NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
IIS,
No. 300. 1907.
Maandag 23 September.
21e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
)P
OP
£eld.
sod.e
De Internationale.
Op de Levenszee.
enmin
5p
en
ledbakkerü
©ren,
VERSGHiJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed S J DE jONGE VERWEST te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
18)
BolltBlandseli OvsrzichL
BVBGï -
tegen ruim«
>rst*d, Goes.
tening 20 Srp-
IMAKER Kz.,
dhr. P. van
Wilbelminalaan
G. J. VAN
aterialen aldaar.
EBODEN
estaan oplevert
boekh. D'HUIJ,
as, 5 maanden
Wolfaartsdijk.
mber
de 20 jaar, bij
te Wolfertsdijk.
fan stonden aan
DE VISSER,
of 1 Nov., van
Adres Mevrouw
k S9, Vlissingen.
iber eene flinke
ODE
'100, waschgeld
bij
KI, Zierikzee.
VENDIENST.
0, 7.— 7.50, 8.20,
0.40 11.—,11.80,
2.40% 3.—, 3.25,
O, 6,55, 7,15, 7.35,
6.10, 6.30 7.20,
0.10, 10.30, 10.50,
1.20% 1.40% 2.50%
5,30, 6.30, 7.05,
en Zondags uit.
Wester-Schelde.
UïSWEERT.
aankondiging,
of Spoortijd.
noorden naarHans-
12,30, nam. 3,25.
Valsoorden voorm.
5,38.
jrden geen goe-
LEGBAAF.
Br.
jks (behalve Maan»
van Antwerpen
ig) 's morg. 7.— n
B. BOTTERDAM.
ir.
derd Zondags, van
Middelburg 8,45
„SCHELDE"
and. 26 8,— 11,30
rijd. 27 8,30 11,30
iter. 28 8,— 11,30
•nd. 29 9,— 11,30
aan. 30 8,— 11,30
chter een datum is
el tweede getili»
Rü2LER1XZBB,
er.
Van Zierikzee.
'er. 21 7,—
3,-
Ld. 22
12,-
ian.23 7,30
3,-
ns. 24 7,30
3,-
oen.25 7,30
3,-
rod. 26 6,30
3,—
ij i. 27 7,30
3,-
ter. 28 7,30
3,-
nd. 2911,30
ssn.30 7,30
3,
-Vtrwest -
Goes,
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02®.
U'TGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij', die zich met 1 October a s.
op ons blad abonneeren, ontvangen
het tot aan dien datum gratis.
Reeds voor eenige jaren heeft dr. Kuyper
er de aandacht op gevestigd dat de naam
Internationale niet past bij de soo.-deno.
Inter is 'tLatijosohe woord dat op ver
binding, gemeenschap en op zelfstandigheid
der samenstellende deelen wijst.
Interlines zijn lijnen die tussohen de
regels gebracht zijn.
Interpunctie is het zetten van een lees-
teeken tussohen twee zinsdeelen.
Interregnum is een bewind tussohen twee
regeeringen in.
Intermiteerende koortsen zijn koortsen,
waartussohen [een koortsvrije tjjd in ligt.
Internationaal duidt ook op zelfstandig
heid van natiëo, elk met eigen belangen
terwijl de sooiaal demoeratieer uitwissohing
van alle grenzen mee bedoelt, hetwelk
neerkomt op vernietiging van alle nationaal
bestaan en karakter.
Het eigenlijk bedoelen der sooiaal-de-
mooratie is dus niet internationaal maar
cosmopolitisoh. In zooverre is zij de poli
tieke vertolking van de bedoeling der
oud-liberale Manchesterschool op oeoono-
misoh (staathuishoudkundig) gebied.
Dit cosmopolitisme dat de greozen tus
sohen de landen en volken uitwischt, is
dan ook niet van sooialistisehen maar van
liberalistisohen oorsprong.
Volstrekte vrijhandel als beginsel en
uitgangspunt is de oeeonomisohe uitwis
sing der grenzen tussohen natie en natie.
En uit dit beginsel trok de sooiaal-
democratie slechts de lijnen door, toen zij
de opmerking maakteindien gij de
internationale grenzen op staathuishoud
kundig gebied uitwiseht, dan zijn zij immers
denkbeeldigen dan bestaan zij dus ook
niet op staatkundig gebied. Schaf ze dan af.
Er sohuilt derhalve achter het vraagstuk
van den handel nog een veel diepere
quaestie.
Toen in Engeland te Manohesfer
de vrijhandel zegevierde, was zij volstrekt
niet cosmopolitisoh, maar juist eng natio
naal bedoeld.
Hij moest alleen het eigen volk zegenen.
FEUILLETON.
Al maar zagen wij het schip nader ko
men tot het eindelijk met een vreeseüjk
gekraak op het rotsslrand stootte. Nog
hoor ik het angstgegil der ongelukkige
schepelingen, die tegen een zekeren dood
worstelden, daar ons rotsig strand geen de
minste kaDS op behoud overliet.
Des anderen daags morgens was het een
ontzettend schouwspel. De zon scheen zoo
helder en vriendelijk, als had er geen
ramp plaats gehad, maar met het wrak
hout lagen overal langs het strand lijken
van verdronkenen. Vrouwen hebben meer
hart en geschikter handen om dooden te
vervoeren dan mannen, en zoo waren zij,
die den vorigen avond in droetheid hadden
toegezien, nu allen met dien treurigen blik
bezig. Al helpende had ik een spar opgelicht,
die het hoofd van een zeeman bedekte.
Mijn moeder, die in de nabijheid was,
riep mij toe: „Wees voorziehtig, Willem,
jongen, trek dat hout niet te ruw weg'',
en meteen kwam zij toeschieten om mij
te helpen. Opeens uitte zij een gil, toen
zij het gelaat ontbloot zag, een gil, gelijk
aan de noodkreten, dia den storm door
kliefdentoen stortte zij in bezwijming op
den doode. Het was mijns vaders lijk.
„Sinds ik een kleine jongen was had
ik niet geschreid, mijnheer Charles, maar
toen schreide ik dat ik dacht dat mij het
hart zou brekeD, want ik zag hoe mijne
moeder h6t koude voorhoofd van den doode
kuste, zijn haar weg streek en telkens
vleiend zijde „Zoo zijt gij dan weer thuis,
Jakob, weer in ons oude goede huisje";
En toen de invoering van den gouden
standaard er bij gedaan werd, een maat
regel die rechtstreeks tegen de vrijheid
van beweging ingaat en zuiver kunstmatig
is, werd het bewijs geleverd dat hel Enge
land hier niet om een beginsel, maar om
een tot zich trekken van den handel, tot
schade van dien van de landen op 't con
tinent te doen was.
Een taktiek, die Engeland heeft rijk
gemaakt. Dan, hiertegen kwam de reactie.
Zij begon in Duitsehland. Van daar ging
het eerst de oritiek tegen dit stelsel van
den vrijen handel uit. List een van
Duitsohlands groote oeoonomen en wie
na hem kwamen hebben dien strijd met
dezelfde argumenten volgehouden. Men is
dan ook in Duitsohland spoedig van stelsel
veranderd; met 't gevolg dat Duitsehland
op zijn beurt zich ging verrijken en wel
ten koste van Engeland.
De eritiek der Duitsohe staathuishoud
kundigen tegen het vrijhandelstelsel heeft
tot drieërlei overwegingen geleid. De
eerste overweging was dat de tollen
tussohen stad en dorp, tussohen gewest
en gewest moesten opgeruimd worden.
De Tolvereeniging (ZollvereiD) speelde dit
klaar; en Duitsehland voer er wè! bij.
Overal in ons land, waar men dit voor
beeld volgde, en ook de plaatselijke ao-
oijnsen afschafte, leefde handel en verkeer,
thans vrij gemaakt, weder op. Wel had
dit wegnemen van den binceniandsohen,
verplaatsing van handelsbeweging ten ge
volge; doch zij die de gemeente verlieten,
bleven toch in het land, dus leed bij die
verplaatsing het nationaal belang geen
sohade en het nationale leven, als geheel
genomen, won in kracht.
Gaat men nu echter dezen nationalen
maatregel internationaal maken, dat wil
zeggen, wordt die nu over alle lauden
toegepast, dus overal vrijhandel, dan grijpt
diezelfde verplaatsing van belaogen niet
plaats binnenmaar over de grenzen van het
land en het eigen land lijdt groote schade,
en de genabuurde natie is er goed mee.
Vaat staat das dat wegneming van allen
tol binnenlands het nationaal belang altijd
bevordert, doch bij de grenzen tusschen
natie ea natie kan dat nationaal belang wor
den geschaad of niet geschaad.
Engeland bijvoorbeeld had er voordeel
maar zij glimlachte niet bij dat zeggeD,
ook weende zij niet, maar de oogen rolden
haar wild door bet hoofd en haar gelaat
stond strak en was wit als een laken.
„Moeder", sprak ik, „vat moed, vader is
heengegaan naar het groote huis hier bo
ven". Wat ik echter zeggen mooht, zij
scheen niet te hooreD, maar zij sprak tot
den doode: „kom beste Jakob, laat ons
naar huis gaan. Willem wacht ons in de
hut, hij is zoo'n flinke jongen geworden
kom jakob". Toen vatte zij den doode
bij den arm, als om hem weg te leiden,
maar nu was het op eens, of er een licht
voor haar opging en zij de werkelijkheid
begreep, en zij zonk bezwijmd neder. In
dien toestand bleef zij tot den volgenden
morgen, en toen heb ik beiden vader en
moeder verloren.
„Nu met Kerstdag zal het twintig jaar
zijn sinds dit gebeurde; maar alles staat
mij nog te voren als de dag van gisteren.
O hoe wensohte ik in die oogenbiikkeD,
j dat mij maar een zelfde lot getroffen had,
want ik had de beide oudjes en vooral
mijn moeder zoo innig lief.
Den dag van Nieuwjaar had de begrafenis
plaats, en toen ik van het kerkhof naar
ons huisje was wedergekeerd gevoelde ik,
dat ik allaen op de wereld was, en óf van
de barmhartigheid zou moeten afhangen
óf handen uit de mouw steken en mij
zeiyen door de wereld helpen. Weldra
was ik besloten eD ging naar een groote
havenstad, waar ik terstond een schip vond.
Ik koos de zee, en de zee nam mij aar,
en wij zullen nu wel nooit weer gescheiden
worden.
„Dat is mijn lot geweest, mijnheer
Charles, en wat men van een zeeman
bjj, Duitsehland daarentegen leed schade,
immers Engeland werd bevoordeeld ten
koste van Duitsehland.
Waaruit alzoo volgtle. dat tot wegne-
mirg der tollen op de nationale grenzen
niet ban worden besloten uit de opgedane
gunstige ervaringen met de wegneming der
binnenlandsche tollen maar ook 2e. dat
wegneming der tollen op de nationale gren
zen niet geschieden kan op grond van alge
meens beginselen, maar ieder geval op
zichzelf moet worden beoordeeld.
De tweede critische overweging der
Duitsche oeconomeu was dat niet alle lan
den op gelijken trap van ontwikkeling
staan.
Er zijn, geljik in 't menechelijk leven, ook
in dat der volken leeftijden. En zoo heeft
Engeland jaren lang in de rij der ontwik
keling vooraan gestaaD, zoowel commercieel
als industrieel, zoowel in handel als in nij
verheid. Het kon derhalve tot invoer van
vrijen handel overgaan.
Doch hier tegenover staat dan ook dat
voor landen die nog niet die bloeiperiode
van ontwikkeling bereikt hebben, zichzelf
schade zouden berokkenen, indien zij ook
maar op slag dien vrijhandel invoerden. De
ervaring heeft dit, ons volk althans,
geleerd.
De derde overweging der eritiek van
List en zijn leerlingen was dat, ook geheel
afgezien van deze algsmeene denkbeelden,
het voor een natie meest profijtelijke stelsel
in niet minder strengen zin werd beheerscht
door de gedragslijn harer naaste buren.
Wanneer bijvoorbeeld in ons land Hol
land en Gelderland hun provinciale tollen
handhaafden, zou Utrecht wel verplicht
zijn ook zijn provinciale tollen niet weg te
doen.
Pest dit nu toe op ons land en de overige
landen.
Hebben deze laatste hun nationale tollen
opgeruimd dan zal de gedragslijn voor ons
land een gansch andere zijn dan wanneer
deze landen hunne grenzen aan alle kanten
voor den invoer, ook van onze producten
afsluiten.
Zelfs Adam Smith, de vader van de Man
chester-school, heeft dit toegegeven. De
vrijzinnigen van onzen tijd, behoudens
enkele uitzonderingen, gaan hierin derhalve
verder dan hun meester. Z\j gaan voort met
zegge, hoe ruw bij sehijne, zoo goed als
iemand heeft hij een teedere plek in zijn
hart, waar het anker der hoop houdt bij
het vooruitzicht op de haven hier boven.
Daar is, maar kom, mijnheer Charles,
wees goedsmoeds", want Charles had
zijn gelaat nederbukkende in zijne handen
verborgen. „Wees goedsmoeds, uwe schat
ten zijn, evenals die van Beetlebrow veilig
en geborgen".
Op dit oogenblik klonk het fluitje van
den bootsman als bevel van den kapitein,
om meer zeil bij te zetten, en allen waren
terstond op de been en gereed om aan
't werk to gaan. Charles had nog slechts
even den tijd om Beetlebrow de hand te
drukken „Ik dank u. Willem", zeide
hij, „wij moeten dat nog eens nader be
spreken" en met dat woord keerde hij
naar zijne hut terug.
tusschen aabde en hemel.
De tijd spoedde voort en al langzamer
hand 'werd de dag van aankomst in
Australië steeds meer hoofdpunt van ge
sprek. Hoop en bezorgdheid werden ge
lijkelijk gedeeld, viendsohapsbanden waren
bestendigd en het laatste gedeelte dar reis
scheen een tijd van verwachting en genot
te zullen blijken. Charles herwon roet
den dag zijn oude geestkracht en opge
wektheid en, al overviel hem soms de
droefgeestigheid, hij treurde niet als die
zonder hope zijn en was ziehzelf genoeg
meester, om weder voor den mast door
verhaal en lied het soheepsvolk aan zich
te binden en hen voor het goede te winnen.
Zijn grootst genot evenwel was het met
den kapitein in zijne hut de Schrift te
onderzoeken en onder den invloed des
het vrijhandelsstelsol, ook voor ons land,
zoo volotrekt mogelijk te bepleiten.
Toch mag wel herinnerd worden dat
tegen de drie bovengenoemde overwegin
gen der eritiek het stelsel van a'osoluten
vrijhandel op het vasteland van Europa
niet bestand is gebleken.
Er kwam een geduchte keer, die, naar
dr. Kuyper met een enkelen greep in 1897
zoo meesterlijk wist te teekenen, zijn drijf
kracht vond in drieërlei aanklacht, door
List en de zijnen tegen de Manchester
school ingebracht.
Ea wel dat deze school lo. een bodemloos
cosmopolitisme huldigde, dat debeteekenis
van het nationale leven miskende, en naar
zijn belangen niet vroeg2o. zich in een
dood materialisme verloor, dat geen oog
had dan voor de ruilwaarde der stoffelijke
dingen, en deswege niets gevoelde voor de
hoogere geestelyke en staatkundige facto
ren, waaraan de toekomst van het nationale
bestaan hing3o. door haar laisser aller,
een desorgauiseerend individualisme op den
troon verhief, dat heel hot nationale leven
ten slotte als beurs waar van koopmans
standpunt deed bezien, of gelijk List letter
lijk zegt„Heel dit stelsel is in den grond
niets anders dan een systeem van de pri-
vaat-oeeonomie van alle individuen, gelijk
ze zich vormen zou, indien de wereld één
was, en er noch afzonderlijke slateD, noch
afzonderlijke staatsinrichtingen, noch on
derscheiden cultuurtoestanden, noch eigen
aardige nationale belangen bestonden."
De toestand in de Antwerpsehe haven
verbetert.
Alle dagen gaan er meer en meer werk
lieden aan den arbeid en men mag zeggen
dat er vandaag wel rond de 2 èi 3000
stakers aan den arbeid zijn. De Grain
Works werkt vandaag zoo maar met 116
ploegende Trouwnatie heeft 13 ploegen
meer aan den arbeid dan gisteren. De
koolmannen zijn bijna allen weer terug aan
het werk.
De stouwerswerklieden alleen blijven
nog steeds van de dokken weg en het zijn
maar enkelen, die men hier en daar aan
't werk ziet.
Beteekenisvoller is de herneming van
Woords met dezen te spreken, als waren
zij broeders.
Tooh was dit misschien juist nog niet
„zijn grootst genoegen", want wij mogen
de tegenwoordigheid aan boord van Ed
ward en Edith Marston niet vergeten. Deze
waren zijne boezemvrienden, en daar bei
den meer van zijn eigen leeftijd wareD,
is| het niet meer dan natuurlijk, dat hij
hun gaarne het grootste deel van zijn tijd
wijdde.
Op zekeren sehoonen avond, terwijl het
schip het voor het lapje had en zoo met
goede vaart ging, zoodat allen aan boord
daarin genot siaaakteD, zat Charles naast
Edith op het dek en sloeg met haar de
heerlijkheid der ondergaande zon gade.
„Welnu Edith", zeide Charles, „gij die
de sleutelen hebt van het wolkengebied
en zijne prachtige beelden zoo goed weet
te verklaren, wat zegt gij vaD het tafereel,
dat deze overeohoone avond ons biedt
„Wolben en nevelen hebben hunne
verborgenheden, Charles, en ik vermeet
mij geenszins hunne raadselen te kunnen
verklaren. Toch is het verwonderlijk, dat
deze prachtig getinte wolkgesta'ten soms
zoo duidelijk geteekende gedaanten aan
nemen, dat zelfs de eenvoudigste er eene
beteekenis aan geven kan. Waart gij dezen
morgen vroeger op het dek geweest, dan
zou het opgaan der zon u een heerlijk
tafereel hebben doen aanschouwen. Een
sehoone witte nevel rees van het watervlak
en geleek
Een engel die bij 't statig opwaarts streven,
Het priesterkleed vrij door de lucht liet zweven
Maar boven deze lichtgestalte dreef een
zware, donkere loodkleurige wolk, die zeer
het weik aan de houtboden, deze voor wie
de strijd, te zamen met de graanbewerkers,
begonnen is. Reeds waren houtmannen op
de kaai aan 't werk gegaan in het begin
der week, dooh vandaag zijn ook hout
mannen in daghuur aan boord van het sehip
gaan werken en asn de oude voorwaarden
5 i'r. per dag.
Op 'tboulevarken, nabij de Ankerrui.had
gisteren een beteekenisvol incident plaats.
Een der handlangers van Willen is
Kunnen deelde er het volgende strooi-
briefken uit
„Dokwerkers.
„De bazen verspreiden er het gerucht
dat heden Donderdag, het werk hernomen
wordt.
„Dat is een middel om de werklieden te
verdeelen. De dokwerkers hebben besloten,
kalm en waardig, maar vastberaden den
strijd voor te zetten.
„Mannen, halm blijven. Niemand zal de
oorzaak zijn dat de strijd verloren wordt.
„Laat de bazen roddelen wat ze willen.
Da dokwerkers luisteren slechts naar be
sluiten die zij zelf nemeD.
„Leve de eerheid aller dokslaven
Een dokwerker pakte de briefjes af,
scheurde ze in stukken en riepHebben
we nu nog niet lang genoeghongergeledenP
Ia een hoofdartikel schrijft het Handelsb.
v. Antwerpen
Wij hebben het reeds gezegd, wij zeggen
het vandaag en wij zullen het nog zeggen,
we zullen het schrijven tot de pen ons uit de
handen valtZiet naar Duinkerken
Dat is nu eene haven waar, dank aan de
misdadige toegevendheid der radikaal-socialis-
lische overheid, het roode arbeiderssyndicaat
heer en meester is en zijne wetten stelt.
Men kan er geen schip laden of lossen, of
men moet langs het syndikaat om, en wie niet
de voorwaarden en voorschiiften van het
syndikaat aanneemt, il n'a qu'a se faire pendre
ailleurs, zooals de Franschee zeggen, die kan
elders een strop gaan zoeken om verwurgd te
worden.
De kapiteins bedanken er dan ook feestelijk
voor, om nog naar Duinkerken te varen, de
eene scheepsmakelaar na de andere rolt er
zijne matten opnijveraars van het Noorder
departement laten te Antwerpen lossen en zoo
met binnenschepen de koopwaar naar ginder
brengen, om te ontsnappen aan de tirannij
en zoo komt het dat het gras groeit tusschen
de steenen op de kaaien.
op een lijkkleed geleek, e» de witte wolk
werd door zijne donkere sehaduw als van
allen lichtglans beroofd. Langzamerhand
verhief zioh de zon aan de Oosterkim, goot
hare tinten over de golven en het gansehe
luchtruim was nu spoedig enkel glans en
heerlijkheid".
„En de zwarte wolk
„Deze verdween geheel, maar de witto
nevel was er steeds en nu duizendmaal
sohooner dan te voren. De wolkgesfalte
geleek eene vorstenbruid in volheid van
luister, en steeg, en steeg tot nog sleohts
een stip ziohtbaar bleek, en eindelijk de
gansehe verschijning in het blauw des
azuurs scheen ingegaan".
„Wel Edith, uwe beschrijving is over-
schooD, maar daar ik het verschijnsel niet
zag en in het vatten van eene dichterlijke
gedachte Diet vlug ben, zooals gij weet,
zou ik wel van u willen weten, wat het
geheel beteekende, of liever wat gij er
van zegt
„Dat ligt geheel buiten mijn plan, Char
les. Ik heb mjjne gedaohte reeds duidelijk
genoeg uitgesproken", antwoordde Edith,
terwijl zij ziek een weinig boos toonde.
„Als gij geen dichterlijk gevoel genoeg
hebt, om van mijne voorstelling eene ver
klaring te geven, dan heb ik mijne paarlen
bij den weg geworpen".
„Ik weet waarlijk Diet wat te raden",
zeide Charles op deftigen toon „als ik
eene gissing moest wageD, dan zou ik
zeggen, dat de witte nevel de vrijheid
voorstelde, en de zwarte wolk de negers,
en dat
Wordt vervolgd.)
