NIEUWSBLAD
VOOB ZEELAND
No. 182. 1907
Zaterdag 4 Mei
21e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J.
DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
UIT DE PROVINCIE.
Bij kon. besluit is benoemd tot aide-
essaieur van den waarborg en de belasting
der gouden en zilveren werken te Amster-
i dam A.Kwint, wonende te St. Maartensdijk.
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,2§.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAM
van 1 regels 40 c*nt, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1-^5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
IJK.
Krabbendijke, ook voor "Waarde, 6 en
7 Mei.
Rilland-Bath 8 MeL
Voor Klaas Mennink, den willekeurig
op atraat gezetten broeder te Bergentheim
zond de heer C. S. Schout te Middelburg
ons f 8.40, opgebracht in een vergadering
van Patrimonium aldaar j.l. Woensdag.
Wie volgt?
3 Mei 1907.
Ondertcijs-novelle.
Be Standaard schrijft
Plotseling is als een blijde verrassing
een wetsvoorstel uit de luoht komen vallen,
om een en een kwart millioen meer uit
's Rijks kas voor de onderwijzers onzer
lagere [scholen beschikbaar te stellen, en
ook onze vrije scholen zullen hier voor een
klein derde, van tussohen de drie en vier
tonnen gouds, in deelen.
We verheugen ons hier van harte in.
Hoe meer men het lot van ODze onderwij
zers verbeteren kan, hoe liever het ons is.
In hun vijf eerste jaren zullen ze in deze
bevoorrechting wel niet deelen, en in hun
tien eerste jaren zullen ze het wel niet
verder dan tot f0,90 per dag en meer
brengen. Maar hooger klimt het accres
en wordt de latere jaren zelfs zeer bedui
dend. Dat kan de neiging om zieh aan het
onderwijs te wijden, ten goede komen, en
veler zorgen verlichten. We hopen daarom
van harte, dat dit ontwerp spoedig wet
worde.
Maar er is meer waarom dit ontwerp ons
een verrassing was.
De nood scheen een tijdlang zoo hoog
geklommen, dat men ons verweet, dat de
2'/j millioen voor het lager onderwijs
nieuwe drukkende belastingen noodzake
lijk maakte. Nu daarentegen blijkt opeens,
dat de schatkist zoo kostelijk voorzien is,
dat de helft van dit bedrag, 1'/, miljoen,
eigener beweging door den minister van
financiën voor een extra-nitdeeling beschik
baar kon worden gesteld. Van den nood
die neep, een zioh baden in verkwikkende
weelde.
Tevens ziet men nu, hoe heilzaam het
werkt, dat de wijzigiDg van de Onderwijs
wet, die onder het vorig kabinet tot stand
kwam, openbare en bijzondere onderwij
zers over één kam schoor. Ware dat niet
aldus geregeld, dan is het nog zeer
de vraag, of de extra-gift niet alleen aan
de opeabare onderwijzers zou zijn ten goede
gekomen. Nu deelen ook de vrije scholen
er in.
En ook blijkt nu, hoe de regeling in
1905 getroffen, ook onze gemeente-finan-
eiën ten goede kwam. Van deze verzor
ging komt nu geen cent uit de gemeentekas;
het wordt al betaald uit de kas vanhetRijk.
En wat nog hêt scherpst in het oog valt
is wel dit
In 1904 riep de oppositie, dat het top
punt van ongerechtigheid was, dat het be
drag aan verhooging der salarissen van de
uitkeenng door het Rijk aan de gemeenten
was afgetrokken.
Voor zulk een ongerechtigheid was geen
naam.
Ieder had dan ook verwacht, dat een
Optredend liberaal kabinet onverwijld aan
deze gruwelijke wilkeur een eind zou ge
maakt hebben. De vroegere oppositie had
er immers de maohl toe.
Toch liet men de zaak -tusten.
Het kon nu nog beduiden, dat men dit
kwaad met tak en wortel uit zou snijden,
zoodra we aan de herziening van de lager
onderwijswet toekwamen.
Welnu, thans ligt een ontwerp tot wijzi
ging voor ons, en nog wel een louter fipan-
tieel ontwerp. Een ontwerp om meer geld
door het Rijk te laten betalen.
En toch geen poging zelfs om wat een
gruwel van ongerechtigheid genoemd was,
uit de wet te liohten.
Ligt hierin dan niet het bewijs, dat men
zelf nu tot het inzicht is gekomen, dat het
geen een gruwel heette toen men oppositie
was, al het ongereehtige verloren heeft,
nu men zelf de maoht bezitten zou om het
te stuiten
Toch vreeselijk.
„Het Roomsohe weekblad Zelandia ver
haalt een schandelijk feit, dat dezer dagen
op een van de openbare scholen in Frank
rijk moet zijn afgespeeld.
Het heeft zioh aldus toegedragen.
Een zevenjarig knaapje was op Zondag
naar de Roomsobe kerk geweest.
Dat was in de oogen van den openbaren
onderwijzer een vergrijp, waarvoor het kind
moest worden gestraft.
Het kind moest ten aansohouwe van alle
leerlingen op een tafel gaan staan en het
„Onze Vader" bidden.
Het knaapje: „Onze Vader, die in de
hemelen zijt
De onderwijzer „Zoo, is je vader in den
hemel Ik zie hem daar zoo juist langs
komen.''
Het knaapje„Geef ons heden ons
dagelijksoh brood
Be onderwijzer„Zoo krijg je geen
brood van je vader en die is nog wel
bakker
Onder het gesehater der andere kinderen
moest de arme jongen vol schaamte en
schrik op die manier het „Onze Vader"
voltooien.
En toen het venlje den volgenden Zondag
toch weer naar de kerk was geweest, moest
hij het nog erger ontgelden.
Dat is de „verdraagzaamheid" de eer
biediging van andere overtuiging", de
„handhaving der zedelijke vrijheid van een
ieder mensoh", ten top gevoerd
O, die ondraaglijke lyrannie der zieh
noemende vrijzinnigheid 1"
„De toestanden in ons land zijn nog wel
zoo erg niet, maar, wanneer de mannen
van het ongeloof de overhand kregen en
zieh niet meer behoefden te storen aan een
sterke tegenpartij, zou langzamerhand zulk
een ondraaglijke schending van anderer
overtuiging ook bij ons gezien worden.
En daarom zij ieder gewaarschuwd.
Met het ongeloof is nu eenmael geen ver
bond te sluiten. Geloof en ongeloof staan
lijnrecht tegenover elkander." C. S.
In België gaat de oplossing der crisis
vlugger dan bij ons.
Ziehier het lijstje dal door den kabinets
formateur (De Trooz) den Koning is aan
geboden.
Binnenlandsehe Zaken, De Trooz, mi
nister-president Financiën, Liebaert; Jus
titie, RenkinLandbouw, Handel en
Arbeid, Hubert; Wetenschap en Kunst,
Deseamps David Buit. Zaken, Davignon
Openbare Werken, Delbeke; Spoorwegen,
HeileputteOoriog, Hellebaut.
Christelijk Historische Partij.
Deze partij hield Woensdag een druk
bezoohte vergadering onder voorzitterschap
van jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman,
die, nadat dr. J. Th. de Visser de ver
gadering met gebed geopend had, een
woord van warme waardeering wijdde aan
wijlen jhr. C. Roëllen daarna twee voor
stellen inleidde. Spr. zeiin de eerste
plaats betreft het hier een bespreking over
de a.s. Provinciale Statenverkiezingen
ten tweede zullen aan de orde komen de
voorstellen tot samensmelting met den
Friesehen Bond. Nadat er vroeger reeds
pogingen waren aangewend om te komen
tot meer toenadering tussohen de Chris
tel ijk-Historische en de Friesoh Christelijk-
Historisohe partij, is men langzamerhand
tot de overtuiging gekomen, dat, waar
betrekkelijk slechts kleine verschilpunten
beide groepen van elkaar verwijderd
houden men hier niet moest streven
naar samenwerkingmaar cam fusie. Ten
einde de mogelijkheid hiervan te kunnen
onderzoeken is er aan beide kanten eene
commissie van onderhandeling gekozen, die
met haar werkzaamheden succes heeft ge
had. Veel van wat bij de Friesch Chr.-
Historischen als bezwaren heeft gegolden
is opgehelderd. Wat het eerste punt betrefi:
de Statenverkiezingen, de oommissie van
ad vies had 't niet noodig gevonden, daar
over advies uit te brengen, omdat er hier
veel aan de plaatselijke kiesverenigingen
moest worden overgelaten.
Op voorstel van den voorzitter werd de
volgende motie, met algemeene stemmen,
aangenomen „De algemeene vergadering;
overtuigd van de wensohelijkheid van een
krachtige samenwerking van de geheele
rechterzijde spreekt de wensohelijkheid
uit, dat overal in Jen lande, met terzijde
stelling van persoonlijke geschillen, op zulk
een samenwerking worde aangestuurd".
Vervolgens heeft de vergadering zieh
geruimen tijd bezig gehouden met behan
deling van de grondslagen van een Program,
waarover gedelegeerden van de Chr.-Hist.
Partij en de Friesoh Chr.-Historischen, na
onderlinge samensprekiDg, tot overeen
stemming waren gekomen. Nadat over
enkele punten van gedachten was gewis
seld, werd ten slotte in beginsel tot fusie
besloten, met het voorbehoud van goed
keuring van dit besluit door de kiesver-
eenigingen. Vervolgens werd een commissie
benoemd om met de gedelegeerden van de
Frieseh Chr.-Hist. Partij een program te
ontwerpen op den grondslag van het ge
sloten compromis. Tot leden van deze
commissie werden aangewezen de heeren
Jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman, dr.
J. Th. de Visser, mr. Verkouteren, Van
Idsinga, Snoeok Henkemans,Swellengrebel
en Van Koetsveld. De periodiek aftrèdende
leden van de Commissie van Advies, de
heeren D. Nijhoff, J. Piazier, F. D. Graaf
Schimmelpenninek en P. W. Bliek, werden
als zoodanig herkozen. In de plaats van
Jhr. C. Röell en mr. P. J. Hooft Graafland
(overleden) werden gekozen de heeren mr.
B. I. D. Zubli (Bennebroek) en mr. M.
Baron Mackay ('s Gravenhage). Mr. Zubli
werd door ae commissie van advies tot
lid van het Hoofdbestuur gekozen.
Ds. v. Hoogenhuijze uit Doorn giDg voor
in dankgebed, waarna de vergadering door
dr. De Visser op de gebruikelijke wijze
gesloten werd.
Goes. Wegens zijne vele verdiensten
als vroegere voorzitter van „Euphonia"
werd de heer I. G. J. Kakebeeke Donder
dagavond in eene algemeene vergadering
het eerelidmaatschap aangeboden. Ook had
de heer Kakebeeke zijne medewerking
verleend aan de aanbieding van het nieuwe
vaandel door de burgerij, zoodat het be
stuur nu ter gelegenheid Van het 20-jarig
bestaan der harmonie de verdienste van
den heer Kakebeeke meer in 't licht wilde
stellen. „Euphonia" zal ook nog deelnemen
aan het festival op den 2 den Pinksterdag
te Middelburg te houden. Des avonds loopt
een extra-trein tot Bergen op Zoom.
Goes. Woensdagavond werd door de
politie alhier gearresteerd en naar de straf
gevangenis alhier overgebracht, L. Rom-
mers, kermisreiziger. Hij moet nog een
maand gevangenisstraf ondergaan.
Goes. Tegen den borstelfabrikant K.
alhier, is proces-verbaal opgemaakt, we
gens het na den vastgestelden tijd arbeid
doen verrichten door twee jeugdige per»
son en.
Middelburg. De staat van schade aan
polders en watersohappeu door den storm
vloed van 12 Maart 1906, en van tenge
volge daarna uitgevoerde werken, bedraagt
in het geel f2,244,657,23.
Vllsaingen. De centrale vrijzinnige
kiesvereemging in het district Vlisssingen
heeft definitief candidaat voor de Prov.
Staten gesteld de heeren Jos. van Raalte,
0. A. Kalbfleisch en T. H. de Meester.
Heinkenszand. Gisterenmiddag reed
een zoon van den landbouwer De K. met
een lading graan door het Clara's pad. Door
het losschieten van het ls moen schrok het
paard en ging op hol, doch werd een eind
verder gegrepen door den arbeider C. L.
De kar met den inhoud kwam in de sloot
terecht en werd gedeeltelijk verbrijzeld.
Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor.
's Gravenpolder- In de Donderdag
gehouden vergadering van den polder
„'s-Gravenpolder" was aan de orde hel
doen van rekening over het afgeloopen
dienstjaar. Deze rekening bedroeg in ont
vang f 3040,935 en in uitgaaf f2647 075 en
sloot alzoo met een goed slot van f393,86.
Vervolgens kwam het opmaken der be
grooting over 1907/8. Deze werd vast
gesteld in ontvang en uitgaaf op f2388,01
met een post voor onvoorzien van f 188,41.
Hierbij werd op een dijkgeschot gere
kend van f 5,50 per H A. tegen f 4 het
vorige jaar. Na afloop van deze vergadering
had eene gecombineerde vergadering
plaats van de polders 's-Gravenpolder,
Ooster Zwake en het haventje te Bieze-
linge tot het benoemen van een lid in den
Dijkraad [van Willem Annapolder. Na 3
stemmingen werd bjj loting daartoe be
noemd S. Paul.
Neuzen. Schipper J. de Keflzer, die
met z'n ijzeren aakschip wegens stormweer
Woensdag hier was binnen geloopen, ver
volgde met een lading grind hedenmorgen
zijn reis naar Breskens. Ter hoogte van
den Neuzenpolder brak de mast, waardoor
het tuig overboord viel. De in de haven
liggende sleepboot Johannes voer uit, tot
het verleenen van assistentie en sleepte
het schip naar Breskens.
Te Bergen-op-Zoom is een uur
werk in de kazernes ingevoerd teneinde
controle te kunnen houden over het aantal
schoten dat een schutter zou kunnen lossen
in seconden en onderdeelen daarvan. Het
heeft vrijwel den vorm van een gewoon
remontoir-horloge, wordt op dezelfde wijze
opgewonden, en geeft den tijd, tot in vijfde
deelen van seconden, aan. Het heeft twee
wijzerseen kleine, voor aanwijzing der
minuten, en een groote voor aanwijzing
van seconden en onderdeelen daarvan. Om
het horloge in gang te stellen, wordt op een
stift gedrukt, terwijl het door een druk op
denzelfden stift ook weder tot stilstand
wordt gebracht om den tijd te kunnen af
lezen. Door weder andermaal op denzelf
den stift te drukken springen de wijzers
terug op het 0-punt en is het uurwerk ge
schikt voor een volgende tijdopname.
Benzine onbluschbaar.
Bij de te Rotterdam genomen proeven
met onderscheidene brandbluschmiddelen
is aangetoond, dat beDzine als onblusch
baar kan worden beschouwd. In 'n ijzeren
bak werden 3 4 liter benzine in brand ge
stoken. Zelfs de krachtigste chemische
middelen waren niet in staat tot blusschen.
De brandende benzine spatte bij het inwer
pen links en rechts de lucht in alsof het
vuurwerk was. Ten slotte slaagde men er in
ze te dooven door ze vol te werpen met
zand. Daardoor werden de vlammen ge
doofd, doch toen met den schop er even in
stak, vlamde ze opnieuw weder even krach
tig op.
Toen een goud- en zilverkashouder
te Amersfoort, Maandagavond elf uur
van het station terugkeerde, zag hij voor
zijn huis eenige huzaren, die op zijn nade
ring de vlucht namen. Naderbij gekomen,
kwam hij tot de ontdekking, dat twee
ruiten waren ingedrukt en eenige horloges,
kettingen, ringen, enz. waren gestolen.
Andere lagen op de stoep. De recherche,
onmiddellijk gewaarschuwd, vond reeds
een der horloges terug, in de kazerne in
een stroozak verstopt. Het onderzoek, dat
nogal wordt bemoeilijkt door het vertrek
van M escadron naar Amsterdam, wordt
voortgezet,
Een lastig geval.
Een paar maauden geleden werd te
Nieuwoida verkocht een huis, waarin 4
woningen, te aanvaarden 1 Mei a.s.. Voor
eenige dagen nu toonde een der bewoners
aan den kooper een notarieele akte, waar
bij haar door den vroegeren eigenaar is
toegestaan levenslang in de bij haar in ge
bruik zijnde woning zonder huurbetaling
te mogen blijven woDen. Van het bestaan
dezer akte werd bij den verkoop geene
melding gemaakt. Hoe dit zaakje geschikt
zal worden
Knechtjesmarkt. Uit Nieuwenhoorn
meldt men Heden is alhier de jaarlijk-
sohe „knechtjesmarkt" gehouden. Hoewel
deze niet meer zoo druk bezocht wordt als
vroeger, daar de meeste boeren zioh vóór
1 Mei van de noodige knechts hebben
voorzien, waren er heden nog al wat boeren
en kneohtB aanwezig. Daar de vraag het
aanbod overtrof, werden er door de knechts
hooge huren bedongen. Zoo werden er
bouwknechts verhuurd voor f 140 en meer
tweede knechts voor 1110 tot f125, en
melkjongens voor f 90 a f 100. (N. R. Ci.)
Een niet alledaagsohe gebeurtenis
doet zieh te Eindhoven voor. De heer
Goossens, hotelhouder aldaar, laat een
nieuw hotel bouwen, doch dit is nog niet
gereed. Met 1 Mei echter eindigde het
Huurcontract van het thans nog door dezen
heer gedreven wordende hotel „Noord-
Brabant" tegenover het station. Teneinde,
nu den heer Goossens te dwingen het
hotel te verlaten, zjjn namens eigenaren
de deuren en vensters uitgebroken, hopende
dat de Novemberachtige Meidagen het den
huurder nu wel zoo zullen maken dat hij
het peroeel den rug toekeert.
De gevaarlijke bocht.
De tuf tuf hau heel wat kilometers ver
slonden, totdat aan zijn snellen gang een
eind werd gemaakt. Het einde van al deze
gulzigaards. Hij was zoozeer invalide, dat
Hij met een „havermotor" zelfs zijn weg
niet kon vervolgen. Een sleeperswagen
wordt gehaald de bliksemwagen er op
geladeD en voort ging 't op een begrafenis
gangetje. Eruin zelfbewust stappend, de
koetsier met den zweep over den schouder
er naast, terwijl diens helper het harde hout
van den sleeperswagen verachtend, zieh
behaaglijk op een der gemakkelijke zit
plaatsen in de auto heeft neergevlijd. Zoo
sukkelt voort tot aan den draai, waar Turf-
straat in Korte Hofstraat uitmondt. Daar
klinkt eensklaps het waarschuwend geluid
van een auto oe oe oe. Door den
draai kunnen de mensohen in de Hofstraat
niets zien, maar wel hooren zij het getoeter
al nader komen. Moeders trekken angstig
haar kinderen naar zich toe, dienstmeisjes
verzamelen de aan haar goede vertrouwde
kleinen om zioh heen op de stoepen, alles
saat uit den weg voor hel naderend gevaar.
Eensklaps is de angst voorbij. Eerst komen
bruin en de koetsier, dan de wagen met de
raderlamme auto om den hoek. Ieder laoht,
vreest niet meer. En de man in de auto,
die als een goed chauffeur voor den draai
den hooren deed klinken, draait nu vol aan
dacht aan het stuurwiel om den gevaar
lijken bocht te maken. Maar ook hij kan
er niet ernstig bij blijven. (Zutf. Ct.)
Naar het N.. v. d. D. verneemt, zal de
koning van SpaDje vermoedelijk dezen
zomer een bezoek aan onze Koningin
brengen. De Koning, al of niet vergezeld
van zijn Gemalin, zal dan op het Ko
ninklijk paleis op den Dam te Amsterdam
door H. M. ontvangen worden. Het bezoek
kan, als het doorgaat, omstreekt Juli ver
wacht worden.
Hedenavond is aan het Noorderhoofd
te Hoek van Holland aangespoeld het
lijk van een man in verregaanden staat
van ontbinding, waaraan het hoofd en een
arm ontbraken. Het lijk had een breuk»
band aan. Het werd gekist en naar 's-Gra»
venzande overgebracht.
Uit goede bron wordt aan De Tijd
medegedeeld, dat in de Tweede Kamer