NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 220. 1907. Donderdag 20 Juni, 21e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTORISCH VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed, DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENT1ËN Zij die zich met 1 Juli s. op ons blad abonneeren, ont vangen tot aan dien datum, van nu af de nummers gratis Snippers uit de oude doos. IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA SN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Onze Candidaten voor de Provinciale Staten herstemming 25 Juni a.s. zijn District Middelburg: Mr. P. J)IE I,F,HAN, S. LOUWERSE en L. J. VAN VOORTHUIJSEN. District Hulst: P. F. FRUYTIER, F. 0. O. M. HOMBACH en C. IJSEBABBT. 19 Juni 1907. Het zal een heele verlichting zijn voor de Middelburgsche Courant dat zij niet hoeft te hengelen naar sociaal-democratische stem men. Trouwens niemand heeft er aan getwij feld dat de socialisten te Middelburg er auders over zouden denken danin'tgeheele overige deel des lands. De schrijver van 't berichtje in Het Volk zie ons no. van heden zal anders wel een glimlach niet hebben kunnen onder drukken, toen hij aan zijn blad schreef wij stemmen Sprenger omdat hij gezegd heeft ik ben vrijzinnig democraaten Van Teijlingen omdat hij gezegd heeft ik heb het meeste op met de vrijzinnig democraten l Waarom liever maar niet royaal gezegd „omdat zij, gelijk wij zeivenin de eerste plaats anti-clericaal zijn". "Want zoo is het toch eigenlijk. Niet minder opvallend bij deze verkie zing is de taktiek van het misleidende huisbezoek. Hieraan schrijven wij toe 't betrekkelijk hooge stemmencijfer der liberalen met name te Grijpskerke en Aagtekerke. TeGrüpskerke wonen hoogstens 10 libe ralen al de overigen belijdenis en leven wijzen het uit zfin onze beginselen toe gedaan. Hoe konden dan in die gemeenten 22 208) FEUILLETON. DOOK S C A L DIS. De tapijtbehangsels in de Staten zaal te Middelburg. I. Hebben wij indertijd teMzdcfeliun?zijnde, aldaar de Staten-zaal in de Abdij bezocht en een blik geslagen op de daarin aan wezige tapijten, tot onzen spijt zagen we toen dat deze gedenkstukken zóódanig ver bleekt zijn dat de daarop geweven onder werpen nauwelijks meer te herkennen zijn. Dadr zijnde opperden wij het plan deze zaal, ter gelegenertijd, nogmaals een bezoek te brengen. Aan dit plan wilien wij nu gevolg geven, en gaan in onze gedachten terug tot in 't midden der 18e eeuw, toen deze kostbare behangsels zich nog in volle glorie aan ons oog vertoonden. Als inleiding op het bespreken van deze kunstproducten zullen wij nog verder in tijd teruggaan, om ook in de oudste aan- teekeningen een onderzoek in le stellen naar het weven en het daaruit ontstane tapijtwerken. Dit zal ons ook, o.a. met den bijbel in de hand, een des te duidelijker voorstelling geven, op hoe hoogen trap van ontwikke ling de weef-iodustrie ook bij het oude Joodsche volk stond. Onder de Oostersche Volken, uit de aller oudste wereldgeschiedenis, worden de Eggptenaren bij uitnemendheid genoemd als ervaren in het handwerk van weven. Dit Herodotus blijkt ons, dat deze kunst door hen ook aan andere volken werd fsdtpwezen, en daardoor de behandeling tot 34 kiezers hun stem geven aan can didaten die de Eerste Kamer wilden „om" helpen in de richting van den afval die in Frankrijk als het afschrikwekkend voor beeld voor alle bësehaafde volken gesteld, gezien wordt. Wij herhalen, dit zit in den agent. „De.vooglaar op bedriegen uit. Den vogel lokt met zoet gefluit". Heeds is in ons blad tegen dien vrij zinnig-democraat, die er te Aagtekerke ook nog een agent op na schijnt te houden, gewaarschuwd. Wij doen 't nog eens. Kiezers te Grijpskerke en Aagtekerke, of waar ook, laat u niet door bezoldigde of getrakteerde verkiezingsagenten of ge pensioneerde wachtmeesters van welk wa pen ook overhalen om, om wat persoonlijke redenen ook, te stemmen tegen uw beginsel. Men fluistert dat zekere vrijzinnige mijnheer zijn trawanten reeds na de stemming een schitterend öiné aanbood. Hetgeen ons genoegen doet. Waar de vrijzinnigheid 't gansche land door huilde vaD de „misère", mocht zij te Middelburg bereids wel eens fuiven. Maar dat niemand der onzen later het zelfverwijt treffen mogedat deed zij mee tengevolge van mijne stem Wij wezen er reeds op hoe te Arne- muiden de kiezers door Arnemuidsche notabelen in deze qualiteit zijn bewerkt voor de vrijzinnige candidaten. Daar teekenden een hoofd der school, een paar openbare onderwijzers, wethou ders, stationchef, enz., rijks- en gemeente ambtenaren als zoodanig, „in qualitate qua" de circulaire voor de vrijzinnigheid. Dit is ook elders geschied. Te Veere teekende jhr. Van Doorn, nota bene met „burgemeester" achter zijn naam, brutaal weg als zoodanig de aanbeveling, ook de wethouder De Bree, de hoofdonder wijzer De Zeeuw, de onderwijzer Visser, de secretaris Geldof en de havenmeester v. d. Eijk. Men zou zoo zeggen, wat anders be doelen deze heeren met die toevoeging dan om door hun ambt invloed te oefenen op de stem van argelooze kiezers, Vooral dat optreden van jhr. Van Doorn van het weefgetouw van lieverlede aan merkelijke verandering onderging. Als eerste voorwerpen die op het weef getouw werden vervaardigd, vindt men uit iinnen en boomwol gemaakte kleeding- stukken. Hiertoe gebruikte men de vezels, draden en de wol van enkele plantensoorten, die daartoe, door bereiding, dienstig werden geoordeeld, en als zoodanig vindt men in de eerste en voornaamste plaats de Byssus- plant, die in het vruchtbare Egypte met den besten uitslag werd verbouwd en waarvan de beroemde witte Oostersche Vorstengewaden, bij voorkeur werden ver vaardigd. Dat deze gewaden soms uiterst kostbaar konden zijn, blijkt daaruit, dat zij reeds in zeer vroegen tijd, ten blijke van Konink lijke onderscheidingen, door Vorsten en voorname lieden aan zeer bevoorrechte personen ten geschenke werden gegeven. Wij zien er een voorbeeld van in Gen. 4142 toen Kqning Farao Jozef tot zich liet brengen en hij den ring van den vinger nam en dien aau Jozefs hand stak en liet hem ook „fijne linnen kleederen" aantrekken. Zoo deed hij ook, toen hij volgens Gen. 45 22, de broeders van Jozef tot ziob riephij gaf hun allen wissel - kleederen", maar Benjamin gafhij „driehon derd zilverlingen en vijf wisselkleederen". De voorliefde voor dezen tak van nijverheid was bij de Eggptenaren zóó groot, dat men denzelyen als een Nationale industrie kon beschouwen en als de voor naamste bron van bun welvaart, hetgeen men ook bewijzen kan uit de woorden van Jesaja 199 en wel uit die, welke de Profeet bezigt als hij het ongeluk schil deren wil dat Egypte en de klasse der ambachtslieden treffen zon; hoorea wij hem zeggen„en de werkers in het fijne doet ons leed. En niet minder dat onder de onderteekenaars dier aanbeveling voor Van Teylingen, o.s. ook voorkomen de naam van twee leden van den Chr. Werk mansbond (bond van dr. De Visser). Laten onze vrienden te Veere zorgen dat derge lijke „vergissingen" worden krachteloos gemaakt. Wij kunnen niet genoeg aandringen op druk persoonlijk bezoek en mondelinge voorlichting; er is nog zooveel onkunde. Middelburg kan alleen langs dien weg gewonnen of behouden worden. Het kraaktdat is een opschrift, 't welk het bekende Fransche blad de Matin boven een hoofdartikel plaatst. Het blad schrijft »Van het oude gebouw is niet veel meet overeind. De twee hoeksteenen, die gezag en gehoorzaamheid heeten, wijken eiken dag wat meer uit. Het kraakt, het kraakt overal, maar voor namelijk in de hoogte. Er is een algemeene spotlach, die het geheele huis doet scheuren. De bestuurders spotten met de ambtenaren, die weer spotten met de hoofden van dienst, die weer spotten met d>? ministers. Overal zijn schokken waar te nemen, die de muren doen schudden, De gevel zelfs trilt reeds nu en dan En tegen die algemeene instorting hebben wij niets dan de woorden der regeering, de redevoeringen der regeering, de frases der regeering. Sedert een kwart-eeuw wordt Frankrijk alleen bestuurd door: frases Het is naar aanleiding van het revolutio nair verzet der wijnboeren in het Zuiden van Frankrijkdat zoo wordt geschreven. Tal van burgemeesters en gemeente besturen hebben, zie ons vorig No., het bijltje er bij neergelegd, waardoor in de gemeentehuizen alle arbeid stil staat. Wat daarvan de gevolgen zijn, kan men begrijpen. Toen le Montepellier aangifte van ge boorten en sterften werden gedaan, ver klaarden de ambtenaren, dat zij de ge boorten niet konden inschrijven en geen verlof tot begrafenis konden gevenzij gaven echter een verklaring af, dat die of die, deze mededeeling ten gemeentehuize vlas zullen beschaamd wordenook de wevers van de witte stof". De algemeene belangstelling die aldus in de gewone kleeding, zoowel als in de uit zamengevloehte harén- en wollen stof fen vervaardigde dekkjeeden en voorna melijk in tapijten, werd gesteld deden deze weefsels al spoedig tot voorname handelsartikelen worden: Heindo en verre werden zij bekend, en deze kennismaking in den vreemde, braoht er veel toe bij, dat ook andere natiën zich op de ver vaardiging er van gingen toeleggen. Het gevolg er van was dat het bedrijf zioh zeer ontwikkelde, vooral in de voor naamste steden als PergamusSiden, Ty rus, BabelSmyrna eDz. En niet alleen in het vervaardigen der stoffen, ging men met reuzenschreden vooruit, maar ook in de bereiding en aanbrenging van de be roemde Oostersche kleuren vooral door de pnrperen kleuren, die voornamelijk afkomstig waren van de purper-slakken, die op de kusten van Tyrus werden inge zameld, veranderde de witte, effen kleu ren in de prachtige ^rper-gewaden, die vooral door Vorsten werden gedragen. Zoodanige kleeding droeg de Profeet Daniëltoen hfi het schrift aan Belsasars eetzaal had verklaard. De handel in pur peren weefsels ontwikkelde zich op onge looflijke wijze en werd dan ook weldra het hoofdmiddel van bestaan. Een bewijs hiervan vinden wij bij den profeet Ezechiel in zijn 27ste Hooidstuk vers 7 en 16, toen hij met weemoed staarde op den luisterrijken handel, de welvaart en den bloei van Tyrushij zegt er van„fijn linnen met bor duurwerk uit Egypte was uw doek, dat u tot een zeil' verstrektedonker en helder gekleurde purpers» linnens van had gedaan, opdat die persoon niet straf baar zou worden. Te Argèles sur Mer trok, nadat het weg- loopende gemeentebestuur bet gemeente huis had verlaten, een troep van 200 betoogers met slaanden trom, wapperende vlaggen en trompetten naar het huis van een gemeenteraadslid, die de raadszitting, waarin tot ontslagneming besloten was, niet jiad bijgewoond, om van hem teeischen dat ook hij zijn ontslag zou nemen. Te Soier heeft de weggeloopengemeente raad de staking van het belastingbetalen geproclameerd. Minister CJemenoeau heeft een rond schrijven aan de burgemeesters gericht, waarin hij hen tot aanblijven aanspoort. Of dat beroep op hunne betere gevoelens veel zal balen Het Zuiden is op het oogenblik zóó op gewonden, dat er alle vrees bestaat, dat Olemenceau's stem die eens roependen in de woestijn zal blijken. Men luistert thans meer naar den „Mes sias van het Zuiden", zooals Marcelin Albert wordt genoemd, djm naar zijn chef. Preeken op beroep. Preeken op beroep doen de dominé's in de Ned. Herv. Kerk anders niet. Maar de socialistische dominé's in Friesland weten er wel iets op te vinden. Zondag voor 8 dagen werd te Sneek een openluchtmeeting gehouden vanwege de soc -dem partfi, met het oog op de verkiezingen voor de Prov. Staten. Als sprekers traden op o a. Roosje Vos-Stel en L. H. Hermans, ds. Van der Heide en ds. Horreus de Haas van Bergum. Twee dominé's uit de Ned. Herv. Kerk met den man, die eertijds de „roode duivel" schreef. Van deze meeting vertelt nu Het Volk „Onder de aanwezigen was ook het bestuur der Ned. Herv. Kerk, dat aandachtig luisterde naar de rede van ds. De Haas, die op het drietal staat voor den te benoemen predikant te Sneek". Zoo „preekte" ds De Haas op een soc.- dem. meeting voor de Provinciale Staten in Friesland dus op beroep. Het „bestuur" der Ned. Herv. Kerk, men lette op de eigenaardige terminologie, Eliza's kusten dienden voor uwe tentbe schuttingen" en in vers 16 Syrië dreef handel metu in menigte van voorwerpen voor smaragdenpurper en borduurwerk en byssus en koralen ruilden zij uwe koop waren in." Egypte dus, als 't ware de bakermat van dezen tak van nijverheid, kwam zoodoende in aanraking met bijnaalle Oosterschevolkea. Opmerking verdient het dat onder die volken er één is, dat zich reeds dadelijk op de vervaardiging van geweefde stoffen toelegde, en eene belangrijke hoogte in korten tijd bereikte. Dit volk was het Israëlitische. Dezen legden zich met allen fiver op de bewerking van het weefgetouw toe. Ook daarvan zfin tal van voorbeelden in den Bijbel bewaard gebleven. Wfi lezen in Exodus 35 85, dat Bezaleël met schran derheid des vernnfts vervuld was, om te borduren met hemelsblauw, purper, karmo zijn en byssus, makende alle werk in ver- nuftigen arbeid" en ditzelfde hooren wfi in Hoofdst. 38 23 van Aholiab. De bereiding der natuurgrondstoffen uit het planten- en dierenrijk, benevens de aanbrenging der kleurstoffen, geschiedde volgens Ex. 3525 en 26 bfi de Israëliten door de vrouwen. De gouden en zilveren metaaldraden wer den door de mannen vervaardigd. Dit leert ons Ex. 39 3, wantzfi rekten de dunne bladen goud uit en smeden het tot draden, om te doen in het midden van het hemelsblauw, purper, scharlaken «afijn linnen van het allerkunstigste werk". Deze goud- en zilverdraden werden om woeld en vermengd met de gekleurde linnen draden en dus door elkander ge weven. Ook vu» wfize van bewerking ie kwam hem daar eens hooren. Alles heel aardig. Maar naar wfi meenden, zijn desoc.-dem. zoo bang voor 't vermengen van kerkelfike en politieke zaken. En nu preeken soc.-dem. dominé's al op „beroep" op een meeting voor de Prov. Staten 't Is bepaald heel vreemd. En voorzeker aller aandacht waardig. N. Prov. Gr. Crt. Zonderlinge dingen kan men soms te hooren krijgen over de dwaasheid van sommige menschen in zake hunne ge zondheid. Angstvallig wikken en wegen zij, of ze dit mogen doen, dit of dat wel mogen eten, of zieh zus en zoo moeten kleeden. Som3 wordt het bespottelijk of krijgt er ten minste allen schijn van. Ik nooet dit doen voor mijn gezondheid, ligt bij velen als in den mond bestorven. Nu kunnen er bepaald redenen zijn, waarom men niet zonder advies van een huisdokter zijn levenswijze regelt. Maar vaak wordt het tooh overdreven en dan gaat het mooie er af. Dan komt men licht tot uitersten. Zoo hebben, velen in Engeland naar men zegt de gewoonte aangenomen, om iederen dag geregeld een half uurtje op handen en voeten te loopen, natuurlijk binnens kamers en te spriDgen als kikvorsohen. Dat „go on all fours" zooals de Engelsoh- man het noemt, moet ook al een probaat middel zijn om zijn gezondheid te bewareD. Retoumons A la nature, heeft Rousseau geleeraard en dien terugkeer aangeprezen als den eenigen weg tot wezenlijk geluk. En nog altijd zijn er die dezen Fransoh- man willen nadoen tot in het ongerijmde toe. Zoo verlaagt men zieh zeiven lang zaam aan en wordt wel eeuigermate collega van den os of van den ezel, behalve i» het eten. Want lekkere hapjes kunnen die gezondheids-menschen alles behalve missen, Van Ellen, het diepgevoelde lied van de Smart - wie heeft niet van Van Eedens hoofdwerk gehoord is reeds een vfifde druk verschenen in lief ufterljjk met een portret van den dichter. Wel een bewfis dat het lied van de smart, hoe dof en eene duidelijke omschrfiving overgebleven in de zamenstelling van de haren- en wollen dekkleeden van den tabernakel, mitsgaders in de door pracht uitmuntende voorhang sels van denzelven. Ook in dien overonden tijd wist men reeds beelden en figuren in de weefsels aan te brengen, zooals blfikt uit Exod. 26 1, waar wfi lezen dat „de tien gordijnen van den tabernakel met cherubs van het allerkunstigste werk" moesten ge maakt worden. Bfi de ontwikkeling dezer industrie onder het Israëlitische volk, ver dient het de aandacht, dat het handwerk in vier deelen gesplitstwas, namolfik zfi die de wetenschap bezaten om gouden draden in te weven; ten tweede zfi die figuren inbrach ten ten derde zfi die bonte kleurenmenge ling in linnenarbeid aanbrachtenen ten vierde de eenvoudige wevers van witte stoffen. Een ander voorbeeld van de kunstige be handeling van het weefgetouw vindt men nog bfi Herodotus vermeldt, behelzende de vervaardiging van zeker borstharnas (tho- raxj, het we\k door koning Amasis ten ge- schanke was gegeven aan de inwoners van het eiland Samos en door de Lacedaemoniërs van hen was ontvreemd geworden. „Dit borstharnas", zegt hfi, „was vervaardigd van linnen en versierd met menigte daarin geweven beelden van dieren, van goud- en boomwoldr&den. Elke draad verdient afzon derlijk onze bewondering, want hoewel dun, bevat hfi in zich 360 fijne draden,allen openleggende Een dergelfik overkleed heeft dezelfde Amasis te Lindos aan de godin Minerva gewijd2). Openleggende d. w. z. iedere draad afzon derlijk zichtbaar. s) L i n d o seen stad op het eiland R h o - dus, met een aan M i n e r v a gewijde» tempel,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1