikelen van
de Tiendwet eerst op 1 Januari 1909 in werking
zullen tredeD.
Daar het waarschijnlijk is, dat een groot
aantal tiendplichtigen, die met hun tiendheffers
tot overeenstemming zijn gekomen omtrent den
afkoopprijs, gebruik zal maken van de bevoegd
heid om betaling van den afkoopprijs door den
Staat te vorderen, is in verband met boven
staande cijfers voor de voldoening van die
afkoopprijzen van rijkswege 8 millioen uilge
trokken. Wellicht blijkt dat bedrag veel te
hoog; intusschen zou het te betreuren zijn
wanneer de uilbetaling van afkoopprijzen ver
traging zoude moeten ondergaan wegens ontoe
reikendheid van den begrootingspost.
UIT DE PROVINCIE.
Goes. De treinenloop was van daag
een weinig in de war wegens het in ge
bruik nemen van het slation te Roosendaal.
Verplaatst bij de posterijen en tele
grafie de klerken 2a k!. F. Kloprogge van
Zierikzee, L. v. Gelder van Hansweert, J.
H. L. Nelissen van Raamsdonk en H. J. J.
Muelman van Vianen, allen naar Rotter
dam (t.), G. P. J. Risaeeuw van Sas v. Gent
naar Geertruidenberg, en W. J. Heula van
Veghel naar Zierikzee.
Zierikzee. Bij de firma Hogerbeijdo en
Jongoaans, sigarenfabrikanten is een werk
staking om ioonsverhooging uitgebroken.
De patroons hebben aaa htm werklieden
verklaard, dat de deelnemers aan destakirg
door hen sis ontslagen zullen beschouwd
worden.
Bij het te Bergen op Zoom ge
houden examen voor milicien-sergeant zijn
geslaagd de milicien-korporaals De Kort,
Smelt, De Pagter, Van Gent, Schijve, Smij-
tegeld Bedet, Minderhoud, Hovestadt,
Bolier, Nienwenhnijze, Adriaansen, Loos,
Kuijpers, Swart, Philipsec, v. Dam Nagels,
Van Etten, Boussen, Burgel, Van Baal,
Klap, Molhoek, v. Male, Schrooten, Busch,
Lepeltak, Preiser, De Joodde en v. Hoof.
26 miliciens voldoden niet. De opleiding
wordt voor hen voortgezet.
Schijve, Minderhoud, Van Dam, Boussen,
Burgel, Van Male en De Jocde zijn van het
4e b&tt. te Vlissingen.
Pagter, Smijtegeld Bedet, Hovestadt,
Bolier, Nieuwenhuijze, Kuijpers, Swart,
Klap en Molhoek van het 2e bat. te Middel
burg. De 0 verige van het le en 3e bat. te
Bergen op Zoom.
Bij de dir. belastingen is bevorderd
de kommies der 2e klasse L. Michielsen te
Vlissingen tot kommies le klasse. Tot kom.
2o klasse de kom. 3e klasse J- Qui3t te
I Philippine, A. de Jong en H. Wesselste
Kansweerd, G. Verhoek en W. v. Lierete
IJzendjjke en P. A. Hubregtee te Aarden
burg.
Sas van Gent. Het bestuur dezer ge
meente heeft aan de Tweede Kamer der
Staten Generaal een adres gericht om te
verzoeken goen subsidie te verleenen aan
het tramcomité Hontenisse-Belgisehe grens
als daaraan geen zijtak naar Sas van Gent
wordt verbonden.
Vrijdagmiddag kwam de stoomboot
„Telegraaf IV" van de firma H. Braakman
&Co., kapitein Verstrate, vóór stroom aan
den steiger te Zijpe. De kapitein wilde het
achtertouw laten vastzetten waarom hij een
der matrozen toeriep een lijn aan den wal
te werpen. De matroos vergat echter den
lijn aan den staaldraad vast te maken, zoo
dat deze niet aan den wal kon wordsn ge
trokken. Toevallig passeerde de hoogaarta
van schipper P. van den Berge van Brui-
nisse, die door de schroef der van achteren
afdrijvende boot zoodanig werd getroffen,
dat z?j in zinkenden toestand op het Blik
achter den steiger moest worden gesleept.
Hoedekenskerke. Tot directeur van
het fanfarecorps „Con Amore" alhier is be
noemd de heer F. X, Mannhardt te Goes
tot onder-directeur de heer N. Gelok alhier'
Kantongerecht te Middelburg,
Zateidag zijn veroordeeld wegens strooperij
H. L. v. d. W., Vlissingen, f 2 b. s. tucht-
schoolstraf van 1 week, H. M., K. M,J. v. B.,
Arnemuiden, f2 b. s. tuchtschoolstraf van 14
dagennachtrumoerW. M. V., Middelburg,
f 2 b. s. 2 d. h.het loopen over eens anders
grond waarvan de toegang is verboden K. v.
d. W., Domburg, f 1 b. s. 1 d. h.overtreding
ijkwetJ. K., Middelburg, f 0.50 b. s. I d. h.,
L. J. P. M., W. F. W., M. IJ. H., wed. A. S.,
J. A. v. P., J. J. H. vr. van P. A. v. M., J. E.,
M. V., J. G. vr. van D., v. d. B., J. W. L.,
Middelburg, W. D., Sint Laurens, f 1 b. s. 1
d. h., C. K., I. A. P., Middelburg, 2 maal f 1
b. s. 1 d. h. iedere b., W. H., Middelburg, W.
P. vr. v. P. P., Sint Laurens, 3 maal f 1 b. s.
I d. h. iedere b., M. O. vr. v. A. P., Middelburg,
f3 b. s. 2 d. h., met verbeurd verklaring der
inbeslag genomen maten en gewichten rijden
met een rijwiel zonder lichtA. C. P. M.,
Vrouwepolder, f 1 b. s. tuchtschoolstraf van 1
week, J. C. P., M. L. B., J. M. d. W. H.,
Middelburg, W. A. H., C. B., A. R., A. v. D.,
J. v. L., J. L., Vlissingen, J. H. Cz., Sint Laurens,
A. B„ Koudekerke, H. C., Westkapelle, W. V.,
Zierikzee, f 1 b. s. 1 d. h,rijden met een
rijwiel zonder bel: A. M. v.'t W., Middelburg,
£2 b. s. tuchtschoolstraf van 1 weekdes
nachts lijden met een voertuig niet voorzien
van eene lichtuitstralende lantaarnJ. V.,
Serooskerke, f 2 b. s. 2 d. h.zijn hond laten
losloopen zonder muilkorf wanneer dit hier
van een muilkorf moet zijn voorzien D. d. V.,
Middelburg, {2 b. s. 1 d. h.en wegens
dronkenschap J. K., Vlissingen, eene berisping,
J. E., M. S. d. R., Vlissingen, f 1 b. s 1 d. h.,
J. A., Cardiff, [2 b. s. 2 d. h., J. M., Nieuw
en St. Joosland, 3 d. b., D. K., Arnemuiden,
14 d. h., C. B., A. R., Vlissingen, 3 weken h.
De verzetten, aangeteekend door C. S.,
Arnemuiden en C. B., Vlissingen tegen vonnis
sen respectievelijk gewezen den 29 Juni, 14 en
21 September j 1. zijn door niet verschijning
van de beklaagden vervallen verklaard. M. C.
Tegen den 22-jarigen zeeman P. to
Rotterdam die een liohte vrouw J. M.
Bouterse, met wie hij verkeerde op haar
kamer doodschoot, is 10 jaar gev. straf
geëisoht.
Thans zijn te Haarlem vier mede
plichtigen van den Vrijdag gearresteerden
Haarlemschsn inbreker Kollaard aange
houden, nameljjk de beruchte Stiphout,
Hofsté en Laurenburg, benevens een 17-
jarige knaap, die allen Kollaard bijstonden
bij de talrijke door hem in den laatsten tijd
gepleegde rijwieldiefstallen.
Een kluchtOp een verkooping te
Joure werd een kanarievogel met kooi ten
verkoop aangeboden. Hierop werd geboden
door een man en cok door zijn vrouw, die
zich op eenigen afstand onder het talrijke
publiek bevond en niet wist dat ook door
hem werd geboden. Beiden schenen veel
belang te stellen in de kanarie en boden
aanhoudend tegen elkaar op, totdat de man
eindelijk tegen een hoogen prijs kooper
werd. Het verwekte onder 't publiek groote
hilariteit.
Zaterdag zou te Dordrecht een win
kelierster aan de Voorstraat, die al jaren
verzuimd had de rente te betalen van de
j hypotheek, rustende op het door haar be
woond wordende huis en die, nu hasr huis
j verkocht was, ook voor den nieuwen eige
naar onwillig was, uit haar woning gezet tg
