«mm Frank, NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 255. 1907. Woensdag 3! Juli. 21e Jaargang. ACLAREN tija Jonpstijil. HISTORISCH en MAGAZIJN 'zen te koop, CHRISTELIJK- )n nieuwe bloedkoralen. LOGES BEGINSEL? blank SPER, anaten Koralen in fats voor reparaties. J van H. M. de Koningin [delft 142—143. hoopje I KstlTrers [iSE, Volderij laagte, EOOP KOOP luishoudster, ■Huishoudster Bakkersknecht ikkersknecbt VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK FEUILLETON. Garibaldi. DE JÖNGE-VERWEST, P. D'HUIJ, te Middelburg. Goes PRIJS DER ADVERTENTIËN LIT m PERS. iDELB UBG; I kilo 60 cent. Aanbevelend, 5, Noordstr., Middelburg. VAN et garantie). liteit en zonder prijsver- poord, om het snijden te Goud en Zilver wordt ]/ste koers ingeruild 90 Centen. ïoekwerk voor Nederland, W. VAN NES. Geïllus- Platen. Prijs f2 50, voor Prachtband prijs f2,90 J het uitverkocht zijn denkt dus aan tijdig aan te vragen, bij D. BOLLE, Bazaar van |eken, Hang 98 te Rotter- l ontvangst Postwissel 90 vaarop melden Mijn Jongenstijd. [lag en Donderdag Kalveren. 7 ABBAHAMSE. ensdagmiddag 1 ure Middelburg. ling Augustus, E R M A NBiggekerke. als nieuwe Kam- leen Karn- of Trek- [ALJAARS, Aagtekerke [ruikte Tilbury Tilbupytuig Irijsook afzonderlijk te ARENTZ, Westsingel terstond of met October Jandig kan optreden, bjj Andbr., Arnemuiden. Lr dadelijk of met Aug8., Iin een klein gezin, legen bij Wed. J. VAN jrsek e. met Augustus Az., Maarstraat, Zi e r ik z e e. agd tegen 1 Augustus tiende )E JAGER te Waarde. ond nog een lerskneclit ovember vast werk, bij 1, schilder, Wissenkerke. ivan stonden aan «de Kneclit kan omgaan, bij G. Tolphaartsdyjk. Jonge-Ver west - Goes, IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,026. De opgaaf van den spoordienst komt in dit nommer voor op de ge bruikelijke plaats. Wij zullen haar voortaan eiken Dinsdag opnemen. Onder dit opschrift schrijft De Stand. In toenemende mate doet zich het verschijnsel voor, dat onder onze tegen standers het pittigst element der jonge ren met 't socialisme sympathiseert, niet 't minst onder de gestudeerden. En dit niet enkel onder de studenten, maar evenzoo onder hen die de academie achter den rag hebben. Nu vindt dit voor een deel ongetwijfeld zijn verklaring in de neiging van 't jonge hart, om da „papa's'' en de „oomes" voor uit te loopen. 't Excelsior wenkt, en bij voorkeur loopt men met wie 't verst gaat mee. Aan de Universiteit maakt de radi caalste onder de hoogleeraren op meer dan één heetgebakerd student den onver- beterljjken indruk van een reactionair man. Later bekoelt die eerste overmaat van gloed dan wel, en met elke kwarteeuw verspringt de naald op den graadmeter. Van 25 op 50 jaar, en evenzoo van 50 op 75 jaar is er gemeenlijk verzwakking in het vonken en winste in bezadigdheid. Mr. Van Houten is hiervan het meest illu- stre voorbeeld. In 1871 verheerlyker der Commune te Parijs iD de Tweede Kamer, en nu als te star reactionair zelfs uit de Eerste Kamer verwijderd. Maar welk aandeel in deze sympathie voor het socialisme ook op rekening van het jonge vuur worde gesteld, het dwepen, aan jonger jaren eigen, verklaart het ver schijnsel toch allerminst geheelen ver klaart vooral niet het opmerkelijk feit, dat zoo telkens juist de geesten van die peren zin door het socialisme bekoord worden. Met name dit laatste kan zijn ver klaring slechts daarin vinden, dat het so cialisme zelf dieper gaat, en bezit wat de overige liberalistische groepen zoo kennelijk missen een absoluut be- Dit komt niet uit bij de stembus. De overgroote meerderheid van wie socialis tisch stemmen, zijn wat de apostel noemde „klagers over hun staat", kiezers in dienst van 't publiek of van particulieren die Italië heeft op 4 Juli het feit herdacht, dat Garibaldi vóór 100 jaar geboren werd. En daar vele ouderen van dagen hem nog gekend hebben en zijn naam indertijd door heel de weield heeft geklonken, willen wij nog eenige oogenblikken stilstaan bij bet leven van een maD, die niet veel meer is geweest dan een geniaal avonturier, maar wiens roem toch in de geschiedenis zal blijven leven. Onder de groote veldheeren mag Gari baldi niet worden genoemd. Hij was meer tacticus dan strateeg, meer een dapper held, dan een beleidvol legeraanvoerder. Voor den eigenlijken geregelden grooten oorlog en de aanvoering van geregelde troepen was hij vrijwel ODgesehikt. Dat bleek in 1870, toen hij op zijn ouden dag zijne diensten aanbood aan Frankrijk en in de buurt van Dyon tegen de Pruisen streed. Iets van beteekenis heeft hij t en niet uilgerioht, maar hij was een meester in de guerilla, den zooge- naamden kleinen krijg. Vol moed, zelf verloochening en meesleepend vuur, altjjd de eerste in het gevaar en de laatste bij den terugtocht, door zijn manschappen op de handen gedragen, was hij een geboren aanvoerder van vrij-korpsen, zooals vroe ger Maarten Schenk in Nederland, Mind in Spanje en Lutzuw in Duitschland ge weest waren. Zijn soldaten noemden hem •den rooden duivel, omdat de Garibaldia- men in rood hemd en grijze broek waren geklped en terecht is hij ook wel de Cid opslag van inkomen verlangen. Aan alle deze ontevredenen spiegelt de sociaal democratische propagandist op meetings of bij de huizen gouden bergen voor. En dan stemt de belezen kiezer voor den sociaal-democraat, zonder iets van de the orie of van het beginsel der sociaal democraten te begrepen. Maar op de fijne koppen onder de jon gere liberalisten heeft dat beginsel wel vat, te meer daar ze by den liberalen grootvader of bij den vrijzinnigen papa, op kondschap uitgegaan, er nooit achter kondén komen, wat dan toch eigen lijk het wezenlijke, het heusche beginsel?an deze oudere liberalistische groepen was. Telkens en telkens is aan de groep van Tydeman, ven Borgesius en van Drucker gevraagd Poneer dan toch uw beginsel Dat is gevraagd in de Staten-Generaal, in de dagbladpers, op meetings, in maand schriften, in gesprekken. En dan kwamen er wel woordeD, en ook wel eeD spel met woorden, maar 't eigenlijke beginsel kwam nooit. Het heette dan Ons beginsel is de vrij heid Maar natuurlijk was dit alzoo met restrictie bedoeld werd het bloot negatief tegenover dwang of privilegie genomen en bleef het puur formeel. Het was nega tieve leiddraad voor bestuursregeling. In de «Aurore" bulderde Clemenoeau eerst tegen allen politiedwang, en straks als Mi nister treedt hij forsoher tegen elke woe ling op dan Waldeck Rousseau ooit deed. Een beginsel moet dan toch iets zijn, waarmee iets begint, waaruit iets opkomt, uit wordt, uit groeit, en waaruit ge, om dat er het leven uit opkomt, u het leven verklaren kunt. Nu kan hoogstens gezegd, dat de Libe ralisten zulk een genereerend beginsel ne gatief belijdeD in hun onverzoenlijken cle- ricalenhaat. Hiermee toch verzetten ze zioh mordicus tegen elke poging om als beginsel van alle leven, en dus ook van het politieke en sooiale leveD, den Schep per van hemel en aarde te erkennen. Im mers al blijven ze ook hier bijna altoos bij de negatie staan, door te zeggen geen dienst van God in de politiek, noodgedron gen hebben ze op dit pas dan toeh den mensch tegen God overgesteld, en in zoo verre kan men zeggen, dat ze in den men- schelijken wil het beginsel poneeren, waaruit van Italië geheeten. Een Fransohman vergeleek hem eens met de Italiaaesehe Condottieri der mid deneeuwen, maar de vergelijking is minder juist. Garibaldi heeft zijne diensten Dooit verkooht. Voor geld heeft hij nooit ge vochten. Een aanvoerder van huurtroe pen is hij nooit geweest. Eigen eer en grootheid heeft hij ook nooit gezocht. Een staatsgreep ten eigen bate heeft hij nooit beraamd, terwijl tal van Condottieri zieh zelf, met behulp hunner huurlingen, een troon hebben weten te veroveren. Veel roem heeft Garibaldi geoogst door de overwinningen, die hij bij Palestrina en Vellentri op de Napolitanen bevocht. Later versloeg hij ook de Pauselijke troepen bij Monteroxondo, maar zijn groot ste wapenfeit was de verovering van Napels en Sicilië met een handvol manschappen. Het was 1859. Napoleon III had de Oostenrijkers bij Magenta en Solferino geslagen, maar om politieke redenen zijn overwinning niet vervolgd. De vrede van Villa-Franca liet Italië sleohts half bevrijd aan haar lot over en bond Victor Emanuel zelfs eenigszins de banden. Elke aanval bijv. op den Pause- iijken Staat was hem absoluut verboden. Toen besloot Garibaldi tot een tocht naar Sicilië en Napels. Zuid-ltalië moe3t zich bij Noord-Italië voegen. Schijnbaar deed Victor Emanuel niet mee, maar zijn Mi nister Cavour begunstigde Garibaldi in het geheim. Anders had diens expeditie niet van Genua uit kunnen vertrekken. Met nauwelijks 1000 man landde Garibaldi op de kust van Sicilië, maar duizenden voegden UITGAVE DER FIRMA EN VAN de staat en het sociale leven moet opkomen. «Niet uit den wil van God", sloot van zelf de belijdenis in «maar wel uit den wil des menschen. Dit kwam in de tegenstel ling van Humaniteit tegenover Christendom dan ook tot uitdrukking. Doch ook hiermee kwam de Liberalist geen stap verder. Immers de meneeh zelf is een samengesteld wezen. Hij is lichaam en ziel. De vraag naar het eigenlijke ab solute beginsel keerde alzoo aanstonds terug Wat heerscht? Is de geest het beginsel van de stof oftewel de stof het beginsel van den geest Eerst zóó komt ge toe aan de principi- eele vraag. Eerst zoo nadert ge het be ginsel, dat beginsel waarin alles zijn begin, de wording van zijn aanzijn, zijn kraohts- bron en zijn determinanten vindt. Hieraan nu toegekomen belijden de chr. partyen eenparig, dat de geest het beginsel van de stof is, dat de ziel het lichaam moet beheerschen, en dat uit God, die zelf Geest, de Vader der geesten is, al wat aanzijn heeft, moet worden verklaard. En even beslist nam de socialist hier positieAlle geestelijke verschijnselen vinden hun oorsprong en hun determinatie in de stoffelijke bestaanswijs". Keligie, zede lijkheid, wetenschap, smaak voor kunst, het vindt alles zijn bepaling in de stoffelijke en sociale gesteldheden. Zoowel bij de Christelijke partijen als bij de socialisten, is alzoo een primordiaal be ginsel tot heerschappij gekomen, waaruit alles afgeleid, alles verklaard wordt en dat aan alles richtsnoer geeft. En tusschen die beide in slingeren en zwiepen de oud-libe ralen, de unie-liberalen en de vrijzinnig- democraten, niet wetende waar het alles heen moet. Negatief de vrijheidsmuts met allerlei cocardes en „dusgenaamde" beginselen ge sierd, maar zonder één positief, absoluut beginsel in het hart. Tegen de clericalen, tegen protectie, tegen inmenging van de religie in de staatkunde. Tegen, tegen, tegen. Altoos negatief. Maar nooit een positief beginsel, waaruit alle leven, ook het politieke en sociale leven, metterdaad begint, opkomt, voortgaat en zijn volmaking zoekt. Hierover zijn nu de ouderen heen. Ze denken niet meer aan de diepte onder den bodem van hun scheepken. Hun scheepken zieh gaandeweg bij hem en in nauwelijks drie maanden had hij zijn doel bereikt. Merkwaardig is het, dat de oude ge schiedenis ons een volkomen tegenhanger van dien tooht oplevert. Een machtig tiran van Syracuse is in 357 voor Christus van zijn troon gejaagd door een kroonpreten dent, die ook slechts met een handvol soldaten in Sicilië landde, maar gaandeweg zijn leger tot een groote overmacht zag aanzwellen. Een staatsman is Garibaldi nooit ge weest. In de politiek was hij een kind en een speelbal van Mazzini, Crispi en tal van andere meer handige menschenken- ners, die hem omringden en gebruikten. Meer dan eens is hij afgevaardigde ge weest, zoowel in Italië als in Frankrijk na 1870, maar veel van beteekenis heeft hij op dat gebied niet uitgericht. Evenals Victor Emanuel had hij meer moed dan verstand, maar het mag tot zijn eer worden gezegd, dat hij dat zelf ook best heeft begrepen. Eerzucht om een staatkun dige rol te spelen heeft hij dan ook nooit gehad: Toen hjj Napels en Sicilië had veroverd, gaf hij beide landen aan Victor Emanuel over, ofschoon het hem, den vurigen repu blikein, moeite kostte plaats te maken voor een monarch. Met de republiek heeft hij altjjd gedweept. Zoowel in Zuid-Amerika, als in Italië en in Frankrijk heeft hij gevochten voor de repu- blikeinsche idee. Hy droomde zelfs eens van eene drijvende republiek. Al de repu blikeinen die nergens hun ideaal konden vinden, wilde hij op ééne vloot vereenigen. Op zee zouden zij ten minste vrij zijn, maar van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. is hun een en al, en in dat scheepken ver kneuteren ze zich. En ook schikken zich hierin de opper- vlakkigen onder de jongeren bij hen. Voor deze steekt in 't examen en in den meester titel al hun wijsheid. Maar het pittiger element onder hun jonger geslacht voelt een leemte, laat over boord het dieplood naar den bodem zinken, en merkt dat de beslissing over het zijn en het denken, niet aan boord van het liberalis tisch scheepken, maar daaronder en daar buiten moet liggen. En dan van tweeën één. Dan komen ze óf tot da conclusie, dat do geest de stof, en alzoo de Vader der geesten heel den kosmos beheerscht, en sluiten zich aan bij de Christelijke partijen. Of te wel, ze vinden de determinanten voor den geest in 't stoffelyke,maar kunnen dan ook met 't halfbakken liberalisme geen vrede meer hebben en gaan schuilen in de tente der sociaal-democratie. tiet Driemanschap. Daar de nu vóór een oogenblik beslechte strijd straks opnieuw begint, is het zaak er op te letten, onder welke aanvoering de macht stond, die op ons aanviel om de Christelijke partijen te verpletleren. Die aanvoering werd, gelijk men weet, gevormd door het driemanschap Borgesius, Tydeman, Marchant. Wel las men een tijd geleden een bericht, dat inr. Drueker in een provinciaal comité van de drie groepen had plaats genomen, maar voor 't front traden te Gorkom tijdens de groote meeting de eerstgenoemde drie heeren op. Dat er nu onder deze drie geen politieke Von Todleben of Van Moltke schuilt, zal 't driemanschap zelf grif toegeven. Staats lieden van hoogeren rang zijn deze drie heeren niet. Maar toeh zien we er gevaar in, zoo onder ons de hebbelijkheid mocht veldwinnen, om over deze heeren heen te loopen, als had men ternauwernood met hen te rekenen. Dit zou zijn onzen vijand te licht te tellen, en deze misgreep straft zich altoos. Men vergete niet, dat deze heeren met hun drieën zijn, eu dat de een den ander kan aanvullen. Wat de één mist, draagt dergelijke illusiën bewijzen zijn kinderlijk inzicht op politiek gebied. Zyn voortdurende strijd tegen den paus is ook eene politieke fout geweest. Hij wist en had in elk geval moeten begrijpen, dat Victor Emanuel en Cavour hem daarbij on mogelijk konden laten begaan. Aan de vriendschap van Frankrijk was hun alles gelegen. Zonder Napoleon III konden zjj zich niet staande houden en deze zou geen aanval op den Paus ooit hebben geduld. Toen dan ook Garibaldi.ezijn plan doorzette en in 1862 een aanval op Rome beproefde, moest Victor Emanuel zelf, op aandraDg van Napoleon III, een leger tegen hem uitzen den, dat Garibaldi bij Asprom'onte versloeg en gevangen nam. Hat persoonlijk karakter van Garibaldi was achtenswaardig. Heel zijn leven is hij een kampioen geweest voor de rechten der verdrukten. Hij was niet alleen moedig, maar ook edelmoedig, onbaatzuchtig en eerlijk. Zich zelf heeft hy nooit gezocht en vooral voor zijn eerste Vrouw, Anita, die hy in Zuid-Amerika had gevonden, is by een uit stekend echtgenoot geweest Zij deelde dan ook al zyne gevaren' totdat zy ten slotte op een hunner zwerftochten bezweek. Als financier heeft Garibaldi nooit veel succes gehad. Zijn omrustig leven liet hem niet toe zioh behoorlijk aan geldzaken te wijden. Hij heeft dan ook allerhande zaken bij de hand mosten nemen om voor zich en de zijnen het onderhoud te verwerven In Marseille gaf hij onderwijs in de wis kunde, in New-York was hij kaarsenfabri kant, in Zuid-Amerika kaper-kapitein, in Italië koopvaardij-kapitein, in California de ander aan. Ze vormen saam een soort eenheid. Mr. Tydeman vertegenwoordigt al de stroeve, hooge deftigheid van de liberalen uit de tweede helft der vorige eeuw. Bij hem is de uitwendige,zichzelf beheersohende kalmte, ook al verraadt blik en woordkeus niet zelden de felheid van den afkeer dien hij aan de Christelijke partijen toedraagt. Persoonlijk is die afkeer niet. De haat tegen «de fijnen" is hem een erfstuk, dat hij in den door hem aanvaarden boedel der Liberalen uit een vroegere periode gevon den heeft. Hij zou achten de tradiliën zijner beste voorgangers te verloochenen, indien hij op dit punt toegaf. Te Gorkum sprong 't dan ook in het oog, hoe hij veel scherper dan de heeren Borgesius en Merchant zich in dezen boozen toon hooren liet. Waar ooit inspiratie van hem uitgaat, zal 't altoos inspiratie iri dien geest zijn. Het is de Kappeyne-pretentie die in hem Baleeft, en die uit hem spreekt met overtuiging, talent en taaie vasthoudendheid. Juist alzoo de man om in een oogenblik van vertsagen gelijk nu, het schier gebluschte vuur weer aan te blazen, en de nu ingedrukte veer nogmaals te doen opspringen. Een heel andere figuur is de heer Goeman Borgesius,dien men wel eens,en niet geheel ten onrechte, een lichamelijk en geestelijk perpetuum mobile heeft genoemd. Wie hem uit zyn Kamerbank of op een meeting spre ken hoorde, zag niet alleen het hoofd zelf, maar van dat hoofd oog en lippen, en onder die lippen heel 't lichaam met armen en handen, en tot de voeten toe, in gestadige bewegiDg. En wie hom in zijn geestelijken en politieken gedachtengang gevolgd heeft, moet wel erkennen, dat lichaam en geest bij dezen politicus in volkomen harmonie leven. Altoos trillen, steeds slingeren en wisselen. Het typische tegenbeeld van het semper idem. Een kleur verschietend po litiek gedoe. Juist dus datgene wat mr. Tydeman zoo ten eenenmale mist. W at bij hem stroef heid is, is bij Borgesius enkel soepelheid. Mr.Tydeman zingt ééuaria,altoos dezelfde. Mr. Goeman Borgesius heeft op eiken vin ger een andere deun. Maar juist hiermee hangt by den laatste saam zyn ongelooflijke vaardigheid van aanpassing aan de toe standen. Iets bijna cameleontisch. Men heeft van zijn slimheid, een enkele zelfs goudzoeker en op zyn geliefd Caprera land bouwer en veeteler. Hy schreef ook romans die echter niet veel waard waren. Garibaldi is, evenmin als De Ruyter en zooveel andere groote mannen, een voor beeld geweest van vroegrijpheid. Zyn grootste daden vallen in 1859,toen hij reed3 52 jaar was en kort voor 1848 had niemand iets bijzonders in hem gezien, hoewel geest en lichaam in zuidelijke landen veel vroeger rijpen. Garibaldi is een nieuw bewijs, dat groote mannen niet altijd een voordeel zyn voor hun land. Na de verovering van Napels en Sicilië heeft Garibaldi aan Italië niets dan moeite veroorzaakt. Ter wille van hetgeen ihjj had gedaan werd hy steeds met zacht heid bejegend, maar was hij toen van het tooneel verdwenen, dan zou dat voor Italië veel beter zyn geweest. Wij zagen reeds, hoe Victor Emanuel in 1862 hem door zyn eigen soldaten moest laten bestrijden en in 1867 versloegen de Franschen hem geheel bij Montana, nadat hij een nieuwen dollemans-aanval op Rome had gewaagk. Do Chassepot-geweren zijn toen veor het eerst op Garibaldianen be proefd. De bewondering voor groote mannen kan dus niet altijd onverdeeld zyn. Hier is het ook niet alles goud, wat er blinkt. Het kwaad, dat zy stichten, moet worden afge trokken van het waarlijk goede, dat zy hebben tot stand gebracht en slechts van het batig slot, dat dan overblijft, haDgt de plaats af, die zij blijvend in de geschiedenis innemen. V. (Nederlander.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1