No. 252
1907
NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Zaterdag 27 Juli.
21e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISeH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, J. DE JQNGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Eene historische novelle uit de
jeugd van minister Guizot.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Tez-uLg-grarLgf
Als de beschuldiging zich telkens her
haalt dan is er ook reden om telkens weer
de verdediging te beginnen.
Telkens in nieuwe vormen enmetnieuwe
exempelen wordt het oude verkondigd, en
dat oude is het privilegie dat de linker
zijde voor den vooruitgang ijvert en dat
de rechterzijde tot den teruggang neigt.
Een paar voorbeelden mogen het onmoge
lijke of het oppervlakkige van deze meening
verduidelijken.
Een voorbeeld uit het binnen- en een
uit het buitenland.
Een van de krachtigste bewijzen voor
den teruggang naar de dagen zonder vrij
heid, ontleend aan het militaire leven,
wordt wel genoemd het verbieden van
sommige bladen in de kazernes of op de
schepen onzer vloot.
Voor velen is dat, en voor anderen
schijnt het een aantasten van de vrijheid
van denken en van spreken.
Maar men vergeet, dat de vrijheid van
denken niet insluit het recht om door op
ruiende taal het gezag te ondermijnen, en
dat bladen die dit rechtstreeks of zijdelings
doen op dezelfde lijn staan met 'n vechters
baas ot een aanrander van anderer vrijheid,
die door de autoriteiten behoort geweerd
te worden.
Leger en vloot staat in dat opzicht niet
gelijk met de vrjje maatsohappij. Daar
mag ieder, behoudens den eerbied aan de
wet versohnldigd, zeggen wat hij wil.
Zondigt hij tegen de wet dan is hij straf
baar voor den rechter.
Op de vloot en in het leger staat het
niet alzoo. Daar is dienst en is men niet
vrij om te zeggen wat men wil.
De kracht van leger en vloot schuilt in
eendracht, in gemeenschappelijk optreden.
Daar eisoht de dienst dat men op hetzelfde
oogenblik ook hetzelfde doet en dus zioh
onderwerpe aan het commando. Krijgs
dienst en gehoorzaamheid behooren bij
elkander. Het is eene is zonder het andere
onmogelijk.
En nu zou eisoh der vrijheid moeten zijn
dat men dit gemeenschappelijk optreden
onmogelijk maakt door ieders persoonlijke
meening op den voorgrond te stellen en
H)
FEUILLETON.
Hij begaf zioh naar de anderen en on
derhield zioh met henintussehen zooht
Pauline hare oude meid op, die Laura's
bedienden behulpzaam was en verwijderde
zioh in alle stilte. Een half uur later ver
namen George en Laura dat zij naar huis
was gegaan.
De meeste gasten waren reeds weder
vertrokken, toen de heer Francois Guizot
zioh bij de familie neerzette om nog een
poosje reeht vertrouwelijk te keuvelen.
„Welnu", zeide René, «mijnheer de
reotor, hoe bevalt u mejuffrouw
Zijne moeder legde eohter hare hand
op zijn mond, en sprak„Wij wilden wel
eerst eens hooren wat gij van deze dame
zegt, vóór gij haar naam weet, mijnheer
Guizot
De heer Guizot stemde toe, dat hij nooit
eene lievere dame ontmoet had, en dat als
zij eene fout mocht hebben deze hierin
bestond, dat zij overgevoelig was, „want",
zeide hij, „ik zag haar tranen storten bij
het verhaal, dat ik haar deed, van eene
arme vrouw, die ik eens geholpen heb".'
„Dat wil ik wel gelooven'', riep René,
„mijnheer GuizotDat wil ik wel gelooven,
dat zei sohreideEn geen wonder 1 want
zij was zelve de persoon, die gij geholpen
hebt. ;lk stond niet zoover van u af, dat
ik uw verhaal wel gedeeltelijk kon verr
nemen. Zij is de schrijfster van het Maan
dagsoverzicht 1"
Terwijl de moeder René bestrafte, dat
hij den luistervink gespeeld had, stond
Laya op, eo verliet de kamer met snelle
alzoo gemeenschappelijk handelenonmoge-
lijk te makeD
Als men eerst uitmaakt dat „dienen"
onnoodig, schadelijk zelfs is, dat ver
dediging van het vaderland eigenlijk ver
loopt in verdediging van het kapitalisme,
of voor het minst onmogelijk en zonder
eenig nut is, dan komt men van zelf tot
de leer dat, deze meening, vooral in dagen
dat een vredesconferentie zetelt, ook mag
verkondigt worden op de vloot of in het
leger.
Voorzeker ook de meening dat er geen
leger en geen vloot behoorde te z\jn is er
eene. En ieder die deze overtuiging is toe
gedaan, mag daarvoor ijveren, maar op de
vriie markt.
Op de publieke opinie mag men werken.
Dat kan geschieden met eerbiediging van
de bestaande orde. Lukt het door zedelijke
middelen de overtuiging te vestigen dat het
behoud van leger en vloot onredelijk is,
welnu dan is het pleit gewonnen door op
bouw en niet door afbreken.
Wie ter wereld zal meenen dat dynamiet-
patronen de beste middelen zijn om een uit
gewoond huis op te bouwen Wie ter
wereld zal in plaats van aan het dak begin
nen niet aan de fondamenten af te breken
Is het teruggang, is het inperking van
vrijheid, als zij die daartoe geroepen zijn,
dat verbieden?
Een tweede voorbeeld van een verkeerd
begrip omtrent teruggang, ditmaal uit het
buitenland.
Voor de tweede maal is de Russische
Doema (volksvertegenwoordiging) ontbon
den. De reactie zegeviert opnieuw, zegt
men in de pers der linkerzijde.
Verbeeldt u dat onder de leden onzer
volksvertegenwoordiging een samenzwe
ring ontdekt werd tegen de regeering of
tegen het leven van Hare Majesteit de
Koningin Zou een volksvertegenwoordi
ging met zulke ontbindende elementen in
zich, in naam der vrijheid moeten bljjven
bestaan
Een deel van het reusachtige Russische
ryk waar het volk nog niet rgp schijnt voor
het parlementaire stelsel of aangetast door
de revolutionaire beweging, zal voorloopig
bij de verkiezing worden uitgesloten. Re
actie alweer, zegt men.
schreden. Hij kon geen komedie spelen
in tegenwoordigheid van dezen gelukkigen
mededinger. Hij had Pauline zoo trouw
en hartelijk lief, dat hij met genoegen
hoorde, dat zij niet gehuicheld had, moar
wat haar betrofal zijne hoop was
nu afgesneden, om haar ooit de zijne te
zien worden.
Ook Francois Guizot sprong op bij het
hooren van wat de knaap vertelde. „Dwaas,
die ik ben!" riep hij. „Wat zal dat meisje
wel van mij denken Nu moet zij toch
wel gelooven, dat ik de ijdelheid zelve
ben, door haar op zoo onkiesohe wijze
aan haar verstand te brengen, dat ik haar
heb bijgestaan. Zij had nooit willen ge
looven, dat ik haar niet kende
Laura was niet bijzonder vriendelijk
gestemd, toen zij bemerkte, dat zij zelve
door het aanleggen dezer partij de oorzaak
geworden was, dat haar veelgeliefde broe
der nu voor goed Pauline verloren had.
Maar het was gesohied, en zij had nu
medelijden met den heer Guizot, waar zij
bemerkte, hoe vurig hij dat meisje beminde.
„Houd u bedaard", zeide zij, „mijnheer
Guizot, het meisje wist, dat gij haar niet
kendetGij behoeft slechts tot haar te
gaan en alles zal zioh wel schikken".
„Gelooft gij dat?" vroeg Guizot. „Och,
doe dan een goed woordje voor mij bij
George Laya, dat hij mij morgen bij haar
introduceert. Ik zal er hem altijd dankbaar
voor wezen".
„Gjj verlangt te veel van hem, mijnheer.
Laat u door ieder ander bij Pauline ihtro-
duoeeren, maar niet door hem I"
Een enkele blik op het gelaat der goede
mevrouw verried aan Guizot alles. Hij
streed een heftigen kamp met ziehzelven,
waarin niemand sprak. Eindelijk begon
Maar men vergeet dat de persoonlijke
regeering in Rusland nog geen plaats ge
maakt heeft voor een constitutioneele, dat
men daar in dien half Aziatischen Staat leeft
in een tijdperk van overgang dat het wisse
len van het vorig regime met 't toekomende
nog van zeer jonge dagteekening is. Nog
slechts een halve eeuw ligt er tusschen het
afschaffen van de lijfeigenschap en den
Krimoorlog en dat men niet dan langzamer
hand ook daar zal kunnen komen tot nieuwe
toestanden.
Reactie! roept men bij iederen maatregel
die het roekeloos bedrijf van afbreken van
het bestaande, zonder bouwplan, alleen om
af te breken, in den weg treedt.
Revolutie noemt de antirevolutionair zoo
danig bedrijf, en hij komt pleiten voor
reformatie.
Reformatie: is het bestaande, naar een
vast, deugdelijk plan verbeteren, en dan
niet alles tegelijk, omdat men toch een dak
boven zijn hoofd moet houden, maar gelei
delijk zonder schokken of stooten. Eerst 't
eene en dan het andere.
26 Juli 1907.
Onder de' belangstellende gasten dis
Dinsdag de opening van het zeekanaal van
Brugge bijwoonden, behoorde ook de Com
missaris der Koningin als hoofd der gena-
buurde provincie.
Het oude Brugge, de bloeiende Hanze
stad in den Bourgondischen tijd, de stad
die van alle Noord- en Zuid-Nederlandscha
steden het best haar typisch verleden heeft
bewaard, is nu, na eeuwen, door de verzan
ding van het Zwin, van de zee afgesloten te
zijn geweest,nu langs de tegenovergestelde
zijde weder met de zee verbonden.
De hoop is levendig dat Brugge uit haar
eeuwenlangen slaap, door dezen nieuwen
verkeersweg zal opgewekt, en dat de stad
op welks marktplein de Halletoren en de
standbeelden van Breidel en de Koninck,
het Vlaamsche leven in de Middeleeuwen
verkondigen, ook zal kunnen deelnemen aan
het moderne leven van onzen tijd.
Naast het hospitaal St. Jan en de St. Sau-
veur en het station in kloostervorm droomt
men zich entrepot's en elevators.
hij met gedempte stem „Mevrouw, ik wil
en ik mag er niet aan denken, mijn vriend
Laya (in den weg te staan. Ik smeek u,
vertel hem niets van wal ik mij liet ont
vallen. Hij is de gelukkige bezPier van
Paulines hart, geen woord, geen blik van
mij zal hem storen".
Hij drukte Laura de hand en wilde gaan,
terwijl deze hem toesprak: „Gij zijtedel
moedig, ik dank u. Maar ik vrees, dat
het offer nutteloos wezen zal".
XII.
een nacht en een dag, die voor laya
heel ivat in hadden.
Laura begaf zich vóór zij naar bed ging
nog naar de kamer van haar broeder.
Maar zij vond die gesloten, en ook op haar
herhaald kloppen opende hij niet. Des
anderen morgens als hij aan het ontbijt
kwam, zag hij er allerellendigst uit, en'
I zijne zuster begreep terstond, dat hij den
ganschen nacht geen oog had toegedaan,
i „Lieve George" zeide zij, „gij hebt geen
vijf minuten geslapen, ontkenhetmaarniet."
„Ik wil het niet ontkennen, of meent gij
dat het verlies mijner Pauline mij geen
slapelooze nacht waard is P"
„O gij zijt jaloersoh op Guizot, nu merk
ik het. Maar gij hebt van hem niets te
vreezen, broertje. Die man heeft zulk een
edel hart, dat hij dadelijk afstand van het
meisje deed, toen hij hoorde, dat gij haar
zoo vurig begeerdet".
En nu vertelde Laura alles wat er
voorgevallen was. George Laya vertelde
niets van zijne plannen, maar ging zioh
onmiddellijk kleedeD, en bracht Pauline
een bezoek.
Hij vond haar in een armstoel gezeten,
ook al bleek en droevig gestemd. Zij
Zooals het gaat met alle dingen, zoo
gaat het ook met de Kermis.
Er is groei in, er is verandering, er i3
voor- of achteruitgang.
Treuriger beeld van achteruitgang als
onze Zeeuwsche kermissen aanbieden is
moeilijk denkbaar.
Een enkele caroussel, wat kramen of
kraampjes en enkele draaiorgels.
Daartoe bepaalde zioh de Ylisaingsohe
kermis, die geëindigd is, en daartoe bepaalt
zich de Middelburgsohe, die begint, en zal
zioh de Goesohe bepalen die straks komt.
Waarlijk wie ook maar eenige smaak
of gevoel voor wat schoon is en rein gaat
onopgemerkt voorbij.
Eerst een kerkmis ter eere van don
patroon der kerk, later kermis met al haar
uitspattingen, nu Kermisse d'été (zomerfeest)
straks World's fair.
't Wordt er niet beter op, maar't wordt
tooh anders.
De vrijzinnige pers maakt zioh druk met
tweeërlei beschouwingen van antirevoluti
onaire zijde, door antirevolutionairen over
het arbeidscontract in de Eerste Kamer
ter beste gegeven.
De eerste is van den heer Woltjer.
De groote werkgevers en de groote
massa der werklieden, zoo sprak deze afge
vaardigde van Zuid-Holland, zullen zioh
wel redden, maar de kleine patroon zal
door de aanneming van dit wetsontwerp
in de grootste moeilijkheden komen, omdat
het oor hem uiterst moeilijk zijn zal om
wat dit wetsontwerp hem oplegt weder
terug te halen uit zijn winst.
En de heer Hovy zeide over hetzelfde
arbeidseontraet het volgende
Ik denk hier aan tal van kleine werk
gevers, die slechts weinige arbeiders in hun
dienst hebben, en die, juist omdat ze aan
geen wettelijke bepalingen gebonden zijn,
vaak hoogst willekeurig handelen tegen
over hun werklieden, wat vaak uitkomt
in het wegzenden zonder gegronde oorzaak,
dikwijls ca langdurige diensten van hen
genoten te hebben, zonder pensioen, mis
schien ook wel zonder getuigschrift, zonder
billijken opzeggingstermijn, het opleggen
van willekeurige boeten enz.
In elk geval de willekeur viert daar
nog hoogtij, i
bloosdebij zijn binnentreden. Hij begon maar
dadelijk met de deur in het huis te vallen.
„Pauline, vergeef mij, dat ik mij nogmaals
aan u voorstel met eene vraag, die gij
reeds eenmaal 'ontkennend beantwoord
hebt. Gij weet, dat ik u liefheb en hoezeer
ik u liefheb. Ik verlang Diet van u, dat
gij datzelfde voor mij gevoelt als het u
niet mogelijk is. Eaar wanneer dat rustige,
vreedzame leven hetwelk wij tot dusverre
in het huis mijner zuster hebben geleid u
gelukkig kan maken, wordt dan mijne
vrouw en Laura's zuster. O, straf mij er
mijn gansohe leven niet voor, dat ik eens
een paar dwaze woorden gesproken heb.
Pauline, wijs mij niet af!''
„O, George Laya Hoe kunt gij mij toch
zoo kwellen. Hadt gij u toeh de herhaling
van mijn antwoord gespaard. Ik moet
bekennen, dat ik mij gewend had aan dien
liefelijken emgang in uw huis, en ook
meende, dat het nog mogelijk ware op
den duur mij geheel aan u over te geven,
daar ik u o zoo hoog aoht. Maar helaas
ik kan het nu niet meer. Mijn hart verbiedt
het mij. Ik mag u niet ongelukkig maken.
Betreur mij, wantik ben zeer ongelukkig I"
De reusachtige Laya zonk in zijn stoel
alsof een adder hem gestoken had. Pauline
stond bij hem ale een aangeklaagde voor
haar rechter. Zij kon zioh niet bij hem
verontschuldigen, zij kon hem niet troosten.
Zij gevoelde alleeD, dat zij ondankbaar
was jegens haar besten vriend.
Hij stond op, boog zioh en ging uit.
Voor de deur nam hij een huurkoets naar
het Bois de Boulogne. Hij moest in de
eenzaamheid' wezen. Ach, de arme man
had geen geloof en geen hope, en daarom
niets dan deze aardsehe liefde, en het ver
lies daarvan deed hem alles derven. Tooh
Voor u een ander, ja tien anderen. Ik
ben de baas en doe wat ik wil, hoe vaak
hoort men dat niet. Hoe dikwijls heb ik
niet in mijn ziel eene mijns inziens billijke
verontwaardiging voelen opkomen wanneer
dergelijke harde en onbillijke handelingen
mij ter oore kwamen. Daarom wenseh ik
den tegenwoordigen toestand niet besten
digd te zien.
Deze twee tegenover elkander gestelde
uitingen moeten aan de vrijzinnige pers
nu het bewijs leveren dat het geopen
baarde woord onmogelijk richtsnoer kan
wezen op politiek en sociaal gebied.
Hoe is het mogelijk op die wijze te
conoludeeren.
Twee mensehen grijpen een verschijnsel
uit de levenservaring en bezien het van ver
schillende zijden. Naarmate men het leven
van die twee zijden aanziet, vertoont het
een ander beeld, gelijk van zelf spreekt.
Naast de worstelende patroon, de hard
vochtige, zelfzuchtige patroon.
Typen uit het leven gegrepen.
Beiden borden voor het voetlicht ge
bracht, en naarmate men ziet op de eene
of op de andere wordt het advies bepaald.
Wie zou het in de gedaohte komen om
die verschillende uitingen te exploiteeren
indien er eens geen partijbelang achter
schuilde
De openbare onderwijzers en de neutra
liteit.
De heer J. Kuiper, hoofd der chr. school
te Leeuwarden, een der leiders van de
Friesch Chr. Historische partij, doch die
niet met de vereenigingtusschen deze partij
en de Chr. Historische is meegegaan, en nu
als eenzame musch op 't dak, laten wij maar
gerust zeggen levenslustig, zijn nuchtere
liedekens zingt beurtelings in Chr. Hist,
en antir. hoofdorganen, schrijft ditmaal in
De Standaard een stukske, waarmee wij 't
hartelijk eens zijn, al veroorloven wij ons
wat de combineering van twee feiten,waar-
tusschen een strijd van veertig jaren ligt,
aangaat, ons een enkele kantteekening.
De heer Kuiper dan schrijft
De socialisten hebben in Friesland èn bij de
verkiezingen voor de Prov. Staten cn bij die
voor de gemeenteraden nog al succes gehad.
In Leeuwarden werd de gemeenteraad met i
was zijne liefde voor Pauline belangeloos
genoeg, om hem te beduiden, dat hij door
het verkrijgen van zijn zin Pauline on
gelukkig maakte. Hij begreep, dat Guizot
de man was, die haar hart als een storm
had veroverdmaar dat deze snelle
zegepraal alleen een gevolg was van de
innige sympathie, die het meisje voor den
man koesterde, die hel geloof niet ver
loochend had en zioh aan het onzichtbare
vasthield.
„Hoe korter het duurt, des te beter is
het 1" riep hij uit. Ik wil mijna marteling
niet noodeloos rekken. Als het dair tooh
gebeuren moet, dan geschiede het spoedig
De koetsier, die hem niet verstond,
keerde zich om, meenende dat Laya tot
hem sprak. <#Wat blieft mijnheer?"
„Keeromriep Laya, „Rue Riohelieuse
no. 15 Dit was het adres van Guizot.
De koetsier zweepte de paarden en in galop
vlogen zij over de straat.
Franc lis Guizot, als een toonbeeld van
hoffelijkheid, stond zeer beleefd op om het
bezoek te ontvangen.
„Nieuwe tijdingen uitLyon?"vraagdehij.
„Ik kom niet omoverpolitiektespreken!''
antwoordde Laya droog, de man, die altijd
het hart op de tong had.
„Mag ik dan naar de reden vragen, die
mg de eer van uw bezoek vergunnen
vraagde Guizot, en zijue stem verloor hare
vastheid.
„Mijne zuster heeft mij verteld, dat gij
mejuffrouw de Meulan lief hebt en dat
het uw grootste begeerte is haar te huwen.
Ik ben nu gekomen om u de verklaring
te geven, dat niets u daarbij in den weg
staat, dat gij dadelijk heen kunt gaan en
haat om haie hand via^en",
(Slot volgt.j
