NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 246. 1967.
Zaterdag 20 Juii.
2ie Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
i) am. 3,23y) en 6,15?)
3,50/) en 6,45
5a) en 4,45
3 en 6,15c)/)
ca het vertrek van
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
F. P.
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
ELBVBG: -
BELB. RCTTEBDAM.
Juli.
zonderd Zondags, van
van Middelburg 9,30;
8,45.
p de Wester-Schelde.
-HANSWEERT.
adere aankondiging,
sche of Spoortijd.
n Walsoorden naarHans-
8,45*. 12,30, nam. 3,25.
aar Walsoorden voorm.
2,38, 5,38.
en worden geen goe-
erd.
nit „SCHELDE"
uli
Vrp. 2610,30 12,15
Zater. 27 0,30 12,15
Zond. 28 6,1,
Maan. 29 8.30 12,15
Dins. 30 8,30 12,15
Woen.31 8,30 12,15
etal achter een datum is
oe het tweede getal it
am).
LBÖBG-
uli.
-ZXERIXZEB.
Vrjjd.
Zater.
Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Dond.
visa.
Zater.
Zond.
Maan.
Dins.
Woen
Zierikzee.
19 7,30
20 7,30
6,15
7,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
6,30
7,30
7,30
7,30
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
.31
3,-
3,—
5,30
3-
3-
3-
3,-
3-
3-
5,30
3-
3-
3-
R E 1ST.
G.
27 4.07 6.47 9.27
20 46.40 9.20
08 3.48 6.28 9.08
56 3.36 6.16 8.56
9 3.29 6.09 8.49
0 3.20 6.— 8.40
8 2.58 5.38 8.18
27 4.07 6.47 9.27
40 3.20 68.40
28 3.08 5.48 8.28
25 3.05 5-45 8.25
20 3.5.40 8.20
15 2.55 5-35 8-15
esehe of Spoortyd.
ka n. Neuzen vm. 8,30
eskens, Borsselen en
Borsselen en Neuzen
April 31 Augustus
10,25 uit Neuzen ten
stoelen bij den haard
addea over politiek
ee moesten natuurlijk
ander staan, meende
weerdein de ware
ning gelegen lussohen
strijd was.
iel" lachte de ander,
igie gaan in Frankrijk
waar men God builen
it riep en zich piot-
verhief, was een man
Hij had eene hooge,
as met de uiterste
d, maar tooh zonder
alles le laten voor-
tste aan hem waren
ijne gitzwarte oogen,
den. De man had al
en edelman en heeft
gemaakt, waarop
ijverig waren,
heer Laya Paiijs zoo
vrceg hij aan den
den hoofdredacteur,
de deze, //de reden
t genoemd. Alleen
Londen ging",
rde persoon zioh in
de eigenaar van de
L»ya ging nasrLon-
persen te knopen,
oed voor hem, daar
a niet beel goed is.
u in dien tijd niet
hrijven P Gij zoudt
rpüchten, en hebt
denkbeelden uit te
Wordt vervolgd),
IEDER EN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
DE J0NGE-VERWEST, te Goes
EM VAN
D'HUIJ, is Middelburg.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
19 Juli 1907.
Het doet ons genoegen dat ook de
Eerste Kamer het Arbeidscontract heeft
aangenomen.
Dat er gebreken ook ook aan deze wet
kleven, behoeft niet te worden ontkend.
Ben stel knappe wetten makera, vooral
op 't geheel nieuwe gebied van den Arbeid
zijn wij nu eenmaal niet rijk; en deprac-
tyk zal by de uitvoering der wet wel de
wegen aanwijzen, waarlangs ook deze wet
kan en zal moeten worden verbeterd.
Het doel waarnaar al sinds jaren door
onze werklieden en arbeiders was ge
streefd vastlegging van hunne rechten
en belangen alsmede dia van de werkge
vers, is dan nu voor een deel bereikt.
Uit alle party en heeft deze wet tegen
standers aan te wijzen. In de Tweede
Kamer waren dit de sociaal democraten,
in de Eerste Kamer waren 't zoowel libe
ralen als niet-liberalen. Onder anderen
de heer Stork naast den heer Godin de
Beaufort.
De aanneming der wet is een voldoe
ning voor den heer Drucker, die hot ont
werp reeds in 1898 ter tafel lei, voor de
opvolgende ministers Cort v. d. Linden,
Lotff en v, Raalte die het indienden, en
voor Kamerleden als Talma, Rsgout, Hovy
en anderen die 't verdedigden.
Deze wet kan het bedrijfsleven ten goede
komen, mits ook de arbeider er zich mee
op de hoogte stelt.
Daartoe zal ham weldra de gelegenheid
wel worden geboden door bekwame wets-
uitleggers, die wel zullen opdagen met
populaire toelichtingen van het Arbeids
contract.
s
Er bestaat m ons land een vereeniging
„Oeze Tuin" tot bescherming van onwet
tige en verwaarloosde kinderen.
Deze vereeniging zou zoo gaarne een
Doorgangshuis voor deze kind ereastichten.
Zij zond een nummer van haar orgaan,
waarin die wensch, met verzoek om steun
en medewerking, is uitgesproken, aan alle
Kamerleden.
Zij kreeg slechts v&n écn Kamerlid ant
woord. En die eene was de heer Van Kol,
sociaal-democraat. Hij schonk f 5 met de
beste wenschen voor wél slagen.
De mededeeling, ons zeker ontgaan,
komt tot ons door den schryyer -Een
Terugblik" in Ons Tijdschrift.
Misschien volgen andere bladen zijn
goede voorbeeld, en andere Kamerleden en
belangstellenden het flinke voorbeeld van
den heer Van Kol.
Het Middenstands-Congres.
Nijmegen heeft de vertegenwoordigers
van de verschillende Middenstands-ver-
eenigingen uit den lande binnen haar veste
ontvangen, en zioh te dier gelegenheid in
feestkleed gestoken.
Dinsdagavond had de opening in „Bur-
gerlust" plaats met een welkomstwoord
van den heer A. J. Emioh, den voorzitter
van de afdeelingsoom missie, en bood den
bondsvoorzitter, den heer J. S. Meuwsan
een marsoh aan, waarvoor de heer Meuw-
een hartelijk dankte.
Woensdagmorgen sprak dhr. Meuwsen
de openingsrede, waarin hij een overzicht
gaf van hetgeen in de vijf jaar van zijn
bestaan de Bond heeft verricht.
Een der eerste zaken, waa: mede het bonds-
bestuur zich voorts onledig hield en met goeden
uitslag bekroond zag, waren de pogingen om
van regeeringswege de middenstands:organisatie
te zien erkend opdat in regeerings-maat-
regelen, waarbij de middenstand betrokken was,
de bond gehoord zou worden. Hoe dit geschied
is, hebben de aangesloten vereenigingen kunnen
ondervinden bij gelegenheid van het voornemen
der Regeering om de reorganisatie der Kamers
van Koophandel ter hand te nemen, bij het
voornemen om in te voeren een Rijks cheque
en girodienst en bij tal van andere aangelegen
heden, waarvan alleen de uitkomsten aan de
leden bekend werden.
Doch ook op het gebied zijner innerlijke
organisatie werkte de bond ijverig voort.
jk releveer yan de gehouden congressen
slechts enkele onderwerpen. Ten eerste te
Utrecht: oneerlijke concurrentie eenheid van
tijd onderlingen inkoop waarvan de beide
eerste door de besprekingen en besluiten op
dat congres de indiening van regeeringswege
van wetsontwerpen tengevolge hadden, geheel
overeenkomende met de wenschen, door ons
geuit.
Daarna te Maastricht: informatie- en incasso
bureau, onderlinge glasverzekering, admini
stratie en boekhouden van den middenstand,
kredietbanken, goedkoop en snel recht, waarbij
valt op te merken, dat, voor zoover de regee
ring hierbij het particulier initiatief kon steunen,
dit ook verkregen werd.
Te Leeuwarden waren het voornamelijk de
cursusseri voor handelsonderwijs, die besproken
werden, en heeft de Bond de voldoening mogen
smaken, dat door den minister van Binnenlan-
sche Zaken besloten is aan, door den midden
stand op te richten cursussen voor handels
onderwijs een Rijkssubsidie te verleenen van
50 pCt. in de kosten.
Doch niet alleen de onderwerpen, waarbij
hulp of medewerking van den Staat noodig
bleek, hadden het gewenschte succes, doch
eveneens die vraagstukken, waarbij alleen het
initiatief van den middenstand oplossing kan
brengen, werden, dank zij de goede voorbe
reiding en bespreking op onze congressen, tot
uitvoering gebracht.
Na de middenstands-tentoonstelling in her
innering te hebben gebracht, bracht spr. een
woord van oprechten dank aan de Regeering
voor de wijze, waarop zij tegemoet gekomen is
aan de wenschen van de organisatie, reeds
zoo langen tijd door den middenstand geuit,
en waardoor eindelijk ieder klein-industriëel
en kleinhandelaar kosteloos kan laten onder
zoeken, of de waren, die hij als zuiver en
onvervalscht koopt, en als zoodanig ook weer.
verkoopt, dit in werkelijkheid ook zijn.
Na de luid toegejuichte rede werd met
de behandeling der agenda een aanvang
gemaakt.
Het voorstel van den Nedorlandschen
Bond van Horlogemakers tot wijziging van
de verkiezing van leden van het bestuur
en de behandeling van onderwerpen ter
algemeene vergadering werd ingetrokken.
Op voorstel der Leo vereeniging te Utrecht
werd besloten dat het Hoofdbestuur een
commissie zou benoemen betreffende de
herziening der reglemenleD.
De drie aftredende bestuursleden, de
heeren J. S. Meuwsen, W. Nieuwenhuizen
en C. M. M. vau den Birg, werden her
kozen, terwijl in de vacature M. ten Cale
werd gekozen de heer Krebasch van den
Noord, Ned. Bond.
De commissie van de tentoonstelling
1909 drong aan op de instelling van locale
eomite's en op deelneming in het waar
borgfonds.
Het congres behandelde onder meer het
belangrijke onderwerp:
Vakorganisatie van den Middenstand.
De heer R. P. J. Tutein Nolthenius,
voorzitter van de Staatscommissie voor den
Middenstand licht het advies nader toe
dat hij over deze aangelegenheid heeft
uifgebraoht.
De vakorganisatie is de spil waarom
alles draail. Iu dit verband wijst spr. op
de in Augustus te Amsterdam te openen
tentoonstelling van ambaehtswerktuigeD,
die voor den Middenstand vau veel belang
kan zijn. De drukke werkzaamheden voor
devoorbereiding van die tentoonstelling
verhinderen spr. hier lang tegen wooi dig
le zijn. Een andere belangrijke zaak voor
den middenstand is de enquête die voor
dezen Bond zoo vurig gewenscht is en
waarop de Staatscommissie van dtn aan
vang af heeft aangedrongen. Het is te
verwachten dat thans spoedig tot die
enquete zal worden besloten, wanneer nl.
de volksvertegenwoordiging de noodige
gelden er voor wil beschikbaar stellen.
In eeu zeer breedvoerige brochure heeft
de heer Nolthenius zijn denkbeelden uit
eengezet, die hem leiden tot de volgende
oonclusiën
le. dat de organisatie dient te blijven
vrijwillig;
2e. dat het van het hoogst belang is,
dat de Middenstand zioh organiseert, doch
dat omtrent den vorm der organisatie geen
bepaalde regalen zyn te stellen
3e. dat vereenigingen met oommereieele
doeleinden geheel afgescheiden dienen te
blijven van de vereenigingen welke meer
de algemeene bedrijfsbelangen behar
tigen
4e. dat de Middenslandskamers zijn op
ie richten, lot officieele vertegenwoordiging
van den Middenstand, en dat deze iu nauw
verband zijn te brengen met de vrije vak
verenigingen, door te bepalen, dat alleen
zij, die in een vakvereniging zijn opge
nomen, het kiesrecht hunnen uitoefenen.
Nadat de voorzitter onder applaus me
dedeeling heeft gedaan van een telegram
van dankbetuiging van H M. de Koningin
voor de aangeboden hulde, licht de heer
A. Ingenool Jr., eerste secretaris der Ver
eeniging voor Winkeliers- en Handelsbe
langen te Rolierdam, het voorheen uit
gebrachte advies toe, dat tot de volgende
conclusie komt
le. Vakorganisatie voor de winkeliers
is gebleken van groote noodzakelijkheid
te z'jn, daar zij een eiseh des (ijds is.
2e. Ten einde de noodige en gewensehle
eenheid in de raiddenstandsbeweging te
behouden en te bevorderen, moet niet be
gonnen worden met voor eik vak in het
winkelbedrijf afzonderlijke vereenigingen
op te riohlen, maar: a. dienen de /alge
meene" plaatselijke winkeliersvereenigin-
gen aan te vangen met afieelingen te stich
ten voor de vakken omvat in de catego
rieën levensmiddelen, kfeedingsavtibelcD
en artikel jn voor de huishouding h. wordt
eerstjna voldoende gebleken behoefte over
gegaan door de onder sub a genoemde
vereenigingen tot het vormen van speciale
vakafdeeliDgen uit de eerstgenoemde cate
gorieën.
3e. De aldus gevormde vakafdeelingen
dienen elk afzonderlijk, doch afhankelijk
van de //algemeene" of hoofd vereeniging,
te werken.
Prof. Josephus Jilla uit Amsterdam, heeft
schriftelijk zijn meening over de vakorgani
satie te kennen gegeven, NaaT zijn oordeel
behoort vakorganisatie van den midden
stand niet te zijn een enkele orgauisalie,
maar een sameasiel van evenveel organi
saties als er vakken of groepen van aan
verwante vakken zijn.
Aan den anderen kant behoort de vak
organisatie niemand uit te sluiten op grond
dat hij geen middenstander zou zijn. De
vakorganisatie behoort de middelen 'te be
palen die voor haar bijzonder doel passen.
Die middelen kunnen betrekking hebben
op de vakopleiding en de wijze van be
oefening van het vak. Voor elk vak dient
afzonderlijk bepaald te worden, welke
eisoke.n aan leerlingen zijn te stellen, of
d« opleiding op vaksobolen of in werk
plaatsen dient plaats te hebben, en of men
ver mag gaan, dat men het doorloopea
van een leertijd mag eiscben als voor
waarde oui bekwaam te zijn als gezel of
meester in een vak. Ook moet voor elk
vak afzonderlijk bepaald worden, in welken
vorm de samenwerking van lakgeceolen
behoort plaats te hebban. Slechts in het
uiterste geval zal men op gedwongen
samenwerking moeten aansturen. Met het
oog op de bijzondere eisohen voor elk vak,
dient de vakorganisatie van den midden
stand niet vastgeknoopt te worden aan
maatregelen tot bevordering van de alge
meene belangen van den middenstand.
Hierna hield dr. J. Tb da Visser, Am
sterdam, de volgende belangrijke rede:
Gaarne wil ik van rnyne zyde een be
scheiden advies geven met betrekking tot
het gewichtig vraagstuk, dat ons bezig
houdt. Of liever want van vele zyden
zijn reeds zoo voortreffelijke advi»zen ge
geven wensch ik een opwekking te doen
hooren, om krachtig in de voorgeteekende
richting voort te gaan. Ik knoop haar ech
ter vast aan het trekken van een parallel
tuseohen de moeilijkheden van den midden
stand en die der arbeiderswereld. Het ia
goed, er op te letten in welk een gelijke
mate de sociale evolutie van onzen tijd zoo
wel de arbeidersbevolking als des midden
stand treft. De groot-industrie heeft zoowel
het geheels, bestaan van den werkman als
dat van den middenstander onzeker ge
maakt. Door de opeenhooping van kapita
len zyn groote geldelijke voordeelen in den
schoot van enkelen gevallen en ten koste
van arbeiders èn ten koste van den kleinen
winkelstand. De strijd om het bestaan, die
werklieden deed concuvreeren op de markt
des levens en alzoo den algemeenen loon-
standaard drukto, riep te midden van den
handeldrijvendeu middenstand da onzalige
wilde ooneurrenlie in het leven.
Het feit, dat onze werklieden op menig
gebied aobtergezet worden bij arbeiders
uit het buitenland, vindt zijn parallel in
de lieveliagsgewoonte bij velen, om ten
koste vaa onze winkeliers goederen uit den
vreemde te betrekken. De ongeregelde
gang der productie schept zoowel rijzing
en daling in loonen als in prijzen, eo dien
tengevolge crisissen èn onder de werklieden
èa in den middenstaud. Zoo zou er meer
zijn te noemen. Msar het is niet noodig
om u den indruk te geven, dat de maat
schappelijke gevaren, waarvan de werk
lieden gewagen, in niet geringere mate
den middenstand belagen. Breede slag
schaduwen vielen dientengevolge op het
veld onzer maatschappelijke welvaart.
Onder deze was zeker wel de grootste, dat
het gevoel van opgewektheid, de kracht
der energie, dreigde te verzwakken, omdat
voor menigeen het besef van zekerheid
yan bestaansmiddelen in de toekomst te
ioor ging. Alles toch werd en wordt precair,
veranderlijk, wissel valiig; zelfs doemde hier
door in sommige gemoederen bitterheid op.
Een donker floers kwam alzoo over een
groot deel der arbeiderswereld en over
een groot deel onzer neringdoenden. Maar
met oen reuzenzwaai beeft de arbeiders
bevolking zich dat kruis van de sohouders
geslingerd en die reuzenzwaai heet de
organisatie. En eigenaardigook in de
arbeiderswereld begon men tweeërlei
voorop le stellen, evenals bij den midden
s/and. Men bracht allerlei arbeiders in
één groote organisatie, naar verschillend
standpunt bijeen, om getrouw aan de leu
ze //Serrez les rangs" het bewuslzijn bij
hen op te wekken van hunne zwakheid,
en teven van hunne kracht. Letterlijk is
alzoo een leger gevormd, dat strijd voor
de belaDgen van den werkman. Te midden
van den vierden stand is een solidariteits
gevoel ontstaan, dat reeds op meer dan
een terrein zijn geweldigen invloed toon
de. Ia de arbeiderskringen leeft een besef
van gemeenschap van belangen, dat voor
geen offers terugdeinst, zoo de broeders
in nood zijn. Daar wordt steeds meer hat
individualisme overwonnen. Ongetwijfeld
zijn hieraan groote schaduwzijden ver
bonden, ja, dat gemeenschapsbesef wordt
voor de maatschappij zelfs noodlottig, als
hel in klassebewustzijn ontaard.
Maar zonder eenigen twijfel hetft het
vereenigicgsleven tal van voordeelen onder
de werklieden aaDgebraoht. Tooh is lang
zamerhand iu die arbeiderawereld de over
tuiging mèer en meer levendig geworden,
dat het arbeidersbelang niet allereerst in die
groole gemengde organisaties geheel en al
tot haar recht komt, maar wel in de vakor
ganisaties. Wij zien onder de werklieden
overal de vakvereenigingen op den voor
grond treden. Eet groote geheel stelde
beginselen vast en is het brandpunt van
het veroenigingsleven, maar het praotisehe
werk wordt steeds meer gedaan in de vak»
vereenigingeD. De arbeiders vreezen niet,
elkaar daar te ontmoeten, al zijn hunne
verdiensten verschillend. Boven het per
soonlijk belang van elk op zichzelf, gaat
bet belang van allen te zamen. "Welnu
ik zie in den middenstand dezelfde ver
schijnselen. men is ook daar onder den
invloed der tijden begonnen zich teasso-
oieeren, de bazuin is geblazen, de scharen
zijn toegestroomd.
Uw bond is ontstaan en gevestigd, hij
heeft honderden bezield, beginselen vast
gesteld en hij zal de machine blijven, die
de raderen ia beweging zet, maar tevens
wordt met den dag de vraag dringender
naar practiseh werk, naar reëele vruchten,
doch deze kunnen slechts worden verkre
gen als valsgenooten samenkomen, samen
spreken, samen handelen.
De concurrent moet wordan medestander
in deneelfden oeconomischen strijd, de ja-
loersehheid moet wijken voor broederschap
do haken en oogen onder de middenstan
ders moeten ophouden en overgaan in de
breede en hooge beschouwing van hun ge
meenschappelijke roeping, voor dezen tijd.
Een mensch die zich van de menschen af
scheidt, begint ten slotte alle menschen te
wantrouwen, da wereld allerslechtst te vin
den. Een middenstander, die alleen blijft
staan, gaat al razende tegen demaatschappij
zelf onder. Daarom roep ik u in uw eigen
belang en in het balang der samenleving
toe „Zoekt door vakorganisatie den weg
in den socialen doolhof van onzen tya".
Een andere parallel met de arbeidsbe-
weging is dezeDe laatste is begonnen met
ontzaglijk veel, ik zou bijna zeggen alles te
hechten aan do hulp van den staat. Zijne
inmenging zou wonderen doen. De uitzet
ting van de grenzen der staatsmacht zou de
sociale ellende beperkeD, ja verdrijven,
maar ziet Steeds meer komt men in de
kringen der werklieden van de afgoderij
met de staatshulp terug. Zeker, men ver
wacht vooral in sommige kringen nog wel
veel van de wetgeving, maar het bewustzijn
wordt ook veel levendiger, dat van stevige
vakorganisatie, het scholen der arbeiders in
het vereenigingsloven, veel meer te hopen
valt. Steeds meer is men er op uit om de
arbeidsgeschillen tusschen werkgevers on
werknemers onderling uit te vechten en
de wederzijdsche belangen onderling te
regelen, dan de overheid om hulp te roe
pen. Er komt ebbe op het gebied der
staatshulp, vloed op dat der „selfhelp"
en dat is vooral by Euchtero Nederlan
ders zoo natuurlijk, die liever één vogel
in de hand dan tien in de lucht hebben
en het uitzicht op staatshulp herinnert
zoo dikwijls aan die vogels in de lucht!
Welnu I In die arbeiderservaring ligt
een les voor onzen middenstand. Natuur
lijk kan ook voor hem interventie van den
staat noodig zijn en in elk geval dient by
elke sociale wetgeving ook degelijk op zijn
bt langen te wordan gelet.
Maar vooral d? middenstand vergete
niet, dat s'aatsinmex ging altijd een zeer
sterke medicijn is, èie dikwijls nadeelige
gevolgen achterlait en die waarlijk niet te
veel worde gebruikt, want hij kan immers
alleen bestsan op g ond van persoonlijke
veerkracht, eigen ïniiia ief.
Veel meer dus by lein, dan bij de ar
beiders klemt het belang van het werken
in eigen kring en bot releveeren van den
stand in zyn geheel doer het solidaire
willen.
De beste tijden voer den middenstand
waren die, toen vakgenooten één gilde
vormden en door eendrachtig samenwerken
zich een positie in de maatschappij ver
zekerden. De Oosterling zelfs gevoelt daar
van iets, als hy de straten der stad naar
do vakken en beroepen indeelt, zoodat men
daar in de Bakkerstraat, de Looierstraat,
de Kleermakerstraat, alle bakkers ensile
looiers en alle kleermakers bij elkander
vindt.
Wat zou er veel gewonnen worden op
het gebied van winkelsluiting, bet leerling
wezen, het loonstelsel en zo.oveal meer,
wanneer vakg6nooten op grooter schaal
dan tot heden zich met elkaar verbonden
Men kon dan rustig met elkaar het voor
en tegen overleggen. De politiek behoefde
deze belangen geen parten meer te spelen
en hoeveel voordeel zon de middenstand
verwerven buiten dan staatsdwang om
Die in een meialen plaat een bult op
merkt en ze met zijn hamer zoekt te
effenen, veroorzaakt door dim hamerslag
nieuwe oneffenheden op andere punten der
plaat: Zoo gaat het niet zelden als de
staatsdwang op zeker terrein zioh doet
gelden. Maar de vrije associatie van kun
dige, ernstige mannen door een beerlek
