NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 30. 1907. Maandag 4 November. 22e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH PraiJat Smit ta ie Bijtel VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. X DE JONGE-VERWEST te Goes F. F. D'HUIJ, is Middelburg, PRIJS DER ADVERTENÏIËN UIT DE PD 118. iEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers 0,02". UITGAVE DER FIRMA EM VAK Wanneer men de vrijzinnige bladen leest, leert men den President kennen als staatsman, als reiziger, als berensdiieter, als beheerscher van de politiek der regee ringen, als vervolger der trusts, en zooveel meer waarvan uit materieel oogpunt ge zien gt Iden mag dat 't groot en goed is. Maar De Liefde's Kinderversje leerde 't een halve eeuw geleden al,,'t zou me alles niet baten en 't was mij geen sehat, wanneer ik de liefde des Heeren niet had". En nu heeft de vrijzinnige pers over het algemeen voor de geestelijke dingen weinig oog. Zij zijn haar tenminste het hoogste niet. En zoo komt men er derhalve niet achter hoe de President der Ameri- faaansche republiek tegenover deze dingen staat. Daarom doet het ons genoegen te kunnen zeggen, dat ook de geestelijke dingen hem lang niet onversohillig zijn. Een paar jaar geleden beeft hij een rede uitgesproken voor het Long Isiand- Bijbelgenootsohap, uit welke toespraak wij zien hoe de President over Gods Woord en deszelfs invloed denkt. Wij nemen die rede van den President over, met weglating van de voorafspraak, die meer van persoonlijken aard is. „Zooals u allen bekend is, zijn er ze kere waarheden, die zoo waar zijn dat wij ze onmisbaar noemen, en toch denk ik dat wij ze maar ten halve in praolijk brengen, leder denkend mensch komt, bij nader denken, tot de overtuiging dat een groot gedeelte des volks vergeet, of traoht te vergelen, dat de lessen des Bijbels, zoo ingeweven en gevloohten zijn in ons bur gerlijk en volksleven, dat het letterlijk ik meen niet figuurlijkik meen letter lijk onmogelijk voor ons zou zou ziju om ons een voorstelling te maken van wat ons leven zou zijn, indien die lessen en die invloed ons ontnomen zouden worden. Wij zouden bijna al de standaards ver liezen volgens welke wij nu publieke en private moraliteit beoordeelen, al de stan daards tot welke wij ons met meerdere of mindere begeerte trachten op te heffen. Bijna ieder, die door zijn levenstaak iets toegevoegd heeft aan de som van menseheiijke verrichtingen, waar ons ge slacht roem op draagt, bijna elk dier mannen heeft zijn levenswerk gebaseerd op het onderwijs des Bijbels. Somtijds is het gedaan zonder Dadenken, maar in de meeste gevallen met vol gevoel, en onder de grootste'mannen zijn een onevenredig groot getal, die ernstige en getrouwe leer lingen des Bijbels bij keuze geweest zijn. Lincoln geduldige, vriendelijke Lin coln, die, nadat hij vier jaren lang een grooteren last op zijne schouders gedragen had, dan eenig ander persoon in de 19e eeuw, zijn leven nederlegde voor het volk dat hij in zijn leven zoo wel gediend had, bouwde zijn geheele leesstof op zijn studie van den Bjjbel in zijne jeugd. Hij kende hem bijna van buiten, kende hem, zoo als hij later nog twee andere boeken kende en „de man van een boek", werd, die dat boek kende, en die daarom niet anders kon, dan in praotijk brengen, wat hij er uit geleerd had en hij liet ons zijn leven na als kroon werk van de eeuw die eenige jaren geleden geëindigd is. In dit land zijn wij terecht trotsoh op ons systeem van volksonderwijs. Wij doen recht* met er grootsch op te zijn. Het is niet alleen van onmetelijke waarde voor ons, maar het ligt aan den wortel van onze macht als volksgouvernement. Maar het is niet voldoende in zich zelve. Wij moeten hét verstand ontwikkelen, maar het is niet genoeg om alleen dat versland te ontwikke len. Met de ontwikkeling van dat verstand moet geestelijke opvoeding gepaard gaan, die ons ontwikkeld verstand in de rechte kanalen zal leiden. Iemand, wiens verstand ontwikkeld is, terwijl terzelfder lijd zijne moreele opvoe ding yerwaarloosd is, is daarom te gevaar lijker voor de maatschappij, omreden bij deze buitengewone er aan toegevoegde kTaoht ontvangen heeft. Het zal zeker geen bewijs van noode hebben. Het melden van de daadzaak is zeker genoeg, datopvoeding, een opvoeding des harten en van het ge weten behoort te- zijn, zoowel als van het verstand. Het is goed, ja noodzakelijk om een gezond lishaam te hebben. Het is nog beter om gezond "erstand te hebben. Maar van nog hooger waarde, beter dan een van beide, voor het gemis waarvan nooh gezond verstand, nooh gezond lichaam kan boeten, is karakter. Karakter is op de lange baan de beslis sende factoor in het leven van individuen en volken beiden. Somtijds, in den nadruk dien wij op kennis leggen, vergeten wij de daadzaak die van meerdere waarde is. Het is goed om knap te zijn, om bekwaam en bij de hand te wezen, maar het is beter om die qualiteiten te bezitten, die hunne uitdrukking vinden in de Tien Geboden en in den Gouden Kegel des Nieuwen Testaments. Het is goed en noodzakelijk om verstan dig te zijn het is beter om reoht fatsoen lijk en zonder vrees ta zijn. Het was een Yale professor, Mr. Lounsfeerry, die op merkte dat zijne ondervinding in de klas hem geleerd had „het onbegrensd ver mogen van het menschelijk verstand, om de introduotie van alle wetenschap tegen te staan." De meeste predikanten, hier tegenwoor dig, zullen zeer dikwijls hetzelfde gevoelen hebben aangaande het vermogen van het menschdom om de introduotie van alle beginselen van eerbaarheid en moraliteit tegen te staan. Een man behoort in de eerste plaatst eerlijk te zijn, maar dit is in zieh zei ven niet genoeg. Het komt er niet op aan, hoe goed iemand is, indien hij bevreesd is, kan hij geeu goed in deze wereld doen. Er is maar een zeer beperkte plaats van nut, voor een man die goed maar bevreesd is, Zoo, behalve eerlijk te zijn, behoort iemand zedelijben moed te hebben. Maar deze twee te zamen zijn niet genoeg. Het komt er niet op aan hoe braaf en eerlijk iemand isindien hij een geboren dwaas is, kunt ge niels met hem doen. Houdt in gedaehten de orde in welke ik ze opnoemde. Eerlijkheid eerst, ten tweede meed, en eindelijk verstand. „Allen zijn noodzakelijk." We hebben in een gezonden toestand der maatschappij geen plaats voor den sehelm, den dwaas, den zieke of den lafaard. Ge kunt den Bijbel van Genesis tot Openbaringen doorzoeken en gij zult er nergens een lijn in vinden die als een verdediging opgevat kan worden, voor den man met verstand, die tegen het hem ge geven lioht zondigt. Integendeel, in den Bijbel, indien ge nomen als onze Gids, zullen wij vinden, dat omdat ons veel gegeven is, veel van ons geëisoht zal worden, en een zwaardere straf zal komen op den bekwamen man die het verkeerde pad opgaat, dan op zijn zwakkeren broeder, die niet dat kwaad kan doen als hij, omdat hij er de bekwaam heid niet toe heeft. Om deze reden pleit ik niet alleen voor de opleiding van het verstand, maar voor de moreele en geestelijke opleiding van het huisgezin en de kerk. De moreele en geestelijke opleiding, die altijd gevonden werden en die gepaard gingen met het bestudeeren van dat „Boek" dit boek hetwelk in bijna alle talen van de be schaafde volkeren beschreven kan worden als „Het Boek", met de zekerheid dat allen zullen begrijpen wat gij bedoelt. Een van de grootste lofuitingen van dezen tijd, aangaande de waarde van den j Bijbel als een opvoedende en moreele macht is van den grooten geleerde Huxley (een ongeloovige) die zeide: „Denk over de groote historische daadzaak, dat voor j drie eeuwen dit Boek, ziek samen ge- vlochten heeft, met al wat edelst en best geweest is in onze geschiedenis, ea dat het nationale heldendicht geworden is van ons ras, dat het geschreven is in het edelste en zuiverste Engelsoh, en overvloeit in keurige schoonheden in literarisehen vorm, en eindelijk, dat het den domsfen kneeht, die nog nooit zijn dorpje verlaten heeft verhindert om onkundig te zijn van het be staan van andere landen en andere bescha vingen en van een groot verleden, terug gaande, tot een grijs verleden en de verste grenslijnen van de oudste natiën der wereld". Door de studie van welk ander boek kunnen kinderen zoo beschaafd wor den en zoo gevoelen dat elke figuur in die groote historische processie, gelijk zij zeiven, maar éïn plaats voor éen oogenblik beslaat tussehen de eeuwigheden De Bijbel is de Magna Charta (grondwet) van de armen en de verdrukten geweest. Toen, in deze tijden, heeft geen staat een grondwet gehad, in welke de belangen des volks zoo grootelijks in rekenschap geno men werdeD, in welke de plichten, zoo veel meer dan de voorrechten der overheden aangewezen zyn, dan die welke voor Israël aangewezen worden in Deuteronomium en Leviticus. Nergens wordt de fuudamenteele waar heid, dat het welvaren des Staats op den duur afhangt van de rechtvaardigheid van dan burger, zoo sterk aangetoond als in den Bijbel. Da Bijbel is het grootste Volksboek in de wereld. Het onderwijs in den Bijbel voor kinde ren is om goede redenen van buitengewoon belang voor ons die huisgezinnen hebben en in het voorbijgaan wensch ik als mijn diepste overtuiging-uit te spreken het ge loof in groote gezinnen van kinderen. Oudere mensch en zijn niet altijd door drongen van de daadzaak, dat een kind zoo licht geneigd is, om verkeerd op te vatten, wat hun niet goed uitgelegd of waar geen moeite voor genomen wordt om zulks te doen. Wij kunnen niet te voorzichtig zijn in toe te zien dat de studie des Bijbels geen slenrwerk wordt, maar zoo dat het kind zal verstaan waar het in onderwezen wordt. En laat mij hier zeggen, ik hoop ten ern stigste, dat gij uwe kinderen nooit een ge deelte des Woords zult doen leeren als straf. Zyt gij niet bekend met gezinnen, waar zulks gedaan wordt By voorbeeld „Gij zijt ondeugend geweest leer een hoofdstuk uit Jesaja." En het kiad leert het als een onaangename taak, en in zijne gedachten is dit prachtig en verheven ge dicht en profetie voor altijd verbonden met een onaangenaam gevoel van schande. Ik hoop, dat g(j uwe kinderen nooit den Bijbel op zulk een wijze zult doen leeren, want gij kunt geen beter plan beramen om een kind tot opstand te ver wekken tegen de wondervolle schoonheid en waarheid van Gods Heilig Woord. Er is waarschijnlijk hier geen moeder of schoolonderwijzer, die niet uit eigen ondervinding voorbeeld op voorbeeld zou kunnen aanhalen, van de wonderlijke manier, waarin die kleine verstandsver mogens de dingen verdraaien, die voor ons zoo duidelijk schijnen. Ik houd bij dezen een sterke pleitrede, dat een ieder onzer trachten zal om toe te zien dat het kind verstaat wat het Woord beteekent. Ik denk niet dat het in gewone gevallen noodzakelijk is om de eenvoudige en scboose verhalen des Bijbels uit te leggen; kinderen verstaan gemakkelijk de lessen die er in geleerd wordenmaar ik denk dat het noodzakelijk is dat zij een klaar idee hebben van wat elke volzin, wat elk woord beteekent. Hoogstwaarschijnlijk herinneren zich sommigen uwer de oude Madison Square Presbyterian kerk in New-York, toen dr. Adams hun leeraar was, en zij, onder u, die zich zijner herinneren, zullen mij toe stemmen, dat hij een van die buitengewone mannen was, met wiens naam men onwille keurig de uitdrukking „vrome" verbindt. Ik ging bij hem ter kerk toen ik een kleine jongen was. De goede Dootor had van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer cenr. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. een kleinzoontje. Men ontdekte bij toeval dat de kleine jongen een groote vrees had om de kerk binnen te gaan als er niemand in was. ;Na vruohtelooze pogingen om te weten te komen wat zijne redenen waren, gebeurde het eens dat hij op een Dasaiddag met zijn grootvader naar de kerk giag. Het was al laat. Zij gingen samen naar den preekstoel, terwijl hunne voetstappen door het kerkgebouw klonken. De kleine jongen greep Dr. Hall's hand en keek met angst in 't rond. Toen zij den predikstoel bereikten, zeide hij „Grand Pa, waar is de Zaal (in 't Hollandsoh ijver Wat zeide Dr. Adams. „The Zeal" antwoordde het jongske. „Weet ge daD niet dat de bijbel zegt: De ijver (zeal) voor Uw huis heeft mij verteerd Gij kunt u de ver wondering des Doetere voorstellen, toen hij begreep dat deze tekst diep in 't ge moed zijns kleinzoons gezonken was, als een bewijs, dat het een of andere monster bezit nam van ledige kerken. De groote moreele invloed des Bijbels, ofschoon van zelf de meest invloedrijke, is niet de eenige maoht voor goed. In toe voegsel is de altijddurende invloed die het uitoefent aan de zijde van goeden smaak, van goede leesstof, van het reehte gevoel voor eenvoud'g en epreoht schrijven en denken. Dit is geen geringe zaak in een tijdperk, waar een neiging is, om veel te lezen, dat zelfs, indien niet beslist gevaarlijk op mo reele gronden, is het toch schadelijk, omdat het vertegenwoordigt alles wat onzeker, wat onbedachtzaam denken en werken is. De Bijbel leert ons niet om moeielijk- heden van ons te schuiven, maar om ze fe overkomen. Dat is de les welke een ieder onzer, die kinderen heeft, hun behooit te onderwijzen, indien hij of zij verwacht hen bekwaam te zien, hunne plaats in te nemen onder de mannen en vrouwen van deze wereld. Nog eens. Ik wensoh, dat gij zult denken over uwe buren, over de manschen met wie gij bekend zijt. Kunt gij, een ieder uwer, sommige mannen (het spijt mij het te zeggen, vaak nog meer moeders), die aan het leven hunner kinderen een ver keerde richting geven, door ze dwaselijk voor 'toogenblik te vrijwaren van juist die zaken welke hun zouden kunnen leiden om sterk te zijn in de toekomst Zulk een gedrag is geen goedheid. Hat is kortzichtig heid en zelfzucht. Het beteekent alleen dat vader en moeder opzien tegen kleine ongelegenheden voor ziohzelven, om hunne kinderen te helpen om in de toekomst sterke mannen cu vrouwen te zijn. Er behoorde de diepste en sterkste liefde voor hunno kinderen te zijn in harten van alle vaders en moeders. Zonder zulke lief de is er niets dan donkerheid en twijfel in as familie. Maar die liefde bshoort hoogach ting ta hebben beide voor ziehzelve en het voorwerp der liefde. Het is geen ware liefde om toekomstige rampen te verzeke ren, door voor 't oogenblik zwakke toe- geefelijkheid. Wat is ware liefde voor een jongen Om hem op te voeden, zoodat niets ruws hem aanrake en hem op een-en-twintig-jarigen leeftijd, dé wereld inzendt met een moreele natuur die bont en blauw wordt door den eersten schok, dien hy ontvangt van de machten der duisternis, waarmede hij zeker in aanraking komt? Is dat goedheid Inderdaad, het is 't niet. Breng uwe jongens op met beide liefde en wijsheid, en zend ze de wereld in. Sterk gebouwd, met heldere oogen, zuiver ver stand, in staat om in dess groote wereld van wedijver en altijddurend streven op eigen beenen te staan. ladien wij den Bijbel recht lezen, lezen wij een boek hetwelk ons leert om voor waarts te gaan en het werk des Heeren te doen om het werk des Heeren te doen, in de wereld zooals wij die vinden om te trachten deze wereld te verbeteren, al is het nog zoo weinig, zoodat men zal kunnen zeggen dat wij er in geleefd hebben. Deze soort van werk kan alleen gedaan worden door iemand die noeb zwak noch een lafaard isdoor den man, die in den volsten zin des woords een waar Clirislen is, gelijk Great HaartBunyans held. Ik pleit voor e6n nauwkeuriger, algemee- ner en dieper studie van den Bijbel, zoo dat ons volk werkelijk „daders des Woords en niet hoorders alleen" moge worden." Demagogie. Het Volk besluit een voorloopige luiste ring over het Ouderdomsontwerp van minister Veegens in verband met dat van oud-minister Kuyper aldus. Over de uitkeering die zulk een invaliede dan zou krijgen, zullen wij nu maar zwijgen de ontwerpen van Veegens en Kuyper ontloo- pen elkander in dit opzicht niet veel. De zaak is dezeKuyper bestemde voor het arbeiders pensioen f 6 millioen, Veegens f 6.4 millioen, bet verschil tusscben de twee stelsels bestaat alleen in de manier waarop dit bedrag wordt verdeeld. In beide gevallen is het onvoldoende om in den nood der oude en invaliede arbeiders te voorzien. Veegens of Kuyper, is oud lood om oud ijzer. Wat zal Roodhuijzen nu zeggen? 2 November 1907. Uil de geschiedenis van Goes. Onderstaande is een stukje geschiedenis waaraan de datum van 3Nov.ons herinnert. Copy e. Het zoogenaemde eeuwigh Edict aange gaan bij da ondergataekende 3den Novem- bris 1670. Alzoo z8dert eenige ja9ren herwaerts dan ganschen toestel derRegeeringe deezer stede met de govolge en aenkieeve van dien onder zeer veele en droevige misverstan den, onlusten en verdeelthaden jammerlijk heeft gelaboreert, gezucht en bynae ver- druckt is geworden, ende dat tot suppressie ende evitatie van zoodaenige ongemakken in het toakoomende niet nodiger en krach tiger ia, als dat die geene, welke het manie- ment ende den voortgang van een welbe- stelde Regaeringe is toevertrouwt ende aanbevolen in het bestieren van dien met den anderen zijn en staen ia een goade eenigheit, harmonie, vertrouwde correspon dentie en confidentie, drzelfve oprechtelijk observeer en en meer en meer cultiveeren, soo is 't dat tot volkoomen vaststellinge, welstant en voortgang ds>r Regeeriuge als beven nuaintien van stats voorrechten, pri vilegiën en oude herkomen, mitsgaders tot observatie van het naeder Reglement by haer Ei. mag de Hren. Staeten van Zee- landt jongst deeser stede ge-octroijeert by de ondergeschreven goetgevonden en ver staan is met den anderen te verdraegen ende te sluiten in maniere hiarnae volgende willende ende op eere en trouwe den ande ren beloovsnde, dat hat zelve onverbreeke- lijk stamt grijpen ende effact sorteeren eal. In d?n eersten belooven zij Contr&henten den een den andaren te zullen hanthouden de Regeeringe, zoodaenig dezelfe jagen- woordigh bij haer oude luister cadeur ende integriteit is geconstidueert ofte wel, hier naemaels onder onderling concert ende eenpserighgoatvindongeconstitueert zoude moge worden, zonder ooit buiten kennisse ad van eDde toestemminge van d'een en d' ander daer in iets zal mogen werden veran dert, geinnoveert of te eeuigen tijdt in het allerminste gediverteert. Gelijk mede de ondergeschreven op eere ende trouve als voren den ean den anderen belooven en vastelijk verzekeren te zullen helpen maintinaeren voorstaen, guardee- reu en wijders trachten ta promoveareu in zoodaenigen rang van eere, beneficies, staetan ende officien als da zelve jegon- woordigh albereits zijn badienende of wel hier naemaals zouden mogen koomeu te be dienen alsmede het beste van haer fami- lien respectievelijck te procureerender- selver luister aanzien en welwezen aller wegen op het krachtigste bij alle bed coke lij cke middelen voor te staen en te avaucee- ren j ende wijders genereljck te doen 4

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1