NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 129. 1907
Zaterdag 2 Maart
21e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
WOLFAARTSDUK.
D. VLMJGEL.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, ie Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25,
Enkele nummers 0,02s.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Voor de stemming voor een lid van
den gemeenteraad op Vrijdag 8 Maart
a. s. steunen wij de candidatuur der
antirev. kiesvereeniging van dhr.
Scheepsramp aan den Hoek van
Holland.
Naar men ons nader mededeelt, zijn de
kapiteins Jansen, Sperling en Berkhout
niet door den Koning van Engeland uit-
genoodigd om te Londen te komende
invitatie is uitgegaan van een comité, dat
een liefdadigheidsuitvoering georganiseerd
heeft, onder patronaat van koning Eduard
en koningin Alexandra.
Heden zal er opnieuw op het wrak van
de «Berlin" worden gedoken door schipper
Sperling.
Het reeds te 's Gravenzande begraven
lijk van den heer Kind zal vermoedelijk
naar Keulen worden overgebracht. De
burgemeester van 's Gravenzande heeft de
lijkkisten van de aldaar begravenen laten
voorzien van een koperen plaat, waarop
de registernummers zijn geplaatst, zoodat
ook later, zoo noodig, vereisohte nasporin
gen zullen kunnen worden verricht.
Te Sassenheim is gisteren op de alge-
meene begraafplaats ter aarde besteld het
stoffelijk overschot van wijlen den heer
H. C. BaartmaD, schipbreukeling van de
/Berlin". Na de toespraak van ds. Thijs,
tot wiens gemeente de overledene be
hoorde, werd door de talrijke menigte
gezongen «Gelijk het gras is ons kort
stondig leven." Hierna voerde nog even
het woord de heer G. Vlasveld namens de
bloemisten, waarna een zwager van den
overledene de aanwezigen bedankte voor
de eer den overledene bewezen.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Rotterdam ontving ten behoeve van de
redders van het stoomschip «Berlin" ruim
f12,000, waarvan een deel onder aan
wijzing eener bepaalde bestemming.
Onder dit bedrag is niet begrepen, het
bedrag door effectenhandelaars en anderen,
aldaar, direct aan autoriteiten aan den
Hoek van Holland toegezonden.
De oorzaak van de ramp.
Een der geredde manschappen, de ma
troos Tisher, is in Engeland door de Tri
bune geïnterviewd. Volgens zijn verkla
ring stond hij op de brug op den uitkijk,
toen de ramp gebeurde en hij wist dan ook
in bijzonderheden mede te deelen wat
daarvan de oorzaak was. De N. It. Grt.
heeft uit genoemd blad het verhaal vol
genderwijs verhaald
De «Berlin" passeerde, terwijl het hevig
woei en een zware zee liep, de gasboei,
die voor den ingang van den Waterweg
op 5 vadem diepte ligt. Toen trof een
zware stortzee ons aan bakboordzijde en
wieip den kop van de «Berlin" in de
richting van den Noorderpier. Dadelijk
gaf de kapitein van de brug de noodige
bevelen. Het eerste commando naar de
machinekamer gegeven was «klaar bij de
machine". Toen kreeg de man aan het
roer het bevel bakboord het roer" en ik
moest met de telegraaf naar de machine
kamer seinen«stop stuurboord, volle
kracht vooruit de bakboordmaohine".
De kop van de „Berlin" begon zuid
waarts te draaien, maar dadelijk daarop
trof een nieuwe hevige stortzee het schip
en slingerde het op de palen. Wel gaf
kapitein Precious mij dadelijk bevel om
naar de machinekamer te seinen: «volle
kracht achteruit de beide machines", maar
het schip wilde niet vooruit komen. Het
t>ad midscheeps geraakt, met de bakboord-
rijde van de kiel rustend op de steenen
en de palen van de Noorderpier. Kapitein
Precious gaf dadelijk aanwijzingen om de
zeilen over de booten los te maken. Maar
op dat oogenblik sloegen de stortzeeën
geheel over de dekken, wij konden niet
de booten komen en zij werden «11e
binnen vijf minuten verbrijzeld. Er is geen
boot uitgezet.
De tweede stuurman snelde do brug op
en vroeg wat hij doen moest. Kapitein
Precious antwoordde«Ga naar beneden
en laat alle manpassagiers en equipage
reddingsboeien omdoen". Dit gebeurde
de passagiers werden door de bemanning
geholpen bij het halen en aandoen van
de boeien en iedereen deed ze om. Ik
ging van de brng om mede te helpen. De
kapitein, de loods en de tweede stuurman
waren op de brug, toen ik daarvan afging
niemand anders was meer daar. In
dien tijd sloegen de machines volle kracht
achteruit. Jim Harvey stond aan het roer.
Ik weet zeker, dat het roer werkte toen
wij strandden. Ik heb den kapitein en
den loods niet meer terug gezien en ook
niet gezien, dat de brug en het dekhuis
wegsloegen. Ik zag den le en 2e stuurman
nog ongeveer tien minuten nadat ik de
brug verlaten had, juist achter de salon
deur midscheeps.
De passagiers bevonden zich bijna allen
aan lij van het salon-dekhuis. Verschei-
denen van hen waren bebloed. Ik weet
niet precies wanneer het voorste gedeelte
van het schip afbrak, maar het was voer
het aanbreken van den dag. Bijna iedereen
aan boord werd weggespoeld nadat het
schip was doorgebroken. Ik ging met
anderen aan de lijzijde van de rookkamer.
In dien tijd was de «Berlin" aan de achter
zijde aan het zinken en het geheele dek
werd aehier opengescheurd. Naast de rook
kamer was de eenige beschutting, die wij
konden krijgen, en wij schoolden daar
allen samen. De zee sloeg recht door het
gangpad tussohen de koekoek boven de
machinekamer en de rookkamer, en toen
deze laatste geen beschutting meer aanbood
moesten wij naast deze koekoek gaan, die
'bij de „Berlin" hoog opgetrokken was tot
door het sloependek. Hier bleven wij, tot
men ons Vrijdagmiddag te hulp kwam.
Wij hebben al ons best gedaan om de
vrouwen over te halen met ons mede te
komen. Wij zeiden, dat dit haar laatste
kans was, doch drie vrouwen wilden niet
laugs het touw naar den wal gaan. En
wij konden elkaar niet helpen Om een
voorbeeld te geven liet hij zioh het eerst
afglijden. Toen hjj langs het touw gleed,
woedde een sneeuwstorm, dat hij geen
hand voor oogen zien kon. Volgens zijn
verklaring was het voor de mannen, die
te hulp waren gekomen, volkomen onmo
gelijk om tegen het touw op te klimmen.
Fisher prijst hoog den moed door de
vrouwen betoond. Aan haar dapperheid is
het voor een groot deel te danken, dat de
hoop hun Diet verlaten heeft. Br is geen
oogenblik aan boord sprake geweest van
een paniek. Wel werd er telkens ge
schreeuwd, maar om te laten hooren, dat
er nog levenden aan boord waren. De
ongelukkigen riepen elk schip aan, dat
voorbij voer. Steeds hielden zij elkaar
vastgeklemd, en als zij losgelaten hadden
zouden zij weggeslagen zijn.
Drie vrijwilligers hebben gepoogd in het
schip door te dringen om wat brandewijn
te halen voor de vrouwen Bullock, Britton
en Caster. Spoedig moest men de poging
opgeven. Alles stond onder water. Bullook
keerde niet weer, hij verloor zijn leven
bij den terugkeer.
Het meest leden de geredden van den
dorst. Zij zaten vlak bij een zoetwatertaDk,
die alle hutten voorzag. Zij hebben hun
best gedaan om die tank open te krijgen,
die niet gemaakt is om boven dek geopend
te worden, maar zij hadden geen gereed
schap. Een heer had een schroefsleutel,
maar die was te klein. Toen hebben zij
geprobeerd de tank in te slaan met den
kant van een bank, maar de bank brak en
de tank bleef heel en zij konden niet bij
het water komen. Eenige pepermuntjes
zijn als een kostbaren schat bewaard en
zuinig gebruikt.
De Nieuwe Crt. schrijft
Van een zeer treffend tafereeltje slechts
door «eer weinigen bijgewoond, was onze
verslaggever Donderdagmiddag getuige.
Daar in den corridor van Hotel Amerika
stonden, toen Z. K. H. Prins Hendrik na
het verlaten der ziekenzalen de trap af
daalde, een heer en een dame, een eehtpaar
uit Chemnitz in Saksen, die hun eenigen
zoon hadden verloren. Ze hadden vier kin
deren, drie dochters en één zoon, welke
laatste een exportonderneming in Londen
bestuurde. Ze wisten niet, dat hun zoon
zich op reis zou begeven. Toen ze van het
vreeselijk ongeluk in de bladen lazen, had
den ze tegen elkaar gezegd „gelukkig dat
Alfred gewoon is over Vlissingen te reizen,
die kan er dus niet b(j zijn".
Na eenige dagen toen was het gekomen
't vreeselijk telegram van een vrou
welijk familielid, te Londen wonende,
welke zich naar den Hoek van Holland had
begeven, om een onderzoek in te stellen
naar het lot van hun zoon. Dat telegram
meldde, dat „Alfred ware verunglückt".
Onmiddellijk hadden ze zich op reis be
geven naar Den Hoek. In dedoodenzaal
hadden ze alle lijken zorgvuldig in oogen-
schouw genomen het was een vreeselijke
arbeidhet stoffelijk overschot van hun
zoon hadden ze niet gevonden. O, zoo
gaarne zouden ze het lijk van hun kind
medenemein naar hun Heimat. Ze kunnen
er maar niet toe komen te vertrekken. Elke
dag besluiten ze hun verblijf nog maar met
één dag te verlengen. Zoo wachten ze ge
duldig op hun dooden zoon Maar langer
dan Zondag zullen ze toch niet kunnen
blijven, want ook de levenden en het leven
roept weder om vervulling van plichten
De Prins daalde na het verlaten der ge
redden op de bovenzaal de trap af, en
drukte het echtpaar deelnemend de hand
en informeerde naar hun verlies.
Toen barstte de flinke vrouw in tranen
uit en deed Z. K. H. afgebroken door snik
ken, nog eens het droeve verhaal, dat wij
hierboven reeds meldden. Nog vertelden
ze aan den Prins, dat de koffer van hnn
zoon ledig was aangespoeld, blijkbaar
haastig gesloten en door de golven gele
digd. Papieren van hun zoon, bestemd voor
familie van zijn vroegeren patroon, zijn
reeds aan hun adres te Amsterdam bezorgd.
Aan 't station ontmoetten wij 'nEngelsch-
man met zijn dochter in rouwkleereo, die
het lijk zochten van den zoon en broeder,
die eerst enkele jaren op de Harwichboot
was, en wiens lijk nog niet was gevonden.
Wij bezochten Donderdag een der zalen,
waar een drietal mannelijke geredden ver
pleegd wordt. Een vriendelijke dame intro
duceerde onzen medewerker. Het drietal
kortte zich den tijd met kaartspel en een
lekkere pijp tabak. Een hunner zag nog
wat bleek en slapjes. Een van het drietal
wilde vertellen, doch hij moest telkens na
denken. Wij hebben toen natuurlijk niet
verder aangedrongen.
Mannelijke passagiers zijn niet meer in
het hotel aanwezig. Onder het drietal be
vonden zich twee stokers Of ze hebben
weinig van de ramp gezien, óf 't zijn lieden,
die zeer in zich zelf zijn gekeerd. Ook de
verpleegster althans verklaarde, dat deze
zeelieden haar niets hoegenaamd mede-
deelen.
De ontzettend-gezwollen voeten beginnen
reeds allengs te normaliseeren.
Hedenmiddag hadden wij een onderhoud
met een tweetal oud-gezagvoerders, leden
der Staatscommissie naar 't onderzoek van
de zeewaardigheid van visschersvaartuigen
die geheel uit belangstelling den toestand
aan den Hoek eens in oogensohouw hadden
genomen.
De beide mannen aohtten het onmogelijk
dat de Berlin in de haven binnen de hoof
den geweest is en zijn van oordeel, dat de
verklaringen van ooggetuigen, in verband
met de plaats van waar de waarneming ge
schiedde, moet berusten op gezichtsbedrog.
De zuidelijke Pier is in zeemanskringen be
rucht als de gevaarlijkste. Niet onmogelijk
heeft de Berlin, uit vrees voor die gevaar
lijke zuidpier, het noorderhoofd gehouden.
Het water stond misleidend hoog en er
woedde een zware sneeuwstorm. Onder die
onstandigheden is het niet onmogelijk, dat
men zich aan boord in het schatten van den
afstand eenigszins heeft misrekend. Deze
zeelieden achtten het niet onwaarschijnlijk,
dat de boot zeer dicht bij den vuurtoren be
land is. Misschien ware het zelfs tijdens de
ramp voor een man, op zoo'n oogenblik be
schikkend over moed en tegenwoordigheid
van geest, niet onmogelijk geweest een ver
binding tot stand te brengen. Naar hun
oordeel moet de boot met het achterschip,
dat sedert naar 't noorden aanzienlijk moet
zijn afgegleden, op de Pier zijn beland.
Bij den burgemeester te Maassluis is
als strandgoed aangebracht een koffer
met kleeren en theatercostumes, afkomstig
van het wrak „Berlin" en het eigendom
van een dame die bij de scheepsramp om
het leven kwam. Eveneens werd aange
bracht een mand met kleeren, waarin zich
onder meer ondergoed en een pop bevon
den. Op het ondergoed komt in het mono
gram, waarmede het goed gemerkt is, een
W. voor. Daar vermoed werd, dat dit goed
en de pop toebehoort aan de ongelukkige
mevrouw Wennberg, is hedenmiddag een
der ambtenaren van de secretarie met de
pop naar den Hoek van Holland gegaan om
deze, zoo die van het dochtertje van
mevrouw Wenberg is, aan haar af te staan.
Dot is mooi.
De bemanning van den blazer van Sper
ling, iu 't geheel f> man sterk, bracht bjj dr.
Diamant een gift voor de geredden.
Een officier van het Leger des Heils, de
kapitein S. L. Veenstra, die eergisteren
naar den Hoek is geweest om bloemen te
brengen aan de geredden in het American-
Hotel, is toegelaten bfj Mina Ripling, het
flinke dienstmeisje, dat op het oogenblik
van de redding zooveel zelfverloochening
toonde, door den redders haar ongelukkige
meesteres aan te wijzen met verzoek deze
eerst te redden.
Kapitein Veenstra wilde haar gaarne met
een hartelijken handdruk zelf de bloemen
overhandigen om haar daarbij te kunnen
zeggen, hoezeer hare zelfopofferende liefde
door hem en zijne kameraden werd ge
waardeerd.
Hij mocht dit doen en mocht daarbij met
haar een paar woorden spreken.
„Ze ziet er goed uit", vertelde hij ons,
„flink als een jonge vrouw van 20, 21 jaar.
Ze klaagde nog wat over pijn aan de voeten.
Ze meende, dat ze het desnoods op 't wrak
nog wel langer had kunnen uithouden,
indien dit noodig was geweest. Het ergste,
wat ze te doorstaan had gehad, was niet
wanhoop over de uitkomst, maar de hevige
pijn aan de voeten. Klaarblijkelijk is ze
tot het laatst vol opgewekten moed ge
bleven".
Kapitein Veenstra is ook even aan boord
van den blazer geweest. H(j was getroffen
door den eenvoud der redders, die maar
niet den ophef verstonden, die van hun
daad werd gemaakt. Eenvoudig en onge
kunsteld dankten zij met hem God voor de
hulp, die Hij hun gegeven had.
„Dacht je er niet aan", vroeg de heer
Veenstra aan Sperling, „dat het je eigen
leven kon kosten
„Neen, mijnheer", antwoordde de ronde
zeeman, „ik dacht nergens aan. Ik hoorde
alleen maar het roepen van de menschen ep
het wrak en toen daoht ik nu hebben ze
er lang genoeg gezeten".
Even eenvoudig, als verheven.
De Spiegel, uitgever W. Kirchner, Am
sterdam, en Geïllustreerd Volksblad, uit
gever D- v. Sjja, Rotterdam, hebben heden
duidelijke fraaie photo's van de scheeps
ramp, waarop wij de aandacht vestigen.
Men kan nu voor enkele centen zich een
goede voorstelling vormen van de pier,
de boot, de ramp en de portretten der
redders en enkele (verdronken of geredde)
passag'.of3 heeft men er by.
UIT DE PROVINCIE.
Middelburg. Den heer E. H. Tenokiaok
adjunot-Inspeeteur van politie alhier, is
uit een zeer groot aantal sollicitanten (52)
benoemd in gelijke betrekking te Zeist.
Vlissingen. Hedenmorgen is de mail
boot «Koningin Wilhelmina", kommandant
C. Kanaar, even voorbij het Fort de Ruijter
door de mist tegen den dijk gevaren en
blijven zitten, men denkt het schip heden
middag met hoog water weer vlot te
krijgen. De post en passagiers werden
met de sleepboot «Thames" na 7 uur er
afgehaald en vertrokken met den Faoul-
tatieven trein om 7.45 spoortijd.
Een Arnemuidsohe vissoher heeft hier
bij den burgemeester-strandvonder een vat
wijn gedeponeerd, dat op zee door hem
was opgeviseht. Het vat is in de stads-
sehuur opgeslagen.
Goes. Wij verzuimden gisteren nog te
melden dat Woensdagavond in de verga
dering van Handelsbelangen (onze bericht
gever was er blijkbaar niet tegenwoordig
geweest) tot bestuursleden gekozen zijn
de heeren J. Broekstra en A. S. J. Dekker.
Gisterenavond hield de afd. „Goes"
van den Christ. Nat. werkmb. haar drie-
maandelijksche vergadering. De penning
meester bracht verslag uit van den toestand
der kas. Ontvangen voor de afd. f 41,68,
uitgegeven f 109,08, tekort dus van f97,40
voor het ziekenfonds f124,90, uitgegeven
f48, goed slot f81,90. Aan de zieken
uitgekeerd f33. Vervolgens werden tot
bestuursleden gekozen de heeren M. van
Kleunen en C. van de Reepe en hield
ds. Sohuller een voordracht over «Arme
vissehers".
Nieuwdorp. Donderdagavond verga
derde de Geref. Vrouwen-vereen. «Dorkas"
in de consistoriekamer. Uit het verslag
van de secretaresse Meek het aantal leden
17 en begunstigers £7 te zijn. De inkom
sten bedroegen f 101,32 en de uitgaven
f96,745, zoodat een batig slot van f 1,57s
blijft. De aanwezigen, bestaande uit leden
begunsligers, afgevaardigden der Jonge-
doehtersvereen. en eenige kerkeraadsleden
werden door enkelen vergast op mooie
voordrachten. Orgelspel enz. maakten die
samenkomst tot een feestvergadering.
Krabbendijke. Donderdag vergaderde
alhier de werkliedenvereeniging «Onder
ling Belang". Opening door den voorzitter
Jac. Jaoo.busse met mededeeling dat geen
notulen konden worden gelezen, daar het
notulenboek opgestuurd was aan de direc
tie der Rijkspostspaarbank en nog niet
terug was gekomen. De rekening der W. V.
werd goedgekeurd met een ontvangst van
f53,75 en uitgaaf f23,98, goed slot dus
f24.77. Van de bibliotheek ontvangen
f23,31, uitgaaf f21,41, goed slot dus f 1,90.
Op de spaarbank stond f 134,67s, dus er
■is in 'tgeheel f 161,34s in kas 1906. De
rekenÏD g afdziekenfond s werd goed gekeurd
met een ontvangst van f379,40, uitgaaf
f 325,80, goed slot dus f 53,60. Op de spaar-
band stond f 1226,17s, in 't geheel dus
f 1279,77s. Punt 4: Aetie te betuigen voor
algemeen kiereeht en grondwetsherziening
werd aangenomen met30 tegen 13 stemmen.
Voorstel van het bestuur verhooging biblio
thecaris werd aangenomen met 40 tegen
4 stemmen. Ook werd besloten om de
uitkeering bij ziekte te verhoogen van
60 ets. op 75 ets. per dag en van f4 op
f5 per week te beginnen met die uitkeering
op 1 Maart. Voorstel van hetbestuurzieken-
fonds om art. 14 van 't reglement te wijzi
gen wordt aangehouden tot de volgende
vergadering. De heer Jao. Welleman geeft
de leden van 't ziekenfonds in overweging
om de contributie, van hen, die lid zijn
geworden van de pas opgerichte vereeni-
ging afd. «Het Groene Kruis" uil de kas
van het ziekenfonds te nemen, waar Joh.
Geense een voorstel van maakte waarbij
werd besloten om de minimum contributie
n.l. 50 ets. per jaar uit de kas te geven.
Ook werd een briefje voorgelezen uit de
vragenbus omtrent de afwijzende beschik-
