e W 4* NIEÜWSBLAD VSOR ZEELAND. LUST! No. 110. 1907. Vrijdag 8 Februari 21e Jaargang. idijk's Bank GHRISTELIJK- HISTORISCH ELKERU, RIOOL, alfvaars, nstbode nstbode Buitenlandse!) Overzicht. 1 fi' ELBUEG. - Orders uit n Buiten- rzen. O gld. gewaarborgd. LTE Co., oop wegens n leeftijd: OP PaardSpring- ooskerke (W.) OP MMta, ÖP~ e Geit, knecht midsknecht, tbode ©id .k. udster VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN FEUILLETON. SPOUSE TLB ÜBG' dagelijks, uitge- shetzij aan het euw, hetzij bij hem r hen die inlich- trekking tot plaat- rsj woning- p de kiezerslijst. B IJ S E renstraat D 72a. reed voor het ge- e gebruiksaan- htboomen en anten. ij partij. de Krnia" iddelburg. den van Goes, bestaan oplevert, ikt voor Vracht- edrijf. Brieven aan OOSTER- Uitgevers, Goes. rekening 5 Fe- ekening 3 Maait, e 1 i s k e r k e. 'olfertsdijk. West-Souburg. ~00D, Teersche et Mei evraagd, bij A. apelle. egenwoordige i GOOTE, Lange- Lpril of Mei POLDERMAN, urg. US SMALLE- tsdijk. erke (W.) iS, ALLEGANGE, erweet - Goes- IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,02'. UITGAVE DER FIRMA 2N VAN -■ - van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. 7 Februari 1907. Goedkoop. Ds. Rudolph schrijft in De Rotterdammer: Er is weer een nieuw vrijzinnig-propa- ganda-boekje uit. 't Kost slechts vijf cent Neem weg maar 't Is dan ook vol goedkoope beweringen. Op bladzijde 6, de tweede bladzijde van Borgesius' redevoering, vinden wij bijv. de volgende woorden van Borgesius „Enkele weken geleden heeft een spreker van de rechterzijde in een kiesvergadering beweerd, dat ik van den gunstigen uitslag der verkiezin gen zóó was geschrokken, dat ik mijn spraak vermogen had verloren en dat nog niet had terugbekomen. Het verheugt mij heden aan mijn vrienden van de Liberale Unie te kunnen toonen, dat mijn geëerde tegenstanders zich over den toe stand van mijn keelorgaaH, dat reeds veertig jaar ook voor politieke propaganda dienst heelt gedaan en daardoor zeker niet beter is gewor den, wat al te bozorgd heeft gemaakt. Veeleer zou er voor dien tegenstander reden zijn zich te verheugen, dat sommige zijner partijgenooten, voor wie in de periode 19011905 zwijgen en jaknikken een tweede natuur was geworden, in Juni 1905 de vtijheid hebben herkregen om hun stem te doen hooren". Wat zegt ge nu van die aardigheid Is ze niet goedkoop O, hoe gaarne hadden de tegenstanders gezien, dat onze mannen in de periode van 19011905 het Christelijk Kabinet hadden bemoeielijkt 't Ware evenwel in onze afgevaardigden niet minder dan misdadig geweest, wan neer zij door misplaatste oppositie alzoo in de kaart van den tegenstander hadden gespeeld. Bovendien was voor hen allerminst eenige reden tot tegenspraak tegen het toen zittend Kabinet. Menigeen zal bij het zien van een spons, wel eens gedacht hebben, welke tooh de geschiedenis van die kunstige, eigenaardige voorwerpen is. Wel weet natuurlijk een ieder, dat de sponsen in de zee worden opgedoken, maar hoe en waar Dat zullen wij hier eens gaan ver tellen. Laten wij ons dan voorstellen, dat wij beneden aan een klip staanvoor ons golft de wijde, blauwe zee. In den glans der middagzon ligt zij rustig en spiegelglad en alleen van de ver-verwijderde klip- randen blinkt ons een witte sehuimstreep tegen. Boven een in eindeloosheid betoo- verend blauw. De klip waarop wij staan zet zich als een diepe afgrond langzaam voort onder de zee, die haar tot stand bracht. Gedurende duizenden en duizen den jaren hebben kleine koraaldiertjes haar uit kalk opgebouwd. Reeds lang zijn de kleine bouwmeesters verdwenen, hun kalkgebouwen echter werden lang zamerhand rotsgesteente. Geleidelijk neemt de zee eohter terug wat eens bestaan heeft. In het gesteente maakt zij diepe kloven en dreigend, gelijk avontuurlijke diergestalten, doen zich de scherpe ge spleten rotsen aan ons oog voor. Op de toppen wiegt zich langzaam een fantastisch gevormd, bont zeegewas en purperrood wier. Als lang vrouwenhaar slingert zich het gras geheimzinnig om de rots heen en het is als zien wij in een stil herfst- woud. Het lijkt of ginds aan den ge spleten voet komische liguren ontstaan. Hier een fraaie, roode lorkenzwam, ginds een menigte goudgele schelpen en daar dichtbij een reuzenexemplaar van een hanekam, die met zijn vinger naar ons wijst, althans lijkt het zoo. Maar het zijn geen zwammen, die daar op den bodem van de zee groeien, ook geen planten, het zijn dieren. En wat wij in helle kleurenpracht zoo geheimzinnig door het heldeye water kunnen zien, zijn sponsen. Alles giüg boven hun lof. Ze spraken niet meer dau noodigwas, en werkten overigens zoo hard mogelijk mede. Vandaar dat 't vorig Kabinet on danks 't obstruotionisme der tegenpartij zooveel heeft kunnen doen. Hoe geheel anders staat echter tegen over hun zwijgen dat van een Borgesius! Hun zwijgen was een teeken van goed keuring. Dat van Borgesius was een zwijgen der beschaamdheid, omdat hij met niet anders had kunnen komen dan met een Kabinet, dat reeds met van alles en nog wat is ver geleken, tot met de Amsterdamsche, scheu rende beurs, toe, en dat met recht dan ook het Ministerie der vergelijkingen is ge noemd. Inderdaad,wanneer twee hetzelfde doen, dan is het nog niet hetzelfde. De Vrije Westfries deelt in zijn jongste nummer de correspondentie roeê, door den heer Tideman uitgelokt naar aanleiding van de opmerkingen, door ditblad gemaakt. Na de gewisselde brieven te hebben af gedrukt, zegt het blad Wij zijn Dr. Kuyper dankbaar voor dit antwoord. Het lijkt ons onnoodig daaraan nog veel toe te voegen. Slechts een kort woord zij ons vergund. De lezing van het verslag der rede van Mr. Tideman, maakte op ons den indruk, dat hij de Christelijk-hisforisohen in Ede zoobt te winnen voor zijn candidatuur, niet allereerst door de voortreffelijkheid van eigen, vrijzinnige beginselen in het licht te stellen, maar door het te doen voor komen, dat er eigenlijk absoluut geen ver schil tusschen hem en deze Christelijk his- torisclien bestond. De spons heeft de natuurvorschers lang in hun onderzoek bemoeilijkt; de diereu- kenners lieten het den plantkundigen over, zij wisten Diets met het ding aan te vangen. Den laatsten ging het echter ook niet veel beter. Zoo geraakte de spoDs in het gedrang en bleef staan tusschen dier en plant. Deze twijfel is wel te vergeven, omdat de spons te weinig dierlijke eigenschappen toont. Daar staan zij beneden aan den grond en niets verraadt ons dat daarbinnen leven is. Beweging is niet te bekennen, omdat zij van klein-af reeds aan den grond zijn vastgegroeid. Eerst na ernstig onderzoek door Oscar Sehmidt, Haeckel en anderen ram de spons de plaats in die haar toe kwam. Haeckel rekent de spons tot de eehte dierplanten en stelt haar op één lijn met de Aktinis, (mooie dieren, welke men meestal met den naam van zeerozen of zee anemonen bestempelt) kwallen, polypen, enz. Het liebaam der spons bestaat uit drie deelen het buitenomhulsel, dat van vrij weinig beteekenis is, de huid en de kiem, die als drager van de belangrijke levens functies fungeertbovendien nog het binnenkiemblad, dat de hoofdrol speelt bij het opnemen van voedsel. Deze weeke, dieraohtige massa wordt in sland gehouden door een liehaaro, en naar de stof waaruit zij is samengesteld, in bijzondere klassen verdeeld. Daar zijn er met een soort hoornen harnasde hoornsponsen of de Cereo- sponsen verder heeft men sponsen, welker lichaam uit kalkdeeltjes is samengesteld deze noemt men kalk- of Calciosponsen. Dan zijn er nog soorteD, welker lichaam uit puur kiezelzuur bestaatde zooge naamde glassponsen of Herostenelliden. Naast deze hoofdklassen treft men nog allerlei tusschen - en overgangssoorten aan. Komen alle andere sponsen in stilstaand water voor, de glassponsen zijn slechts te vinden in de diepzee. Dat is gemakkelijk te verkiaren, want wat betreft den bouw van het lichaam dezer sponsen, zijn zij de fraaiste en mooiste die het dierenrijk Door te vertellen, dat die „antithese" geen werkelijkheid maar schijn was. Door te zeggen ook wij, ook ik, „eerbiedig de beginselen van het Evangelie van Jezus Christus op staatkundig terrein," terwijl toeh de spreker had onderschreven bet vrij-liberale manifest, waarin dat positieve beginsel niet alleen wordt gemist, maar zelfs alle „vermenging van godsdienst en politiek" wordt afgekeurd. Zoodanige handelwijze noemden wij „karakterloos'wijl het, ons bedunkens, was „een wegmoffelen van eigen, vrijzin nige beginselen". Persoonlijk is de heer Tideman ons ge heel onbekend. Onze qualifioatie trof hem dan ook al leen als politiek man. Maar wanneer Mr. Tideman, uit volle innerlijke overtuiging in Ede „eerbiediging" vroegvande„beginselen der Evangeliums", wanneer ook naar zijne overtuiging de opperhoogheid Gods moet erkend en be leden op staatkundig erf, din was onze indruk geheel'verkeerd, ons oordeel onjuist en bieden wij den heer Tideman onze verontschuldiging aan. Slechts kunnen wij met ons bevattings vermogen er niet bij, dat een man, met zulke beginselen, zich kan scharen onder de vrij-liberale vlag. Onder dezelfde vlag al Mr. Van Houten De uitspraak van Dr. Kuyper, dat deze partij karakter mist, blijkt maar al te waar. Duitschland. Als vervolg op hetgeen wij schreven in ons vorig no. nog het volgende. De samenstelling van den nieuwen Rijks dag is thans bekend. Het centrum met oplevert. Als door de hand van een kunste naar uit het fijnste glas geweveD, staan zij gelijk dwergen met lange, witte baarden in bet diepe water. Leefden zij eerst aan de oppervlakte, al heel spoedig werden zij bij stormachtig weer door de golven uit elkaar gehaald. De glassponsen hebben haar harnas samengesteld uit zuiver kiezel- zuur, wat ook het hoofdbestanddeel is van ods kunstmatig glas en wel in zul keen over vloed, dat van het weeke niets overblijft. De glazen harnasdeeltjes zien eronder een vergrootglas als verzameling fraai uit. Men ziet er mooie sterren, kleine denne- boompjes, slanke naaldboomen, aan welker toppen zich rechtopstaande ankers en schermen gevormd hebben. Deze fraaie glasvormen komen hierdoor tot stand,door dat de zesstralers, die aan 't kiezelvormige geraamte den grondslag leggen, in vijf,vier en minderstralers uitloopen en die dan nog onder verschillende oppervlakten en pun ten, deze wondervolle aanhangsels vormen. Niet zelden komt het voor, dat de kiezel lichamen tot heele glasmassa's gesponnen z(jn, welke uit enkele lange naaldboomen zjjn gevlochten. Met deze glasbeentjes nu zetten de sponsen zich vast aan het slib der zee. Zooals zich alle sponsen door groote buigzaamheid kenmerkeD, is dit ook b\j de glassponsen het geval. Wat den vorm aangaat, enkele stellen 'n hoorn des overvloeds voor, mooie schalen sierlijke knotsen en fraaie kelken, andere weer rechtopstaande ina-nden en zwammen, zwaar getakte boomen en veel gekronkelde pijpen. Maar dat is nog lang niet het meest wonderlijke. Wij zien ook kleine knoetsen, eveneens op zich zelf staande dieren en wel kleine polypen, een soort zeerozen, die met de spons innige vriendschap hebben ge sloten. Deze soort dieren-vriendschap, die twee verschillende wezens tot gemeen schappelijk nut en welzijn gesloten hebben, komen wij in het heele sponsenrijk tegen. Onder de glassponsen herbergen de fraaie „bloemenkorf van Venus" en de gietkannenspons bijna altijd een kreeften- paartje. De kreeften kruipen, als zij nog kleine larven zijn,door de fijne glascelletjes van de spons en kunnen, als zij grooter inbegrip der Elzassers keert er met 10 leden versterkt, dus 109 leden sterk, terug; de sociaal-democraten beschikken voortaan over niet meer dan 43 stemmeD. Verder telt de Rijksdag 20 Polen, 1 Welf, 1 Deen, 58 conservatieven, 21 leden van de Rijks- partij, 55 nationaal-liberalen, 15 leden der Wirtschaftl. (Oeconomische) Ver., 8 lede" van den Bund der Landwirte, 28 leden der vrijz. volkspartij, 11 van de vrv'z. vereeaigicg, 7 van de Duitsche volkspartij, 6 van de Reformpartei (anti-semieten), 3 Lotharingers en 10 wilden. Met ons verhaal omtrent de ovaties aan Rijkskanselier en Keizer gebracht waren wij blijven steken bij de speech van Von Bulow. Van het paleis van den Rijkskanselier trok een steeds aanwassende menigte door de Wilhelmsstrasse, Unter den Linden naar het koninklijke paleis, waar, na herhaald huldebetoon, een marine-officier de komst der keizerlijke personen aankondigde. In middels verschenen de prinsen Adelbert en August Wilhelm voor het venster, door de menigte met luide ovaties begroet Toen verscheen ook de Keizer met de Keizerin, stormachtig toegejuicht. Toen het eindelijk stil geworden was, trad de keizer die de menigte voortdu rend groette, terwjjl de keizerin met een doek zwaaide naar het open raam en hield de volgende toespraak „Ik dank u, mijneheeren, van ganscher harte voor de huldebetooging die gij mij heden brengt. Zij komt voort uit het be wustzijn, dat gij tegenover het vaderland uw plicht hebtgedaaD,en hetwoordyan den Rijkskanselier bewaarheid hebt„Duitsch land kan rijden, als het wil". (Stormachtige toejuichingen). „Ik ben rotsvast overtuigd dat, als tot dusver alle standen, hoog en laag, alle worden, hun gevangenis niet verlaten. Het betooverde glaspaleis dient het paartje dus niet alleen tot woning en wieg, maar ook tot doodkist, en slechts hun broedsel kan het glazenhuis verlaten. Overal waar geen sterk licht binnendringt, in reten en holen van rotsen, in het dichte zeegras en het algenwoud, ja zelfs in leege slakkenhuisjes en mosselschelpen, treffen wij de fraaie kalksponsen aan, die haar omhulsel uit koolzure kalk samenstellen. Zij zijn de dwergen in 't rijk der sponsen, want zelden brengen zij het boven een grootte van enkele centimeters. Geen andere spons- soort eigent zich er beter toe ons een blik te geven op den bouw dezer dieren, dan de kalkspons. Zij zijn meestal de eenvoudigste soort, zooals b.v. de Olynhus, die een dunne een heid voo-rstelt. 't Is een zakvormig lichaam met ruimte voor de maag en een mondope ning. Snijdt men zulk een zakdier, als het volwassen is, door en bekijkt men de stuk ken onder een glas, dat vijf honderd maal vergroot, dan is 't een verrassing. Wij zien een krioelen van talrijke kleine bolletjes, omkleed door een dikke vacht van fijne haartjes. Wat wjj daar zien zjjn jonge sponslarven, die na hun geboorte in jeug dige zucht naar vrijheid de groote, blauwe zee doorzweven. Zulk een sponslarve be staat uit twee geheel verschillende celvor- mige omhulsels, waarvan het voorgedeelte door talrijke lange draden, welke de be weging tot stand brengen, voorzien is. Na langen tijd houdt eindelijk het nomaden leven der larve op, ze zet zich op een ge schikte plaats vast en groeit uit tot een dunwandigen, hollen cylinder boven met een opening, in't midden de zoogenaamde Oskulum en een van talrijke poriëD voor zien, buitenblad. De larve is een spons geworden, door de sluitbare poriën heeft een voortdurende water-circulatie plaats, tot stand gebracht door vele voortdurend zuigende draden binnen in de spons. Hierdoor wordt het dier onafgebroken voedsel toegevoerd, dat door de maagwanden wordt opgenomen. NW alle kalksponsen zijn enkelvoudig, vaak vergroeien zij tot samenstelsejs. godsdiensten luide bijvaleensgezind sa menwerken, wij niet alleen kunnen rijden, maar alles omverrijden wat ons in den weg staat (voortdurende hoera 1-breteD) Nu wil ik besluiten met de woorden, die de groote dichter Kleist in zijn Trina van Homburg sprak als Kottwitz op deu grooten keurvorst toegaat: „Was hiim- mert uns die Regel nach der der Eemd sioh sohliigt, wenn er nur meder vor uns mit allen seinen Fahuen singtdie Regel, die ihn schliigt, das ist die höchste". De rede was niet veel zaaksj" doch zij was merkwaardig door de plaats, vanwaar die werd gehouden en de wijze, waarop ze werd ontvangen. Stellig werd de Keizer nog nooit in de rede gevallen door applaus en interrupties zooals dat dien nacht het het geval was. „Bravowerd nu eens, dan weer „Natuurlijk 1" „Tuist zoo 1" ge roepen door de menigte, juist alsof men in een volksvergadering was, waar men den redenaar zijn instemming of atkeuring betuigd. Daverend hoerageroep en gezang van nationale liederen klonk door den helderen winternacht, terwijl het keizerlijk paar en de prins voortdurend de menigte groetten. Te kwart voor een trokken de vorstelijke personen zich terug en de menigte ging in opgewekte stemming uiteen. Kingston. Mededeelingen omtrent de ramp te King ston door ooggetuigen gedaaD, geven een indruk van 't verschrikkelijke der aard bevingen, waardoor een deel van Jamaica geteisterd werd. Wat bekommeren wij ons om den regel volgens welken de vijand slag levert, wanneer hij maar met al zijn vaandels voor ens neerzinkt. De regel die hem verslaat, dat is de hoogste. Van alle sponssoorten wordt de bad- spons het meest door ons gebruikt. Haar omhulsel is een min of meer elastisch netwerk van hoorn. Al de sponssoorten, waarvan het lichaam op de beschreven wijze gevormd is, duidt men aan met den naam van hoornspons of Cereospons. De badsponsen worden door de visschers in verschillende soorten verdeeld Daar verhouding van de hoedanigheid Syrische, Zemokha- en paardensponsen. De mooiste soort is de grootgatige, grove paardenspons, die soms een aanzienlijke grootte bereikt. De grootste handelswaarde heeft de Syri sche spons, Eenspongia officinalis en in het bijzonder de fraaie bekervormige stukken. Ook de hoornspons en de soorten daarvan zijn niet zelden anders gevormd. Fraaie samcnstelsels zijn o.a. de waaier en de tralievormige spons Het non plu» ultra echter in deze soort heeft de natuur gevormd in den zoogenaamden „Neptu- nusbeker." Op een prachtig onderstel verheft zich deze groote bokaalvormige spons. Van binnen zijn de wanden mooi en zuiver glad, de buitenkant toch toont onregelmatige verhevenheden. Deze bui tengewone Neptunusbeker komt voorvaa de kleinste soort tot de groote reuzen- exemplaren van meer dan een meter hoogte op den bodem van den grooten Oceaan. Evenals de gladsponsen, worden ook de hoornsponsen door verschillendediersoorten bewoond. De ruime kanalen herbergen een bonte menigte wormen, zeesterren kreeften en polypen. Deze tot de z.g.n. kluizenaars behoorende kreeften verbergen angstig het zachte achterlijf in de poriën waardoor zij 't licht kwetsbare lichaam in veiligheid weten te brengen. De spons heeft van dit samenleven dat voordeel, dat zij van de eene naar de andere plaats gedragen wordt en daardoor gemakkelijker in staat is voedsel tot zich te nemen. Een afwijking van de hoornsponsen zijn de kiezelsponsen, die geleidelijk uit de eerste ontstaan zijn, hiertoe behooren de mooie pijpspoosen, de veeltakkige Chaliniden en de verblindend witte Spongia lobata van de Fai öereilan den

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1