NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No, 11. 1907.
Zaterdag 12 October.
22e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed S. j, DE JONGE VERWEST te Goes
F. P, D HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Iq een andere vergadering nam Nolting
z(jn beschuldiging tegen Oudegeest wel
gedeeltelijk terug, maar hij pakte toch nog
enkele sociaal-democratische inzettingen
aan, onder anderen „het gesalarieerde be
stuurderschap, waardoor de sociaal-demo
craten ook de ^vak-organisatie te gronde
richten zullen", terwijl «van hun loontje
van f 11,40 de gemeentewerklieden een
reis voor twee afgevaardigden naar Stutt
gart betaalden".
II e e Si t s z a k e it.
iifawij
IEDER EN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN-"
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
11 October 1907.
Wy hebben Dinsdagavond een gedeelte
der bioseope-voorstellingen injde Goesche
sociëteit V. O. V. bijgewoond.
Het was voor het eerst dat wij van de ge
legenheid om levende beelden te zien ge
bruik maakten.
Maar tenzij ons vooraf het programma
bekend zij, en wij zeker zijn dat er geen
stuitende tooneelen te zien zijn, wenschen
Wfl van dergelijke gelegenheden geen ge
bruik meer te maken.
Er was veel moois, veel onschuldigs bij,
veel dat een gullen lach verdiende en ver
wierf.
Maar het slotnommer „De zoon van den
duivel", hoe mooi misschien uit het oog
punt van kunst, was stuitend leelijk.
De hel werd ep doek gebracht in rook en
vlammen, en de helbewoners, prachtig ge
kleed, te midden van schitterende amuse
menten.
De zoon van den duivel, naar de aarde
getrokken, om een vrouw te zoeken,
vluchtte byj de huwelijksinzegening weg
voor het Kruis; zijn bruid pleegde zelf
moord en volgde hem naar de hel, waar
onder luidruchtige vreugde 't huwelijk
echt duivelsch, verblindend schoon, vol
trokken werd.
De Heilsnd zegt dat daar de worm (der
wroeging) niet sterft, noch het vuur (van
den hartstocht) uitgebluscht wordt.
En de Ziener op Patmos vernam dat daar
«de rook hunner pijniging opgaat tot in
alle eeuwigheid".
Ganschdaar tegen indruischend was de
voorstelling die daar gegeven werd.
Velen uit onze kringen waren, afgaande
op goede geruchten van vorige voorstellin
gen, Maandagavond van deze slotvoorstel-
ling getuige.
Ons dunkt, zij zullen nu, a posteriori
(achteraf beschouwd) met ons moeten zeg
gen naar zulke voorstellingen moeten wij
niet meer zoo maar heen.
Jaren geleden, toen de antirevolutionaire
partij nog in haar eerBte opkomst was, werd
er voorspeld dat in de naaste toekomst de
strijd zou gaan tusschen liberalen en anti
revolutionairen. Tooh ging hieraan nog een
hardnekkige strijd tussohen conservatieven
en antirevolutionairen vooraf. Eerst met de
verdwijning der eersten, werd de strijd
meer principieel tussohen liberalen en anti
revolutionairen, waarbij Kuyper in de pers
en Lohman in de Kamer de leiding hadden,
en met vruchtbaar gevolg.
Nu beleeft men weer een ander soort
strijd. Nu waart de profetie rond dat'tin
de naaste toekomst zal gaan tussehen de
christelijke partijen en de partij der sociaal
democraten. Dooh ook hieraan gaat vooraf
een heftige strijd tussohen deze 1 aalsten en
de vrijzinnig-democraten.
En gelijk het den antirevolutionairen
leiders, op het voetspoor van Groen van
Prinsterer, er om te doen was, om te werven
vooral onder de conservatieven, en de con
servatieve partij tot kleur bekennen
te dwingen, zoo zit ook thans bij de
sooiaal-demooraten het streven voor om te
werven, vooral onder de vrijzinnig-demo-
oraten, en de vrijzinnig-democratische partij
tot in haar uitersten schuilhoek terug te
dringen. Eerst dan zal aan een strijd tus
sohen de christelijke partijen en de sooiaal-
demooratie van allerlei gading kunnen
gedacht worden.
En gelijk Kuyper en Lohman vrucht
zagen 'op hun pogeD, zoo zullen ook Troel
stra, o.s. succes hebben, want vele vrijzinnig-
demooraten zullen zieh in afzienbaren tijd
scharen in hunne gelederen.
Een voorproefje van dien feilen strijd
tussohen de beide uiterste linkerpartijen
heeft men gehad inde kiezers-vergaderingen
te Amsterdam, waar tusschen de vrijzinnig-
demoeraten onder aanvoering van Nolting
en Ketelaar en de sooiaal-demooraten onder
aanvoering van Vliegen en Oudegeest een
vinnige, soms persoonlijke, over 't geheel
onverkwikkelijke woordenstrijd gevoerd
zz yü&É
Het ging om den vaoanten zetel van Tak,
waarnaar gedongen werd door den vrij
zinnig-democraat mr. v. Lier.
Deze laatste opende Maandagavond het
toernooi met 't verwijt aan de soo.-dem. dat
«zij beloven alles, hangen voor de arbeiders
den grooten mijnheer uit, ofschoon zij weten
dat er tooh niets van komen kan zij spelen
bluf en hopen naar de regelen van dat spel,
ondanks hun slechte kaarten, de partij te
winnen''.
Zijn geestverwant Nolting sprak nog
scherper. De soc.-dem. hadden levenmakers
genoeg in den Baad, zeide hij, dat kan
Loopuit wel alleen afen wij zullen zien
of Oudegeest in den Raad goed zal maken,
wat hij in 1903 (bij de staking) heeft be
dorven. Zijn eerste plicht zal zijn de men-
sohen, die door zijn toedoen op straat
kwamen, te helpen.
Dit werd een leelfjke insinuatie genoemd
en men schold Nolting leugenaar waarop
Nolting onder anderen vertelde dat men in
de kamer van B. en W. vaak meer kan doen
dan in het openbaar voor de arbeiders.
In een andere vergadering waar mr.
Perel (vrijz^dem Oudegeest aanviel over
zijn aandeel in het anarchistisch avontuur,
verdedigde deze laatste zieh onder meer
door te zeggen dat hij «zijn plicht had ge
daan,door zelfs, toen hij de overtuiging had
dat 't misliep toch zijn medearbeiders, die
zich in den strijd wilden werpen niet in den
steek te laten". Overigens noemde h(j wat
mr. Perel gezgd had „langdradig en onbe-
teekenend".
In een vergadering van Dinsdagavond
ging het niet minder heet toe.
Daar verweet Loopuit (soc.-dem den
vrijz.-dem. sprekers dat zij „van dag tot
dag het peil der diskussie doen zakken
kleine demagogische trucjes moeten dienst
doen om het vrijzinnig-demokratisch be
ginsel te verkondigen" en dat „mr. v. Lier
gesproken had over iets wat hij niet wist''.
Mr. Van LierNeen, u weet 't,professor
Loopuit
LoopuitNeen meester Van Lier, de be
kwame jurist I De heeren vrijzinnig-demo
kreten, vervolgt Loopuit, komen hier wel
mot een program voor den dag, doch bren
gen dat niet in praktijk.
Wijnkoop (soc.-dem.) gaf ook veel af op
de vrijzinnig-democraten. Zelfs Nolting
deugde niet meer na zijn houding van den
vorigen avond.
Geroep; Nolting ia ook geridderd!
(Gelach
Ten slotte verklaarde mr. Van Lier dat
hem het rommelen met dit verkiezings
materiaal vèr de keel uithing".
W ij zullen het er maar voor houden dat
zulks ook met onze lezers het geval is.
Daarom schrijven wij er maar Diets meer
van over.
Van Zutphen (soc.-dem. debater)noemde
„een ergerlijk speculeeren op de laagste
hartstochten".
Nog meerdere verwijten werden Nolting
naar het hoofd geslingerd, zóó dat zelfs de
(immers objectieve) verslaggever van Het
Volk niet nalaten kon, aan zijn vprslag toe
te voegen „Wij donken dat Nolting zich
minder prettig zal gevoelen na de welver
diende afstraffiag".
Derzelver vrucht zal men morgen zien,
wanneer wij den uitslagdergemeenteraads-
stemmiDg in Amsterdam III, het roode
district, hopen te melden.
Men verwacht dat Oudegeest, «een bel
hamel uit de stakingsdagen van 1903, (wel)
in de Amsterdamsche vroedschap (zal)
komen".
De betiteling «belhamel" is van Hel Han
delsblad, waarop Het volk verbolgen repli
ceert dat dan toch die stakingsdagen oor
zaak zijn geweest dat de soc.-democraten
in 1905 de liberalen in de Kamer hielpen
breDgen en dat Het Handelsblad wegens
„den val van Kuyper" de vlag uitsteken
kon.
Wat 'n armzalige familietwisten
En de Amsterdamsche Stedemaagd
zalve vaart er slecht b(j.
Oolc Neutraal
Op een vergadering van de afdeeling
Rotterdam van een «neutralen" bond van
post- en telegraafbeambteD, genaamd „De
Post" is naar De Rotterdammer verneemt
gecollecteerd voor de verkiezingskosten van
de socialistische Kamercandida'uur-Hels-
dingen in het district Franeker.
Én dat heet „neutraal".
Ja, wij kennen dat wel.
De gemeenteraad van Dusseldorf besloot
een fonds te stichten voor deelneming in
industrieele ondernemingen. Het fonds zal
beginnen met 15 miljoen mark uit
leeningen te vinden waaruit de aan
deden in de Rheinische Bahngesellsehaft
zullen betaald worden, eu verder aandeelen
in nieuwe ondernemingen zullen gekocht
worden.
De burgemeester en 4 raadsleden hebben
zitting in de Commissie van Beheer.
Naar aanleiding hiervan rijst de vraag
of de Nederlandsohe Staat, deproviceiën,
ook de provinoie Zeeland, en sommige
groote gemeenten, niet snet een dergelijk
stelsel de proef zouden kunnen nemen,
om te ontkomen aan den zieh verbree-
denden drang naar staats- of provincialen
steun voor verschillende particuliere onder
nemingen die het algemeen belang dienen.
X., een bekend Katholiek Kamerlid,
schrijft hieromtrent een goed woord in
Het Centrum
«Subsidiën worden verstrekt op verschillende
wijzen, op verschillende voorwaardenvoor
schotten worden gegeven, renteloos of tegen
vergoeding van renteomtrent de terugbe
taling worden allerlei voorschriften gegeven,
waarvan het de vraag is, of ze door alle even
stipt worden nageleefd".
Zou dit alles nu niet veel gelijkmatiger en
daardoor billijker werken, tevens voordeeliger
zijn voor Staat, Provincie of Gemeente, indien,
in plaats van het verleenen van subsidie, een
zeker aantal aandeelen genomen werden
Vermoedelijk zullen de subsidie vragende
ondernemingen liever een renteloos voorschot
ontvangen dan de toezegging van deelname
in het aandeelen-kapitaal en zulks om zeer
te begrijpen redenen, maar te ontkennen
valt niet, dat door het worden van aandeel
houder een veel billijker systeem betracht wordt,
waarbij van bevoordeeling van de eene boven
de andere ook veel minder sprake wezen kan".
Wij achten dit een voorslag die de
overweging waard is. Door dit systeem
bijv. is onzo provinoie toe te passen, zou
de Provinoie deelen in de winst, die de
onderneming mogelijk zouden maken.
En bij de vermeerdering en inwilliging
van het aantal subsidie-aanvragen, bleef
zij allicht verschoond van de ervaring,
gelijk met name in de Provinoie Groningen
is opgedaan, een onevenredig hoog cijfer
voor subsidiën de jaarlijksche begrootingen
komt beroeren en de overschotten van
vorige jaren opslokt.
Indien er voor do Staten geen heil in
zit, zou de voorslag alllioht overweging
verdieneD bij de Landsregeering, die in
veel erger mate voor de taak der subsi-
dieering staat.
De Tweede Kamer voteert misschien
vandaag wel een zoo goed als renteloos sub
sidie van 3 miljoen voor de stoomvaartlijn
Holland Brazilië, welke lijn anders dieigt failliet
te gaan (Zuid Ameiika-lijn.)
GARNIZOENEN.
De militaire cursus te Bergen op-Zoom
is aangevangen met 20 leerlingen, nl. 8
in het le en 12 in het 2e studiejaar. Voor
het le de onderoffioierenCouwenberg,
Wegeling, Löwensteyn, Reyers, Heys,
Pulver, Mempe en Boekhoudt; voor het
2e: v. Wijk, Dominious, v. Rijssel, An-
selnPz, Ponkers, Verstraate, Crefooeur,
Verhulst, Holtzer, Adriaanse, Augustijn en
Kluyt.
De serg.-onderwijzer Gesohiere van
het 3e bat. te Bergen op-Zoom wordt
15 Oct. a.s. gedetaoheerd te Breda als
onderwijzer aan de dirisie-kaderschool.
Ia de Dinsdagavond door de afdeeling
Bergen op-Zoom van de onderoffioiers-
vereeniging «Ons Belang" gehouden ver
gadering word tot bestuurslid gekozen de
wachtmeester Willemsteijn.
UIT DB PROVINCIE
Van de stoomvaart-maatschappij
«Zeeland", koninklijkeNederlandschepost-
vaart te Vllssingen, ontvingen wij weder
om een exemplaar van de Eogelsche en
Duifsoho uitgave van den Rrisgids dier
maatschappij voorden winterdienst 1907/8,
op welke uitgaaf wij bij deze gaarne de
aandaoht vestigen. Wij merken nog op, dat
exemplaren van genoemde uitgaven van
dezen reisgids, zoomede van eene beknopte
uitgave in de Nederlandsohe taal, op aan
vraag door de maatschappij steeds kosteloos
worden vestrekt.
Middelburg. Gisterenmiddag, ongeveer
6'/a uur, geraakte het paard van den sleeper
Kik, aan de Rouaansehe kade te water,
doordat het beest steeds achteruit duisde
de wagen waarvoor het dier was bespannen
kwam op een schip, dat aan den kant lag,
terecht zoodat, gelukkig voor het paard,
de touwen braken en zoo het dier tussohen
kaai en schip terecht kwam. Door hulp
vaardige handen kwam het beest spoedig
op het droge en liep deze stoornis zonder
eenig letsel af.
Goes. Door B. on W. is benoemd tot
hoofdman der brandwacht de heer P. Sloo-
ver, zulks in do plaats van den heer H. J.
Molhoek, die, tengevolge van vertrek uit
do gemeente, zijn ontslag hsd gevraagd.
Goes. De bfi'na 69-jarige J. B. was
Donderdagavond 7 uren in beschonken toe
stand en viel in de 's-Heer Hendrikskin-
derenBtraat op de steenen. Bewusteloos en
met een verwond hoofd werd hij naar zijne
wening op den Molendijk vervoerd, alwaar
hij zonder tot bewustzijn te zijn gekomen
reeds te half elf overleed.
Ta Kapelle is Dinsdagnacht de klom
penmakerij van R de Ronder met woonhuis
tot den grond afgebrand. Niets werd gered.
Alles was verzekerd.
Serooskerke (W). Donderdagmiddag
omstreeks kwart voor vier uur hoorde een
landbouwer, werkzaam op zijn land dicht
bij Vrouwepolder, een schot vallen en zag
tevens iemand omhoog springen. Toen
deze na een poosje niet opstond, ging hij in
gezelschap van 'n paar anderen eens kijken
en vond de knecht van den landbouwer J.
B. dood in den boomgaard liggen. Men gist
dat de ongelukkige zich bij ongeluk dood
geschoten heeft. Het geweer lag op eeni-
gen afstand van het lijk in een zak, die nog
brandde toen de omstanders het lijk von
den. Algemeen is de deelneming met de
ongelukkige ouders.
Naar we vernemen zal de Komman -
dant van het Leger des Heils op aanstaande
Woensdag een bezoek brengen aan Mid
delburg tot het houden eener lezing des
avonds. Kommandant Ridsdel is een der
oudste Heilsofficierenhij heeft met den
Generaal samengewerkt toen het leger
slechts 15 officieren telde en zich nog alleen
gevestigd had in de achterbuurten van
Londen, terwijl het leger thans niet minder
dan 20,000 officieren telt. Sinds dien tijd is
de heer Ridsdel werkzaam geweest in ver
schillende wsrelddeelen en heeft met veel
succes gewerkt. Hij is een fiere grijsaard
en, evenals zijn generaal ijverig, onver
moeid, en vol ondernemingsgeest. Hjj zal
vergezeld zyn van majoor en mevr. Visser,
terwijl hij vertolkt zal worden door dhr.
Jager uit Groningen.
lerscke. Wegens sterke daling van het
aantal leerlingen is de raad voornemens op
15 Januari a.s. aan iedere der beide open
bare scholen een onderwijzers-betrekking
op te heffeD.
De heer A. J. Marcusse, blijkens
mededeeling in ons vorig no. benoemd tot
commissaris van politie te Amsterdam, ter
voorziening in de vacature, ontstaan door
het overlijden van mr. E. W. van Raalte,
was inspecteur van politie der le klasse,
in de 6e sectie, toegevoegd aan den com
missaris van politie in deFerdinand Bolstraat
te Amsterdam. Hij werd den 14en Augustus
1868 te Wissekerke geboren, is dus
eerst 39 jaar oud en door zijn huwelijk
aan een Bergsehe familie verwant. Reeds
in 1891 trad hij iu politiedienst, op den
13en Augustus van dat jaar aangesteld
wordend ais volontair van politie te Goes.
Waar 'tzijn bedoeling was, de politie-
inriohting in verschillende plaatsen van
ons land te leeren kennen, bleef de heer
Mareusse aldaar niet lang, dooh was in
de volgende jaren in eenige andere plaat
sen van ons land werkzaam. Achtereen
volgens werd hij benoemd 1 Maart 1892
tot inspeoteur van politie te Katwijk, 20
Februari 1893 tot inspeoteur van politie
te Leeuwarden, 31 December 1893 tot
inspeoteur van poiitie te Gouda en 15
Januari 1894 tot inspeoteur van politie 3e
klasse te Amsterdam. Als zoodanig werd
hij' aldaar geplaatst aan bet bureau Noor-
dermarkt; 1 November 1896 volgde zijn
benoeming tot inspeoteur 2e klasse, in
welke kwaliteit hij werkzaam werd ge
steld op het hoofdbureau, bij de reoherohe,
eerst bij de actieve, daarna bij de ad
ministratieve afdeeling. Den len Mei 1901
werd de heer Mareusse benoemd tot
inspecteur le klasse. Van 1896 af tot April
1.1. was hij op het hoofdbureau belast met
de opleiding der surnumerairsin April
van dit jaar werd hij geplaatst aan het
bureau Ferdinand Bolstraat.
s BO %J w
Besmettelijke veeziekte.
De minister van landbouw heeft met in
gang van heden ingetrokken zijne beschik
king van 3 October 1907, waarbij verboden
werd het vervoeren of doen vervoeren van
herkauwende dieren en varkens uit, naar of
binnen een kring in degemeente Oosterland;
A. verboden het vervoeren of doen ver
voeren van herkauwende dieren en varkens
uit, naar of binnen een kring in de gemeente
Oosterland, omvattende het gedeelte van
den polder Oosterland, waarvan de grenzen
zija de provinciale straatweg vaa af de
Blauwe Keet tot aan den Oudendijkde
Oudendijk tot aan denLageweg; de Hoo-
geweg, de Tentweg en de Zandweg tot aan
de Blauwe Keet
B. bepaald, dat, wanneer bijzondere rede
nen afwijking van het sub A bedoelde ver
bod noodzakelijk maken, zoodanige afwij
king kan worden toegestaan door den bur
gemeester van Oosterland, onder de door
den distriotsveearts te Dordrecht aan te
gev n voorwaarden.
Arrondissement!-Rechtbank te Middelburg
Hsden, Vrijdag, zijn veroordoeld wegens:
beleediging by geschrifte M C. J. M. V.,
redaoteur-uitgever, Sas van Gent, tot f25
b. s. 10 d h., en M. C. P, 49 j, wed.
P. J. v. d. S, uitgeefster, Neuzen, tot f 10
b. s. 5 d. h.
mishandeling: C. S, 2L j., schippers
knecht, M. J. W., 21 j werkman, en J.
P., 20 jpolderwerker, allen Ierseke, ieder
tot 2 m., en J. d. R, 57 jlandbouwer,
Oost- en West-Souburg, tot 6 w. gev. straf
beleediging M. P. W., 42 j., werkman,
Vlissingen, tot f 10 b. s. 10 d. h.
landlooperijM. J. T56 j., koetsiers-
kneoht, zonder vaste woon- of verblijf
plaats, thans te Middelburg in hechtenis,
tot 3 d. h. en plaatsing in eene rijkswerk-
inrichliog voor den tijd van 3 jaren, en