NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 156. 1907
Donderdag 4 April,
2!e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Het zwakke Kabinet.*1'
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
PRIJS DER ADVERTENT1ËN
UIT HE FEES.
ttirtitszakeii.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS,
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers 0,02E.
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Het Kabinet-De Meester dat nog steeds
de zaken slepende houdt tot over zijn al
of niet aanbleven zal zijn beschikt, heeft
zich gekenmerkt door goeden wil en groote
zwakte.
De goede wil blijkt uit het feit van
zjjn optreden, dat wil zeggen het feit dat
de ministers zijn gaan zitten op de stoelen
hunner voorgangersde zwakte blijkt
evenzeer er uit, wanneer men nadruk legt
op dat zitten.
Die zwakheid is mede oorzaak van de
fouten die dit Kabinet opeen stapelde. Het
begon met het optreden zonder zijn samen
steller er in. Dan met het plaatsen van
de zwakste kracht (Rink) bij Binnenland-
sche Zaken, van een minister die naar
Chili moest (Kraus) by Waterstaat, en het
doen bezetten van Oorlog door een minister
(Staal) die bjj zijn eerste optreden het
program der vrijzinnig-democraten ver
loochende, om 't bij zyn tweede beurt van
harte te omhelzen. Ook de zetels voor
marine en buitenlandsehe zaken bleken
zwak bezet. Immers de vrijzinnige pers
klaagde al spoedig over de onbeholpenheid
van minister Van Tets, die blijkbaar de
antwoorden al op papier had voor de vra
gen gesteld warenen de beginselzwak
heid van minister Stuart, die toen zijn
schip hem niet gegund werd, met een
ander hem van rechts aangeboden genoe
gen nam en zijn vrienden links in de kou
liet staan.
Hierbij komt nog de formatie van het
nieuwe Departement alvorens de heer
Kraus uit Chili terug washet gemiB van
vast accoord althans met de vrijzinnig
democraten het in zee gaan met een min
derheid van 35 stemmen in de 2de Kamer,
die wel met inbegrip van oud-liberalen en
sociaal-democraten tot een meerderheid
van 52, later 51, stijgen kon, doch op welke
beide vleugels niet te rekenen viel.
Het is gelijk de Standaard terstond terecht
opmerkte.
Dit keer op keer laten vliegen van een
veer, en dat binnen zoo korten tijd, onder
mijnde het tooh niet reeds te sterk ver
trouwen, dat het Kabinet inboezemde.
Men voelde, dat de wezenlijke regeerkracht
ontbrak, of althans tekortschoot. Vriend
en vijand merkte het.
En toen kwam te kwader ure de vierde
principieele fout, het gemis aan perspectief,
en daardoor het vooropsohuiven, zonder
eenig dringend motief, van een klein on
derdeel van het program als gold het de
kern en hoofdzaak. Ongemotiveerd en
onvoorbereid.
Het militaire vraagstuk is uiterst netelig,
en eere zou de man verdienen, die het
tot oplossing bracht. Maar nooh bij de
stembusaotie, noch bij de Kabinetsformatie
had dit vT&agstuk het hoofdpunt uitgemaakt.
Reeds aanstonds kwam dit uit in 1905,
toen minister Staal de V. D. zoo weinig
bevredigde, dat hij rechts veel warmer
sympathie vond dan links. Iets wat on
denkbaar ware geweest, indien zijn be
noeming de sleutel van de Kabinetsformatie
ware geweest.
Dit tussohenbedrijf dreigde toen de goede
verstandhouding tusseken de U. L. en V. D.
te verstoren. Dat mocht niet. En om dat
been weer in "t lid te zetten, schoot toen
minister Staal in 1906 te ver vooruit. Iets
waardoor het Kabinet zijn tooh reeds niet
te sterk evenwicht allengs geheel verloor.
Een staatsman als premier zou het ge
vaar, dat hieruit dreigde, hebbeD ingezien,
en minister Staal in zijn vaart gestuit en
tot omzichtigheid gemaand hebben. Nu
zag men het tegendeel. Met op zichzelf
prijzenswaardige kameraadschap schoof de
Premier even ver vooruit als Minister
Staal. En zoo duurde het niet lang, of men
stond onder den indruk, dat men eigenlijk
Dit artikel moest de vorige week over
Staan, Schoon al bekend is dat 't ministerie
zonder Staal aanblijft, heeft dat artikel zjjn
gaarde nog niet verloren.
niet met eeB Kabinet van Grondwetsher
ziening, maar van Defensie te doen had.
Het karakter van het Kabinet onderging
een volkomen gedaantewisseling.
En toen kreeg deze vierde fout nog een
verre van onschuldig exponent.
Niet een nieuw stelsel van legerorgani-
satie en defensie werd de inzet, maar een
bagatel van het geheel. Een kleine in
krimping. En die kleine inkrimping niet
na rijp beraad, na voldoende voorbereiding
en na overleg met de Staten-Generaal,
maar nu reeds, onverwijld, op staanden
voet. En toen beleefde men het nog niet
gebeurde dat een Kabinet, dat toch reeds
in uiterst zwakken toestand verkeerde, tot
het zijn of niet zijn van zijn program
verhief, wat in de Troonrede na zijn op
treden zelfs niet was aangeroerd. En dat
om een sehijn-bezuiniging, die naar deeigen
verklaring van minister Staal, straks door
zeer aanmerkelijke verzwaring van uit
gaven zon gevolgd worden.
Zoo liep het van alle kanten spaak. De
eerste fout wreekte zich in de tweede, de
tweede in de derde, en de vierde werd er
gansch noodeloos aan toegevoegd. Men
heeft zieh vastgewerkt.
En waarin zoekt men nu behoud
In correctie van de tweede fout Poogt
men nu te doen, wat men in 1905
had behooren te doen F Tracht men nu
althans een nieuw Kabinet met accoord
van de vier groepen links te formeeren?
Of ook hoopt men een Kabinet uitsluitend
voor de neutrale zóne bijeen te krijgen
Beide oplossingen die voor de hand lagen.
Oeh neen.
Ten tweeden male gaat het op vinding
van slimme vondsten, om nu of later de
kiezers te lijmen. Er komen provinciale
verkiezingen. Het kan er toe komen, dat
generale verkiezingen voor de deur staan.
En nu beheerscht maar één vraag het
beleid te weten hoe zal men de schuld
op reohts werpen.
En nu moet er stemming gemaakt worden
tegen de Eerste Kamer en de Rechtsche
partijen die de begrooting van oorlog ver
wierpen.
Daarvoor zal nu de vrijzinnige pers
zorgen.
Zij zal vertellen dat minister Staal een
volksleger wilde, en dat de Rechtsche par
tijen hem dat beletten.
Dat minister Staal bezuinigen wilde. Dat
hij vermindering van dienstplicht zooht.
Dat hij 't blij vend gedeelte wilde afschaffen.
Dat hij tegemoet wilde komen aan de be
zwaren van hen die in al dat dienen maar
flauwe kul" zien en 't liefst zouden zien
algeheele afschaffing.
Het zal niet moeilijk vallen al deze opper
vlakkigheden te weerleggen. En ook niet,
om den kiezers duidelijk te maken dat het
niet gaat om voor of tegen Staal maar om
voor of tegen een gezonde oplossing inzake
sooiale wetgeving.
Want ook dit is een fout van het vrij
zinnige kabinet dat het inplaats van ouder-
doms- en invaliditeits-verzekering alleen
ouderdoms-verzekering voorstelt, waaraan
de honderden werklui die voor hun ouden
dag invalide worden toch niets hebben.
3 April 1907.
„Tot 15 April liggen de ontwerp-Kiezers-
ljjsten ter inzage op alle Gemeentehuizen.
„W ie verzuimt na te zien of te doen na
zien, of zijn naam op de ljjst voorkomt en,
zoo niet, bjj het Gemeentebestuur geen ver
betering van de ljjst aanvraagt, kan zich
later niet beklagen als hij zjjn kiesrecht
niet kan uitoefenen.
„Denkt om de verkiezingen voor Ge
meenteraden en Provinciale Staten die
dezen zomer plaats vinden 1 Denkt om de
mogelijkheid van Kamerontbinding 1"
Juist en waar gezegd van Het Volk. Wij
nemen het over, opdat ook onze vrienden
zich er naar gedragen.
Provinciale Stoombootdienst op de Wes-
terschelde.
van vertraging in de» treinenloop
te Vlissingen van Vrijdag 1 Maart tot
en met Donderdag 28 Maart, waardoor
geheele of gedeeltelijke aansluiting verloren
ging-
7 Mrt. Trein 11,44 aangekomen 12,05'
7 3,16 3,28*
13 3,16 3,40'
14 8,52 9,093
14
16
23
23
28
3,16
11,44
8,52
3,16
3,16
3,30'
12,03^
9,25
3,30
3,30'
Geen aansluiting met Breskens en Neuzen.
2) Geen aansluiting met Breskens.
3) Geen aansluiting met Neuzen.
4) Geen aansluiting met Neuzen, wel met
Breskens.
Ood is geen koopman.
Er was eens verhaalt de bekende
prediker Funcke in een zijner geschriften
een arme vrouw, die voor het raam van
een der koninklijke broeikassen stond te
kijken.
Er hing een prachtige tros druiven in
de winterzon te bakeren, de arme vrouw
keek er naar totdat zij met een zucht dacht
„O, had ik die druiven voor mjjne arme,
zieke kind 1" Zij ging naar huis en spon
nacht en dag door totdat zjj een daalder
verdiend had. Toen ging zij naar 's konings
tuinman en bood dat geld aan voor de
drniven. Maar de tuinman verjoeg haar.
Zjj keerde naar huis terug, en zag rond of
er niets was dat zjj van de hand kon doen.
't Was een harde winter, maar zij kon toch
wel voor een paar weken een deken missen
Zjj verpande het voor een daalder en ging
toen weder naar den tuinman, wien ze drie
gulden voor de druiven bood. Maar de
tuinman zette haar op ruwe wijze buiten
de deur.
Juist op dat oogenblik kwam de dochter
des Konings bjj de broeikas, en toen zjj de
zaak vernam, zeide de prinses met een
glimlach: „Goede vrouw, gij hebt u vergist,
mjjn vader is geen koopman, maar een
koning hjj verkoopt niet, maar hjj geeft".
En daarop pinkte zjj de tros druiven en
liet ze zachtjes in het mandje van de vrouw
gljjden. Zoo kreeg de vrouw alseenvrjje
gift wat zjj met verscheidene dagen en
nachten arbeids niet had kunnen machtig
worden.
De zaligheid onzer zielen is in de hand
van een Koning, en niet in die van een
koopman. Wjj moeten haar als een gave
verkrjjgen, want koopen kunnen wjj ze
nooit. Is dit geen blijde tjjding?
Wij worden uitgenoodigd om zonder
prijs en zonder geld te koopen. Hoe vrien-
deljjk is onze Heerel"
In de katholieke pers vindt het uitzen
den van katholieke kinderen naar neutrale
vacantiekolonies geen onver deelden bjj val.
Het Centrum, schrijft het volgende
In ons vorig artikel noemden we reeds eenige
bezwaren, waarop het uitzenden van katho
lieke kinderen naar zgn. neutrale vacantieko
lonies, afstuitte. Eén dergenen, die ons van
inlichtingen diende, meldt ons, dat we het
ergste bezwaar niet hebben genoemd. Welk
dit is, blijkt uit het volgende citaat, uit haar
schrijven
„Een meisje van vijftien jaar gaf mij de
verzekering dat zij gerust alle, zelfs de slechtste
romans kon lezen dat maakt op mij vol
strekt geen indruk meer sprak zij. U moet
weten zei ze tot nadere uitlegging dat ik
het vorige jaar voor mijn gezondheid naar
buiten moest; daar nu was vrijheid van lec
tuur; na het eten moesten we allen een uur
naar bed. In de meeste gevallen hadden we
geen lust tot slapen, maar altijd wel tot lezen
en herlezen van ons boek, en daar wij met
ons tweeén één kamertje hadden, ging ons
boek mede, en werden de handelingen, daarin
beschreven, door ons besproken, ja soms zelfs
bleef het niet bij bespreken. Ja zeide mij
verder dit jeugdig offer der vrije lectuur
het naar buiten gaan heeft mijn lichaam ver
sterkt, maar aan mijn ziel haar reinheid ge
roofd Aan mijn ouders durfde ik niets zeggen
het was er toch zoo pleizierigl"
Overigens erkent 't blad de noodzake-
ljjkheid van vacaDtiekolonies, met 't oog
op de treurige woningtoestanden.
Over de stichting van vacantiekolonies
op gereformeerden of protestantsch chris-
teljjken leest is in onze pers nog niet
algemeen gehandeld.
Wjj voelen echter diep, wanneer wjj de
beweging voor neutrale vacantiekolonies
weerstaan, wjj er met eene negatieve be
strijding niet af zjjn. Dan moet er meer
gebeuren.
Maar dan moeten alle christenen in den
lande de handen ineenslaan.
In ieder geval van het neutrale zjjn wjj
bang, en dat bestrijden wjj.
Onder de gevangene Londensche kies-
wetbetoogsters, trof de rechter ook een
meisje aan, dat heel uit Huddersfield in
de metropolis was gekomen om aan de
beweging deel te nemen. Ze was nog
slechts zeventien jaar. De rechter dacht
en sprak„Hoe is het mogelijk, dat de
ouders het kind hebben toegestaan alleen
naar Londen te gaan. Wat een gevaren
omringen haar". Hjj schreef daarover aan
de oudere, ook met het oog op hare terug
keer, als zjj ontslagen zou worden deze
week, nadat haar zaak behandeld zou zjjn.
De ouders schreven terug. Heel uit de
hoogte. De reis behoefde niet uit de
armenkas betaald te worden. Dera zoo
heette hun dochtertje verdiende twaalf
gulden per week en behoefde volstrekt
niet pro deo te reizen. Ook behoefde de
rechter volstrekt niet bang te zjjn, dat de
17-jarige niet voor zich zei ven kan zorgen.
Ze is ontwikkeld genoeg. Van haar 7e
jaar leest zij al kranten, vooral de politiek.
Zeer goed weet zij, waarom het in de
kiearechtbeweging gaat. In een politiek
debat staat zij haar man. Ze is met haar
moeder een der oprichtsters van een afdee-
ling der sociale en politieke vrouwenunie.
Eerst had de moeder zelf voorde bewe
ging naar Londen willen gaan, maar om
standigheden beletten haar. „Laatmjj maar
gaan, moeder, sprak zjj, „ik wil desnoods
voor onze zaak naar de gevangenis". En
het meisje ging. Ze was per slot van
rekening, naar het oordeel der moeder,
even goed beschermd als de rjjkste dame
en de rechter behoefde volstrekt niet te
zeggen, dat haar dochter alleen in de
straten van Londen losgelaten is.
Zoo ziet men dat het geslacht der al
te vroeg geëmancip6erden nog niet is uit
gestorven. Het zou vermakelijk zjjn als
het niet zoo treurig was.
Ontwerp-ouderdomsver zekering.
Naar men verneemt, is het ontwerp-
Ouderdoms verzekering thans bij den Raad
van State iDgekomen. Volgens betrouw
bare inlichtingen wordt daarbij aan werk
lieden, die den wachttijd vervuld hebben,
op 65-jarigen leeftijd een ouderdomsrente
verzekerd, eveneens aan hun weduwen op
denzelfden leefti jd. Tegen in validiteit wordt
bij dit ontwerp niet verzekerd, doch zij,
die wegens invaliditeit de premiebetaling
niet hebben kunnen voortzetten, ontvangen
op 65-jarigen leeftijd een rente, waarvan
het minimum f 104'sjaars bedraagt. Ove
rigens loopt het bedrag der rente voor de
verzekerde werklieden uiteen, naarmate
van hun loonklasse en van het aantal be
taalde premiën, terwijl de weduwenrente
op een vast bedrag van f104 'sjaars be
paald wordt. Door overgangsbepalingen
wordt gezorgd voor hen, die bij het in
werking treden der wet den zeventig-ja
rigen leeftijd bereikt hebben.
De Oorlogsbegrooting voor 1907.
De Standaard maakt er ons opmerkzaam
op, dat wjj zijn opmerking betreffende
zjjn phasen die dè Oorlogsbegrooting voor
1907 zou hebben doorloopen, niet juist
weergaven. Inderdaad bljjkt ons, dat het
blad in zjjn nummer van 20 Maart niet
de luügeljjkheid veronderstelde) dat het
ontwerp begroeting toen het in den Mi
nisterraad kwam, de gelden voor het
bljjvend gedeelte nog wel bevatte en niet
meer toen het naar den Raad van State
gingmaar dat het in het eerste stadium,
de opmaking der bsgrooting aan het depar
tement, die maatregel daarop niet voor
kwam.
De Standaard schrijft nu
Wij onderstelden de mogelijkheid, dat bij
eersten opzet Minister Staal de inkrimping
niet had opgenomen, maar daarna, nog eer
zijn begrooting zijn Departement verliet, op
aanmaning van buiten de inkrimping er in
opnam.
Bij deze onderstelling kan beide waar zijn
i e. wat de N. R o 11. vernam, dat ze er eerst
niet in stond, maar er later op aandrang van
buiten inkwam en 2e. de tegenspraak van het
V a d., dat ze op de begrooting, gelijk die bij
den Ministerraad werd ingediend, van meet
af wèl was opgenomen.
Als deze onderstelling juist is, zou daaruit
volgen dat de Minister lang geaarzeld
heeft alvorens de gelden voor het bljjvend
gedeelte van de ontwerp-begrooting te
schrappen en daartoe eerst laat heeft be
sloten. Maar over de redenen die hem
hiertoe bewogen, zal bezwaauljjk in het
Parlement licht ontstoken knnnen worden.
(Nieuwe Courant).
De crisis.
De Standaard schrijft:
Op onze geheel natuurljjke vraag, wie de
staatsman van rechts was, aan wien, naar
ministerieele organen beweren, opdracht
tot kabinetsformatie zou zjjn verleend, ver
klaart men het antwoord te moeten
schuldig blijven.
Tot tijd en wijle die man zal genoemd
zijn, dient alzoo gesteld, dat deze opdracht
van kabinetsformatie niet heeft plaats
gehad.
Hiervoor is te meer grond, nu de vroe
gere bewering, dat deze onderstelde
staatsman de opdraoht geweigerd had,
reeds veranderd is in de bewering, dat
ze niet is aanvaard.
Hierbij is nog verdere verklaring noodig.
Men kan verklaren zieh niet met een
opdracht te kunnen belasten, omdat het
oogenblik er voor nog niet is gekomen,
of ook omdat men acht de aanvaarding
afhankelijk te moeten stellen van bedingen
die op dit oogenblik nog niet vervuld, of
nog niet voor vervulling vatbaar zijn.
Maar ook al ware dit zoo, dan kan nog
niet gezegd worden, dat rechts voor de
kabinetsformatie is teruggedeinsd.
Komt straks de zaak in publiek debat,
dan zal dit ook wel anders blijken.
Met een meerderheid tegen zich van 51
leden in de Tweede Kamer zon kabinets
formatie, zonder meer, voor rechts een
inconstitutioneele daad zjjn.
En wat de Eerste Kamer aangaat, is nu
in confesso, dat de schuld van wat daar
voorviel, aan het kabinet lag.
Had het kabinet de inkrimpingen uit
gesteld tot 1908, en niet van de zaak een
kabinetsquaestie gemaakt, er zou geen
crisis geweest zijn.
En aat dit kon, toont en bewjjst wat we
nu vernemen.
Staal losgelaten, de beslissing versohoven
naar een welvoorbereide voordracht, en de
inkrimping naar 1908.
Maar, eilieve, dat is juist alles wat van
de zijde van rechts verlangd is.
Zelfs had Staal dan niet behoeven te
vallen.
De Hooge Raad vernietigde het arrest
van het gerechtshof te 's-Gravenhage,
waarbij G. J. en J. C. B., rijwielherstel
lers te' KruiningeD, waren veroordeeld tot
5 en 3 jaar gevangenisstraf wegens poging
tot zware mishandeling op ambtenaren, in
de rechtmatige uitoefening hunner bedie
ning, en medeplichtigheid daaraan. De
zaak werd verwezen raar het gerechtshof
te Amsterdam,
