N1EUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 222. 1907.
Zaterdag 22 Juni.
21e Jaargang,
GHRISTELIJK-
HISTORISCH
S. LOUWERSE.
VAN VOORTHUIJSEN.
tens le koop
P
ZEEUW' belast
UDVERTENTIËH
inland
i. S. J. Dekker,
SXKTCt
m Gebreken
t Rundvee
Posterijen.
Bnitenlandseh Overzicht.
GOES.
iTJE LOKERSE
KOOP
Merrieveulen
KOOP
KOOP -
imakersknecht
V a
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Zij die zich met 1 Juli a.s,
op ons blad abonneeren, ont
vangen tot aan dien datum van
nu af de nummers gratis
Rijksdépot van postzegels enz.
Yoor de Stembus.
A. P. de Savornin Lobman.
dieleman.
LOUWERSE.
VAN VOORTHUIJSEN.
De geheele lijst!
DIELEMAN den gedeputeerde 1
LOUWERSE den polderman
VAN VOORTHUIJSEN den burge
meester.
Niet alleen in 't district Goes, ook in bet
distriet Middelburg hebben vele vrienden
Frankrijk.
Rusland.
Engeland.
>ELB HUG
geven wij u kennis,
eieverde Orgel, ons
itstekend voldoet.
DAMES VIS.
rek. van de schrijfster,
de druk.
bekomen bij de firma
te Middelburg bij E.
e recensie in dit no.)
1NTHEM JUTTING,
il Middelburg, is
FNAGEL, Veearts,
ties naar de natuur,
is f 1,90.
8 bij 20 c.M., groot
M. hoog met Boven-
platte Pannén, alles
w, bij P. SUURMOND
b u r g.
,N te Meliskerke.
nieuw, handig en ge-
dmelkwagentje bij
Laurens, Nadorst.
fRANCKE, Krommen-
e r k e.
October
sd. J. L. DE TROIJE,
of ongehuwd)
LUTEIJN te Grijps-
ld gevraagd
16 jaar; weinig loop
etter A, Bureau DE
7.12
7.24
7-36
5645
O i-rt
Cu
CJ <L)
g|
'BW
'3
K
o
6.55
7-4
7.22
7-57
8.10
8-37
9.29
7.36
745
7.56
8.13
8.8
8.1
8.27
8.35
8.32
8.47
8.57
97
9.20
9.29
9.40
10.50
11.3<
ar Hamburg, Z. DuitschL
and via RoosendaalLage
voor meer dan 150 kilo-
10.38
11.28
11.40
12.38
12.54
I.IO
2.6
t
342
3-5'
4.1»
Ó.17
.2° 6.3
3.097.25
Ir
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN -VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
8.2
8.16
8-33
De directeur van het postkantoor brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat het
dépot voor den verkoop van postzegels
enz., hetwelk tot nu toe gevestigd was bij
den heer P. A. H. Pieterman, Lange
Kerkstraat, met ingang van 1 Juli e. k.
op zijn verzoek, wordt opgeheven.
De directeur voornoemd,
J. BOUNSMA.
Goes, 20 Juni 1907.
De mannen van „de antithese" moeten er
onderzij moeten verdwijnen en voor goed.
Ddarover zijn allen, die ons bestrijden
het eens, van de Sociaal-demooraten af
tot de Vrije-liberalen toe.
Die mannen „van de antithese" heetten
vroeger eenvoudig „olerioalen''.
Clerioalen mogen op staatkundig gebied
er niet zijn. Zij worden slechts geduld, als
ze zijn „een stille partij".
Op staatkundig gebied behoort slechte
hij invloed te hebben, die ontkent, dat ook
op dat gebied met God en Zijne geboden
gerekend dient te worden.
Waartoe zulk een staatkunde buiten
God leidt, toont ons Frankrijk.
Onzen Christen-staatslieden mocht het
gelukken, ons land aan de doodelijke om
arming van de Fransehe Revolutiebegin
selen te ontwringen.
Daaraan hebben wij het te danken,
en niet aan het liberalisme in welken vorm
ook, dat wij hier te lande in heel wat
beter toestand zijn dan daar.
Dat ook de liberalen goede dingen hebben
verricht, wie zal dat ontkennen Maar hun
beginsel, bet beginsel der Fransehe Revo
lutie, heeft moeten buigen voor het onze.
Afgelegd evenwel heeft het liberalisme
dat beginsel geenszins. Nog steeds loochent
het hardnekkig het innig verband tussohen
staatkunde en godsdienst, ofschoon het,
let hierop wel, juist van die zijde
tevens betoogd wordt, dat de macht „der
rechterzijde'' de vrije ontplooiing der libe
rale beginselen in den weg staat.
Dit laatste is waar, maar daar blijkt dan
ook uit, dat dit verband wel degelijk be
staat, doch dat men het poogt te verbreken.
Zoolang dat innig verband tussohen
staatkunde en godsdienst niet erkend wordt,
staan wij bloot aan die „vrije ontplooiing''
van het liberalisme, met at wat daarvan
het noodlottig gevolg is.
Daarom moeten wij, al ware het enkel
uit zelfbehoudtet het uiterste strijden om
niet zooals vroeger, te worden overweldigd
en uitgedreven.
Samenwerking van allen, die op het hier
verdedigde standpunt staan, van allen, die
wèl, ook op staatkundig gebied, willen
rekenen met God en Zijne geboden, is
derhalve onmisbaar.
Onverschilligheid hier zou zijn roeke
loosheid. Het zou zijn verwaarloozing van
onze hoogste goederen.
Hel éenige wapen dat op dit oogenblik
ter onzer beschikking staat, is hel slem
biljet.
Laat dan niemand, die iets geeft om het
heil en om de toekomst van ons land, dat
wapen ongebruikt laten
's-Gravenhage, Juni '07.
21 Juni 1907.
Wij behoeven niet veel meer tot aan
beveling van dezen oandidaat te zeggen.
De vergaderingen dei Staten getuigen
van hem.
Zijn medeleven op zoo menig maat
schappelijk terrein is bekend. Zijn optreden
in 't belang ook van den kleinen man, van
den middenstand, den winkelstand. Zijn
omgang met burger en buitenman getuigen
voor hem.
Voor deelneming aan de zaken des
publieken levens is hij geknipt.
Niemand onzer zal dan ook verzuimen
aan zijn herkiezing mee te werken.
Maar met klem voegen wij hieraan toe
spitst, o huisbezoekers uw talent niet op
dezen candidaat alleen. Verliest niet uit
't oog de verdiensten der beide anderen.
Wij hebben een drieial, waarmee wij voor
den dag kunnen komen.
Laten onze vrienden bij het huisbezoek,
vooral in de stad, tooh den kiezers op het
hart binden dat naast Dieleman ook Lou-
werse alle stemmen hebben moet van wie
belang stelt niet alleen in de geestelijke
maar ook in de stoffelijke welvaart van
district en provincie.
Op het platteland is men hiervan wel
doordrongen. Men kent er Louwerse, den
stoeren landbouwer, den wakkeren raad
van den polder Walcheren, den trouwen
pleitbezorger onzer polderbelangen.
Het is al jaren geleden dat wij hem
voor 't eerst zagen in 't bestuur van den
polder. Nog maar even gekozen, toog hij
met wijlen dhr. Snijders en eenige andere
raden van den polder naar de verschillende
wateringen om door nauwgezet persoonlijk
onderzoek ter plaatse de motieven te ver
zamelen voor een belangrijk voorstel dat
in de eerste poldervergadering door hem
en anderen verdedigd werd. En sinds dien
tijd liet hij in menige vergadering zijn
stem in 't belang van den polder en den
landbouw klinken.
De landbouwers werken hard ook voor
Dieleman en v. Voorthujjsen; onze Middel-
burgsohe vrienden doen 't daarom krachtig
ook voor den kundigen, in polderzaken
doorkneden landbouwer
Iu den bekwamen, vooruitstrevenden
burgemeester van Domburg hebben wij een
oandidaat, die, stond hij aan den vrij
zinnigen kant, stellig reedszouzijngenoemd
in liberale kringen, om een Statenzetel te
bezetten.
Dat een man van zijn naam en positie
zieh gaf om mede steun te bieden in den
steeds moeilijker wordenden strijd voor de
ware volksbelangen, en daarbij voor de stof
felijke belangen van zijn gemeente niet
alleen maar ook van den landbouw en het
verkeer een open oog heeft, zij een aanspo
ring voor ons allen om de gelegenheid
om een flink lid met jonge kracht en
sohoone talenten in de Staten te breDgen,
naast Dieleman en Louwerse, niet te laten
voorbijgaan.
Daarom alle man op ook voor
Dat moet bij 't huisbezoek aan vriend
en buur en medekiezer die maar eenigs-
zins mag gerekend worden in onze gelede
ren te strijden, worden duidelijk gemaakt.
En dan moet van den morgen tot den
avond, nu en Maandag en Dinsdag tot
namiddag 5 uur tot den oproep weer
klinken
Niet een van ons met 2 liberalen.
Niet twee van ons met een liberaal.
Maar alle drie de onzen.
Het is een te knap stelletje, om er ook
maar een van aan den tegenstander prijs
te geven.
zich niet gehouden aan de lieele lijst, aan
onze drie candidaten.
Serooskerke bijvoorbeeld, waar 190 anti-
rev. onze heele lijst en 27 liberalen de heele
vrijzinnige lijst stemden, hadden wij aan
onze zijde er nog
6 die stemden op Sprenger, v. Teylingen
en v. Voorthuijsen.
9 op Dieleman, Louwerse en v.Teylingen.
6 op Louwerse, v. Teylingen en v. Voort
huijsen.
6 op Dieleman, v. Teylingen en v. Voort
huijsen.
5 op Louwerse en v. Voorthuijsen.
6 op v. Voorthufisen.
1 op Louwerse.
1 op Onderdijk, v. Teylingen en v. Voort
huijsen.
En voorts 2 op Louwerse en 2 liberalen
1 op Van Voorthufisen en 2 liberalen1 op
Dieleman en Louwerse, 1 op Dieleman en
v. Voorthuijsen, 1 op v. Teylingen en Van
Voorthuijsen, 1 op Dieleman, Louwerse en
Sprenger.
Natuurlijk kunnen wij van alle gemeen
ten dergelijke opgaafjes niet publiek ma
ken. Maar van ons van ouds beproefde,
mooie Serooskerke verwonderde ons die
lange ry zonderlinge combinaties wel wat.
Van die combinaties, van dat beginselgesol
komt 't dan ook, dat waar in die ge
meente slechts 35 linksche stemmen kun
nen worden uitgebracht, de tegenpartij op
zoo ongekenden vooruitgang kon bogen.
Maar zoo speelt hij mooi weer van onze
zwakke georganiseerdheid, van ons indivi
dualisme. En dat mag niet.
Kiezers van Serooskerke, stemt onze
candidaten alle drie.
Het is uitnemend dat de regeering zoo
krachtig optreedt tegen de revolutionaire
burgemeesters in de wijnbouwstreken van
het zuiden. Trouwens hoe kon zij ook
anders handelenAl zijn de ministers
zei ven revolutionairen van het roodste
soort, tegen de revolutie kennen zy toch
ook geen ander hulpmiddel dan de sabel.
En die sabel was hier noodig.
Het is anders wel een zonderlinge spe
ling der gebeurtenissen, dat het een radi
caal ministerie zyn moet dat herhaaldelijk
worpt geroepen, om zoo kras het gezag
te handhaven.
Eerst tegen de stakende bakkers in
Parijs toen tegen de onderwijzers en andere
ambtenaren en nu ten slotte tegen de wijn
bouwers in het Zuiden, wier voornaamste
aanvoerder, dr. Ferroul,socialistisch Kamer
lid, reeds is gevangen genomen.
Dto regeering had alles goed voorbereid.
De verlofgangers uit het Zuiden zelf,
aan wie ze toch niets zou hebben gehad,
liet ze ditmaal stil bij moeder. Ze kregen
de vorige week al een boodschap, dat ze
dit jaar niet behoefden te komen.
De soldaten uit de wijnbouwstreken,
voor zoover ze reeds oproerige neigingen
haddeD getoond, werden naar een ander
oord van 't Fransehe vaderland gezonden
en tal van militaire treinen stonden klaar,
om in een paar uur het gansche Zuiden
als met troepen te overstroomen
Toen gaf minister Clémenceau, wien in
deze zaken geen beleid kan worden ont
zegd, zich naar zijn bureau en liet er bed
en bulster binnenbrengen, van plan om niet
weg te gaan voor hij wist, dat de zaak
gezond was.
De telefoon liet hij aangesloten blijven,
dag en nacht door, zoodat hy van oogen
blik tot oogenblik met de voornaamste
plaatsen in het Zuiden spreken kon. Het
overige weet men uit vorige berichten in
ons blad. Te NarboDne, waar Ferroul bur
gemeester is ging men op 't vernemen der
komst van een trein met troepen de doods
klok luiden en barricades opwerpen. Maar
de leepe burgemeester, aspirant om een
martelaarskroon maakte (Jaar een eind aan
en liet zich als een lam wegleiden. Dat
diende zijn zaak immers beter.
Eerst sprak hij uit een raam van zijn
huis zijn getrouwen nog eens toe. Ik ben
het slachtoffer van een rechtvaardige zaak,
zeide hij o.a. Deze dag dat de regeering
mij gevangen laat nemen, is de schoonste
mijns levens. Vervolgens vermaande hij
de menigte, uiteen te gaan „ook ter wille
der soldaten, die op 't oogenblik evenveel
lijden als gij."
Toen hij uitgesproken had trad de com
missaris van politie het huis binnen.
Ferroul riep toen uit„Ik verkies niet
dat politie mijn huis besmet. Laat men
een van die soldaten zenden, die ik liefheb,
om mij gevangen te nemen. En dan graag
Maar geen politie I"
Men vroeg hem of hij dan goed vond,
dat er gendarmes kwamen. De menigte
antwoordde voor hem: „U is geen dief!
De gendarmes nemen dieven gevangen.
En u, u is onze redder
„Soldaten Ik verlang alleen soldaten
riep Ferroul weer.
„Dat is niet wettig", braeht de commis
saris er tegen in.
„Ga dan uw procureur van de republiek
halen. Hij mag zieh die moeite wel geven
om een man in heohtenis te komen nemen,
die slechts zijn plicht gedaan heeft."
„Ik vertegenwoordig hem'', zei de com
missaris weer„hij heeft zijn volmacht
op mij overgedragen."
„Als men mij voor een operatie roept,
ga ik zelf", antwoordde Ferroul„en ik
zend niet mijn chauffeur. Laat uw procu
reur zelf komen I"
Ten slotte laat men twee soldaten komen
en Ferroul is tevreden. Hij geeft zich
gevangeD, en in een landauer, door kuras
siers begeleid en door de menigte met
geestdrift toegejuicht, rijdt hij weg. Een
eind verder moeten de kurassiers met de
sabel ruim baan maken,
Van den anderen leider der oproerma
kers, Marcelin Albert is op 't oogenblik
nog geen bericht. In den naoht van Dins
dag op Woensdag, even na middernacht,
kwam een auto aan de bevolking van
Argeliers, die opgebleven was, melden,
dat van Béziers de troepen op weg waren.
De klok werd geluid, de trom geroerd, de
klaroen geblazen. In de dorpen in den
omtrek vielen toen ook de klokken aan
het luiden.
Daar versoheen Marcelin Albert op het
dak van zijn huis eu sprak de schare toe.
Intussehen begaven uit de dorpen man
nen en vrouwen, door het klokgelui ge
wekt, zieh op weg naar Argeliers. Tot
vier uur in den ochtend kwamen zij bij
duizenden opzetten. Toen zag men een
afdeeling bereden politie opdagen. Zij
stuitten op de menigte, die riepLeve
het Leger 1 Weg met ClemeneeauDe
politie bond in en wachtte de troepen af.
Deze kwamen en omsingelden het dorp.
Toen drong de politie het dorp binnen en
schreed op het huis van Albert af. Een
commissaris, door twee agenten vergezeld,
tracht binnen te komen. Hij klopt, men
doet niet open, en de deur wordt ingedrukt*
Binnen is alleen mevrouw Albert. Mar
celin is verdwenen.
Te Béziers hadden de troepen moeite
gehad om door de dichte menigte, die hen
wilde tegenhouden, zieh een weg te banen.
Verwondert vraagt men zich af, vanwaar
het geld voor de beweging in het Zuiden
van Frankrijk komt. Men berekent, dat
de leiders reeds een drie millioen francs
hebben uitgegeven. Dat geld is hun ver
moedelijk verstrekt door vermogende vij
anden der republiek. Clemeneeau heeft,
toen hij hoorde dat alles goed ging, zijn
bed weer opgenomen en slaapt nu weer
rustig bij vrouw en kinders. Maar wat
zal hij nu met zijn gevangenen doen
De ontbinding van de Doema is van
beteekenis, niet alleen voor den binnen-
landsohen toestand maar ook voor de
ontwikkeling van den parlementairen
ïe^eérinjperm,
Wij vereenigen ons dan ook gaarne met
deze nuchtere beschouwing van de liberale
Nieuwe Eott. Ct.
Een niet onaanzienlijk deel der thans
ontbonden Doema bestond uit mannen van
het geweld, die trouwens het geweld open-
ljjk predikten. Met een Doema, die zulke
gevaarlijke elementen in zieh bevatte, was
voor de bestgezinde regeering samenwer
king hoogst bezwaarlijk. Het gezag kan
zieh niet paren aan het geweld. Geduld
heeft deze regeering billijk beschouwd
genoeg betracht. De ministers hebben
zieh in 's lands vergaderzaal laten hoonen
en schelden, zóó erg, als in een ander par
lement nauwelijks denkbaar zou zijn. Een
motie tot afkenring van terroristische wan
bedrijven werd geweigerd. M. a. w. de
Doema weigerde een afkeurend oordeel
uit te spreken over de grofste daden van
het ruwst geweld. En thans bleek als
comble, dat zelfs een niet onbelangrijk deel
der volksvertegenwoordiging aan het klom-
plotteeren was (we weten, met welk soort
van gewelddaden zulk een complot van
de uiterste partijen in Rusland gepaard
gaat). Kan men het der regeering euvel
duiden, dat zij het in de tegenwoordige
omstandigheden van haar standpunt bij
de huidige phase van Rusland's volksont
wikkeling beter oordeelt te streven naar
een volksvertegenwoordiging, met welke
althans samenwerking mogelijk is f
Men versta ons welwe willen het
staatkundig beleid der Russische regeering
niet in alles voor onze rekening nemen.
Zeker heeft zij, gelijk elke regeering hare
gebreken. Maar we willen er slechts even
op wijzen, dat haar taak uitermate moeilijk
is en door een waarlijk roekeloos optreden
van gewetenlooze terroristen steeds meer
bemoeilijkt wordt en dat in deze in allen
gevalle verzachtende omstandigheden zijn
te pleiten.
Waarlijk, te midden van barstende
bommen en knallend dynamiet (als ge een
Russioh blad inziet, huivert ge van de
bloedige reeks van aanslagen, die schier
het dagelijksch menu vormen) is het niet
makkelijk te regeerenWe zeggen ook
hier weerin een staat naar volkomen
Westersch model staat een regeerder voor
geheel andere toestanden en ganseh andere
verhoudingen.
We keeren tot ons uitgangspunt terug.
Op de vraag, in den aanhef dezes gesteld
„heeft in Rusland de regeering gelijk of
de zoogenaamde oppositie?" antwoorden
we niet dat het recht in alles volkomen
aan de zijde der regeering is, doch we
zeggen alleenin Rusland zijn geheel
andere toestanden dan ten onzent, de
Russische regeering staat voor een oneindig
veel moeilijker parket dan de regeering
van een welgeordenden beschaafden staat
en daarom is althans zachtheid en ge
matigdheid in ons oordeel geboden.
Kenners beweren dat koning Edward de
grootste, althans de slimste staatsman van
Europa is. Wy kunnen dit niet beoordee-
len; maar de gelukkigste is hy zeker. Want
van alle draden die hij spant is er nog niet
een gebroken.
Engeland heeft onder zyn regeering heel
Zuid-Afrika met zich verzoend, zelfs helden
uit den jongsten Boeren-oorlog met geest
drift voor zich weten te vervullen.
Engeland heeft een vast verdrag met
Japan geslotende banden met Amerika
nauwer aangehaaldItalië van het drie
voudig Duitsch-Oostenryksch-Italiaansch
verbond vervreemd; Spanje in geestdrift
voor zij nstaatkunde'doen ontwaken j Frank-
ry k door een entente" aan zich verbonden
met Portugal vriendschappelijke verhou
dingen aangeknoopt; en dat alles om
Duitsohland te isoleeren, dat wil zeggen af
te zonderen, zoodat allen zich van Duitsch-
land afkoeren. Het jongste verdrag tus
sohen Frankrijk, Engeland en SpaDjetot
bescherming van elkanders rechten jin de
Middellandsohe Zee en den Atlantischen
Oceaan was zijn werk, en sal ook wel meet'
