NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Aardappelen,
No, 283. 1907.
Maandag 2 September
21e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Goes
Buitenlandss!! Overzicht.
e verkocht.
ideling).
u.
Ier, Goes.
\che
>ekhank
fCHT.
J°/0 Pandbrieven
500, van f 100
y
M
IOP
OP
ten op veeren,
\oF~
)QP
|c paard,
Ijpskerke.
lacht bij C.STROO
:eid.
Meiastbode
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed= S J, DE JONGE VERWEST te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
rnus oro anVERTENTIËN
de Levenszee.
een beDaald dosl
WBGj -
irkt C 63
ereen terstond
jelen.
Ik Orgel.
f 15.-
„20.-
laar 25.—
N. SICKENGA
lESENDORPJz.
verstrekt door
tH. VAN HEEL
J TAN STRIEN
deren.
of Knijpbril
ikel is te ver-
)EP
MAKER
toodschap-,
ilkwa^entje
dragen Hulppost-
[is nieuwe
bakker of mole*
|TSE VELDT,
Zierikzee.
aan de rekening,
ikenszand.
everskerke.
iCBRIJVING
i e r
|ber
benoodigd bij L.
•g-
November
iMelksalon, Goes.
1STBOOE als
|oed koken ver-
26 gld. wasch-
ko. 11, Rijswijk.
i-Verwest - Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVf! DER FIRMA
ièrï VAK
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer cem.
Familieberichten van J5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
BSEHSaEgSaMBaWMByS
Sc3n.ool"bajd.en-
Staat de maatschappy in het teeken van
het verkeer de school kan men wel zeggen
in het teeken der hygiene. Congressen
worden bijeen geroepen om de middelen te
bespraken, waardoor zooveel mogelijk de
gezondheidstoestand der schoolbevolking
kan worden gewaarborgd. Op zich zelve
zijn de middelen, die tot zulk 'n doel leiden
niet sf te keuren. Ook 't doel zelve is goed.
Ziekte en lichamelijk ongeval kan beter
worden voorkomen dan genezen. En voor
zoover daartoe middelen en wegen kunnen
worden gebezigd en ingeslagen, mogen ja
moeten ze gebruikt worden. Gaat de Bijbel
ons ook hierin niet voor Denk slechts aan
aan de voorzorgsmaatregelen, welke oud-
Isrel moest in achtnemen, aan de vele was-
schingen en reinigingen, waaraan dit volk
was onderworpen, die alle hoewel een ty
pische beteekenis hebbende, toch ook
waarde hadden voor het dagelijksch leven.
Het christelijk, evenmin het anti-revolu
tionair beginsel kanten zich tegen de hy
giëne en hare voorschriften. Integendeel,
beide namen zo in bescherming,erkennende
©Ia &aanösneii<2ü> dat OxSCHOoil ZIöKlö 0H
krankheid den christen niet bij geval, maar
van Gods vaderhand zijn toekomende naar
het woord van onzen catechismus, deze toch
geroepen wordt om zoogenaamde voorzorgs
maatregelen te nemen. Dat niet allo voor
zorgsmaatregelen recht gebruikt worden,
is een andere zaak.
Geen enkel anti-revolutionair zal zelfs
het bescheiden en tactvol optreden van de
overheid in dezen afkeuren. We spreken
van 'n bescheiden optreden, omdat de moge
lijkheid zich kan voordoen, dat de over
heidszorg zich te ver zou uitstrekken op dit
gebied en zou ingrijpen in en inbreuk
maken op de rechten van het gezin. Dan
gaat de overheid wel eenigermate hare
macht te buiten. Maar voor zoover de over
heid slechts 'n hygiënische voorzorgsmaat
regel neemt, blijft ze op haar eigen gebied
en beschermt de openbare gezondheid,
waartoe ze geroepen wordt. Dit in aanmer
king genomen, zou er o. i. op het instellen
van schoolbaden van overheidswege uit een
anti-revol. oogpunt niets te zeggen zijn.
Vandaar dan ook, dat een anti-revolutio
nair raadslid, die voor schoolbaden zou
stemmen de quaestie in het afgetrokkone
FEUILLETON.
„Amen!'' hernam da heer Harvey en
toen stonden beiden zwijgend op, plukten
nog eenige bloemen tot een aandenken en
haastten zich daarop naar de Dellhoeve
terug.
Hier wachtte hun eene verrassing. Bij
de met groen omgroeide veranda voor de
huisdeur stond een ëroePJe tien op
te wachten, een twaalf- of vijftiental der
meest aan hen gehechte vrienden.
„Wij kunnen u niet laten gaan zonder
u nog eens voor't laatst te zien wanneer
wij morgen opstaan, zijt gij beiden reeds
vertrokken, daarom komen wij u nog een
maal de hand drukken".
De huisdeur werd nu ontsloten, kaarsen
op flesschen gezst en ontstokeD, (want
alle huisraad was ingepak) koffjrs werden
als stoelen gebruikt eu binnen weinige
minuten waren allen in druk gesprek.
„Mijnheer Harvey, als gij in Australië
niet slaagt, kom dan maar weder zoo spoe
dig mogelijk naar Ryslip, de dag van uw
terugkeeren zou voor onze plaats een
blijde dag zijn", sprak pachter Hyles.
„Uw oude Rover zou u kennen, al waart
gij twintig jaar weg geweest", zeide de
heer Fai> field, die den trouwen hond tot
een aandenken gekregen had. Hij is nog
lang niet over de smart der scheiding heen
en wil nauwelijks bij ons iets eten".
Intussohen was ook taute Esther van
hare bezoeken teruggekeerd, eu na eenigen
tijd in het algemeeD gesprek gedeeld te
hebben, sprak zij: „Vrienden, het is heden
beschouwd niet gezegd zou kunnen
worden tegen het anti-revolutionair be
ginsel te handelen. Dat men uit andere
oogpunten er-tegen kan zijn, doet hier nieta
ter zake. Zeker men kan tegen het instellen
van schoolbaden allerlei bezwaren hebben.
De school en het bad zyn op zich zelf ge
nomen beste, uitnemende zaken, welke niet
gemist kunnen worden, alleen maar ze
behooren niet bij elkaar, zegt de een.
Schoolbaden Uitstekend, n 1. in den zin
van baden voor schoolkinderen, maar dan
in geen geval aan de school verbonden, en
dan toch zeker buiten de schooluren.
Wie koordo ooit van zoo'n malligheid
zegt een derde. Schoolbaden 't 13 om de
gehoele school op stelten te brengen. Wat
komt er op zoo'n wyze van het onderwijs
terecht? Nu komt de onderwijzer reeds tijd
te kort.
En daarbij komt een vierde zijne stem
verheffen tegen gemeentelijke exploitatie
dezer schoolbaden, als zijnde deze naar zijn
schatting volstrekt niet da goedkoopste.
Bezwaren alzoo te over, maar toch niet
een rakende het beginsel. Er kunnen dan
ook o i. van anti-revolutionaire zijde be-
zwaniiyK prmcipieeie Dezwaren tegen aeze
maatregel van hygiënische overheidszorg
aangevoerd worden, zoolang het program
dier party 't beginsel huldigt, dat de over
heid in het belang der openbare gezondheid
die maatregelen neme, waardoor alles weg
genomen wordt, wat de gezondheid zou
kunnen schaden maar ook dezulke waar
door die gezondheid zelve bevorderd wordt,
zonder daardoor de publieke terreinen of
onze lichamen te maken tot het privatieve
jachtveld van onze geneeskundige raden.
81 Augustus 1907.
De Middelburgsche Courant noemde ons
in haar no. van gisteren „berkelijken" en
in haar no. van heden „clericaien".
Wij zullen dit niet kwalilloeeren. Dit
recht verblijve den lezer.
Saamwerkiog tusschen de partijen die
God in het staatsreoht nog erkennen, is
eisoh des tijds en door den gemeenschap-
pelijken grondslag des geloofs geboden.
Dit behoeft onder ons niet meer ver
dedigd te worden.
Een enkele slechts gevoelt zich nog be
zwaard wanneer zijn buurman liberalist
avond wellicht de laatste maal, dat wij
aan deze zijde des grafs elkander zien,
eD allen hebben wij dit elkander reeds
herhaaldelijk gezegd. Zou het onder dien
pieehtigen en aaadoenlijken indruk niet
betameD, dat wij vereenigd de knieën
bogen en elkander en ons zei ven aanbe
velen in de hoede van den Vriend, die
alleen machtig is ons op den levensweg
te bewaren en ons eens in zijn heerlijk
(rAUtttlxrijlx ncuer samen te brengen".
„Juist met dit oogmerk zijn wij geko
men", zeide de oude Edwards, de oudste
der Zondagsehoolonderwijzers in hel dorp;
allen knielden nu bij hunne zitplaatsen en
Edwards giog het eerst voor in smeekicg.
Met heiligen ernst bad bij, dat de Heer hen,
die nu hun vaderland veriafen gingen,
raooht behoeden op de groote waterenen
hen veilig hunne bestemming doen be
reiken. Ook vroeg hij voor hen een open
oog, om de wonderen des Heeren op den
greuzeloozen oceaan op ie merken, en dat
zij ook daardoor moehteu bereid gemaakt
worden om door Christus veilig in de
eeuwige haven des behoudsaan te landen.
Daarop bad tanie Esther, en zoo vurig
waren hare smeekingen, dat zoowel Charles
als zijn vader den Heiland getrouw moch
ten blijven en boven alles hem dienen tot
den einde. Ook de hear Harvey stortte
nu luide zijn hart iu gebed uit, het
was voor de eerste maal, dat hij dus an
deren voorging, maar zijn hart was zoo vol
dat het Hem eene verruiming was zijne
smart en geloof en hoop in woorden lueht
te geven. Deze laatste vereeniging in ge
bed' bleef allen onvergetelijk.
Toen zij van hunne knieën oprezen her-
hem het fiere woord van Groen van Prin-
steier„in mijn isolement ligt mijn kraoht"
voorhoudt.
Ten genoegen vau een zoodaaigen
brengen wij nog even in herinnering dat
met deze isolements-leuze geenszins afkeer
van eoaütie was bedoeld.
Trouwens zooals de tegenstander hot
citeert heeft Groen het Dooitgezogd. Groens
leuze luidt aldus(zie Ned. Ged. v. hl. 138)
„In ons isolement, of wilt ge liever een
Hollandse!» woord, in onze zelfstandigheid,
in onze beginselvastheid ligt onze kracht".
Woorden door prof. Buys (liberaal) in
1865 aldus vertolkt: „Isolement dat wit
zeggenhet streng vasthouden aan eigen
beginselen''. s.f
Een herinnering, toen noodig dewijl de
anti-revolutionairen moesten worden vrij
gehouden van de omarming van het con
servatisme, hetwelk, in den grond, van het
liberalisme, bij eenheid van beginsel, slechts
ia snelheid van tempo op den weg der
Revolutie verschilde. Wij mochten sprak
Groen in de conservatieve partij niet
sohuilgasD, geen fusiemaar wel, bij over-
Dat is de beteekenis van dat „isolement".
Ierland
In verband met da uitzetting van Quelch
den Ier die te Stutgart op hst Congres
der S. D. A. P. de vertegenwoordigers ter
Vredesconferentie ia zijn socialisten- vola-
puk „behartigers van kapitalistenbelaa-
gen!" gescholden had acht de N.Crt. het
niet onaardig even in herinnering te bren
gen hoe 'thier met de sociaal-democraten
staat. Men heeft vooreest in de Indepen
dent Labour Party, met Keir Hardie aan 't
hoofd en welke zoowat 1 millioen leden telt.
Dan komt de Social Democratie Federation
waarvan Bax, Byndmau en Qaelch de lei
ders zijn en die zoowat 250,000 sterk is. En
eindelijk de „Fabians", tot wier pen- en
woorvoerders o a de bekende auteur Bern-
hard Shaw behoort. Deze tellen wellicht
50,010 leden. Natuurlijk zijn de heeren het
niet eens over de zuiverheid hunner eigene
doch wel over de onzuiverheid van eikaars
leer. Doch de S. D. F. heeft het ia Stutgart
innerde hun het late uur, dat het tijd werd
huiswaarts te spoeden, en na nog eens met
vurigen handdruk elkander een „Qjod
zegene u" te hebben toegebeden, gingen
allen uiteen.
Op de Dellhoeve werd niet veel slaap
geuoten. De opwekkende gebeurtenissen
van den dag, de vooruitzichten voor don
dag van morgen waren te groot, dan dat
het anders zoo stille gezin de zaken als
iets gewoons kon opnemen. Charles ging
naar zijn kamer en nam zonder zich te
onfkleeden op eene kist plaats. Naast
hem lag een fraaien Bijbel, het afscheids
geschenk van tante Esther, en in zijne
hand had hij een brief van zijn onderwij
zer, vol van goeden raad voor delevens-
reis. Hij begon den brief te lezen, maar
hield op eens op, daar hij buiten ouder
zioh iets hoorde.
„Het is onze goede Rover", dacht Char
les, „die ook nog eens komt afscheid
nemen"; maar opnieuw luisterde hij, en
neen, het was niet het loopen van een
hond. Eindelijk vernam hij eene stem, die
ha'lluid fluisterend riep„Charles, slaapt
gij reeds?"
„Neen", was het antwoord, dat Charles
gaf, nadat hij het hoofd door het geopende
venster gestoken had, „maar wie is daar?"
„Ik, Robert Aroesbuyy, ik kan niet slapen,
eu ik dacht wel dat gij ook niet zoudt
kunnen slapen laat ons nog een poosje
samen pralen".
„Ik ben in een oogwenk bij u", hernam
Charles, en maakte nu een dik touw, dat
voor een der kisten bestemd was, vast, ea
liet zioh daaraan naar builen neder, om
zijn vader en zijne tante niet te storen
zoo weten in ta pikken, dat zij or 45 afge
vaardigden heeft en met de Fabians de
Britsche sectie riddert, terwijl de I. L. P.
met haar 4 afgevaardigden machteloos is.
Hat heeft den schijn alsof het in I°rland
dat nu eenige jaren, op enkele weinige pun
ten na, kalm is gebleven, weer een en al op
roer zal worden als voorheen. Het is of de
Ieren de hoop, dat zy door zich rustige bur
gers ta toonen hun eischen ingewilligd zul
len zieD, opgeven en hun heil van nieuws af
aan in schrikaarjaging en geweldpleging
gaan zoeken. John Redmond, de leider dar
parlementaire party, heeft gisterenavond in
een redevoering gezegd, dat de leren geen
kans hebben in de volgende zitting van het
Parlement een behoorlijke regeling van de
landkwestie door het Hoogerhuia.' aangeno
men te krijgen, wanneer zij in den herfst eu
in den komenden winter hun beweging niet
krachtig en dreigend temaken. Nu is het
tijd om te handelen, riep hij.
Dat handelen uit zich in al meer verstoren
van weideplaatsen. Men drijft het vee van
gehate grondbezitters van hun weilanden
en verstrooit ze heinde en ver. Dan begin
nen ook de Maanlichtere hun gevaarlijk be-
-^* s y
Woensdag op Donderdag tusschen een af-
deeling politie en wel twintig Maanlichtere
geregeld slag geleverd. Over en weer werd
er geschoten, zonder elkaar teraken Het
tragische is, dat de Ieren de liberale regee
ring, waarin warme vrienden van hen zit
ten Campbell Bannerman, Morley, Bir-
rell o. a aldus dwingen geweld tegen
hen te gebruiken en het oude verzet in Én-
geland en Schotland tegen een zelfstandi
ger Ierland veld wint.
Intussehen wordt Ierlands ellende weer
openbaar in het voortdurende afnemen van
de bevolking. Volgens de laatste statistieb
is zy in 1906 met 6235 zielen verminderd
De geborte overtrof de sierfte met 29,109,
maar door landverhuizing verloor de bevol
king 35,334 zielen. In tien jaren tyds heb
ben 154,055 Ieren hun land den rug toege
keerd. De bevolking daalde in de laatste
10 jaar van 4'/2 tot 4,3 miljoen.
België
De uitsluiting te Antwerpen is een feit.
Pas scheen hot geschil geschikt of het
voortduren der staking op de graan- en
houtbooten heeft alles weer in bet honderd
doen loopen en wat als het ergste werd ge-
1'-'-—J
Het was een sohooDe zomarna"ht, en
aan den wolkeloozen hemel schenen de
starren in volle pracht. „Charley" zeide
Robert, terwijl beiden den tuin afstapten,
„ik heb een zoo zonderlingen droom gehad,
dat ik dien niet kan vergeten. Vreemd
dat ik juist dien droom hebben moast. In
bed gekomen, bc» 1L* u.o«i tm-
rustig in slaap geraakt, en had een zoo
helderen, levendigen droom, dat ik er
wakker van werd en onmogelijk den slaap
weer vatten kon. Ik ben toen weer opge-
staau en hierheen gekomen en vond u zoo
wakker, als ik dacht dat gij wezen zoudt".
„Wat droomdet gij, Rob?'
„Wel, ik kwam juist niet om u dien
droom te vertellen, maar ik zal ham u
mededeelen, als het u genoegen kan doen.
Ik droomde, dat ik op zee was met eene
boot, die ik zelf had gemaakt. Het was
sehoon, kalm weder, en ik roeide zoo
gemakkelijk, als ware ik met mijn schuitje
in een grooten vijver geweest. Op eens
echter werd de lueht donker, een storm
stak op. en zweepte de zee zoo, dat hare
golven hemelhoog gingen. E :n dier golven
wierp mijn boot onderstboven, en ik wor
stelde met het geweldig eb ment om niet
te verdrinken. Golf bij golf ging over mijn
hoofd heen, en ik kon het niet meer uit
houden. Toen ik opeens u naar mij toe
zag zwemmen. Gij hadt een zwemboei
aaD, en bewoogt u in spijt van deD etc rui
zoo kalm en gemakkelijk, als in den stilsten
stroom. Ik schreeuwde iu mijn angst u
toe: „Charles, geef mij dien boei"! maar
gij zeiiet: „dat kan ik niet, want als ik
hem prijs gaf. zou ik zinken doch reik
mij uwe hand, en ik breDg u zwemmende
vreesd gebeurde, de uitsluiting werd afge
kondigd.
Het mosst dan ook wel een gebrekkige
ep'ossing zij a was, omdat bet begin van het
geschil bleef bestaan.
De Félération Maritime, heeft ru be
sloten .- Zoolang da graan- en houtlossers
staken, zullen geen arbeiders voor andere
schepen aangeworven worden en zullen de
bazen, zoooals het Dinsdag het geval was,
enkel werken met de vreemdelingen, door
de Fê lération Maritime aangeworven.
't Is dus het algemeen lock-oufc. E<m van
heden staat het vast dat d9 roode leiders,
door hun halsstarrige weigoiing om bij
de onderhandelingen de plaats te luimen
voor ware arbeiders en dokwerkers, een
ruim deel vau verantwoordelijkheid dragen
van al de sllswde en het onheil van dezen
toestand.
Zij hebben willen meester spelen on den
arbeid regelen in de ha*-Ten van Antwerpen,
hun voorwaarden stellen en hun eischen
doordrijven. De mislukking der stakingen
te Hamburg en te New-l ork is hun geen
voldoende les geweestzij moesten en zou
den do werkgevers de les spellen,
(jo'^erigatsten willen nu den stryd tegen
bitterend, zooals de Engelsehen zeggen,'tot
het bitter einde.
Het is diep ongelukkig, zegt het II. v. A
dat het zoover is gekomen, ongelukkig voor
onze haven, voor onze dokwerkersgezinnen
voor de neringdoeners, voor heel de bayoi-
kiDg.
Op esn vergadering der werklieden in de
zaal „Alaska" werd besloten dat de huis
vaders zich 's middags met hun trouw
boeksken naar den „Werker" zouden be
geven want de hoofdzaak blyft immers
inlijving der werklieden in 't socialistische
kamp.
Chapelle zeide dat, nu de Fédération
Maritime den oorlog tot het uiterste wil,
„Willen is kunnen" liever bersten zal dan
buigen.
Duitschlana).
Zooals men weet, is het plan ontworpen
tot verbreeding en uitdieping van het
Kaiser Wilhelm-Karaal (verbinding tus
schen Noord- en Ooslzie). Dit kanaal
heeft bijna de uiterste grens zijner pres
taties voor de zeevaar» bereikt, dat wil
zeggeD, de groote schepen behoeven jnog
aan land. Maar hoe ik poogde, ik kon uwe
hand niet grijpen telkens als ik op het
punt was, haar te vatten, kwam een golf
en sloeg mij weg. Ik voelde dat ik zonk,
toen opeens gij mij bij de haren greep en
mij op vasten wal bracht".
„Een vrep.mdn en
Rob, maar was het daarmede uit
„Neen, toen ik mijne oogen opendeed,
was ik als in een geheel nieuwe wereld,
De storm was voorbij, de zon scheen
vroolijk en van de zee was niets meer te
ïien. Een groot feest scheen bereid, en
toen ik u vroeg, wat beteekent dit alles,
was nw antwoord „Deze dag is een dag
van ieest wegens uw leven-behoud", en
terwijl ik een groot zangkoor meende te
z'en aankomen, werd ik opeens wakker.
Z-ju zjlk een droom niet iets beteekenen?"
„Ik ben g ei wijze of profejt, Rrb,
zoodat voor mij ei n droom een droom en
ook niets meer is Uw dre un is door zijn
geregeldheid en v» lkomerlv.id wel it ts
vreemds, en was ik n:et zoo droefgeestig
gestemd, ik z u lust hebtei om er eene
verklaring van te beproeven".
„Gij droefgeestig Maar ja, hef ruag mij
niet bevreemden, een afsoheid als dif, is
treurig genoeg. Weet gij, Charles, maar
het moet een geheim blijven tusschen ons
weet gij waar ik ernstig o 'er gedacht
heb; wel, oin van huis weg te loopen <n
als kajuitsjongen dieDst te ntm°n, om 7,00
u iu Australië te ontinoefert, en a*n uwe
zijde en met uw steun mijn weg door de
wereld te vinden. Maar ik kan er niet
toe besluiten. Proefgeestigheid is mij niet
vreemd, en hoe ook zouhetauderskunnei.?''
Wordt vervolgd.j
