NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 130. 1907.
Maandag 4 Maart
21e J aargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
D. VLEUGEL.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S, J. DE JONGE-VERWEST
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
WOLFAARTSDIJK.
a rs1 i>8oü w
iEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02®.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Voor de stemming voor een lid van
den gemeenteraad op Vrijdag 8 Maart
a. s. steunen wij de candid&tuur der
antirev. kieavereeniging van dhr.
2 Maart 1907.
De 29e Jaarvergadering van de Unie
„Ken school met den Bijbel" heeft D.V.
Dinsdag 2 April a. te Utrecht ki het
Gebouw voor Kunstenen Wetenschappen
plaats. Wjj hopen dat vele Zeeuwen er
heen sullen gaan, nu de heer jhr. mr. A.
F. de Savornin Lohman in de middag
vergadering een bespreking hoopt in te
leiden over de vraag: „Indien de over
heid zelve sohool houdt, mag dan de Wet
gever voorschrijven dat dit onderwijs niet
ohristelijk zal zijn
Dat is een aanval op de neutraliteit
der overheidsschool. Een quaeatie, waar
over ieder die ter vergadering hoopt te
gaan, ernstig behoort na te denken.
Neg is er een voorstel van het Locaal
Comité te Botterdam dat het Unieblaadje
op de helft der tegenwoordige grootte
wordt gebracht en met duidelijker letter
gedrukt.
In de pauze zullen ter vervanging van
3 niet herkiesbare aftredenden verkiezin
gen plaats hebben uit de dubbeltallen
A. EUhout te Lollum rn ds. A. de Geus
te Lemmer^ D. Wynbeek te Zwolle en
J. v. Alpben te HengeloJ. Oerlemans
te Drongelen en B. A. v. d. Put te
Zevenbergen.
Het aantal Soholen met den Bijbel, dat
in 1857 58 bedroeg met 10 duizend leer
lingen, bedraagt thans, na een halve eeuw
strijdens, 850 met ruim 134 duizend
leerlingen. „Van strijd en zegen" mag
men ook hier wel zeggen
Ook het 28e Jaarverslag van de Unie
bevat weer veel goeds, en onmisbaar om
te weten voor onze onderwijzers en school
besturen. Een lijvig boekdeel van ruim
208 bladzijden! Wat is daar een werk
aan Hulde aan den heer R. Derkseo
Een geacht Katholiek te Goes merkte
ons dezer dagen met eenigen trots op dat
bjj 'tgraf der schipbreukelingen drie (of
vijf predikanten waren, en geen enkele
predikant den tijd scheen te hebben, mee
te gaan naar het wrak of althans bij aan
komst der geredden klaar te staan om
geestelijken bijstand te bieden aan de diep
verslagenen. En dat terwijl de pastoor
van den Hoek in de pijjekker van een
matroos medeging om troost en stervens
moed te brengen en te helpen met licha
melijke en geestelijke verpleging.
Ook de kapitein van het Heilsleger
deed iets. Doeh alleen de R. K. geestelijke
deed zijn plicht.
Wij deden het zwijgen tot deze vrien
delijke aanklacht, wijl wy 'ter mee eens
waren.
Een andere Katholieke vrind de opmer
king beamende, voegde er verschoonend
aan toe dat misschien de echtgenooten der
predikanten hen van 't gaan naar de plaats
der ramp hebben afgehouden een verlei
ding waarvan de pastoor van den Hoek is
vrijgebleven.
In dat geval zou 't „Oherohez la femme"
hier weer van toepassing zijn.
Het neemt echter niets weg van 't be
schamende voor ons.
„De Heraut", die heden op deze af
wezigheid der Geref. en Hervormde pre
dikanten van 's-Gravenzande en Hoek van
Holland de aandacht vestigt, legde den
viuger op een wondeplek en is de tolk van
velen.
Ea wat zij er aan toevoegde, is ook
zoo waar.
„Dit feit staat niet op zichzelf. Onze
soldaten in Atjeh spreken met de grootste
bewondering en liefde over een pastoor,
die hun gevaren deelt, voor hun geeste
lijke behoeften zorgt, hun zieken verpleegt.
Telkens leest men in de dagbladen, dat
gekwetsten of verongelukten op straat in
een roomsoh gesticht worden binnenge
bracht en kaar met de grootste zorgvul
digheid verpleegd worden. Een ijver,
waartegenover Protestantsche onverschil
ligheid vaak maar al te droef afsteekt.
„Met zekere laatdunkendheid op dezen
„ijver in goede werken" van de Roomsche
Kerk neêr te zien, baat u niet. Rome wint
daardoor in de publieke opinie aan invloed
en kracht. Veeleer hebben onze Protestant
sche Kerken tot zichzelf in te keer en, en
te vragen of het wrord yan Christus ook
niet tot ons gesproken isLaat uw licht
sohynen voor de menscben, opdat zij uw
goede werken mogen zien en uw Vader,
die in de hemelen is, verheerlijken".
Scheepsramp aan den Hoek van
Holland.
Bij de schipbreuk is ook omgekomen
de io electro-technisehe kringen bekende
hoofdingenieur Hans Böhmlander. Hij
stond laatstelijk aan het hoofd vandeaf-
deeling te Strafford van de firma Siemens-
Schuckert te Berlijn.
Op verzoek van den Britsohen gezant
wordt in de Stcrt. ter algemeen© kennis
gebracht, dat zijne regeering een belooning
uitlooft van honderd gulden voor eiken
postzak van het ministerie van buitenland-
sehe zaken (Foreign Office) te Londen,
afkomstig van het verongelukte stoom
schip „Berlin", onder voorwaarde, dat die
zal door de Britsehe legatie worden ont
vangen voorzien van de oorspronkelijke
zegels en met volledigen inhoud. Eene
passende belooning zal ook worden ge
geven voor elk stuk of pakket (niet zak
of taseh) afkomstig van het Forreign Office.
Geene belooeing zal worden gegeven voor
het inleveren van een taseh of zak zonder
inhoud.
De assuradeuren van Lloyd's te Londen
hebben een inzameling gehouden ten be
hoeve van de redders van de overlevenden
op het wrak vau de „Berlin" en hebben
gisteren reeds een som van f 4000 aan
Lloyd's agenten alhier ter hand gesteld.
Zij "hebben daarbij in overweging gegeven
dat een groot deel van die som ten goede
zou komen bijv. aan een fonds voor na
gelaten betrekkingen van redders bij schip
breuken.
Te Berlijn werd onder groote belang
stelling de heer Wennberg en zijn vij^arig
dochtertje op het kerkhof van de Kaiser-
"Wilhelm-Gedaohtnisskerk ter aarde besteld.
De predikant gedaoht de nog ziek in
Nederland liggende mevrouw Wennberg,
hetgeen op de aanwezigen een diepen
indrnk maakte. Het was dien dag juist
de verjaardag van den heer Wennberg.
Yerder werd op het Joodsohe kerkhof te
Weissensee de koopman Emil Laumger
begraven. Zondag zullen er nog twee
slachtoffers ter aarde besteld worden.
Heden zijn per nachtboot van de Har-
wioh-lijn Carter, Reycroft en Pond, de
drie mannen der equipage, naar Engeland
teruggekeerd; dan blijven alleen nog in
het hotel de dames Schroedter, GaebJer,
Buitel, Theiler, Frau Wennberg en haar
dienstmeisje. Aller toestand is zeer gunstig.
Gisterenmiddag kwam een auto uit Den
Haag, waarin een dame, eeD modiste, om de
maat te nemen voor japonnen ten geschenke.
Volgens mededeeling van de Engelsohe
posterij zijn de postzakken met de „Berlin"
verzonden, alle terecht gekomen, behalve
een zak voor Leiden en twee zakken voor
Amsterdam. Van deaangeteekendestukken
ontbreken er twee uit het Westen van
Engeland en bestemd voor Leiden.
Het voorschip van de „Berlin" zal
Maandag a.s. door den rijkswaterstaat met
dynamiet worden opgeruimd. Het achter
schip zal worden gesloopt.
Hedenochtend is de blazer van Sparling
weer naar het wrak gevaren om neg het
een en ander in veiligheid te brengen. Er
werd echter niet meer gedoken, een bewijs,
dat men de pogingen heeft opgegeven.
Bet uit Engeland teruggekeerde lijk is
thans herkend als dat van den jongen
Raismann, uit de Nieuwe Amstelstraat te
Amsterdam. Het lijk zal naar Amsterdam
worden gebracht en tegelijk met dat van
den vader, dat nog te Hoek ligt, worden
ter aarde besteld.
Men schrijft uit DordrechtIn 's bur
gemeesters kamer ten stadhuize zullen
Zondagmiddag te halfdrie, in besloten
kring, doch in tegenwoordigheid van de
vertegenwoordigers dar pers, de dappere
Dordtenaars Martin Sperling, Kees en
Leendert Sperling ontvangen worden tol
het ia ontvangst nemen van het geschenk,
dat de burgerij hun als blijk van buide en
waardeering aanbiedt. Het geschenk zal,
overeenkomstig het verlangen der eenvou
dige mannen, bestaan uit een gouden hor
loge met inscriptie, een idem ketting en een
bijpassende breloque. De burgemeester, de
heer Wichers zal dit geschenk overhan
digen. De reet van de inschrijving is be
stemd voor de nagelaten betrekkingen dei-
verongelukten of voor de Holl. Mij. voor
Schipbreukelingen.
De N. Crt. schrijft:
Het begint langzamerhand aan den Hoek
weer zijn gewonen gang te gaan. Alle dren
kelingen zjjn thans vervoerd of begraven
alleen het lijk van Raisman ligt nog in k6t
huisje van het personeel op het perron.
De zaal, welke ingericht was als rouw
kamer, heeft zyn gewone bestemming ge
kregen en de stukgoederen voor 't vervoer
per Amerika-lijn nemen thans de plaats in
welke tot voor korten tijd door de lijken der
noodlottig omgekomenen werd bezet.
De reddingsboot ligt non-actief ;de loods
boot is op zee en met het sloopen van het
wrak wordt reeds een aanvang gemaakt De
familie Sp8rling, de redders in den nacht,
met Moerkerken en de vader van Martin
Sperling, zijn met dit werk bezig. Eergis
teren en gister is met 't duikingwerk aan
gevangen,doch zonder eenig resultaat; men
kwam in de salon en in de dames-salon,doch
vond niets bijzonders, terwijl er geen moge
lijkheid was om in de hutten te komen. De
pro viandkamer waarboven de on gelukkigen
zaten, en welke niet geopend kon worden,
daar de sleutel zich bevond in den zak van
een der verongelukten, was thans openge
maakt en goed voorzien van alles. Nieren,
zwezerik, ossentocg, spruitjes, worteltjes,
groenten in blik, alles bleek in voorraad te
zijn geweest, dooh onbereikbaar. De hutten
welke droog waren gebleven, zjjn thans ge
sloopt en vertoonen ware ruïnes.
De blazerschuit van de Sperlings ligt op
zij en het wrak werkt weinig meer.
Metha Schrödter, d© vrouw die zoo lang
buitenscheeps was blijven hangen, vertelde
dat zij de 260 Mark, welke zij had bespaard
geheel verloren had. Ook klaagde zij over
tong en keel, die verschroeid waren door
het drinken van zeewater tij doos dien vree-
sel(jben tijd op het wrak.
„En waaruit dronk u dat vroeg ik.
„Aus der Mütze eines Matrozen".
Met de beenen alléén gaat het nog lang
zaam vooruit en by de vrouwen vooral is
dit erger dan bij de mannen.
Op de kamer der dames vele bloemen,
seringen, asters, lelietjes van dalen, bij de
mannen mooie tulpen, narcissen en croeus-
sen. En daar waren ze heel erg dankbaar
voor. Allen zjjn 't er over eens,dat de tegen
woordigheid van den Prina van de toch al
zoo dappere kerels leeuwen heeft gemaakt,
en op het reddingswerk onberekenbaren
invloed heeft uitgeoefend. Da naam van den
Prins is op aller lippen, en zjjn heldhaftig
en zelfopofferende handelingen blijven
leven in aller harten.
Voor de verongelukten van de Berlin
heeft den I2en Maart te Berlijn een ge
dachtenisviering plaats, die door de minis
ters en hun dames, den Nederlandschen
gezaag, den president van den Rijksdag,
verschillende parlementsleden en anderen
zal worden bijgewoond en waarvan de
opbrengst, evenals die van een muziekuit-
veering op 26 Maart, tan goede komt, van
de nagelaten betrekkingen der slachtoffers.
In het Weekblad voor Melkhygiëne
lezen wij 't volgende
Tegen een landbouwer te Blaricum werd
wegens 't leveren van met water verdunde
(vervalschte) melk een gevangenisstraf
geëischt van 4 maanden; de uitspraak volgt
6 Maart a.s.
Een melkleverancier te Bilt, die door de
Utrechtsche reohtbsnk wagens bet leveren
van drinkwaren (melk) wetende, dat ze
vervalscbt zijn an dit verzwijgende, ver
oordeeld was tot 3 maanden gevangenis
straf, werd door het gerechtshof te A'dam
vrijgesproken. De vrijspraak werd gevor
derd, omdat het niet onmogeljjk was, dat
de slijter, aan wien beklaagde melk leverde,
bekend was geweest met de vervalsching
der melk. Terecht volgde de opmerking,
dat men't geheel eens was met de uitspraak
van de Utrechtsche rechtbank want vol
gens den adv.-generaal, jhr. mr. Van den
Brandeler, mag de melk vervalscht worden
wanneer hijdie ze ontvangt het maar weet.
Wanneer de wet op deze wjjzevervalsching
toelaat, is het hoog tjjd, dat een bepaling
opgenomen wordt, die zoo iets onmogeljjk
maakt. En melkleveranciers èn melkslijter
moet, in het hooge belang van het publiek,
belet worden, de melk te vervalschen
UIT DE PROVINCIE.
Goes. De meohanisoh-a9tronomisohe
Wereldk'ok, vervaardigd door den heer
Noll, uurwerkmaker in het Sehwarzwald,
zal dagelijks, heden te beginnen, in „de
prins van Oranje" tentoongesteld worden.
Over dit prachtig stuk werk hebben wij
reeds eenige malen geschreven toen 't te
Middelburg werd geexposeerd. Wij hopen
er de volgende week nog eens op terug-
te komen. Wij noodigen ieder uit die iets
zeldzaams en zeldzaam kunstigs wil zien,
deze gelegenheid eene niet ongebruikt te
laten passeeren. De verklaring wordt door
een deskundige duidelijk gegeven, terwijl
de heer Aug. Noll zelve er bij tegen
woordig is.
Dat 't een kapitaal sfuk werk is, blijkt uit
het gewicht, dat 2700 K.G. bedraagt, ter
wijl 3 dagen noodig zijn voor het afbre
ken eo 4 voor het wederopbouwen".
Scherpenisse. In de Vrijdag gehouden
gemeenteraads- vergadering onder voor
zitterschap van den burgemeester, was
wegens ongesteldheid de heer C. M. Kleppe
afwezig.
Nadat de notulen der vorige vergadering
na voorlezing onveranderd werden vast
gesteld, werd overlegging en voorlezing
gedaan o.a. van de volgende stukken, t. w.
verslag der gezondheids-comm. te Tholen
over 1906 een schrijven van Ged. Staten
betreffende berusting in het raadsbesluit
van 8 Februari 1907, tot toekenning van
een verhoogde subsidie van f 41,65 uit de
gemeentekas aan 't Burgerlijk Armbestuur
alhier over 1906 een schrijven van de ge
zondheidscommissie te Tholen betreffende
toezending verslag woningonderzoeken
een schrijven van Ged. Staten betreffende
toezending goedgekeurd kohier van den
hoofdeljjken omslag voor 1907.
Wegens de omstandigheid, dat de uit
gaven op sommige posten der begrootiug
voor 1906 het geraamde bedrag overschrij
den, wordt op voorstel van Burg. en Weth.
mat algemeene stemmen besloten die be
groeting te wijzigen met een vermeerde
ring van f 487,67 zoo in ontvang als uitgaaf
Verder wordt voor 1907 dhr. Z. v. d. Velde
wederom aangewezen voor het dageljjksch
onderhoud der achterwegen tegen eene
vergoeding van f 20. Nog besloten Burg.
en Weth. te machtigen voor 1907 te doen
aanschaffen 70 M3. onderhoudsgrint, ten
behoeve der achterwegen. Na eene uit
voerige bespreking betreffende den toe
stand waarin sommige straten verkeereu
en nadat door den voorzitter voldoende is
toegelicht wat Burg. en Weth. voornemens
zjjn oaa verbetering in dien toestand te
brengen, wordt dit college met nlgemeene
stemmen gemachtigd het voorgenomen
plan ten uitvoer te doen brengen, zooals
dit door hen is aangegeven. Hierna sluit
de voorzitter deze vergadering.
Stavenisse. In de Vrijdag gehouden
vergadering van den Dijkraad der water-
keering van den Calamiteuzen Oud-Kem-
penshof'stedepolder werd vastgesteld het
dijkgeschot op een som van f11846.23,
en de bijdrage der aangrenzende polders
of waterschappen op f1617.996, benevens
de begrooting in ontvangst op f 15131.22
en in uitgaaf op f29579.415 een en ander
voor het dienstjaar 1907/1908. Verder
werd vastgesteld de omschrijving der
gewone werken op een bedrag van f756 39.
Colijnsplaat. Vrijdagmiddag werd al
hier het nieuwbenoemde hoofd der Chr.
sohool (de heer Slotema van Terneuzen
feestelijk geïnstalleerd. In de school waren,
behalve de kinderen en het overige per
soneel, ook het schoolbestuur en eenige
belangstellende ouders aanwezig. Na de
bijeenkomst met gebed te hebben geopend,
heette ds. Feijkes den nieuwen onderwijzer
hartelijk welkom, sprak over de moeieiijke,
maar toch schoone taak welke op den
Chr. onderwijzer rust, vermaande de kin
deren tot gehoorzaamheid en de ouders
tot samenwerking in opvoeding en gebed
en sprak ten slotte den wensch uit dat
dhr. Slotema hier lang en met zegen mooht
werkzaam zijn. Nu werden de kinderen
op melk en koekjes onthaald, waarvoor
de tneisjesvereeniging tegenwoordig was.
Ook sprak dhr. Slotema zelf een woord
van dank aan 't bestuur en hoopte met
God zich het ia hem gestelde vertrouwen
waardig te maken. Vervolgens een woord
aan zijne hulp en de hem nu toever
trouwde jeugd. Nu werden de kinderen
nog eens onthaald en hielden de oudste
jongens een samenspraak, die nogal den
lachlust opwekte. Daarna sprak ds. Staal
een aangenaam slotwoord en een woord
van dank aan het tijdelijk hoofd mej.
Wolff, en eindigde met dankgebed.
Schore. Vrijdagavond vierde de Chr.
meisjesvereeniging „Naaikrans" onder lei
ding van mej. J. H. Glerum, haar eerste
jaarfeest. Uit verslagen door penningmees
teres en secretaresse uitgebracht, bleek
dat opkomst en kas in de beste orde waren
en het nut van bovengenoemde vereen,
bleek die uit 16 leden bestaat dat na het
feest veel arme met gemaakte kleederen
en kousen werden verblijd.
Vlissingen. De hoofdmaobinist der
marine J. C. Poley is gedetacheerd aan
de werf der Kon. Maatschappij „de Schelde"
te Vlissingen en wordt daar belast met
het toezicht op het vervaardigen der
werktuigen voor de op „de Schelde" in
aanbouw zijnde torpedoboot „Zeeslang."
De garnizoons-commandant, majoor
Spruijt, bracht heden, een officieel bezoek
aan den commandant van het Duitsche
opleidingsschip „Stosch."
De nacht-mailboot „Koningin Re
gentes" kon hedenmorgen weer door de
mist niet in de haven komen maar is
moeten ankeren op de reede voor de
haven waar vooraf nog ter hoogte van
„de Schoone Waardin" aan den grond
gezeten te hebben. Post en passagiers
werden weer met de sleepboot „Thames"
er afgehaald en landen oin 7,50 aan de
ponton de trein vertrok om 8.45.
Ook de Provinciale booten ondervinden
veel vertraging de beide booten zijn te
Neuzen of op weg daarheen, de pest ging
per sloep over Daar Breskens;men denkt
de „Regentes" met opkomend water om
streeks 11 uur op de haven te kunnen
brengen.
Westkapelle. De zeven z. g. ^uitge-
slotenen te Westkapelle ontvingen op het
bekende adres met adressen van steun
onderstaand antwoord.
In antwoord op nw verzoeksehift van
14 dew deelen w^j mede dat het Polder-
