NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No, 294, 1907.
Maandag 16 September.
21e jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed
S. J. DE JON GE-V ER WEST te Goes
F. P, Ö'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zij, die zich met 1 October as.
op ons blad abonneerën, ontvangen
het tot aan dien datum gratis.
Te Souburg.
Te Middelburg terug.
Te Veere.
Op het water.
De VIoot-Revue
Aan Zijpe.
Op Duiveland.
Te Goes.
USM
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,025.
UITGAVE DER FIRMA
SN VAM
van 1—5 regels 40 cent, iedere regei meer 8 cent
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
II.
Voor 't verslag omtrent de ontmoeting
aan de tramhalte te West-Souburg ver
wijzen wij naar de rubriek „Provinciale
Berioliten".
De tafelrede van den Commissaris der
Koningin aan het Staten-diné werd terstond
door de Koningin met luide, overal in de
zaal uitstekend verstaanbare, stem als volgt
beantwoord
Mijnheer de Commissaris
Ik wensch mijn. diepgevoelden dank te be
tuigen voor de gevoelens, door de Provinciale
Staten van Zeeland en de bevolking dezer pro
vincie voor Mijn Gemaal en Mij gekoesterd.
Zeeland heeft nimmer de tijden vergeten waarin
de geschiedenis Mijn Stamhuis zoo nauw heeft
verhonden met het wel en wee van dit gewest.
De geestdriftige en hartelijke ontvangst, die Ons
heden is te beurt gevallen, legt daarvan opnieuw
getuigenis af.
Belangstelling en genegenheid voor Zeeland's
bevolking zijn van oudsher eene traditie geweest
van het Huis van Oranje Ik behoef U wel niet
de verzekering te geven dat deze bij den Prins
en Mij in ruime mate voortleeft.
De herinnering aan de verschillende bezoeken,
vroeger reeds aan deze provincie gebracht, zal
bij Ons nimmer verbleeken en nooit kunnen
wij vergeten de dagen waarin wij deelden in het
leed dat hare bevolking trof.
Toen de mare Mij bereikte dat eene over
strooming een groot deel van dit gewest ge
teisterd had, werd Ik diep getroffen door deze
tijdinghet was voor Mij een troostrijke ge
dachte mede te kunnen werken tot leniging van
de ellende; met groote voldoening heb Ik de
maatregelen helpen tot stand brengen welke
in den eersten nood moesten voorziendaarna
was het Mij eene behoefte der bevolking Mijne
deelneming te gaan betuigen en de geteisterde
streken in oogenschouw te nemen.
De Prins, die zoo ten volle Mijne belang
stelling in het wedervaren van Mijn volk deelt
heeft zich eveneens gedrongen gevoeld een
woord van troost te komen spreken tot de
noodlijdenden.
Dank der offervaardigheid van geheei ons
vaderland, welke zich op zoo milddadige wijze
betuigd heeft, en dank der plichtsbetrachting
van hen wier roeping het was hun vernuft en
werwkracht te wijden aan het doen herleven
van de tijdelijk te loor gegane welvaart en aan
het verleenen van bijstand aan de bewoners
der geteisterde streken, is veel kwaad voor
komen en zijn hunne pogingen met goeden
uitslag bekroond.
Mogen de nadeelige gevolgen, die zich nog
doen gevoelen, weldra tot het verledene
behooren en de doorstane ellende spoedig
vergeten zijn
Met genoegen zie Ik de tochten tegemoet,
welke wij dezer dagen hopen te maken en die
Mij in de gelegenheid zullen stellen, kennis
te nemen van de voornaamste bronnen van
welvaart dezer provincie.
Wij zijn der Staten van Zeeland zeer er
kentelijk voor de wijze waarop zij ons in de
gelegenheid stellen in dit korte tijdsbestek
verschillende deelen van dit gewest te bezoeken.
Ik besluit met den wensch, dat Zeeland eene
lange reeks van voorspoedige en gelukkige
jaren mogen beschoren zkn en stel dezen dronk
in op het welzijn zijner bevolking.
Na de rede der Koningin bracht het
orkest Wien Neerlands bloed ten gehoore.
Des avonds verschenen H. M. en de
Prins in de Concert- en Gehoorzaal tot
bijwoning der Gala-uitvoering. Bij hun
binnentreden waren alle aanwezigen, koor
en orkest van hunne zitplaatsen opgerezen,
terwijl het koor der zangvereeniging Tot
Oefening en Uitspanning met begeleiding
van het, met krachten van elders ver
sterkt, orkest der Vereeniging voor Instru
mentale Muziek en orgel het Wilhelmus
volgens oude toonzetting aanhief.
Er werd keurig gezongen. H, M. be
tuigde dan ook herhaaldelijk haar groote
ingenomenheid aan den heer Cleuver met
't goed slagen van dezen avond.
Bij hun rit naar en hun terugkeer uit
de Conoertzaal werden H. M. en de Prins
levendig toegejuicht.
In 't bijzonder langs de straten, waar de
stoet doortrok, was de verlichting aan de
verschillende perceelen ontstoken,prachtig.
De Dam en beide zijden ervan boden een
fantaslisohen aanblik door de talrijke met
vetpotjes verlichte woningen.
Ook de hoogaarts Luclor et Emergo Mid
delburg maakte een aardig effect.
Onder een dichten nevel reden H. M. en
de Prins Vrijdagmorgen al vroeg uit om
andere deelen van Zeeland te bezoeken.
Eerst ving de tocht aan naar Veere. Een
paar fraaie eerepoorteB, te Zandijk en nabij
de wallen, waren opgericht, terwijl het
plankier nabij den Campveerschen toren,
waar de boot aanlegde, keurig versierd
was. Te Zandijk werd H. M. door een eere-
wacht in Walchersche kleederdracht op
gewacht.
Langs de kerk re9d do stoet naar 't stad
huis, op de pui waarvan H. M. es de Prins
werden ontvangen door dön burgemeester
en de leden van den gemeenteraad, die in
de Raadzaal, na een toespraak van den bur
gemeester, aan Hen werden voorgesteld.
Het gejuich der menigte was algemeen en
treffend.
Onderwijl werden in de tot oudheidska
mer ingerichte vierschaar vluchtig want
het bezoek duurde slechts 10 minuten
eeaige interessante oudheden bezichtigd.
Natuurlijk ook de verguld-zilveren met
kunstig drijfwerk voorzien en beker van
Msximiliaan van Bourgondië, dien hij in
1551 aan Veere schonk.
Na een even vluchtig afscheid reed het
Koninklijk Echtpaar in draf naar den stei
ger. Bij de fraai gedecoreerde trap stond
da hoofdingenieur van den Provincialen
Waterstaat, de heer Eekaar, gereed om de
Koningin en den Prins te ontvangen. On
der daverende hoera's van de dichte msn-
echenm&ssa op den wal, girg de Koningin,
geleid door den heer Bekaar, met vluggen,
veerkrachtigen tred aan boord Da Prins
volgde met den commissaris der Koningin.
Onmiddellijk werd da Koninklijke Stan
daard in den mast geheschen. In een hal
ven kring stonden op het voordek de leden
van Gedeputeerde Staten met den griffier
geschaard, die door de Koningin en den
Prins zeer vriendelijk werden begroet.
Ook de Koningin sprak de goede verwach
ting uit, dat het weer wel zcu opklaren.
Als verdere genoodigden bevonden zich
aan boord de hoofdingenieur van den Prov.
Waterstaat de heer Hogerwaard, de heer
H. J. G. Hartraau, kabinetchef van den
Commissaris der Koningin, en de heeren
mr, A. J. F. Fokker van Zierikz96, W.
Moelker van Tholon on D. Verschuren van
Ierseke, leden van hot uitvoerend comité
voor de vlootrevue.
Onder wegtrekkenden nevel stoomde de
boot de Schelde op door Veersche Gat en
Sloe, omgeven door politiebootjss, welke
fluit seinen wisselden met den kapitein der
bootv.Rosevelt.die terzijde werd ges-aan op
de commandobrug door een stuurman van
de boot, die geregeld van Middelburg op
Rotterdam vaart en dus het vaarwater door
en door kende.
De Koningin en de Prins gaven er
de voorkeur aan, op het campagnedek
te vertoeven. Tegenover de genoodigden
nam de directeur van den Prov. Stoomboot-
dienst de heer Van Renterghem, de hon
neurs waar.
De Zandkreek tusscken Noord- en Zuid-
Beveland werd langzaam in gevaren, en
van hier af werd het koninklijk jacht voor-
afgevaren en gevolgd door vier torpedo
booten. van Hr. Ms. marine.
Aan het Cortgeensche en Catsche veer
stonden honderden de komst van de flottïlle
af te wachten, en als das de Koningin en de
Prins zichtbaar werden, juichten zij hoera's
Hun toe.
Indrukwekkend was het gejuich der vis
schers dat den hoogen reizigers van da
paar honderd visschersscheepjes der Vloot-
Ravue tegen klonk.
De „Wester Schelde"-voer heel lang
zaam voorbij om de hulde in ontvaDgst te
nemen van de Zeeuwsehe visschers uit
Noord en Zuid, van Clinge en Graauw en
Hontenisse, van Bruinisse en Ouddorp en
St. Maartessdyk, uit Tholen, St. Annaland
en Bergen op Zoom, uit Wemeldinge en
Yerseke en Arnemuiden.
B\j het beginpunt van de vloot
revue, schuin tegenover het Catsche veer,
werden aan het Vorstelijk Paar de drie
straks genoemde leden van het comité voor
de vlootrevue voorgesteld en gaven inlich
tingen omtrent deze eigenaardige hulde.
Van 3 dames in Zuid-Bevelandsche klee
derdracht Marie van der Peijl, P. Pools en
W. de Kosijer, van Iersske, bood een harer
H. M. namens de 350 deelnemers aan de
revue een ruiker aan zij mochten op het
campagnedek blijven tijdens het passeeran
der visschersvloot De scheepjes, in hoofd
zaak hoogaarsen en schokkei s, lagen buiten
het vaarwater, tegenover de Bsvelandsche
kust in een rechte lijn voor anker, alphabe-
tisch volgens de plaatsnamen,n et tusschen-
ruimten van een honderd meter tusscken de
verschillende groepen. Alle hadden de
driekleur in top, waarmede zij do Koningin
salueerden. Bij vele hing het vischtuig in
het want, wat den schilderachtiger! indruk
verhoogde. Op de voorplecht stonden cle
visschers met hun vrouwen en kinderen,
vrienden en magen, samengedrongen, al
maar juichende en wuivende. Hier en daar
lag een stoombootje tusschen, met muziek
aan boord, spelende hat Wilhelmus.
De Koningin en de Prins waren zeer
tevreden en yroegen velerlei inlichtingen
san de commissieleden, terwijl zij bij het
afscheid nemen hun verzochten hun bij
zonderen dank en groet aaa de visschers
over te brengen.
Daarna stoomde de boot weer rol „speed"
verder, naar Zijpe, waar de steiger aller
keurigst was versierd. De statiebrug werd
uitgerold naar de pontonbrug en voor het
eerst maakte de Koningin kennis met een
ander deel van Zeeland, met een volkje,
soberder in kleederdraeht dan de Beve
landers, doch niet minder belangstelling
wekkend, de boeren door hunne zwarie
jasjes en petjes, de vrouwen door hunne
lange „vleekemutsen", aan weers- zijden
geflankeerd door gouden ku'ketrekker-
vormige krullen.
Snel gaat 't nu voort door Duiveland's
versierde dorpen. Aan de tramhalte Brui
nisse werd door de muziek van „Nu met
Hope" 't Wilhelmus aangageven. De voor
zitter der feestcommissie, de heer A. Boers,
gemeente-secretaris, sprak Hare Majesteit
toe, terwijl de jongejuffrouw Janse Gode-
frida van den Berg een bouquet aanbood.
Hierop zong de zangvereeniging Euphonia,
onder directie van den heer D. Okkerse,
een lied.
Overal langs den weg, die met een fraaie
van metsel- en oesterschelpen prijkte,stond
een juichende menigte.
Aan de versierde tramhalte Oosterland
wordt stilgehouden, waar Oosterland's F air
fare, onder leiding van dhr. Nottinga, het
Wilhelmus aanheft. De burgemeester, de
heer J. C. van der Have, heet de Koningin
en den Prins welkom, die op het bordes v&n
den tram staan. De leden van den gemeen
teraad en de secretaris werden voorgesteld.
Door mevrouw Van Vessem wordt namens
de burgerij, die niet ophoudt „Leve de
Koningin, leve de Prins" te roepen, een
bouquet aangeboden door de schoolkinde
ren werd een Welkomstgroet gezongen
Oosterland's Fanfare heft het Meclenburg-
sch8 Volkslied asn, en voort ging de tram
naar Nieuwerkerk.
Langs den weg, die den tram volgt, door
de kom der gemeente zyn drie eerepoorten
opgericht, en staan danneboompjes met
guirlandes verbonden. De tram hoult stil,
de burgemeester verwelkomt't Koninklijk
Echtpaar, een ruiker wordt door de jonge
juffrouw Cornelia Bouwman, het dochtertje
van den burgemeester, aan de Koningin
aangeboden, en da echoolkiuderen zingen
eert heilgroet aan de Koningin. Terwijl de
dichte menigte juicht en het Wilhelmus
weerklinkt, stelt zich de tram in beweging,
en voort ging het naar Zierikzee. Klokgelui
verkondigt aan. de ingezetenen dezer ge
meente, dat de tram te Sas is aangekomen.
Te Zierikzee.
Even over halfeen slopie de tram voor
het station. Op het peTron werden de
vorstelijke bezoekers welkom gebeefen
door den burgemeester, den heer Vermeys,
wiens dochtertje een ruiker namens de
gemeente aaubood. Hat fanfarecorps van
Dreischor deed het „Wilhelmus" hooren.
Buiten het station stond een reusachtige
menigte, die losbrak in geestdriftig gejuich
toen de Koningin en de Prins de galakoets,
die schitterde in de zon, bestegen. Een
eerewaehl, onder commando van den heer
Th. C. J. J. van der Lek de Clercq van
Haemstaede, stond gereed voor het konink
lijk rijtuig te escorteeren. Eerepoorten en
slingers van groen en bloemen waren hier
als bijna nergens elders Hat was een ware
zegetocht, die echter met een klein in
cident begon, dat nog gelukkig afliep het
paard van den voorrijder van de Koningin
was gesohrikt van de drukte en in de
Siingerbosehgrseht gestort. Het dier zwom
naar do overzijde ea werd terstond zonder
letsel op het droge gebracht.
Op het Havenpïein werd een aubade ge
bracht door meer dan 140 leden van ver
schillende zangverenigingen, en op het
Kerkplein zongen 300 schoolmeisjes een
welkomstlied
In het stadhuis, werden bij den vorste
lijk versierden ingang de hooge bezoekers
ontvangen door den burgemeester, die de
wethouders mr. Moolenburgh en jhr.
Schuurbeque Boeye en den secretaris voor
stelde. Het zoontje van den heer Moolen
burgh bood hier bloemen aan. Ia de keurig
in empire-stijl ingeriehte raadzaal, die het
Hooge Paar langs rijk versierde gangen
en trappen bereikte, werden de Raad en
de gastee, vóór het dej&uuer dat de ge
meente zou aanbieden, aan de Vorstelijke
Gasten voorgesteld.
In de trouwzaal met draperieëen vau
goudgele stof en groen en bloemen vorste
lijk gedecoreerd had het dejeuner plaats,
waaraan 53 personen deelnamen.
De burgemeester sprak asn dit galamaal
de Koningin en de Prins toe. De Koningin
antwoordde.
Na 'tdejeuné werd door de stad ge
reden en te half 3 keerde het Kon. Paar
per tram naar Zijpe terug.
Donderdagavond gaf ons reeds een voor
proefje van de drukte en de opgewekte
stemming die den volgenden dag zouden
heerschen. Op versohillende plaatsen in de
stad had men aan poorten en bogen de
illuminatie ontstoken en honderden belang
stellenden bewogen zich bij het prachtige
weer door de feestelijk versierde straten.
Iu tegenstelling met andere plaatsen,
bijvoorbeeld met Middelburg, heeft Goes
zeer veel zorg aan versiering en illuminatie
besteed. De sierlijke lijnen der verschil
lende poorten kwamen door de verlichting
tot haar recht en het geheel maakte een
tooveraohtigen indruk.
IJVersohillende winkeliers waren keurig
geëtaleerd, bijvoorbeeld die van den heer
De Ligny, de firma B. Quist en dhr. H.
H. Somer, terwijl in de vitrines van den
winkel van den heer Bitter de busten van
de Koningin en den Prins prijkten, om
geven door een fraaie plantenversiering.
De Feestcommissie maakte om half 8
in open landauers een rijtoer door de stad,
voorafgegaan door de Goesche gezel
schappen met fakkellicht. Deze rijtoer
trok begrijpelijkerwijze de mensehen op
de straat en bracht de gewensehte vroolijke
stemming er in. Er was een prettige drukte
geen wanklank deed zich hooren.
Na afloop van den rijtoer werden op het
„Slot Oostende" aan de Goesohe muziek
gezelschappen medailles uitgereikt.
Dit geschiedde bij monde van den heer
D. D. v. d. Bout, voorzitter der feestcom
missie de heer L. de Beste, oud-directeur
van Hosanna beantwoordde diens toespraak
namens de muziekgezelschappen.
V r y d a g.
W aren er gisteren die meenden aan het
werken der lucht te zien dat het weer zou
omslaan, de dag vau heden bracht ons al
weder een prachtige zonneschyn. Ontel
bare menschen zijn op de been, en vullen
de kwistig versierde straten, waarop de zon
heur stralen giet en zoo alles beter doet uit
komen.
Het is een vroolijb gewemel, een bont ge
woel, waaraan de frissche kleederdracht
der ontelbare boerinnekos een bijzondere
aantrekkelijkheid verleent.
Het was al zeer vroeg te zien aan het
bogenhof dat er iets feestelyks zou plaats
hebben 2 groene ringen hingen de ramen
uitbewjjs van een groot feest oudtijds.
Ia het vroege morgenuur kondigde de
proclamatielezer de volgende proclama
tie af.
„De deken van St. Bastiaan doet kondt
aen alle luyden de klokke tienen. "Vrouwe
Jacoba deel neemt aen de cpsckoote."
Otn half 11 verliet de vaandeloptocht en
historische optocht het terrein op Klein
Frankrijk.
Aan den Vaandeloptocht Damen deel de
volgende vereenigingen; Eigen Hulp, Gym
nastiek vereeniging „Volharding", Help U
Zeiven, Jongelingsvereeniging op Geref.
grondslag, St. Jozei'vereeniging, De Land
bouw, De lustige Vrienden, Werkliedenver-
eeniging „Kaaigible". Allen met hun
vaandel.
De 4 laatst overgebleven leden van hot
Kaaiwerksgilde droegen de Goesche vlag
met het wapeu van Goes er op en het op
schrift waaruit blijkt dat dit eens zoo
bloeiende gilde wa3 opgericht in 1708.
Hierna volgde iu rijtuigen de f eestcom-
sie. Daarna kwam het neusje van den zalm
de historische optocht. Eet is niet gemak
kelijk om een historisch en gecostumeeiden
optocht samen te stellen die goed voldoet.
Doch deze mag de eer wegdragen uitne
mend voldaan te hebben. In kleurige,
fleurige rij trokken de trotscha ridders met
hunne edelvrouwen ter opschote. In de
eerste plaats trok de aandacht het kostuum
van de hoofdpersoon in deze groep Vrouwe
Jacoba, (mejuffr. v. Riet) in rood fluweel af
gezet met hermelijn en goudborduursel. Zy
droeg, evenals de andere edelvrouwen, het
hoofdtooisel dier tijden een zoogenaamde
puntmuts met langen witten sluier met gou
den loovertjes, en gemsleeren handschoe
nen. Het kostuum van Frank van Borssele
(de heer J. Verhoek) bestond uit een
mauve wambuis met goud borduursel; hier
over bittg een beige laken mantel, tevens
versierd met goud borduurselhij droeg
een platte baret met struisveeren en hooge
rijlaarzen. Het kostuum muntte uit door
fijnheid von kleuren. Wij kunnen niet v&n
ieder kostuum een beschrijving geven. Wy
volstaan met de opmerking dat zjj goed
voldeden en dat het geheel een fraaien in
druk gaf. Zoo bijvoor&eeid de twee burge
meesters van Goes in hun bruin en groen
fluweelen met bont afgezette tabbaarden
en met hun bonte baretten. De schepenen
waren in zwart fluweelen toga.
Het was een mooi gezicht den stoet op de
Groote Markt te zien passeoren. Schilder
achtig was 't te zien die bont uitgedoschte
ridders en edelvrouwen hoog op de paarden
gevolgd door de boogschutters in de kles-
ding van dien tyd. Het waren de handboog
schuttersgilden: Altyt in roere van 's-Heer
Hendrikekinderen; Van Schsngen van
Wissekerke Baershove vau Baarsdorp
Uit do Poele van Sinoutskerke en Versche
Vliete van Scrabbenkerke, Op de boog-
