NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 232. 1907.
Donderdag 4 Juii.
21e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. 3. J. DE JON GE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
tp. j\ -v. a.. TTEisr.
BNltealaadsek OvmiehL
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
HE?'
3 Juli 1907.
De Gemeenteraadsverkiezing te Goes.
Wij hebben ditmaal meer dan bijzon
dere aandacht geschonken aan de Goesehe
raadsverkiezing niet, omdat de candidaat
niet bekwaam of bekend of geacht zou
zijn. Een ieder kent Van de Ven als een
man die alleszins voldoet aan de eisehen
die men een flink raadslid in het Goesehe
stedeke stellen mag.
Maar omdat hij is katholiek, en vele
onzer kiezers nog nimmer voor de quaestie
eener roomsehe candidatuur gesteld waren.
Wij behoeven niet meer, gelijk twintig
jaar tevoren, het goed reoht der samen
werking tusschen ehristelijk-historisehen
en roomsohen te bepleiten. Ook behoeft
niet meer te worden aangetoond dat den
roomsehen in onzen raad rechtens een zetel
toekomt. Daarvan zijn onze kiezers nu wel
overtuigd.
Maar de bijzondere aandacht voor dezen
candidaat was noodig wegens de aiwijzing
door de vrijzinnige kiesvereeDigiDg van
het voorstel der drie reohtsche kiesver-
vereenigingen om deze stemming te doen
afloopen met een enkele verkiezing.
Dit had bij eenigen goeden wil van die
zijde gekund. De gemeente had daardoor
kosten bespaard. Het stembureau had
kunnen thuisblijven. De kiezers hadden
de opwekkende woorden van beide zijden
kunnen ontloopen. De kiesvereenigingen
hadden hun zomerrusttijd nu reeds kunnen
intreden.
Maar dit heeft men van vrijzinnige zijde
niet gewild.
Derhalve morgen (Donderdag) dan nog
eens den strijd in.
Men kome daarom trouw op, spore ook
anderen aan, en houde zich stipt aan onzen
raad alleen v. d. Ven. Hij kan er komen,
zoo elk man onder ons zijn plioht doet.
Geschiedt dit, naar wij verwachten, dan
zal het gaan gelijk reeds van te voren
voor ons vaststond, dat gekozen worden
vier vrijzinnigen, wier zetels wij niet be
strijden, en onze candidaat
Bij de aanbeveling van den nieuwen
oandidaat voor de Goesohe gemeenteraads
verkiezing, brengen wij dank aan het
aftredend lid den heer Duvekot, wiens
plaats wij hem zoo gaarne zagen innemen,
voor al hetgeen deze heer in 't belang der
gemeente in de afgeloopen zes jaar heeft
verricht. De heer Duvekot heeft zijn beste
krachten aan de belangen van gemeente
en burgerij gewijd, ondanks zijn beperkten
tijden ook als Christen-belijder, waar
't moest, zieh niet onttrokken.
Dit wordt bij zijn heengaan, hetwelk
wij betreuren, dankbaar door ons, en wie
hem in 1901 hun steun gaven, erkend.
Deze week volgt het slot-artikel Staats-
pensioneering.
Wat in beginsel de sociaal-demoorafen
met de Staats-pensioneeriDg beoogen,
hebben wij al aangetoond met verwijzing
naar Wibant.
Dat zij hierbij niet wensohen te transi-
geeren (te schikken of te plooien) kan men
wel opmaken uit hetgeen ibt. Troelstra
blijkens het verslag in Het Volk van 26
April 1901 op het oongres der S. D. A. P.
sprak. Wij stellen, zoo zei hij
»Wij stellen met nieuwen aandrang onzen
eisch van Staats-pensioneering. Het is niet de
vraag, waar het geld vandaan moet komen
het geld is er, en waar het is zullen wij het
halentegen de Duitsche partij, wat revisionis
tisch op dit punt, hebben wij dezen proleta-
rischen eisch nog doen hooren op het Amster-
damsch congres, in dezen zuiveren wijn mag
geen druppel water".
Dit is ook een kant van de quaestie die
niet uit het oog verloren mag worden.
Waar moeten al die miljoenen vandaan
komen
Met «applaus" alleen krijgt men ze niet.
0
Onzen lezers, die niet geheel in de po
litieke geschiedenis van ons eigen land
opgaan, hebben ongetwijfeld gedurende
de laatste 14 dagen hunne opmerkzaam
heid gewy'd aan de geschiedenis dei'woe
lingen in het zuiden van Frankrijk en aan
de ongewone werkstaking die daar plaats
vindt.
Frankrijk is en de woelingen ginds
z(jn een heldere spiegel van wat te wachten
is in een land, waar de beginselen die
ontbindend werken het zeggenschap krij
gen over het bestuur van ons land en
gemeente. Daar, in datzelfde Frankrijk
men herinnert het zich wel, snoeft men
dat de lichten des hemels zijn uitgedoofd,
dat kerk en godsdienst van hun invloed
beroofd zijn op de maatschappij, dat het
christelijk beginsel in de school de jeugd
moet bederven.
Daar in datzelfde Frankrijk predikt men
de ontbinding van het huwelijk.
Daar moordt het nieuw-malthusianisme
de bevolking uit. Daar huldigt men het
materialisme in zijn stoutste consequenties.
En zie nu hoe datzelfde volk de tegen
spoed die in den voornaamsten tak van
het volksbestaan, de wijnbouw komt, ont
vangt.
Ziedaar nu hoe het halve volk in opstand
komt togen het wettig gezag. Als ge ons
niet direct geeft wat we vragen dan zeg
gen we u de gehoorzaamheid op. Dan
gooit de maire zijn sjerp in de lucht en
de gemeenteraden weigeren allen dienst.
En wat hebben nu ministers als Cle-
menceau en Viviani daartegenover te
stellen tot handhaving van orde en tucht
Zij zelf hebben meegedaan, om, in hun
beeldspraak het licht te dooven, waarmee
zullen ze nu de duisternis verdreven P
Door God weg te cijferen uit het Staats
bestuur hebben ze zelf da fundamenten
van onder het gezag weggenomen.
Wat nu te doen, nu het gebouw kra
kend ineen stort en hen onder de puin-
hoopen dreigt te begraven?
Strenge maatregelen, dooden moesten
er vallen, de sehrik moest er onder go-
bracht worden. Een overheid in opstand
en een oproerig leger moesten bedwongen
worden. Voor 6en oogenblik misschien,
maar straks werkt de prikkel van bedwang
niet meer, en de krachtelooze veer her
neemt zijn spanning niet.
Anti Clerlcalisme en Sociale Wetgeving.
De sociaal-democraten beweren altijd,
dat wij godsdienstige leuzen voorop zetten
om de sociale wetgeving feitelijk tegen
te houden.
Ieder weet, dat dit onwaar is.
Merkwaardig is echter, wat Prof. v. d.
Wijek in Onze Eeuw (Juni 1907, blz. 407)
schrijft in een praohtig-onpartijdig artikel
over de geloofsvervolging in Frankrijk
«Gelukkig schijnt de socialistische partij, die
hare kt achten voor verder reikende doelein
den wil sparen, geneigd om den strijd met
Rome te eindigen. De Jacobijnsche groep der
blocards, die van anti-clericalisme leeft en geen
reden van bestaan zou overhouden, indien zij
de wapenen moest nederleggen tegen »de
heerschzuchtige, aanmatigende, steeds de gren
zen van het geestelijk gebied overschrijdende
kerk", is veel minder handelbaar.
«Enkel de uitkomst kan leeien, welke van
die twee groepen ten slotte den doorslag geeft.
Daarvan hangt op dit oogenblik het lot van
Frankrijk af.
«De jonge geslachten, die de Staatsschool
bezoeken, zijn in doorsnede vuurrood. Bij
den gang naar de stembus wordt hun het
parool gegeven weg met de Kerk Door de
laatste verkiezingen heeft het algemeene stem
recht de scheidingswet bekrachtigd. De bour
geoisie, zegt een beroemd schrijver, gebruikt
le péril clérical (het clericale gevaar)
als een bliksemafleider. Het proletariaat heeft
nu een vijand, waartegen het zijn woede kan
keerenden zou, dóór de socialisten aangevoerd
anders de bezittenden te lijf gaan.
Hors de la haine de l'Eglise
point de salut (buiten den haat tegen
de Kerk geen heil), denkt de welgestelde
burgarij."
Zoo ook bij ons, zegt het K. S. W-
Door het «olerioale gevaar", in Dr.
Kuyper als boeman verpersoonlijkt, steeds
voorop te zetten, speculeert de liberale
burgarij op de anti-elerieale hartstochten
der socialisten, om zoo dezer steun, zelfs
voor den verstoktsten conservatief te krij
gen, terwijl omgekeerd, evenzeer uit anti-
clericalisme de grooffabrikanten van En
schede een sociaal-democraat naar de
Tweede Kamer afgevaardigen 1
't Is ook bij ons maar de vraag, hoelang
nog de sociaal-democraten zieh op 't anii-
olericaal sleeptouw laten nemen.
Frankrijk.
Nauw is de regeering den eenen kamp
om haar leven te boven of opnieuw moet zij
zich te weer stellen tegen een nieuwen aan
val bij de behandeling van Caillaux' belas
tingplan.
De eerste der opponenten tegen dit plan,
die gister in het vuur kwam, Benoist, ver
weet Caillaux, dat het denkbeeld aan deze
wet ten grondslag gelegd volkomen het
tegenovergestelde was van hetgeen Cail
laux vroeger goede en gewenschte belas-
tingpolitiek had genoemd. Het ontwerp
mocht demagogisch zijn, democratisch was
het niet. Laniel vreesde van dit ontwerp
gevaar voor het crediet van Frankrijk.
In Louis Drayfus stond een verdediger
voor 't plan op. Mocht zeide hij inderdaad,
wat -hij niet aannam, dit proces een exodus
van welgestelden tengevolge hebben dan
zou men hen nog kunnen treffen door deze
belasting als men dat wilde, zoolang zy het
Fransche burgerrecht niet verloren, Mille-
voye karakteriseerde het ontwerp als een
sprong in het duister, dat dit echter onjuist
was betoogde Camillc Pelletan met een be
roep op andere landen waar een dergelijk
belastingsysteem bestond.
Wat de troebelen in het Zuiden aangaat
nog het volgende.
De burgemeester van Narbonne, Cartel
had Zondag te Luzignac de afgetreden ge
meenteraadsleden bijeengeroepen. Zeven
tien hunner waren verschenen. Als symp
toom cler toenemende kalmeering is het een
verheugeniswekkend feit, dat men besloot
den dienst van den burgerlijken stand en
andere takken van gemeentedienst te her
vatten zonder echter de banden met het
centrale gezag weer aan te knoopenal
vorens uiteen te gaan,nam men besluit over
enkele dagen weor bijeen te komen en dan
te beraadslagen over de vraag of het wen-
schelijk en mogelijk was het ontslag in te
trekken.
Rusland.
De agrarische quaestie die overal brandt,
doet dit vooral in Rusland. De regeering
tracht nog voor de derde Doema bijeen
komt, deze landbouw- en grond en arbei-
beiders-quaestie od te lossen.
De regeering zal de 10 miljoen desjatinen
waarover zy beschikt onder de boeren ver
doelen in stukken van 2 tot 28 desjatinen,
al naar de gesteldheid van den bodem. Het
land zal den boeren op uiterst gunstige
voorwaarden worden verstrekt; het zal niet
door hen behoeven te worden gepacht, doch
hun eigendom worden. Verder is bepaald,
dat, waar het noodig is, de gemeente zelf
den aankoop van land ter hand zal nemen,
waarb(j de aan de boeren toegewezen stuk
ken wederom in hun bezit kunnen over
gaan. De verdeeling van den grond zal het
werk zijn van landcommissies, in elk gou
vernement een, die de noodige maatregelen
treffen moet. Men meent dat dsardoor de
zaak uit zal zijn en dat een klein grondbezit
zal zijn geschapen geheel naar wensch der
boeren. Alsof dat waar was
In de Doema is toegegeven van meer
dan een zijde waaraan zelfs de Russische
regeering niets revolutionairs kan verwij
ten dat minstens 50 millioen desjatinen
noodig was voor een eenigermate bevredi
gende oplossing van het vraagstuk. Nu die
lastige Doema er niet is om de regeering op
de vingers te kyken kan men hot wel met
'n vijfde af van hetgeen tot nu toe absoluut
noodig werd geacht.
In Odessa, dat onder het regime van
Kaulbars een dorado werd voor de echte
Russen heeft dit gespuis thans de weduwe
en de kinderen van den in Turkije vermoor
den Russischen consul Rotskofski over
vallen. Wat de reden was voor deze zaak is
onbekend en zal wel onbekend blijven daar
de politic van Odessa er niet van houdt, de
leiders der zwarte honderd lustig te vallen.
Men maakt zich te St. Petersburg gereed
voor de nieuwe verkiezingsworstelingen
voor de Doema. Na de vergadering der
cadetten te Terioki, een voorloopster van
de groote byeenkomse der partij, gaat de
vereeniging van waarlijk Russische man
nen, 'n lichaam, samengesteld uit de meest
reactionnaire personen, een belangrijke
bijeenkomst organiseeren op den len Juli
(Russische tijdrekening). In den loop van
deze bijeenkomst, die te St. Petersburg ge
houden wordt, zal besproken worden het
werk door de nieuwe Do6ma te verrichten,
de kwesties betreffende de organisatie van
den arbeid, de politieke rechten en de agra
rische kwestie.
Marokko.
De Marokkaansche minister van Oorlog
El Gebbas is vanuit Tanger naar Zinat
vertrokken voor een troepeninspectie.
Kaid Mac Lean is te Elkaar aangekomen
naar 't heet om da onderhandelingen over
de aan Raisoelie te verleenen genade te
heropenen.
Over de manier waarop de moordenaars
van dr. Mauchamp worden „geworven",
vertelt men, uit betrouwbare bron, dat 10
arme arbeiders in een huis bezig waren
vuil op te ruimen, toon hot huis plotse
ling werd afgesloten. Ze zaten in de knip
's Nachts brak men een gat in den muur
van de stad, omdat geen moordenaars door
de poorten eener stad mogen gaan.
Ondanks hun protest werden de stum-
perds naar Mogador gebracht en vandaar
naar Tanger.
Negen van de tien wonen niet in Mar-
rakes en de tiende is doofstom.
De tragedie van 't reoht. Nieuwe Crt.)
Japs en Yankee's.
Zooals we reeds meldden, hebben de
zeven Kamers van Koophandel, welke in
Japan gevestigd zijn, een adres gerieht tol
de meeste bekende lichamen op dat ge
bied in de Vereenigde Staten, waarin ze
erop aandringen, de bestaande wanverhou-
dinged uit den weg te ruimen. Ook presi
dent Roosevelt kreeg een brief met den
zelfden inhoud.
Terzelfder tijd komt uit San Franoisco
een bericht, dat op zichzelf weinig of niets
beteekent, dooh in verband met den tegen-
woordigen stand van zaken min of meer
als een nieuw Amerikaansch-Japansoh
incident beschouwd moet worden. Een
stoomboot, van de Pribilow-eilanden
komend, brengt het nieuwtje, dat een
regeerings-kotter van de Vereenigde Staten
29 Japansche zeehondeDjagers gevangen
narn, die zonder verlof op het St.-Paulus-
eiland jaagden.
Bovendien maken telegrammen uit New-
York melding van een besluit der politie
te San Franoisco, dat volgens den oorres
pondent van één der groote buitenlandsehe
bladen, nog ernstiger gevolgen kan hebben
dan indertijd de uitsluiting der Japansohe
kinderen van openbare scholen.
De politie heeft n.l. op vijf Japansche
aanvragen tot hernieuwing van 't reoht om
bemiddelings-bureaux te houden, afwijzend
besohikt, en bovendien in twee gevallen
het verzoek van Japanners om dergelijke
établissementen op te riebteD, geweigerd,
onder voorwendsel dat adressanten geen
burgers der Vereenigde Staten waren, en
alleen aan dezulken een dergelijke ver
gunning kon worden verleend.
Volgens sommigen is deze uitlegging ge
heel bezijden de waarheid. In vijf van de
zeven gevallen toeh was er sleohts sprake
van een hernieuwen der reeds bestaande
vergunning, terwijl het bovendien bewezen
kan worden, dat verscheiden dergelijke
inrichtingen te San Franoisco door buiten
landers beheerd worden. Men heeft de
politie te kennen gegeven, dat weigering
in strijd is met het Amerikaansch-Japanseh
verdrag, volgens hetwelk beide landen ge
lijke handelsrechten worden toegekend.
Zij antwoordde eohter, dat de speciale
bepalingen in elk der landen ten opzichte
van voorkomende kwesties gehandhaafd
dienen te worden boven de regelen van
het eontrrct.
't Sohijnt, dat het gemeentebestuur te
San Franoisco van plan is, het aantal Ja
pansohe dienstboden te beperken. Tot
dusver verdienden zoowel talrijke man
nelijke als vrouwolijke Japs op deze wijze
hun brood.
Algemeen is men van oordeel, dat Japan
zioh ook dit keer de kaas niet van '1 brood
laat eten en vroeg of iaat met doeltref
fende maatregelen voor den dag zal komen.
Provinciale Staten van Zeeland-
Vergadering van Dinsdag 2 Juli des
avonds 7 '/2 uur.
Voorzitter, mr. H. J. Dijckmeester,
commissaris der Koningin. Tegenwoordig
39 leden en de griffier. Afwezig de heeren
Hecntquin, v. Teylingen wegens ziekte
en Moerdijke eveneens wegens ziekte.
Da geloofsbrieven der gekozen en her
kozen leden worden onderzocht door een
tweetal commissiön, welke door den voor
zitter worden benoemd, zijnde de heeren
Tichelman, Den Bouwmeester en Van
Waesberghen voor de districten Zierikzee,
Goes en Sluis, en de heeren Fokker, Den
Boer en Van Dam voor dedistriotenTholeD,
Middelburg, Vlissingen en Hulst. Bij monde
der heeren Tichelman en Fokker wordt
rapport uitgebracht strekkende tot toelating
der gekozeneD, deze worden door den
griffier binnengeleid en leggen in handen
van den voorzitter de vereisohte eeden af.
Hierna houdt de voorzitter de volgende
toespraak
Voor dat ik de herkozen en nieuw ge
kozen leden welkom heet, wensoht de
vergadering hen te herdenken, die niet
meer in haar midden worden aangetroffen.
Op 27 Januari 1907 overleed te Seroos-
kerke op ruim 70-jarigen ouderdom de
heer "W- Maas, in 1895 tot lid der Prov.
Staten gekozen, stond hij met warmte do
hem opgedragen belangen voor. In Uwe
vergadering zal de overledene als humaan
en welwillend man in herinnering blijven.
De heeren mr. P. Dieleman, W. J.
Vader v. 's-Gravenpolder en D. J. Oggel
keerden niet in de Staten terug. Ik meen
in den geest der leden te spreken, wanneer
ik de diensten door deze heeren als lid
der Staten bewezen met dankbaarheid
vermeld en in het bijzonder hulde breng
aan de kunde, de toewijding en den ijver
waarmede mr. Dieleman in het College
van Ged. Staten werkzaam is geweest.
De gekozen en herkozen leden wenseh
ik geluk met hunne benoeming en verzoek
hen de presentielijst te teekenen en hunne
plaatsen in te nemen {applaus.)
Mededeeling werd gedaan door Ged.
Staten omtrent de verkiezing van dhr. J.
Maas op 12 Maart 1907, hiervan zijn de
geloofsbrieven niet ingekomen. Thans
houdt de voorzitter de volgende rede
Alsvorens thans over te gaan tot de orde
Vkn den dag, geef ik gevolg aan de my
gedane ver eer en de opdracht, U, Hjjne
Heeren mede te deelen, dat H. M. de
Koningin en Z. K. H. de Prins der Neder
landen voornemens zijn op Donderdag,
Vrydag en Zaterdag, 12, 13 cd 14 Sept.
a.s. een bezoek te brengen aan deze pro
vincie. Verzekerd als ik my houd dat deze
mededeeling door u met vreugde zal worden
vernomen, spreek ik den wensch nit dat
het aanstaand Koninklijk bezoek H. M. de
Koningin moge overtuigen dat Vorstin en
Volk ook in Zeeland één zyn.
Met de hoofdplaats zullen meerdere ge
meenten in de provincie de eer van het
bezoek genieten. Ged, Staten hebben ge-