NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND
No. 163. 1907,
Vrijdag 12 April.
21e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Belastingvsrliseglag.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'hUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
(Wordt vervolgd),
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cant.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedert regel
meer 10 cent.
<32
IJ K.
Baarland, ook voor Oudelande, 12 April.
Ellewoutsdijk, ook voor Driewegen,
13 April.
Hoedekenskerke, 15 April.
De terugkeer van het Kabinet brengt
vanzelf de verschillende wetsontwerpen
weer naar voren, die in de eerste maanden
van zijn verlengd bestaan in de Tweede
Kamer aan de orde zullen komen.
De belastingverhooging is er een van.
De vraag of deze noodzakelijk is, laten
wij in het midden, dewijl dit een quaestie
is van Ja en Neen.
Rechts klaagt men dat zij niet noodig
was geweest, indien het Kabinet de Tarief-
wet-Harte had overgenomen.
Links vertelt men eenvoudig zonder
blozen dat de Tarief wet 'tgeld uit den
zak van den arbeider zou hebben geklopt
en derhalve de belasting-ontwerpen noodig
zijn om de 10 miljoen voor de verzekering
noodig, te verkregen.
Eet is niet te denken dat de minister
De Meester alwat hy vraagt, krygenzal.
Mr. Mendels, een sociaal-democraat die
in Utrecht woont, waar de zetel van het
verzet scheut te zyn, heeft 't de vorige
maand in een volksvergadering gezegd
dit ministerie valt toch op de belasting-
ontwerpen.
De gezamenlijke Nederlandsche belas
tingschuldigen betalen aan directe belas
tingen in ronde getallen
Grondbelasting, gebouwde eigendommen
12 miljoen gulden.
Grondbelasting ongebouwde eigendom
men 7'/a miljoen.
Persoueele belasting 18 miljoen gulden.
Bedrijfsbelasting 7'/2 miljoen.
Vermogensbelasting 8 miljoen gulden.
Totaal ruim f 57.00,'.000
Voorts:
Zegelrechten 4,6 miljoen gulden.
Registratierechten vast recht '/2 miljoen.
Registratierechten evenredig recht 6'/2
miljoen gulden.
Successierecht 10,6 miljoon.
Hypotheekrechten 713 duizend gulden.
Totaal f23 000.000.
Eu eindelijk accijnsen
Gelistilleerd 25 miljoen gulden.
14)
FEUILLETON.
Een kijkje in „de grooie wereld".
HET PORTRET EN DE BRIEF.
Toen Agnes zich gereed maakte om
Waldstein te verlaten,had zij zich ook hare
afspraak met" Van Zelm herinnerd, om van
het portret zijner mama eene copie te laten
maken, Zij wist echter niet, of hij er nu nog
op stond, dat die copie zou gemaakt worden
en vroeg hem op zekeren dag
„Van Zelm, wat dunkt u nu van de schil
derij in de sombere kamer, moet er eene
<sopie van zijn?''
„Lieve Agn8S, mij dunkt dat is niet meer
noodig. Maar het zou mij natuurlijk groot
genoegen doen, wanneer het portret mijner
lieve mama eene betere plaats kreeg dan in
die doodsche. sombere kamer."
„Wel zeker, lieve vriend. Maar dan zal
het ook noodig zijn, dat wij er een betere
Hjst om laten zetten. Daar zal ik zorg voor
dragen."
„Agnes, gij maakt mij gelukkig", ant
woordde de kapitein en kuste hare hand
De gravin gaf toen bevel het portret af te
nemen en in een kist te pakken. Zoo was
het blijven staan tot de familie zich in de
stad had gevestigd. Met eenige achterge
bleven goederen, die nagezonden werden,
fcwam ook die kist aan. Het was half No
vember. Victoriue bevond zich nog bij hare
vriendin, ofschoon haar papa, de generaal,
feeds dikwjjls gezegd had, dat pu zjjne
Suiker 20 miljoen.
Geslacht 4'l2 miljoen.
Wijn 1,7 miljoen.
Bier en azijn 1,5 miljoen.
Zout 1,6 miljoen.
Totaal f54,500,000.
Aan rijksbelastingen totaal 134 miljoen;
ongerekend nog de gemeentebelastingen.
De wetsontwerpen-De Meester beoogen
een verhoogde belastingopbrengst van 8
miljoen gulden.
Deze verhoogde opbrengst zal worden
verkregen door
invoering eener inkomstenbelasting ter
vervanging van de vermogens- en be
drijfsbelastingen 2,500,000
wijziging van de wet op
het recht van suooessie en van
overgang bij overlijden 1,500,000
verhooging van het zegel
recht op effecten 1,000,000
den inbreng van zaken iu
naamlooze vennootschappen
enz. te onderwerpen aan even
redig registratierecht 200,000
invoering van eene belas
ting boven den bestaanden
accijns op mousseerende
wijnen 300,000
invoering van debiet recht
op tabak 2,000,000
eene technische herziening
van het tarief van invoer
rechten 500,000
8,000,000
Bovendien wordt de accijns op de suiker
verlaagd van f27 op 17 per 100 K.G.,
tegenover eene verhooging van dien op
gedistilleerd van f 63 op f 90 per H.L.
Aanvankelijk verwacht de minister hier
van geen voordeel voor de schatkist, maar
daardoor zal gaandeweg het suikerverbruik
toenemen, en dus op den duur eene be
langrijke bate voor de schatkist verkregen
worden.
Eindelijk wordt aanbevolen een belas
ting op speelkaarten. Hiervan:zal eene jaar
lij ksehe bate van ten hoogste f 100,000 te
wachten zijn,
11 April 1907.
Personeel voor onze christelijke scholen
te kort en schrijvers te over.
Kenners berekenen dat einde 1907 op
dienstverrichtingen minder waren gewor
den door den naderenden winter, en hij dus
meer gelegenheid had thuis te bly ven, het
hem ook aangenaam wezen zou, wanneer
zijne eenige dochter weder zyn huishoud
ster werd.
Juist toen de kist aankwam stond Agnes
gereed zich te gaan kleeden voor een feest.
ViGtorine had bedankt omdat zij een weinig
verkouden was, of beter gezegd, omdat al
die wereldsche vermakelijkheden haar hoe
langer zoo meer tegen dö borst begonnen te
stuiten, daar zij maar al te weinig overeen
kwamen met de nieuwe keus en de nieuwe
levensopvatting, die zij in de laatste weken
had gekregen.
„Och Victorine", zei Agnes, „pak gij die
kist eens uit. Daar zit het portret in van de
mama van Van Zelm. Het schilderstuk moet
uit de lijst genomen worden. Roep maar
een bediende wanneer het u te lastig is, ik
heb geen oogenblik tijd te verliezen."
„Ik heb al den tijd, Agnes," was het ant
woord, en het meisje zette zich aan het
ontpakken. Het oude papier met dat ge
heimzinnige opschrift, trof alweder 't eerst
haar blik. Zij was geheel alleen en be
schouwde alles op haar gemak. Wie weet
welk eene droevige geschiedenis in dit
éène korte woord besloten lag„Bemind,
maar verloren." Hare tranen vielen op het
portret. Die schoone, maar treurige gelaats
trekken waren ook welsprekend. „Ach,"
dacht Victorine, „hoe dwaas is toch de
mensch die van deze aarde heil en storeloos
genot verwacht. Hoe goed is God, dat Hij
mijn oog heeft willen openen voor al het
nietige en ledige der wereldsche genietin
gen, Hoe jammerlijk gal ook mijne vriendin
de gezamenlijke christelijke scholen twee
houderd onderwijzers-vacatures zullen te
vervullen zijn, en bij gebrek aan jongelui
in 't bezit van acten onvervuld zullen blij
ven, althans een heele tijd.
En aan de Rijksverzekeringsbank te
Amsterdam werden dezer dagen twintig
(20) schrijvers gevraagd.
Vereisohtea kennis van de Nederland
sohe en moderne talen, van wiskunde,
met inbegrip van algebra en logarithmen,
en voorts vaardigheid op de schrijfmachine
en kennis van stenografie.
Het voorloopig salaris, voor deze ook
al niet weggegeven betrekking is vier.
honderd gulden, straks tot zeshonderd te
verhoogen. Eu reeds enkele weken geleden
overtrof het aantal sollicitanten voor deze
twintig plaatsen de tweeduizend.
Eu dat terwijl de christelijke school een
eervolle, behoorlijk bezoldigde carrière
aanbiedt met meer uitzicht op promotie
dan eenige schrijvers-betrekking.
De vergadering die gewoonlijk ieder
jaar als schoolraad bijeenkomt, en welker
verslag reeds door ons is opgenomen, ves
tigt opnieuw onze aandacht op de toene
ming onzer scholen.
Nu reeds 850.
Alleen in Zuid-Holland 212.
Stel den gemiddelden prijs dezer scholen
op tien duizend gulden, dan bouwde het
christelijk volksdeel ginds het bekende jaar
1857 voor acht en een half millioen gulden,
ongerekend de enorme sommen aan ver
bouwing en onderhoud besteed.
En bovendien wordt voor de exploitatie
van die scholen door de ouders en belang
stellenden nog bijna anderhalf millioen
geofferd. Indien er één verwijt onbillijk
en onwaar is dan is het wel dit, dat de
christelijke school happen zou naar de
penningen uit 's rijks schatkist.
En indien wel één idéé zonder grond
is dan is het wel dit, dat nu met de ver
hoogde rijkssubsidie particuliere inspan
ning overbodig geworden is.
De christelijke school vermindert op
beduidende wijze de lasten aan de ge
meenten door het onderwijs opgelegd.
m
Daar is ook een geoorloofde trots.
Nooit voor zichzelf, maar toch zeker wel
voor de weelde van ons volksleven. Voor
zich aan het eind bedrogen vinden. En Van
ZelmNeen, gelukkig kan hij ook niet zijn
zonder gebed en zonder God. Had ik maar
meer vrijmoedigheid om er openlijk voor
uit te komen, dat ik in God al mijn heil en
eer heb leeren zoeken en vinden!"
Zoo bij zich zelve sprekende ontdeed zij
ook het schilderstuk van de oude verweerde
lijstmaar ziet, wat gebeurt daar Waarom
houdt zij zoo plotseling op, en staart ver
schrikt op den grond Wat valt daar tus-
schen paneel en dosk uit Een brief. Een
geopende brief. De letters zijn geel ge
worden; maar 't schrift is duidelijk genoeg
te lezen.
Eene huivering grijpt Victorine aan, ter
wijl zij hem opraapt en ontvouwt. Zij heeft
er een voorgevoel van, dat hier dingen aan
het licht zullen komen, die verborgen
waren, en met zenuwachtige gejaagdheid
doorloopt haar oog de geele letters, zij
wordt beurtelings rood en bleekzij leest
en herleest. W at leest zij Dit
„Lieve Neef Koenraad van Zelm,
Gij zult er u waarschijnlijk over verwon
derd hebben, dat ik onder al degenen, die
aanspraak kunnen maken op mijne nalaten
schap, juist u tot mijn eenigen erfgenaam
heb aangewezen. Dit gebeurde niet omdat
gij de naaste bloedverwant zijt, dien ik
achterlaat, want er is eene nadere dan gij
maar het geschiedt alleen omdat ik uwe
moeder lief had. Alle woorden, welke ik
zou kunnen gebruiken, zouden toch te zwak
zijn om u eenigszins te doen gevoelen hoe
zeer ik haar beminde. Leugen en onder
kruiping scheidden ons van elkaar toen wij
nog jong wars», e» sedert dien tijd heb ik
onze kunstschatten, of voor onze groote
dooden. Dat schijnt men in het buitenland
beter te beseffen als bij ons.
In het buitenland staan op de gewone
bezoek-uren de deuren der cathedralen
open en bezit waar een volk roem op draagt
is voor een ieder gratis te zien.
Dezer dagen beklaagde zich iemand dat
hij De Ruyter's graf in de Nieuwe Kerk
te Amsterdam niet zien kon, zonder eerst
een kwartje te offeren.
Iets dergelijks overkomt u als ge te Delft
het praalgraf van den Vader des Vader
lands aan uwe kinderen toonen wilt of
het Prinsenhof, de plaats waar de moord
op den Prins plaats had wilt bezoeken.
Hetzelfde zult gij ervaren als ge het
Praalgraaf van de Evertsen in de Nieuwe
Kerk te Middelburg bezoekt.
Het begrip van onzen tijd van de alge-
meene belangen en het toenemend verkeer,
die een zooveel drukker bezoek van onze
monumenten tengevolge heeft, maakt der
gelijke toestanden onmogelijk.
Van vreemde smetten vrij behoort toch
niet te zijn van vreemde begrippen vrij.
Als ze maar goed zijn
Vermindering van drankmisbruik.
De vrees, in 't vorige jaar op grond van
de hooge eeeijnsopbrengst geuit, als zou
het drankgebruik weder toenemende zijn,
is gelukkig ijdel gebleken. Het Tijdschrift
van den Volksbond tegeu drankmisbruik
verneemt, dat het verbruik van veracoijnsd
gedistilleerd per hoofd der bevolking in
1906 bedroeg 7.43 liter ad 50 pCt., d.i.
dus nog iets minder dan in 1905 (7.44 L.),
toen het bijna 2'/2 liter lager was dan l/4
eeuw geleden, n.l. m 1880 (9.87 L.) Voor de
drankbestrijdingsvereenigiugen een reden
om te volharden.
Socialisme en Godsdienst.
Na een anti-godsdienstige uitlating van
Portuyn op het Congres der S. D. A. P.
dienden verschillende afdeelingen de vol
gende moties in
„Het eongres,
„gehoord de uitlating van parfijgenoot
Portuyn, als zou onze partij anti-godsdiens
tig zijn,
„verklaart met nadruk dat onze partij
haar standpunt handhaait„godsdienst is
mija weg als een eenling willen bewandelen.
Ik was haar getrouw in mijn leven en wilde
haar getrouw zijn in den dood. Daarom heb
ik u nu alles i emaakt wat ik bezat, omdat
ik uwe moeder bemind heb, bemind maar
verloren. Gij zult een zeer ryfc en zeer
voornaam heer zijn in de wereld, maar ver
geet het nooit, dat gij ai deze heerlijkheid
niet aan my, maar aan uwe moeder ver
schuldigd zijt. Haar moet gij in uw hart
daarvoor danken, niet mij. Buiten dit heb
ik u niets meer op het hart te drukken.
Niets had sedert den dood uwer moeder
meer belang voor mij. Haar beeltenis hangt
in mijne kamer en er verloopt geen dag, dat
myn oog niet op haar rust. In mijn ouder
dom doe ik niets liever dan hier tegenover
die beeltenis te zitten. Het komt my heden
in den zin u dit te schrijven, en mijn geheim
achter het beeld uwer moeder te verbergen.
Wellicht vindt gij den brief nooit. Maar 'tis
ook mogelijk, dat het u als bezitter myner
goederen in den zin komt dit portret van
den wand te nemen, de oude lyst te ver
nieuwen en het eene meer passende plaats
te geven onder de familieportretten. Dan
zult gy weten, waarvoor de knorrige en
sombere oude heer altijd zijn tijd in deze
kamer heeft gesleten en zonder troost is
gestorven. Ja, zonder troost, want ik kan
niets of niemand meer beminnen. God zij
met u, Koenraad van Zelm, wanneer gij dit
leest zult gij Graaf van Waldstein wezen.
Moogt gij er gelukkiger zyn dan ik er wezen
mocht.
Graaf Wilhelm van Waldstein".
Geen wonder dus, lezers, dat Victorine
ontstelde by de ontsluiering van ditgeheim.
privaatzaak", en gaat over tot de orde van
den dag".
Na vermelding van dit feit volgen in
het verslag van Het Volk deze regeltjes
„Fortuyn verklaart geen bezwaar tegen
de motie te hebbenzij zegt niets.
„De motie wordt met algemeene stem
men aangenomen".
„Zij zegt niets", verklaarde de man zelf,
legen wien ze gericht was, en hij
stemde zelf mee ervóér. Laten we dit
onthouden, als noen met deze Haarlemsohe
motie den ehristelijken arbeiders een rad
voor de oogen wil draaien. Geld
Men heeft wel eens geklaagd dat het
peil der vrij zinnigheid, wat haar pers aan
gaat, daalt. En dit schijnt niet onmogelijk.
Naar oorzaken zullen wij maar niet gissen.
Zy zyn er.
Wie gewoon is 'n vrijzinnig blad te lezen
en zyn vorige redatie met de tegenwoor
dige vergelijkt, zal allicht verschil zien.
Met name van Het Vaderland geldt dit.
Dit blad had een goeden naam van
degelijkheid en verdraagzaamheid onder
de hoofdredactie van een Goeman Borge-
sius, een Heyligers, een Macalester Loup,
en nog kort geleden, onder de hoofdre
dactie van mr. D. van Blom, trok 't aan
door dezelfde straks genoemde kwaliteiten.
Doch mr. v. Blom, te geleerd, te hu
maan, of wat dan ook voor deze taak, werd
genoopt tot aftreding, en sinds is zijn
plaats ingenomen door den heer Van Balen,
dsn vroegeren hoofdredacteur van de Zut-
fensche Courant.
Groot is de verandering.
Hetgeen hy schryft komt heelemaal niet
bij de persprodueten zijner voorgangers.
Alleen het „pakt" meer, dewyl 't in den
scheldtoon vervalt.
Het jongste staaltje er van is 't volgende
Nauwelijks is de crisis opgelost, of het gestook
van dr. Kuyper in »De Standaarde begint van
voor af aan.
Een week geleden, toen de oplossing nog niet
gevenden was en 't gevaar nog altijd dreigde, dat
de rechterzijde zelf de stuk geworpen ruiten zou
moeten inzetten, waren 't aanmoedigende opwek
kingen om aan te blijven,vergoelijkende verzeke
ringen dat de fout, indien er eene door 't Kabinet
begaan was, lichtelijk over te stappen zou zijn,
goedmoedige verklaringen, dat 't zoo kwaad niet
bedoeld was.
Want niet alleen de geschiedenis van den
ouden graaf was nu opgehelderd en de
beteekenis van dat geheimzinnige opschrift
verklaardmaar ook het recht van Van
Zelm op de heerlijkheid Waldstein moest
nu worden erkend. Er stond nu in dezen
brief wel degelijk van een testament. Dit
testament moet dus verloren zyn. Het kwam
Victorine niet in den zin, dat Agnes eenig
bezwaar tegen dezen brief zou maken.
Immers zij had er altijd van gesproken, dat
Van Zelm eigenlyk meer recht op de erfenis
had dan zij. Daarenboven stond zij nu met
Van Zelm te huwen en zij verloor er dus
niets bij. Neen, eigenlijk gezegd won zij er
bij. Wanneer zij Van Zelm huwde verloor
zij den titel van gravin. Hij werd door zijn
huwelijk met haar nooit graaf; maar was
hij wettig erfgenaam dan was hij graaf, en
zij werd door haar huwelij k met hem weer
gravin.
Onmiddellijk steeg zij met den ouden
brief in de hand de trappen op, en trad bij
Agnes binnen. Deze stond voor haar toilet
spiegel en was juist bezig den krans van
paarlen, die haar kostelijkst kleinood be
vatte, in haar hoofdhaar te laten vlechten.
Victorine beschouwde haar met medelijden
en dacht: ij dalheid der ij delheden, alles is
ij delheid-, alles is geleende pracht, ander
mans goed i
„Wilt ge mij spreken, Victorine?" vroeg
Agnes.
„Ja, lieve vriendin", antwoordde deze
hoogst ernstig.
„Heeft het haast?"
„Ja, wel een weinig".
