NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND,
No. 146. 1907.
Vrijdag 22 Maart,
21e Jaargang,
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
B. DEKKER Jae.zn.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
DE JONGE-VERWEST
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25,
Enkele nummers0,026,
UITGAVE DER FIRMA
gN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1 —5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
®5£Q
Zij die zich met 1 April op ons blad
abonneeren, ontvangen het tot dien
datum gratis.
IJK.
Goes in de voormalige weverij.
Ook voor Kloetinge, Katlendijke, 's-Heer
Hendrikskinderen en Wissekerke 22 en
23 Maart.
Ëo'ULd.elizexIlse.
Voor een lid van den gemeenteraad
steunen wij de candidatuur door deanti-
revol. kiesvereeniging gesteld, van dhr.
21 Maart 1907.
De Maatschappij tol Exploitatie van
Staatsspoorwegen schijnt er een zonder
linge opvatting op na te houden omtrent
het nationale van den De Ruy ter-feestdag.
Z\j schijnt le denken dat antirevolutionaire
menschen niet op zoo'n feest behooren
althans dat zij er niet heengaan. En toch
kunnen wij haar verzekeren dat er Zaterdag
vele antirevolutionairen naar Vlissingen
zullen gaan. Maar waarom houdt zij dan
hare mededeeiing dat er dien dag extra
treinen zullen loopen, voor hen zoo geheim?
Waarom plaatst zij dan haar advertentie
alleen in de vrijz.-democratisehe bladen
Nu zwggen wij er over dat ons blad
een grootere oplaag heeft dan bijv. de
Goesche en de Middelburgsche eouranten die
de advertentie mochten plaatsen. Maar
wij vragen, komt 't te pas dat de vrijzinnig
democratische pers wèl, en de antirevo
lutionaire pers niet annonceeren mag dat
er Zaterdag extra treinen zuilen rijden
voor de reizigers naar dit nationale feest
Of mogen alleen vrijzinnige mensehen
met de extra treinen vervoerd worden en
moeten antirevolutionaire menschen in den
gewonen trein
Wij kunnen deze daad van sluitende
partijdigheid, van vrijzinnig exeluvisme,
stellig door een ambtenaar gepleegd, doch
waarvoor de directie aansprakelijk blijft,
niet goedkeuren.
Wij zullen nu ter wille van onze lezers,
die ook wel per extra-trein naar Vlissingen
zullen willen, en vandaar terugkeeren,
de bedoelde advertentie uit de vrijzinnig-
dëmooratische bladen gratis overnemen.
Wij doen er onzen lezers een genoegen
mee en de Maatschappij tot Exploitatie van
Staatsspoorwegen heeft er een dubbel
voordeeltje bij. Zij behoeft deze adver
tentie niet te betalen en vervoert er
meerdere reizigers door, al zijn het
vraag wel excuus er voormaar anti
revolutionairen.
Middenstandsbond.
Naar aanleiding van 't ingezonden stuk
van dhr. F. Keulemans in ons nummer van
gister nemen wij onderstaande belangrijke
correspondentie over uit De Middenstands
bond
GEDAGVAARD.
Het Bestuur van de Vereeniging „Ge
meenschappelijk Belang" is gedagvaard
voor het Kantongerecht te Middelburg.
Het inoasse-bureau dier vereeniging
heeft meermalen iemand verzocht de vor
dering ten zijnen laste te voldoen, wat
geweigerd is; hierop is gevolgd de publi
ceering van zijn naam in de Vlaamsche
bladen, wat de persoon in kwestie zich
derwy's heeft aangetrokken, dat hij ge
ëindigd is een vervolging in te stellen tegen
het incasso-bureau en daarmede tegen het
Bestuur van „Gemeenschappelijk Belang".
Hoewel de dagvaarding ook andere gron
den opgeeft, waarop de vervolging steunt,
b.v. de bevoegdheid van het Bestuur van
het Incasso-Bureau enz. is de publiceering
van den naam der schuldenaars de hoofd
zaak.
Vanwege het Bestuur van „Gemeen
schappelijk Belang" is deze zaak ter be
hartiging opgedragen aaB Mr. P. Dieleman,
advocaat en procureur te Mid'burg, rechts
kundig adviseur der Middelburgsche ver
eeniging „Handelsbelang", en voorzitter
van den Raad van Toezicht van 't bekende
„credietfonds" van den watersnood.
Met belangstelling zullen zeker andere
incasso-bureaux uit onzen kring den loop
van dit proces volgen. Wanneer op andere
plaatsen dezelfde vervolgingen ook moch
ten zijn ingesteld, verdient het zeker over
weging dat omtrent den loop dier zaken
mededeeiing gedaan werd, hetzij aan onder-
geteekende, aan den heer T. Msnse, voorz.
van „Gemeenschappelijk Belang" te Vlis
singen of wel ter plaatsing gezonden wordt
aan de redactie van ons orgaan, opdat allen
die in deze zaak belang stellen daarmede
op de hoogte blijven.
Voor den arbeid onzer incasso-bureaux
is het zeker van hoog gewicht hoe deze
zaak zal worden beslist, en het is zeer de
vraag of het niet op den weg der Vereeni-
gingen bij onzen Bond aangesloten
althans van hare Incassa-Bureaux ligt,
het de Vlissingsche vereeniging financieel
mogelijk te maken eventueel iu hooger
ressort een beslissing uit te lokken.
Bij meerdere gegevens, worden deze
spoedig ter mededeeiing aan ons orgaan
toegezonden.
FRANS KEULEMANS.
NOG EEN LIEFHEBBER
In aansluiting op het bericht van den
heer F. Keulemans in het Bondsorgaan
no. 3 onder motto „gedagvaard" dient
vermeld dat zich heden een tweede be-
leedigde heeft aangemeld, en de vereeni
ging Gemeenschappelijk Belang heeft ge
dagvaard voorde Rechtbank te Middelburg
met een eiseh tot betaling van vijfhonderd
gulden schadevergoeding.
(De eerste aanklager eiseht slechts f 25).
Maandag 25 en Woensdag 27 Febr.
zullen deze aanklachten door Kantonge
recht en Arrondissement-Rechtbank be
handeld worden.
Aangezien de werkkring vanonslDcasso-
bureau geheel is ingericht volgens het
model van het Bureau te Amsterdam, naar
welks model geloof ik meerdere incasso-
bureaux werkzaam zijn, zal deze procedure
zeker veler belangstelling verwerven.
De aanklacht luidt: Aangezien de ge
daagde vereeniging alzoo opzettelijk de
eer en goeden naam van eischer in het
openbaar heeft aangerand met het kennelijk
doel daaraan ruohtbaarheid te geven en
hem dienvolgens opzettelijk heeft beleedigd
waardoor eischer groote schade aan zijn
erediet en haudel lijdt, die de de gedaagde
vereeniging hem heeft te vergoeden enz.
De gewraakte beleediging bestaat alzoo
in de volgende advertentie.
WAARSCHUWING.
Informatie- en Incasso-Bureau.
Ver. Gem. Belang. Vlissingen.
Alvorens erediet te verleenen aan onder
staande personen wordt men verzocht in
lichtingen te vragen aan bovenstaand bureau
adres Rouwen Ewoutstraat 174.
(Volgt naam des eisohers).
Het al of niet beleedigende van deze
waarschuwing zal alzoo door de Reohtbank
en Kantongerecht te Middelburg worden
uitgemaakt en zoo wij hopen ten voor-
deele der aangeklaagde vereeniging.
Aangezien echter niets met zekerheid
te zeggen valt in een rechtszaak, en de
kwestie voor bijna alle zusterverenigingen
van groot belang zijn kan, dient de vraag,
reeds door den heer Keulemans gedaan,
nog eens herhaald of het niet op den weg
ligt der vereenigingen bij onzen bond aan
gesloten althans van hare Inoasso-
Bureaux het der ver. Gemeenschappelijk
Belang, bij een eventueele veroordeeling
tinantiëel mogelijk te maken in hooger
ressort een beslissing in deze zaak uit te
lokken. Zonder deze steun zullen wij ge
noodzaakt zijn genoegen te nemen met een
uitspraak in eerste instantie.
Tot heden heeft de publioeering door
den heer Keulemans geen ander gevolg
gehad dan het stukje onder motto „Prooe.
dure onderlinge Ineasso-Bureaux" in de
Middenstandsbond no. 5. Dringend verzoek
ik bij dezen, vereenigingen welke iets in
het belang dezer zaak kunnen mededeelen
of de ver. Gem. Belang zoo noodig fiBan-
(iëel willen steunen dit te willen berichten
aan T. MANSE.
President Gem. Belang.
Vlissingen, 13 Febr. 1907.
De Kiezerslijsten voor dit jaar worden
heden door Burgemeester en Wethouders
vastgesteld, en komen nu ter inzage te
liggen tot 21 April a.
Men kan tegen betaling er ook afschrift
van bekomen.
Tot 15 April heeft men gelegenheid om
bij Burgemeester en Wethouders op on
gezegeld papier een klacht in te dienen
dat men er niet op staat, of dat er een
ander op staat die er niet op behoort
of niet er op staat die er wel op behoort
en dan kan men alsnog vragen dat Burge
meester en Wethouders dit in orde maken.
Een ieder ga toch eens even zien of hij
er op staat. Het is een kleinte moeite, en er
is zooveel aan vast dit jaar.
Te Amsterdam is Woensdagavond in
een godsdienstige samenkomst de 300-
jarige geboortedag van onzen De Ruyter
plechtig herdacht, en wel in de Oude Kerk,
waar De Ruyter altijd kerkte, als hij in
Amsterdam was. Ds. v- Noort en dr. Klap
spraken een rede uit. Het Chr. Zangkoor
„G. A. Heinze" zong eenige liederen.
Er werd ook gezongen op de wijze van
Psalm 118 een „lofzang aan God voor
Neerlands helden", woorden van ds. Van
Noort. Wij vestigen op dezen zang de
aandaeht, om 't in de godsdienstige samen
komsten, waarin dezer dagen ook onze
Zeeuwsche menschen den geboortedag van
De Ruyter zullen herdenken, te doen
zingen.
Wij drukken het vers hieronder af:
Looft God, die eens door dapp're helden,
Bespotte 't roemen ijdlen waans
De Ruyters glorie kan 't vermelden,
„De schrik des grooten Oceaans".
„In 't grof muziek van veel kartouwen
Sloeg hij de maat", het oog op God,
En Hij, der vaadren vast vertrouwen,
Heett 's vijands macht door hem geknot.
Staart op die „Rechterhand der Staten",
Dien „Redder van het Vaderland",
Die vreezend kettings, vloot noch gaten,
De vlag deed strijken, 't schip in brand
Maar dan ook, Neerland, niet vergeten,
Dat door hem, ,,'t roer der vloot", God streê,
Wijl hij 'tvol eenvoud steeds wou weten:
De Ruyter steekt „met God" in zee 1
Looft Neerlands God den God van wond'xen
Voor kerk en staat met diep ontzag.
De Ruyter deed 't op zeeën dondren,
Beschamend Englands, Frankrijks vlag.
Toen half Euroop' ons wou vertreden,
Ook 't schip der kerk kwam in gevaar,
Heeft Hollands Zeeleeuw fier gestreden.
Zijn schoonste naam blijft „Bestevaer".
Gij zijt, o volk van Neerlands kusten 1
Niet klein, als gij, hoe ook verneerd,
Niet op die lauw'ren wilt gaan rusten,
Maar steeds uw groote mannen eert.
De Ruyter's geest blijv' in u waren
„Met God voor'Kerk, Oranje, Staat!"
Toon als die zeeheld in gevaren,
Dat heel uw hart echt Neerlandsch slaat.
Waak op, gij geest dier oude leeuwen 1
En strijd voor God, het oog op Hem,
Grijp ,,'t Luctor" aan der trouwe Zeeuwen,
,,'t Emergo", 'k worstel en ontzwem 1
Al brak zelfs 't schip, door storm beloopen,
Toch niet gevreesd, volg „Bestevaer" 1
Doe als uw Prins op redding hopen,
Sier stervend nog uw heldenschaar 1
J. J. van Noort.
Vaderlandslievende historie-minnaars
kunnen wêer hun hart ophalen, nu de 300-
jarige herdenking van De Ruyters ge
boorte, den persoon wêer op den voorgrond
brengt. Vlissinger Michiel is de held van
den dag. Men hoort van optochten betoo
gingen, huldigingen en ziet De Ruyter-
borden, De Ruy terpostzegels en De Ruy ter
penningen of leest er van.
Onder al die betooningen van hulde,
zoo ras verdwenen en vergeten, is zeker
een authentieke levens- en persoonsbe
schrijving van onzen grootsten zeeheld
een der meest duurzame. Daaraan heeft
men nu van meest bevoegde zijde de hand
geslagen. Voorwaar, een treffelijk werk,
dat zeer zeker de tot heden gevolgd»
levensbeschrijving door Gerard Brandt in
de schaduw stellen en vervangen zal, al
is het ook geen foliant.
Inmiddels is de vroegere archivaris van
Vlissingen, thans burgemeester van Sluis,
een man der zake kundig en als voor
dien arbeid geknipt, begonnen een reeks
interessante bijzonderheden uit het familie
leven van het voor- en nageslacht van
Michiel Adriaensz. De Ruyter ten beste
te geven in Standaard. Studie heeft dezen
ijverigen onderzoeker gebracht tot ont
dekking van vele wetenswaardige dingen,
betrekking hebbende op het leven van den
admiraal en zijne vrienden. Hij stelt zich
voor enkele fragmenten daarvan waarom
niet alle 'i mede te deelen in genoemd
blad. Ongetwijfeld zullen ze met graagte
ontvangen en gelezen worden. En nut
stichten ook.
Longfellow heeft niet ten onrechte ge
zongen
„Het leven onzer groote mannen,
Leert ons hoe men heerlijk strijdt,
Hoe man eens een voetspoor nalaat
In den zandzoom van den Tijd."
En onder die groote mannen is De
Ruyter een der eersten in rang.
Voor onze lezers die den strijd betref
fende de kerk in Frankrijk wensohen te
volgen ga hier het tweede gedeelte van den
brief van dr. Kuyper in het Journal des
Debate geplaatst, in vertaling.
Het eerste deel, de vorige week door ons
opgenomen ging over de positie der kerk in
het leven, beoordeeld naar hare belijdenis
schriften.
Nu plaatst de schrijver als pendant daar
tegenover het karakter der Vereenigingen
voor Eeredienst gelijk ze zijn te besohou-
wen naar hare instelling door de schei-
ddngswet.
De Eeredienst-Vereenigingen zullen vol
gens deze wettelijke bepalingen instellingen
zijn voor de kosten, het onderhoud en de
uitoefening van den Eeredienst. Alzoo
wordt de Eeredienst in een Gereformeerde
Kerk opgedragen, niet aan de Kerkeraden,
maar aan een door den Staat geregle
menteerde Vereeniging. Zullen ten minste
die Vereenigingen verplicht zijn, in hun
zorg voor de uitoefening van den eeredienst,
zich te houden aan de voorschriften en
besluiten van den Kerkeraad
Wel neen.
De eenige waarborg door de wet gegeven
ligt in de bepaling van art. 4 volgens het
welk zij gehouden zijn zich te houden aan
de regelen van de algemeeDe inrichting van
den eeredienst.
De algemeene inriohting 1
Ziedaar een onuitputtelijke bron van
confiioten en kleine ruzies.
En by conflicten, aan welke bevoegde
macht is dan de eindbeslissing
Aan de Synode
Neen, aan den Raad van State 1
De eeredienst-vereenigiDgen moeten wor
den ingesteld volgens de bepalingen van
art. 19 en art. 18, voegt er aan toe, dat
ze zich moeten houden aan art. 5 en vol
gende van Hoofdstuk 1 van de wet van
Juli 1901, handelende over de contracten
der vereeniging. Art. 19 bepaalt dat zij tot
niets anders mogen dienen dan voor de
uitoefening van den eeredienst. De kosteD
en het onderhoud worden in dat artikel
zelfs niet genoemd.
Niet de Kerken, maar de Staat bepaalt
het minimum-aantal ledeD, waaruit eene
Vereeniging moet gevormd worden. De
Staat schrijft voor wat zij mogen ontvangen
en houdt toezicht op de uitgaven.
De Staat bepaalt ook hoe ze in een zelfde
unie zullen samengevoegd worden, en ergst
van al, de Staat onderwerpt al haar doen
en laten aan de inspeotie der burgerlijke
overheid. Art. 20 zegtde geldmiddelen
der Vereenigingen en der Unie's worden
gecontroleerd door de algemeene admini
stratie der financiën. Art. 22 schrijft voor,
op welke wijze de overschotten zullen
belegd worden en het bepaalt dat deze
nooit meer mogen bedragen dan drie of
zesmaal naar rato, het jaarhjksehe bedrag
der uitgaven. Overtredingen zullen door
de rechtbanken streng gestraft worden, en
deze rechtbanken zullen zelfs de ontbinding
der Vereeniging kunnen bevelen.
Buitendien is het Diaeonaat feitelijk
afgeschaft, het wetsartikel bepaalt dat de
roerende of onroerende goederen, bestemd
voor andere doeleinden dan de uitoefening
van den eeredienst, zullen toegewezen
worden aan openbare instellingen. In naam
mag het Diaeonaat blijven bestaan, maar
het verliest al zijn inkomsten en kan er
geen verkrijgen.
Erger nog.
In eenzelfde plaatselijke Kerk kunnen
zieh onderscheidene EeredieDst-Vereeni-
gingen vormen. In 't vervolg, wanneer
dan na de afkondiging der wet al de
gebouwen znllen zijn toegewezen aan één
enkele Vereeniging, zal men telkens
nieuwe Vereenigingen zien opkomen die
hun aandeel komen opeischen. En als
op die wijze de scheuring met al zijn
heillooze gevolgen zal uitgelokt zijn, dan
zal het wederom aan den Raad van 8tate
staan de eenheid der Kerk te verbleken,
de scheurmakers te begunstigen en het
Kerkelijk lichaam te ontbinden. Men zal
dan niet eens meer tot een Scheidsgerecht
de toevlucht behoeven te nemen. Elk
geschil, elke botsing, elk conflict zal door
de burgerlijke overheid beslecht worden,
hetzij door een vonnis van de Reohtbank,
hetzij door een uitspraak van den Raad
vad State. En om er de Kerken toe te
brengen deze onbillijke regeling gewillig
aantenemen, biedt de wet haar het lokaas
voor van eenige stoffelijke voordeelen a«n,
welke men slechts dan zal kunnen ge
nieten als de Eeredienst-Vereeniging er
hare medewerking toe verleent. Het staat
dus wel vast, dat wanneer eenmaal de
Eeredienst-Vereeniging geënt zal zijn op
het lichaam der Kerk, zij, n.l. de Veree
niging, het overwicht zal krijgen in de
Kerkregeering, en dat het oppergezag in
de Kerk zich meer en meer zal losmaken
van de Kerkeraad en de Synodes, om over
te gaan op de bestuurders van de Eere
dienst-Vereenigingen en de Centrale Unie's.
Ik voorzie van welke uitvlucht men zich
zal bedienen. De leden van den kerkeraad
zullen zich laten benoemen tot leden der
Vereeniging en de Vereeniging kan hen
tot directeuren benoemen. Maar wie ziet
niet in dat, al bleef hun invloed dan over-
heersohen, die invloed niet zou voortvloeien
uit het karakter van leeraar, maar uit
de hoedanigheid van gekozene door hunne
medeleden, zoo dat de macht waarover zij
dan zouden beschikken, niet kwam van
Boven, van Christus, maar haar oorsprong
zou hebben in een wet van den Staat.
En later, als die mannelijke schikking
niet langer stand mocht houden, en de
meerderheid der leden de leiders der op
positie tot directeuren zouden willen zien
aangesteld, dan zou die meerderheid het
winnen en de leden van den kerkeraad
zouden zich hebben te buigen.
De toekomst zou zelfs nog bitterder ver
rassingen kunnen bereiden. Aanvaardt ge
eenmaal de Eeredienst-vereeriging dan
hebt ge onvoorz;chtiglijk het gezag erkend
waarvan zij e.eo uitvloeisel is, maar vreest
ge niet dat ditzelfde gezag dat u thans
deze harde en onbillijke wet oplegt, het
niet op een goeden dag in 't hoofd zal
krijgen haar te herzien en daar bij de
positie waarin ze u gebracht heeft te ver
zwaren.
Verontwaardig u daarover niet 1
Lees liever het artikel van den heer
Clémenceau in de Neue Freie Presse van
2 Maart 1906*
