NIEUWSBLAD
R ZEELAND
No. 193. 1907.
Zaterdag 18 Mei.
21e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
De Tredes- Conferentie.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed, S. J. DE JONGE-VERWEST,
F. P. D'HUIJ, ts Middelburg.
te Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Pinkster-Maandag wordt
ons blad niet uitgegeven.
GEMEENTERAAD.
Goes. Gemeenteraadsvergadering van
Donderdagavond. Voorzitter dhr. burge
meester. Afwezig met kennisgeving dhr.
Fransen van de Putte. Ingekomen dank
betuiging van dhr. onderwijzer Poldermans
voor de verhooging zijner jaarwedde. (Deze
heer was de eenige onderwijzer die den
Raad zijn erkentelijkheid betuigde l)
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25,
Enkele nummers0,02s,
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
De vredes-conferentie komt dus weer
bijeen.
In 1899 had men de eerste samenkomst
op aandrang van den Czaar, en gaf Rusland
den toon aan.
Thans gaat eershal ve Rusland weer voor,
doch de eerste viool zal nu wel door Enge
land gespeeld worden.
't Is waar, van de resultaten verwachten
wfj niet veel.
Maar hetgeen van liberale zyde is aange
voerd, heeft ook onze instemminger zyn
reeds enkele geschillen langs vreedzamen
weg opgelost, en dat is de vrucht geweest
van de eerste vredes-conferentie.
Met name het Russisch-Engelsch conflict
ter zake van het beschieten der Engelsche
vieschersvloot door de Russen zou stellig,
zonder de regeling op de eerste conferentie
getroffen een casus belli, een geval waaruit
oorlog had moeten voortspruiten, geweest
«ij ii.
De eerste stap van 1899 kan thans door
een tweede gevolgd worden.
Daarom protesteeren ook wij tegen de
sociaal-democratische voorstelling van een
vredes-comedie.
De vredes-beweging zal niet leiden tot
den algemeenen vredes-toestand, omdat het
vraagstuk der zonde zich tusschen de
vredes-gezinde partijen blijft stellen, en de
zonde door geen vredes-conferentie is weg
te doen.
Maar, in deze bedeeling, onder zondige
menschen, onder een geslacht dat van
nature God en den Naaste haat, is elke
poging toe te juichen die de oorlogen ver
mindert en de tegenstrijdige belangen
den nation zooveel mogelijk met elkander
verzoent.
Maar zoo zegt men ontging het
u dan dat Duitschland weigert mee te be
raadslagen over het voorstel van Engeland,
door Amerika gesteund om stappen to
doen die leiden kunnen tot algemeene
ontwapening P
Z\jn dan de gronden niet juist welke
tot dit voorstel leiden P
Drukken de militaire lasten, zoo geldelijk
als persoonlijk, niet zwaar op de volken
Is 't altegaar geen dood kapitaal dat
aan het onderhond van leger en vloot
wordt besteed?
Duitsohland is van 't gewicht dezer be
weegredenen niet overtuigd. Terwijl het
tegen den last van den algemeenen per
soonlijken dienstplicht over stelt het voor
deel dat door dezen plicht de nationale
kracht wordt gestaald, dealgemeene dienst
plicht met het volksleven is saamgeweven
en de natie tot vaderlandsliefde opvoedt,
die het cement der volkseenheid vormt,
waarbjj ook niet mag vergeten worden
dat een algemeene ontwapening hondard-
duizenden in de maatschappij zou terug
voeren die de arbeidsmarkt ongemeen
drukken, het pauperisme vermeerderen en
de volkswelvaart nog meer drukken zouden.
Waar dan ten slotte nog bij komt dat
Engeland meer miljoenen uitgeeft voor
leger en vloot saam dan Duitschland,
Engeland door zijn vele verbonden (enten
tes en coalities) sterk staat tegenover
Duitschlanden, gelijk in het begin der
19e eeuw heel de beschaafde wereld tegen
Frankrijk gekant was, thans in 't begin
der 20e eeuw, alle volken vrijwel tegen
Dnitschland (Oostenrijk inbegrepen) ver-
eenigd staan, hetgeen Duitschland dringt
om op eigen krachten te steunen en si vis
paoem para bellum (wie den vrede wil,
houde zich weerkrachtig) van den grooten
grondlegger der Duitsobe eenheid Yon
Bismarck te betrachten.
Dit maakt de vredes-conferentie tot een
▼oor Duitsohland minder profijtelijke be
rging. Maar voor kleine stalen als Neder
land is de beteekeois dezer conferentie
rijker.
Voor ons ligt in deze internationale
beweging een waarborg voor bestendiging
onzer nationale onafhankelijkheid.
En als zoodanig begroeten wij haar met
dankbaarheid, ook al stellen wij het onbe
reikbaar, de instellingen van den eeuwigen
vrede, de komst van het Vrederijk van
Jesaja 11, er ons niet van voor.
17 Mei 1907.
De Nieuwe Zeeumche Courant gaat on
verdroten voort hare geestverwanten te
wyzen op den ernst van de Statenver
kiezing in onze provincie, met name in
het district Goes.
Zij toont daarmede het gewicht der
zaak, in aansluiting aan alle katholieke
organen in den lande terdege te begrijpen.
Reeds hebben enkele vrijzinnige organen
in genoemd district, die in den regel op
't gebied der beginselen verstoppertje
spelen getracht de Roomsche kiezers tegen
de antirevolutionairen uit te spelen.
Een verachtelijke taktiek, die zich bij
iedere verkiezing wijzigt naar de omstan
digheden.
In 1889 kondigde de Goesehe Courant
aan dat door het stemmen alleen op anti
revolutionaire candidaten „ons land aan
Rome verkocht werd".
Later toen de heer Timans door haar
werd aanbevolen, van deze verkooperij
aan Rome natuurlijk geen spoor.
In 1888 werd in de vrijzinnige pers het
praatje rondgedragen dat „dan onze kin
deren en kindskinderen door honger en
bedreiging, door pijnbank en martelingen
(zouden) worden bekeerd, bekeerd zooals
Rome dat verstaat"
Op 29 October 1890 beschuldigde de
Middelburgsche Courant dr. Kuyper en dr.
Schaepman „Nederland in handen der
oleriealen en Jezuiten (te) willen spelen".
In 1901 wierpen deze bladen om strijd
de verantwoordelijkheid hunner partij voor
het tractaatje met den Jezuiet en de
Gifbeker" er op, van zich.
Mr. Smeenge vreesde in die dagen
„Al heeft het monsterverbond de zoozeer
gevreesde brandstapels nog niet opgericht,
ik weet niet wat later van daze regeering
is te waohten".
Thans ooketteerd de Goesehe vrijzinnige
pers met diezelfde Roomsohen, wie nu
eenvoudig de rol is toebedeeld hand- en
spandiensten te verrichten voor de anti
revolutionairen. Een zelfs publieerde uit
een partioulier schrijven de klacht van
een gevallen R.-K. oandidaat dat de anti
revolutionairen hem hadden bedrogen.
Dergelijke onjuistheden die by een party
in minderheid maar al te zeer een dankbaar
onthaal zouden vinden, worden door de
Nieuwe Zeeuwsche eens in het juiste licht
gesteld.
Na gewezen te hebben op den plicht der
Roomsche minderheid om de anti-revolu
tionairen te steunen, in 't belang eener
christelijke meerderheid o.a. in de Eerste
Kamer, vervolgt zy
Wat nu betreft het door de vrijzinnigen kwistig
uitgestrooide praatje, als zouden de anti-revolu
tionairen geen trouwe bondgenooten zijn en ons
bedriegen, dat ontkennen wij in het algemeen ten
stelligste.
Maar zelfs, al ware 'tzoo, dan nog zou
de onafwijsbare plicht, die op ons rust, om krach
tig mede te helpen aan de formatie der
Rechterzijde medebrengen, dat wij hen
nog zouden moeten steunen, althans indien zou
gebleken zijn, dat een eigen candidaat geen vol
doende kans van slagen had.
Zoo is nu door de tegenpartij een vuurtje ge
stookt, en 'tzal nog worden aangewakkerd over
het besluit der R.-K. Centrale, dat inhoudt:
steunen de 4 anti-revolutionaire
candidaten.
Dat het te doen is door het zaaien van twee
dracht zelf den oogst der overwinning binnen te
halen, is duidelijk.
Immers, wat zal een vr ij zinnige zich
anders druk maken over een Katholiek dan wel
anti-rev. candidaat? Beiden zijn tegenstanders.
Maar onwaar is het praatje, dat de R.-K.
Centrale zoo maar voetstoots besloten heeft de 4
a.-r. candidaten over te nemener is wel degelijk
gezocht naar een R.-K, candidaat, maar deze it
niet gevondende lust voor een Statenzetel bleek
gering.
En nu kunnen wij de verzekering geven, dat
zoo de Katholieken een candidaat hadden kunnen
vinden, dezen ook door de anti-rev. zou zijn ge
steld en gesteund.
Om nog meerdere vertroebeling der a.s. ver
kiezing te voorkomen, hebben we gemeend goed
te doen met bovenstaande in 'tkort uit een te
letten.
Aan dr. Kuyper is als vader der Drank
wet een pluim op den hoed gezet door
niemand minder dan dr. Blooker, den oud
liberaal, die in de jongste vergadering van
den Nederl. Vrouwenbond mededeelingen
deed over den handel in „chanteuses";
en uit een Fransch werk over de behande
ling der chanteuses (zangeressen) de ver
pletterende uitspraak voorlas dat Neder
land in de ry der onzedelijke natiën op
Frankrijk en Rusland volgt.
Dies prees dr. Blooker de Drankwet,
welke in haar artikelen 28 en 47 gelegen
heid biedt om aan dien slechten naam te
ontkomen, dewijl daarin paal en perk ge
steld wordt aan 't afschuwelijk bedrijf der
tingeltangels, die kweekplaatsen van onze
delijkheid en toevluchtsoord voor aan lager
wal geraakte lichte kooien.
En die goede Drankwet is door de heele
Linkerzijde in do Eerste Kamer, en door de
gansche Linkerzijde in de Tweede Kamer
op Roëll en v. Karnebeek na, als prulwerk,
óf uit politiek afgestemdterwijl haar
grootste tegenstander, de groote Rink, die
haar als minister eens op haar plaats zou
zetten, tot heden nog niets vinden kon om
haar te verbeteren 1
Om te onthouden.
Op de vergadering van den Vrouwen
bond heeft in 't belang der zedelijkheids-
beweging ook gesproken de grijze directeur
der Heldringgestiehten, de straks (10 Juni)
73-jarige ds. H. Pierson.
Eigenaardig, zoo verhaalt ds. Rudolph
in de Rotterdammerwas wederom de
wijze, waarop hij de vrije liefde aan de
kaak stelde.
„Vrije liefde 1" zoo sprak de waardige
grijsaard, „Een interdiotio in terminis, een
innerlijke tegenstrijdigheid. Iets als droog
water. Vrijheid en liefde sluiten elkander
uit. Wie waarlijk liefheeft wil zoo vast
mogelijk, met burgerlijke en kerkelijke
banden, voor tijd en eeuwigheid, met den of
de beminde verbonden worden".
Zóó is 't I
'tls een dogma der leugen.
Hoe men nochtans van zulk een dogma
doordrongen kan zijn, bleek wel uit de vol
gende mededeeling van ds. Pierson. Een
echtpaar was zoo vervuld van de heerlijk
heid dezer leer, dat zij echischeidiug aan
vroegen, en daarna in vrijheid hun huwe
lijksleven voortzetten.
O lijden, 0 zeden
8,telling Amsterdam.
Het Centrum schrijft
Naar wij vernemen, zal het wetsontwerp
waarbij de instelling van een Fonds tot
spoedige afwerking voor de stelling van
Amsterdam wordt voorgesteld, voorloopig
met in behandeling komen, niettegen
staande het reeds geruimeD tyd voor open
bare behandeling gereed ligt.
Bevreemdend is zulks wel, waar ge
noemd onderwerp als een deel van het
regwerings-program in de Troonrede van
1905 werd genoemd, en in de Memorie
van Antwoord op 8 Februari 1.1. reeds
ingezonden, de minister van oorlog deze
slotwoorden neerschreeft
Waar de gegevens omtrent de stelling
van Amsterdam reeds sedert tal van j aren
aan alle zijden zijn bezien, zou het instellen
van eene enquête-commissie weinig nut
hebben en geen meerder licht verschaffen
en bovendien de oorzaak kunnen zyn, dat
de zaak, zeer ten nadeele van het lands
belang, op de lange baan geschoven werd.
Bedenkt men daarbij, dat sindsdien de
commandant der Stelling van Amsterdam
minister van oorlog is geworden, die dus
wel niet veel tijd zal behoeven om zich
in de zaak in te werken, dan wordt de
zaak nog onbegrijpelijker.
Zijn wij nu echter wèl ingelicht, dan
zoude alleen daarom de behandeling thans
niet plaats vinden, wijl die vóór de Staten
verkiezingen voor Regeering en Linker
zijde zeer slecht van pas zou komen.
By die behandeling toch zoude aan het
licht komen, hoe weinig eenstemmigheid
ter Linkerzijde bestaat omtrent dit werke
lijk punt van het regeeringsprogram, zou
het Kabinet ernstig gevaar loopen, en de
tijdelijk, met het oog op de a. s. verkie
zingen, aangegane coalitie der Linkerzijde
reeds verbroken kunnen worden, vóórdat
ze nog gewerkt had.
Ten einde een en ander te voorkomen
zou van eene behandeling vóór de Staten
verkiezingen zyn afgezien.
Inentings-stof.
Waarschijnlijk zullen er onder onze le
zers niet velen zijn, die precies weten, hoe
men aan de lymphe komt, waarmede onze
kinderen (indien men ze niet dom en ge
heel onvoorbereid het leven in wil zenden)
moeten worden ingeënt.
Daarom geven wij even het woord aan
dr. Böhm, die het op de volgende wijze
verhaalt
»Aan de doorgeprikte pokken van een in
geënt kind wordt de uitsijpelende vloeistof
ontnomen. Deze wordt dan op een lancet gedaan
en hiermede worden in den buik van een kalf
lange, ondiepe insnijdingen gemaakt. Na vier
dagen is de geheele buikoppervlakte van het
kalf, voornamelijk echter de randen der insnij
dingen, in de hoogste mate ontstoken en met
een ontsteking verwekkende uitzweeting ge
drenkt. Nu wordt met een haak de buikopper
vlakte van het vastgebonden dier afgekrabt. Men
kan zich voorstellen dat dit ofl'er der vaccine van
pijn over heel zijn lichaam siddert en angstig
huilt, omdat de gewonde buik het gevoeligste
aeel van *t dier is. Dit afgekrabde tuig (beter
dit drek) is het grondbestanddeel der pokstof.
Het bestaat uit afgestorven opperhuidcellen,
uitgeweekte stukjes der opperhuid, lymphe,
ontlede lymphe, bloedwater, ontleed bloedwater,
bloed, ontleed bloed, etterlichaampjes, bij de
afschaving losgerukte haarvaten en lijkvergift
ptomaïne). De grondmassa wordt fijngewreven
met glycerine vermengd en dan is de lymph
gereed I"
Zelfs de hartstoehtelijksle vereerder der
vaeoine kan niet ontkennen, dat de inen
tings-stof verschrikkelijk onrein is.
Öok kan het immers geen verwondering
baren, dat kinderen en menschen, wien die
ongehoorde rommel in het bloed is ge
bracht, bijna altoos tijieiijk ongesteld
wordenen dat de inenting oij sommige
personen kwaadaardige, ja! doodelijke
gevolgen na zioh sleept.
Verzoek om adhaesiebeiuigiug aan het
adres vaD de Vereeniging van Burgemee
sters en Secretarissen aan Ged. Staten om
te bepalen dat de velgen der wagens in
de provincie niet minder dan 9 cM. breed
zyn mogen. In handen van B, en W. ge
steld. Achtereenvolgens worden eenige
wijzigingen, af- en oveischryvingen, aan
vragen en reclames goedgekeurd of inge
willigd en wordt benoemd tot lid der
C. v. T. op het M. O. dbr. A. Tukker met
algemeene (12) stemmen. Goedgekeurd
wordt dat aau den brandweerman WC.
Vissers, vanwege de Rijksverzekerings
bank wegens een ongeluk by de spuit
een daggeld is toegekend van 3 x f l,6®
mm 3 X f 0,28, tijdens zijn invaliditeit.
Aan de orde komt het voorstel tot wijzi
ging der verordening tot regeling der
botermarkt. Bedoeling is de eierenmarkt
een uur te vervroegen en te verlengen.
De heer Duvekot betoogt dat langere
openstelling alleen goed is voor de opkoa-
pers. Immers slechts een vierde, hoogstens
een derde der eieren worden ter beurze
verkochtde andere zyn gecontracteerd en
worden in dit kosteloos beschikbare lokaal
door de vreemde opkoopers ingepakt, wat
hun elders niet zoo gemakkelijk en voor-
deelig zou zyn. Dat inpakken kan in een
uur best geschieden.
De heer Dekker meent dat de koopers
best van IIV2 tot 12'/a uur hun zaken
kunnen doen. Dat is voor hen hot gunstige
tydstip om voordeelig te koopen. By wij
ziging zullen zy twee uur moeten wachten
voor zij dat gunstige oogenblik zien aan
breken. Zij kunnen niet vroeger weggaan
doch moeten langer doelloos bly ven rond
loopen voor zy zaken kunnen doen.
De voorzitter betoogt dat de wijziging
noodig is, met 'toog op de pakkers. Er
worden somwijlen tot 4000 eieren ter markt
gebracht.
De wijziging wordt zonder hoofdelijke
stemming goedgekeurd.
Het voorstel inzake den reinigingsdienst
werdt aangehouden.
By 't punt vaststelling eener verordening
ingevolge de motorwet vraagt de heer
Donner of ryka- en provinciale wegen er
niet in zullen vallen, en zoo niet of die
dan zullen worden aangeduid. Hy fceurt
deze verordening goed. De voorzitter ant
woord toestemmend.
De heer Hollmann vraagt waarom er niet
kan verordend worden stapsvoe»|te rijden.
De heer Hamer zou wel willen dat 1
K.M. per uur kon gereden worden.
De heer Hollmann zegt dat 't toch wel
te constateeren is. Er is een groot verschil
tusschen 12 K.M. per nur en stapvoets.
De heer v. d. Leeuw bevestigt dit. In
de Papegaaistraat, vlak bij de wacht zou
den dagelijks wel 25 personen wegens te
hard ryden kunnen verbaliseerd worden.
De voorzitter vraagt of dit geldt voor
1 Juni 1906 of ook na dien lijd.
De heer v. d. Leeuw zegt het laatste en
sommige dagen nog meer.
De heer Dekker vraagt of niet verboden
kan worden het rijden op een voetpad langs
den Oostsingel.
De voorzitter zegt dat dit niet kan dewijl
'teen provinciale weg is.
De heer Dekker meent, dat, nu de Oost
singel is opgenomen in de kom, en geen
hoogere wet het verbiedt, de gemeente het
recht heeft ook voor provinciale wegen der
gelijke verbods-bepalingen te maken.
De voorzitter zegT dat dit niet kan, alleen
bij de verordening op de mestvaalten is
wiife E opgenomen.
De heer Dekker vraagt B. en TV. op-
nemiüg van den Oostsingel in de kom,
waardoor vanzelf rijden in dat voetpad ver
boden wordt.
De voorzitter zegt dat toe.
De heer Hollmann wensoht te bepalen
dat niet sneller dan 6 K M. per uur om een
hoek van de straat mag geredeD worden.
De heer Donner is 't daarmee eens.
De heer Pilaar zou er voor zijD, als
't kon, maar 't kan niet, want een hoek
heeft geen bepaalde lengtehier is derhalve
niet mogelijk oveTtredieg te constateeren.
De heer Temperman siuit zioh er bij aaD.
De heer Dekker wil dan bepaald zien
dat vanaf 3 Meter van iedere hoek stap
voets moet gereden worden.
De heer Hollmann zegt dat op 3 Meter
van de hoeken der straten heel langzaam
gereden, en dit door borden moet worden
aangewezen. Hij doet in dien geest een
voorstel, in betrekking tot Lange Kerk
straat en Klokstraat; 's-Heer Hendrik-
kiurierenstraat en KadeMagdelenastraat
en Keizerstraat, niet sneller dan 6 Meter.
De heer Hamer zegt Jat gaat zoo niet.
De wijzigiog moet goed geformuleerd zijn.
De heer Dekker wil opmerken, bij
kan dit niet telkens doen dewijl hy
niet op elke slak zout wil leggen, dat wjtf
