NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No, 276. 1907,
Zaterdag 24 Augustus
21e jaargang.
CHRISTELIJK-
Het Zfonistss-Cüngres.
HISTORISeH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed..
S, X DE JONGE-VERWEST te
Goes
F. P. D'HUiJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
L. A. T*ï B O XT W
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EM VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Meer dan gewone belangstelling verdient,
in dezen tijd van congressen het achtste
Zionisten-Congres dat thans alweder tot de
geschiedenis behoort.
Een week geleden hebben we op den oor
sprong en het doel van dit congres dat een
wereldbond onder de Joden bedoelt te vor
men, gewezen.
Nu, na afloop van dit congres, zy het ons
vergund de indruk weer te geven van dit
congres, een indruk, die ganschelyk niet
idealistisch is.
Wel waren op eene in 't oog vallende
wyze, in het gebouw waar men vergaderde
de woorden te lezen Wanneer ik u vergeet
o Jeruzalem zoo vergete mijne rechterhand
zich zelfmaar op het congres zelf bleek in
plaats van dit verlangen in hoogeren zin,
meer naar een publiekrechterlijke verze
kerde woonplaats voor het Joodsche volk
te verkrijgen in Palestina. Daartoe, alzoo
sprak de voorzitter dr. Wolffsohen, richt
het Zionisme zich op de voorbereiding van
het volk en op de voorbereiding van het
land. 't Is niet een plan, haastig ineen gezet
en voor één dag. Neen, het is het resultaat
van de ervaringen en overwegingen van
vele jaren, 't Kan langzaam gaan, Gods
molens malen langzaam, maar zjj malen
goed. Het Zionisme is geen toevallige ge
dachte, niet een gril van enkele drijvers.
Het is de cirkelgang dea Joodschen volks,
ons geboden door de historische wetten.
Een der afgevaardigden, dr.Nordeau zei
wij bedoelen geen exodus voor alle Joden.
Slechts zij die onderdrukt worden be
hoeven oen veiliger woonplaats, 't Is geen
barmhartigheid als wij vragen de terugkeer
naar ons land.
Neen, het is ons recht. De groote vraag
is zullen wy een eigen volk bly ven of op
gaan in andere volken? Willen wij het
eerste, laten wij dan voortgaan in ons pogen
om den terugkeer naar Zion te bereiken.
Wie opgaan wil in het volk waaronder hij
leeft, die valt af. Een van beideZionisme
of nationale liquidatie. H6t Zionisme is
geen onbestemd verlangen. De Joden
kwestie moet doordringen tot het geweten
van alle volken, totdat de gerechtigheid zal
zijn verkregen.
Van bevoegde zijde uitgesproken is alzoo
het doel van het congres propaganda te
maken voor het denkbeeld om Palestina,
het beloofde land voor Isrel, met Joden te
bevolken. Een eigen staat met staatkundige
zelfstandigheid. Eigen nationaliteit, ook,
het meeat zelfs, voor verdrukten en ver
volgden.
Meer hooger ideaal sprak, als we het ge
heel goed hebben overzien, door dit congres
zich niet uit.
Nog steeds ziet de orthodoxe Jood im
mers met verlangen uit naar de komst van
den Messias. Het woord Zion, heeft mr.
De Pinto in de Nieuwe Courant gezegd,
drukt de culminatie uit van het Joodseh
godsdienstig begrip betreffende den tradi-
tioneelen grond.
Herstel van nationaliteit voor het ver
strooide Jodendom, staatkundige vrij
heid, samenwonend onder wijnstok en
vijgeboom dat was het door dit congres
uitgesproken verlangen van het Jodendom,
gelijk het dezer dagen in zijn represen
tanten uit heel Europa, uit Noord- en Zuid-
Amerika, zelfs uit Palestina samenkwam.
De toon van Psalm 33, het lied van hun
grooten Koning werd op dit congres even
min vernomen als de taal van hun grooten
Profeet die beloofde Alzoo zullen de vrij-
gekoobten des Heeren wederkeereD en met
gejuich tot Zion komen, en eeuwige blijd
schap zal op hun hoofd rusten, vreugde
en blijdschap zullen zij aangrijpen, treuring
en zuohting zullen wegvloeien, Jez. 5111,
of van dat andere woord van denzelfden
Profeet in hoofdstuk 27 13.
«En het zal te dien dage geschieden,
dat er met een groote bazuiu zal geblazen
worden, dan zullen die komen die in het
het land van Assur verloren zijn en de
heen gedrevenen in het land van Egypte
en zij zullen den Heere aanbidden op den
heiligen berg te Jeruzalem-
"Van hoop of verwachting naar het ver
vullen van deze profetie was geen spoor
op dit congres te ontdekken, en daarom
verdient het als historisch verschijnsel bij
het streven der volken onze aandacht, niet
a!s godsdienstig verschijnsel bij't Jodendom.
23 Augustus 1907.
Meer dan ooit wil tegenwoordig de men-
schelijke rede heerschen en alzoo den toon
aangeven op meer dan één gebied. Het
is de aloude strijd tusschen geloof en on
geloof, een kamp op leven en dood, welke
ten laatste moet uitloopen op de overwin
ning van het eerste. Het Christendom is
uit God en draagt daarom het eeuwigheids
beginsel in zich. Ondanks den strijd van
binnen en van buiten is het niet ten onder
gegaan maar vertoont het na iedere in
zinking en schijnbare nederlaag een levens
kracht, welke ieder zijner tegenstanders
met ontzag vervullen moet.
Spottend mag men op het christendom,
als op een verouderd verschijnsel neerzien,
het zelfs belasteren, toch breidt het aantal
zijner belijders zich uit onder allerlei natiën
en volken. De kerk groeit tegen de misken
ning en verdrukking in.
We laz6n ergens, hoe de welbekende,
door velen gehuldigde spotter Voltaire een
maal in ijdelen waan verklaarde, dat, waar
Jezus twaalf apostelen noodig gehad had
om het christendom te vestigen, hy, Vol
taire, alléén wel in staat was, dat christen
dom vau de aarde ta doen verdwijnen.
Vermetele gedachte.
Ea thans, ruim een eeuw na zijn dood, is
de man by het nageslacht zoo goed als ver
geten, zjjne werken prijken wellicht op de
planken van meer dan eene bibliotheek,
doch worden in allen gevalle schier van
niemand meer gelezen. En in de woning
van don man, die onder da leuze van „Ecra-
ser l'inf&me 1" zyne keurbenden opriep
tegen God en Zyn gezalfde, is een Bijbel-
depót gevestigd, dat oud en jong tracht be
kend te maken met den eenigen naam tot
zaligheid gegeven en alzoo winst te beha
len voor het koninkrijk Gods Treffende
tegenstelling alzoo.
Het ziet er voor de haveu van Antwerpen
alles behalve rooskleurig uit.
De ondernemers bjj het lossen van
schepen en de werklieden staan onver-
biddellijk tegenover elkander.
Het einde is voor 't oogenblik geweest
dat geen der werklieden die aangesloten
is bij de talrijkste werklieden-vereeniging
toegelaten wordt.
't Schijnt een feit te zijn dat het loon
te Rotterdam hooger is dan te Antwerpen,
maar de vracht naar Antwerpen is hooger.
Bij de toenemende concurrentie duift men
het havenbedrijf in Antwerpen niet hooger
belasten, want de havenbeweging klimt,
vooral in het laatste jaar, te Rotterdam
zeer veel en (e Antwerpen zeer weinig.
Rotterdam streeft Antwerpen voorbij en
komt Hamburg nabij.
De Maas, de Schelde en de Elbe vormen
de groote vastelands-heirwegen te water.
Hel Zionistenoongres is weêr afgeloopen.
Het was, hoewel de denkbeelden en opiniën
verdeeld waren, toch een congres van
eenheid naar de voorzitter bij het sluiten
opmerkte. Eén was aller streven n.l. poli
tieke actie met praotisehen arbeid totgrcnd-
slag, al moest ook de eerste worden ter
zijde gesteld als niet daar ter plaatse be-
hoorende. Met groot enthousiasme en onder
daverende toejuiching werden de slotwoor
den uitgesproken en ontvangen. "Wij zullen,
zoo sprak de voorzitter, met groote toe
wijding en volharding blij ven arbeiden voor
ons arme volk, dat slechts een keien heeft
en een wereld nog moet veroveren, opdat
het eenmaal weder rustig kunne wonen.
En terwijl de tonen wegstierven van het
weemoedige lied der hope, door de saam-
vergaderden aangeheven, ging het congres
onder groote geestdrift uiteen, velen nog
den koorzang herhalend
Neen, de hoop kan nimmer sterven,
Die ons volk houdt opgericht
Om het land weêr te beërven
Waar Jeroesjolajim ligt.
Jeruzalem.
Vreemde gevallen.
In 1538 zag men rozen in December.
In 1546 regende het van November af
in geen 16 weken, gepaard met groote
hitte.
In 1557 regende het in ons vaderland
niet van April tot Augustus.
In 1572 zag men in Januari bladeren
aan de hoornen, waarin zioh in Februari
de vogels nestelden.
Iu 1693 op 12 Februari deed een boer
in de Beemster 5 koeien en eenige jonge
beesten iu de weide, en verkocht 14 dagen
daarna 6 kop grasboter van dat vee voor
1 galden.
Ia 1723 was met primo April alles op
het veld zoo krachtig ontwikkeld, alsof
het half Mei was. Daarop volgde een
droogte, waardoor de schoonste weiden in
een dorre heide veranderd werden. Bij
Haarlem voedde men de koeien in 't land
met brood, hetgeen eveawèl maar 3 dagen
duurde. Daarna kreeg men regen, zoodat
de velden opnieuw in hunne schoonheid
pronkten de boter kocht men voor 8 en
9 gulden de 40 pond de zoetemelksche
kaas voor 7 A 8 gulden dooh het op
merkelijkste was, dat de tuinlieden van
Rijnsburg in de maand September en
October te Haarlem kwamen met aard
beziën, die uitmuntend van kleur en smaak
waren. Het vleesch en spek was in den
herfst zeer goedkoop, zoodat men het eerste
voor een hal ven stuiver het pond kocht.
In 1779 heeft het van 1 Januari tot 11
Maart niet geregend, zoodat men 70 dagen
lang droogte had.
De Paardeboon.
II.
In ons vorig artikel hebban wij gezien,
dat de paardeboonan een bodera vereischen
die heel wat voedingsstoffsn bavat en daar
om steeds voor een goede bemesting moet
gezorgd worden.
Inzonderheid hebben wij er op gewezen,
dat eene bemesting met. kali-meststoffen
niet mag achterwege blijven, zelfs niet op
zware kleigronden.
Nu wordt somtijds voor de paardeboonen
het land bemest met stalmest, waarmede
V9ak gunstige resultaten worden verkregen.
Het is echter de vraag of deze wyze van
bemesting financieel de voordeeligste is.
Stalmest is oen dure mest waarmede men
zuinig moet zijn en die men het liefst moet
bewaren voor die gewassen welke de voe
dingsstoffen in den stalmest bevat, niet
kunnen ontberen.
Dit is met de paardeboonen niet in alle
opzichten het geval.
Dit gewas kan gebruik maken van de
lucht-stikstof om in ziin behoefte aan stik
stof te voorzien, maar als alle vlinderbloe
mige gewassec, zal ook de paardeboon dan
eerst de luehtstikstof aanspreken, als
andere stikstof bronnen ontbreken.
Bemest men nu den bodem met stalmest,
dan zal de paardeboon bij voorkeur ge
bruik maken van de stikstof'uit de stalmest
waardoor de dure stikstof onvoordeelig
verbruikt; wij zouden bijna zeggen, ver
kwist wordt.
Wij voor ons, zouden liever geen stal
mest gebruiken maar liever superphosphaat
of slakkenmeel en ksïaiet geven, en voor
het eerste groeitijdperk, het hongerfijdperk,
wat chili. Geeft men de paardeboonen een
voldoende hoeveelheid kali en phosphor-
zuur, dan worden zij stikstof-hongerig ge
maakt, d.w.z. zij zullen gedwongen worden,
om een ruim gebruik te maken van de
luehtstikstof, wat iu meer dan één opzicht
voor den landman zeer voordeelig is.
Voor de behoefte aan phosphorzuur kan
men gebruik maken van superphosphaat
of slakkenmeel, de noodige kali geve men
ia deu vorm van kainiet, die men in het
najaar onderploegtmen kan evenwel
zonder gevaar voor ohloorsohade ook
wachten tot het voorjaar.
O as is meer dan één geval bekend van
een voorjaarsbemesting met kaïniet, die
goede resultaten gaf.
Voor een middelmatige oogst heeft men
op gronden, die zich in goede mestkraoht
bevinden, 500 K.G per H.A., dus 200 K.G.
per geraet noodig.
Voor grooter oogsten en op minder krach
tige gronden moet men grooter hoeveel
heid nemen.
Wij raden ieder landbouwer aan, om
in dit opzicht vergelijkende proeven te
nemen met verschillende hoeveelheden,
om zoo te weten te komen, tot welke
grens hij gaan kan, om het meeste voor
deel te genieten.
Dit kan geen bezwaar opleveren, de
kaïniet is zeer goedkoop en van verlies
door wegzakkiDg is geen sprake; wat de
paardeboon niet ten goede komt, blijft over
voor de volgende gewassen.
Behalve een zorgvuldige bewerking van
den bodem eu een gepaste bemesting, heeft
ook de keuze van het zaaizaad grooten
invloed op de grootte van den oogst.
Uit een reeks van proeven is gebleken,
dat do uitzaai van groote boonen een zeker
middel is, om de opbrengst te verhoogen.
Deze verhooging ia eensdeels te danken
aan de betera voeding dar kiemplanten,
tengevolge van da groote hoeveelheid
reservevoedsel, welke groote boonen be
vatten, anderdeels aan de erfelijkheid der
eigenschappen van het zaaizaad.
Het spreekt van zelf, dat de zaaiboonen
vrij moeten zyn van den gewonen zaad
kever (Bruehes granarius) en van den boon-
kever (Bruches rufimanus)twee vijanden,
die de waarde der boonen door hun vretery
zeer verminderen.
Een andere vijand van de paardeboon is
da bladluis, welke vaak groote verwoestin
gen aanricht en waartegen weinig te doen
ishet is zeer wenschelyk, dat het veld,
waarop men paardeboonen wil telen, niet
omringd is door houtgewas, want juist door
houtgewas begrensde velden loopen het
grootste gevaar, om door de boon en bladluis
aangetast te worden.
GEMEENTERAAD.
Goes. In de gemeenteraadsvergadering
van Donderdag onder voorzitterschap van
den heer burgemeester, waren de heeren
Kakebeeke en Jansen met kenoisgeviDg
afwezig. De notulen worden goedgekeurd.
Ingekomen zijn dankbetuigingen van M.
Slimmens voor verleende gratificatie, idem
van Aarts voor tegemoetkoming in zake
't verzetten der banken in de Meisjesschool,
idem van dhr. Boomsma dat hij zijn be
noeming in de C v. T. op het L. O aan
neemt van den Raad van Toezicht op de
Staatsspoorwegen bericht dat niet kan
worden ingegaan op een verzoek tot uit
breiding van het statioD, en bijvoeging van
een 2e klasse wachtkamer waar gerookt
mag worden. Ea van Ged. Slaten bericht
van ontvangst der motor-en rij wiel veror
dening, ea der verordening op het keuren
en slachten van vee.
Op een verzoek van L. de Jonge ora
kwijtschelding van schoolgeld voor zijn
doohter op de meisjesschool stellen B. en
W. voor afwijzend te besohikken.
De heer Lekker vraagt waarop de af
wijzing berust.
De voorzitter zegt dat de verordening
alleen het geven van restitutie toestaat bij
ziekte of overlijden.
De heer Dekker zegt dat het kind om
gezondheidsredenen de school verliet en
het hoofd dor sohool hiervan aan B. en W.
heeft kennis gegeven. Spreker heeft zieh
hiervan bij het hoofd der school vergewist.
De heer De Witt Hamer zegt dat uit
't adres van ziekte bij 't kind niet bleek.
Adressant zal, zoo hij bij zijn aanvraag
persisteert, zieh met een nieuw adres met
overlegging eener geneeskundige verkla
ring tot den Raad dienen te wenden.
De heer Dekker meent dat 't gewoonte
is, dat wanneer het Hoofd der Sohool op
de hoogte is met den grond van 't verzoek,
de restitutie wordt toegestaan. Mogelijk is
door 't lange tijdsverloop het aan B. en W.
ontgaan dat zulks geschied isde vader
heeft verzuimd 't in het adres te vermelden,
maar dat was allicht wijl 't hoofd der
sehool hst wist. Er is dus geen reden tot
afwijzing van 't verzoek.
De heer v. d. Bout erkeat dat 't stuk is
ingekomen. Er komen meerdere van der
gelijke mededeelingen, maar dit is geen
reden om elk dusdanig verzoek toe te staan.
De belanghebbende moet zelf zijn verzoek
motiveeren.
De heer Dekker acht dit misschien waar,
wanneer wij grootsteeds doen, maar eene
gewone natuurlijke behandeling is toeh
anders.
De heer Hollmann zegt dat deze rede-
neering minder opgaat. Het hoofd eener
sohool kan niet beoordeelen of een kind
om gezondheidsredenen de lessen niet meer
kan volgen. Dat moet een medicus vast
stellen in dien geest althans vat spr.
't artikel der verordening op.
Een voorstel van den heer Dekker om
op de door hem aangegeven gronden het
verzoek toe te staan wordt niet onder
steund. Hierop wordt het voorstel van
B. en W. met 10 tegen 1 stem, die van
den heer Dekker, aangenomen.
Goedgekeurd worden besluiten op aan
vragen om kwijtsohelding van belasting.
Het voorstel van dén heer Hollmann
tot aanvulling der Motor- en Rijwial-
verordeniog wordt door den heer Hollmann
ingetrokken, dewijl hij 'tquaeslieus aeht
of Ged. Staten de verorflening bij aan
neming van zijn voorstel wel zouden goed
keuren.
Vastgesteld wordt de rekenÏDgoverl906ia
ontvang f 122232,67, in uitgaaf f117451,99s.
goed slot f 4780,67s.
Aangeboden wordt de gemeentebegroo-
ting voor 1908 in ontvang en uitgaaf
f114498,62 en f262,075 onvoorzien.
Vastgesteld wordt de rekening over
1906 van het Burgerlijk Armbestuur in
ontvangst f 701 SS,755, in uitgaaf f 59019,78,
goed slot f 11168,565. Eu van het Gasthuis
ontvangst f 17859,9 Is, uitgaaf f 16229,61,
goed slot f 1630,30s.
Den heer Baning wordt op zijn verzoek,
zulks met dankbetuiging, eervol ontslag
verleend als lid van het Burgerlijk Arm
bestuur en van 't Gasthuisbestuur. Tot
onderwijzers aan de avondschool voor
ambachtslieden worden met algemeene
stemmen benoemd de heeren F. Molenaar,
F. G O. Rothuizen voor handteekenen, en
A. Kolsters voor wiskunde.
Door den slagershond «Zuid-Beveland"
is een adres ingediend, beloogende dat de
bepaling, dat in te voeren vleesoh moet
voorzien zijn van een bewijs, dat het is
goedgekeurd door een gediplomeerd veearts
voor hen haast onoverkomelijke bezwaren
met zich brengt, daar op het platte land
van Zuid-Beveland slechts twee gediplo
meerde veeartsen zijn gevestigd, en het
dus voor siegers, die op verren afstand
wonen van de standplaatsen dier veeartsen
niet doenlijk is hun vleesch te laten keuren
door een gediplomeerd veearts.
Om deze redenen verzoekt de bond de
verordening in dien geest te willen wij
zigen, dat van buiten de gemeente Goes
vleesoh kan worden ingevoerd na keuring
door den keurmeester dezer gemeente.
De keurmeester, om advies gevraagd,
adviseert tot afwijzing van dit verzoek,
daar vleesch niet voldoende gekeurd kan
worden, wanneer dit ter keuring wordt
aangeboden zonder dat daarbij de inge
wanden ter keuring worden overgelegd.
Een half geslacht rund, paard, varken
enz. waaraan de organen aan hunne na
tuurlijke heohtmiddelen zijn verbonden,
