NIEOWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 106. 1907.
Maandag 4 Februari
21e Jaargang.
leXöö)}
iii Mtrriepaart
r ai Rolslepr,
GHRISTELIJK-
HISTORISeH
1 Weiland,
Beschuit-
edbakkerij
jer's Koffie
KOOP
of Trekhond
65 c.M., keur uit 2,
i J. ANDRIESSEN,
nolen te koop,
ijven en raspen, by
Grijpskerke.
nil psraaci
iiezel
E, oud 10 jaar.
GEVER, Zieriksee.
annex
i denierswaren,
eden stand te Top
vragen bij J. VAN
te Ter Neuzen.
OOP
8 jaar, zonder ge-
^INSDI JK, Kortgene.
lr00P
Roeden, bij de hof-
issk Ploiipert.
cbe Kruisweg No.
e.
OOP
DE DREU Co.,
e 1 an d e.
Mei
Meid
AN MALDKGEM
Mei
rvt EI S
ERÏÏAGE, Grjps-
ctober
ende ffeid
CORN'ELISSE Jr.,
d e 1 b u r g.
rt of 1 Mei
)ienstbode
ed. H. DE JONGE,
aart biedt zich aan
Beschuit-
akkersknecht.
lett. A, boekhandel
d-Vosmeer.
laart
'e Knecht
DDE, landbouwer,
s k e r k e.
Mei
idkuedits
KLERCK,
N. Vliss. weg.
t of Mei
liksiecht
IELE MAKER,
Mei
necht
RNELISSE Az., Se
burg.
f met Mei
e Smidsknecht,
g gevraagd, bij A.,
stkapelle.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed S J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUSJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
EERSTE KAMER.
Dhr. Van Zinnicq Bergman ongetwij
fKechtszaken.
UIT DE PROVINCIE.
DELBVBG' -
ysteem Prof. LIEBIG
versch verkrijgbaar bij
PH. BOM,
ishoudelijke artikelen.
sclijk, bij een alleen-
ge-Ver west - Goes.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
;aaa«
2 Februari 1907.
De Goesche Cri. geeft geen verslag van
de rede van den heer De Wilde naar zij
zegt omdat deze niets nieuws verkondigde.
Oaze opmerking in ons jongstvorig no.
noemt zy een domme.
Haar motief schijnt ons echter nog meer
dan ons stukje dien naam te verdienen.
Dooh dit tot daaraan toe.
Wij nemen er nota van dat de Goesche
Courant „niet zoo mal" is om door het
weergeven van herkauwde ideën, de pro
paganda voor a.-r, politiek te helpen be
vorderen''.
Misschien vinden de talrijke antirev.
lezers van dat in schijn neutraal, doch
inderdaad partijdig voorlichtende en hunner
beginselen vijandige blad, hierin aanleiding
om hun abonnement op dat blad op te
Dat de Goesche Crt. in hare verantwoor
ding de onbewezen beschuldiging inlasoht
dat de heer De Wilde of zijn voorgangers
zieh aan logen schuldig maakten, blijft
natuurlek voor haar rekening. Het zal
den spreker, gelijk ons, wel koud laten.
Da Middelbargsche Courant oppert het
denkbeeld om, ter besparing van kosten,
evenals te Leeuwarden is geschied, een
geestverwant van wijlen dhr. Maas iu 't
district Middelburg bij enkele candidaat-
stelling te doen verkiezen, mits dit een
geestverwant zij die in Juni a. s. zich niet
meer beschikbaar stelt. Een voorstel daar
toe, zegt het blad, zal dan van de antirev.
kiesvereeniging behooren uit te gaau.
Met dit advies gaan wij geheel mee.
Het heeft alles voor.
Geen kosten geen onnoodige agitatie
geen verlamming van den in Juni te
verwachten strijd.
Wij denken dat het bestuur der Centrale
zich een en ander wel voor gezegd zal
houden.
Ook De Standaard bevat 't ingezonden
stuk van mr. P. Tideman den geslagen
lib. cand. in Ede.
Maar tegelijk een ingezonden stuk uit
Nij kerk met een uitknipsel uit een ver-
kiezings-oiiculaire van „het Centraal
Comité der Vrijzinnigen" waarvan burge
meester Van Nagell uit Barneveld kieaer is.
Als een staaltje van vieze verkiezings
woorden door fatsoenlijke liberalen ver
zonnen en verspreid, mogen ook onze
lezers dit oitaat van het Vrijzinnig Comité
wel eens genieten.
Het luidt:
Waar gij hebt te kiezen tusschen kalme ont
wikkeling, en teruggaan tot de pPesterheer-
schappij is de beslissing niet moeilijk. Zie naai
de landen waar Rome steeds heeft geregeerd
en gij zult ons toegeven, dat aldaar alles is
achteruitgegaan. Het vroeger rijke Spanje is
geheel verarmd, de kloosters zijn verrijkt, en
het volk is dom gehouden Zie naar Zuid-
Amerika, naar Portugal, en dan zult gij be
seffen, welk onheil een priester-heerschappij
teweegbrengt. Dordt en hare predikanten zou
den hetzellde doen, als zij maar de baas waren.
Een klein proefje hebt gij er van gehad onder
het vorige Ministerie. Nu reeds durft Dr.
Kuyper zeggen, dat de Kerk naast den Staat
moet staan, als gelijke, terwijl zij zich in het
geheel niet mag bemoeien met den Staat,
wil de Godsdienst zelve er niet onder lijden.
Toen een antir. debater in de kiezers-
meeting te Ede den spreker mr. Tideman
op deze vuile circulaire te zijuer aanbe
veling wees, antwoordde hij„Ik ken dit
stuk niet". En de voorzitter, de boven
genoemde heer Van Nagell, burgemeester,
die 't wel kende, zweeg.
Waarlijk mr. Tideman koos wel een
ongelegen tijdstip uit om zich over zijn
tegenstanders te bekhgen.
Na de besehuldiging van ds. Goossen,
is het vonris, door zyn eigen verdedigers
geveld, het best passend antwoord.
Overigens herhalen wjj onzeuituoodiging
tot onze geestverwanten Zijt altijd voor
zichtig heiligt den strijd
Wij beginnen te gelooven dat de ijver
aan vrijzinnig democratische zijde om door
agitatie den wettenmakenden arbeid te
bespoedigen, afhangt van de kleur van 't
ministerie dat aan het roer zit.
Onder 't ministerie-Kuyper, schoon de
opneming van de veldarbeiders in do on
gevallenwet in de Troonrede was toege
zegd, werd alom, ook in onze provincie
in openbare volksmeetiogs gesproken en
gestemd, meest met de herinnering dat
zjj niet wachten konden, geen dag en
geen nacht.
Onder 't anderhalfjarig bewind van dit
vrijzinnige ministerie daarentegen, niet
tegenstaande dit een wetsontwerp van 't
vorige kabinet gereed vond, en dus ter
stond had kannen indienen, heeft deze
agitatie gezwegen
Is de aandrang nu minder noodig Kan
de landbouw nu weer wel wachten
In verband met bovenstaande verdient
ook de aandaoht dat de klacht van Het
Volk dat de vrijzinnig-demoeraten zich
thans herhaaldelijk aan de taak van krach
tig hervormen onttrekken met de bewering
dat de sooiaal-democraten met hun eischen
te ver gaan.
Zij wijst als voorbeeld op de staats-
pensioneering, "in welke zaak de heeren
nu zachtjes bijdraaien" en de verbeterde
arbeidswetgeving.
Het Sociaal Weekblad heeft met zooveel
woorden den sociaal-democraten, die „iD
vereeniging met het Vakverbond deagitatie
voor de verbeterde arbeidswetgeving op
touw hebben gezet" beduid dat de vrij
zinnig-democraten hieraan niet kunnen
meedoen.
En dat terwijl in de redactie van ge
noemd weekblad enkel vrijzionig-demo-
oraten zitting hebben, onder welke ook
een paar Kamerleden.
En waarom wordt 't verzoek om mee
doen afgewezen
Omdat de agitatie uitgaat vrni ééneparty
en het Vakverbond niet neutraal is; en
daerom de oproep geen „ruimen weerklank
zal vinden". Eu dan de regeling gaat
moeilijk want van 12 aur 's middags tot
10 uur 's avonds is een te korte tijd voor
grondige bespreking.
Het is te begrijpen dat Het Volk uit
haar humeur is. Immers het agitatie-plan
voor de opneming der veldarbeiders in
de ongevallenwet ontmoette die bezwaren
niet
Wel ging de agitatie toen uit van twee
politieke partijen, maar die tweede partij
was de vrijzinnig-democratische En toeD
deed ook wel het Algemeen Nederl. Werk
liedenverbond mee, doeh dit was tooh ook
slechts in naam neutraalimmers zijn woord
voerder de heer v. d. Voorde onderscheidde
zich in niets van de soeiaal-democraten
Zoodat wij niel anders kunnen besluiten
dan dat het meedoen van de vrijzinnig-
democraten toen gevolg was van 'k feit dat zij
hier stonden tegen een Chr. kabinet, en het
niet-meedoen der vrijzinnig-democraten
nu in de omstandigheid gelegen is dat
't gaat tegen een vrijzinnig-democratischen
minister.
Toen moest Kuyper getroffen, nu moet
Veegens ontzien worden.
Is onze opvatting juist, dan ligt in de
verontschuldiging een nieuw bewijs voor
de zwakheid van dit ministerie.
Wij citeeren hierbij de slotopmerking
van Het Volk
„Onze indruk is dat men daar met de
zaak verlegen zit en een gesohikt voor
wendsel meent gevonden te hebben om
thuis te blijven".
Dat „niet-meedoen" der vrijzinnig-demo
craten teekent zij als „een dwaas liguur
maken".
//Het ministerie moet met zijn wetge-
vende taak nog een aanvang maken. Het
leverde het Arbeids-Contract aan de Eerste
Kamer af, maar de heeren Drucker en
Loe0 zijn de vaderen van dat ontwerp,
het is niet het ontwerp van het ministerie
De Meester."
Aldus ia Ome Eeuw de heer Plemp v.
Duiveland, een vrij-liberaal.
De opmerking is alleszins juist.
En hoelang is dit ministerie er al
Ruim anderhalf jaar.
En 't vorig kabinet was nog maar aoht
maanden bezig toen mr. Veegens, thans
minister, het toeriepwaar blijft nu toch
je wetgevenden arbeid 1
Nadat de Minister van Financiën ver
schillende sprekers had beantwoord ook
tevreden gesteld werden de „alge-
meene besehouwingen" gesloten en kwamen
<le verschillende hoofdstukken in behande
ling. Vooreerst hoofdstuk II der begroo-
liug, n.l. de uitgetrokken gelden voor de
hooge colleges van staat. Het is aangeno
men met 28 tegen 16 stemmen, dus op het
kantje af. Wat daarvan de reden was?
Het giDg velen leden zooals 't dhr. Reekers
ging, die zeide te zullen tegenstemmen,
omdat 't analytisch verslag in deze begroo
ting is opgenomen.
Zooals de lezer weten kan, is er door
eene kleine meerderheid in de 2e Kamer
aangedrongen op het uitgeven van een
analytisch verslag van hare beraadslagin
gen. Sommigen zien daarin niets meer dan
een soort liefhebberij. Duchtig trokken de
heeren Reekers en Vermeulen in ons hoo-
gerhuis tegen dat verslag te velde. Het is
bepaald overbodig, een som van 40 duizend
per jaar daarvoor is veel te duur. En daar-
by komt nog een grieve, aangevoerd door
de heeren Van Weideren ReDgers, Van
Houten en VanNierop. De Eerste Kamer
was miskend, zeiden ze. In plaats dat de
2e Kamer, het zoogenaamde lagerhuis, met
hare zuster, het hoogerhuis, eventjes te
voren over deze quaestie eens geredekaveld
had, wat wel zoo netjes ware geweest, en
zooals tot heden gebruikelijk was in der
gelijke gevallen, had zy zonder overlegmet
de andere Kamer, op eigen houtje de zaak
bedisseld en nu stond men voor het geval.
Wat te doen? De Kamer zou als de
meerdere in ervaring, de wyste zich be-
toonen en edelmoediglij k deminder hensche
behandeling barer zuster toeschrijven aan
onbedachtzaamheid de jeugd nog al eens
eigen en haar vergrijp door de vingers zien.
Bij „Buitenlandsche Zaken" hoofdstuk
III besprak dhr. Rahusen de „consulaire
regeling". Hij had sommige bezwaren zoo
wel betreffende den inhoud als den vorm.
Wat dit laatste betreft, meende spreker,
dat het beter ware geweest, dat deze rege
ling niet was vastgesteld bij K. B. maai
bij de wet. Het is een zaak van belang,
waarbij vele handelsbelangen zijn betrok
ken. Zulke zaken moeten niet bij K. B.
geregeld worden. De rechten der Eerste
Kamer worden daardoor verkort. En daarbij
wisselen tegenwoordig de Ministeries te
dikwijls. Ook op den inhoud had spreker
meer dan eene aanmerking. Hij kon zien,
dat de „schaaf der Tweede Kamer" over
die regeling niet gegaan was. Er moet
volgens dhr. Rahusen meer duidelijkheid
zijn. Ook laat het verband der artikelen
wel wat te wenschen over. Ook het ver
band tusschen den diplomatieken en con-
sulairen dienst is niet naar wensch van
dezen afgevaardigde.
De Minister van Buitenlandsche Zaken
merkte den spreker op, dat hy de regeling,
waartegen dhr. Rahusen zooveel bezwaar
had, by zijn optreden nagenoeg afgewerkt
had gevonden. Wat de aanmerking betreft
over de regeling by K. B. en niet by de
wet, wil de Minister opmerken, dat ook de
vorige regeling by K. B. is ingevoerd en
daartegen was nooit bezwaar door de
Staten-Generaal geopperd. V erder beant
woordde Z.Exc. de opmerkingen van den
spreker aangaande eenige ondergeschikte
punten der regeling.
Aan de orde komt Justitie.
feld een auteticus had 's Ministers atelier
bezocht, natuurlijk op invitatie. Hy was er
alles behalve voldaan uitgekomen. Hij zag
„groote doeken", maar miste de „kleine
schetsjes". Bedoeld werd, dat de Minister
wel „wetsontwerpen",maar geen „partieele
wijzigingen" wil. Zoo b.v. geen wetsbe
palingen tegen de pornografie. Zoolang
deze er niet zyn, blijft Nederland „de
stapelplaats voor het vuil", zooals later
dhr. Van Waterschoot v. d. Gracht het uit
drukte. Preventieve hechtenis mocht kun
nen worden toegepast op alle verspreiders
van die vieze, vuile geschriften. Met dhr.
Bergmann is het o a. ook dhr. Hovy eens,
die ook de regeering een wenk geeft, den
woeker te bestrijden in verband met de
ellendige praktijken der „particulierepand
jeshuizen". Hem zijn woekeraars bekend,
die tegen schandelijke rente (iemandleende
125 gulden tegen een premis van 50 gld. en
12,5 gld. rente per maand) geld leenen.
Daar moest reeds lang een einde aan zijn
gekomen. Voorts verlangde dhr. v. Water
schoot v. d Gracht bepalingen tot 't tegen
gaan der zaakwaarnemerij en drukte zijn
blijdschap er over uit dat de Minister maat
regelen wil nemen tegen als hersteld ont
slagen „krankzinnige misdadigers", die
toch zoo'n groot gevaar opleveren voor de
maatschappij.
Eo dhr. v. d. Feltz dringt aan op het
mogelijk maken van „subsidie" voor de
natuurlijke, niet erkende kinderen, alzoo
op wijziging der kinderwetten. Voegt nu
de lezer bij dit verlanglijstje nog de vraag
van dhr. Van Weideren Rengers naar een
gevangenis-courant natuurlijk uit te geven
van regeeringswege dhr. Van Velzen
was maar bang voor zoo iets en den
wenseh van dhr. Wilünge om verbetering
bij de achterstand van sommige rechter
lijke colleges, dan heeft hij een vrij vol
ledig overzicht van hetgeen de heeren van
ons hoogerhuis van den Minister verlangen.
Morgen hoopt Z.Exo. zelf dat lijstje in de
Kamer te bespreken.
Centrale Raad van Beroep Ongevallen
verzekering.
De Raad te Utrecht deed uitspraak in
zake hooger beroep van de Rijksverzeke-
ringbank tegen de uitspraak van den Raad
van Beroep te Middelburg, waarbij met
vernietiging eener beslissing van de Bank,
houdende weigering van schadeloosstelling
aan F. B. te Viissingen voorloopig is toe
gekend van 27 Juni tot 9 Juli 1906 een
rente van f0,975 per werkdag, ter zake
van een ongeval waarbij zijn rechteroog
werd gekwetst. De Centrale Raad beves
tigde de uitspraak.
Onze Middelburgsche corresp. schrijft
(tot ons leedwezen echter een dag te laat,
want het verslag stond al in de Middelburg
sche Crt. Laten onze medewerkers toch
begrijpen dat ons blad een dagblad is en
wij op vlugheid gesteld zijn. Wij ontvangen
liever niets dan een dag later dan een ander
blad. Red.
Onder veel belangstelling van de ge
meente en van vele corporation met het
onderwijs in verband staande, werd Vrijdag
het zilveren jubilé van de School met den
Bijbel op het Molenwater en van haar hoofd
de heer A. Rademaker en passant herdacht.
Nadat Donderdagavond aan de ruim 300
leerlingen der school op de zaalBogard-
Btraat een feest was bereid, vonden zij die
het Hoofd en het Bestuur der feestvierende
school wenschten te ontmoeten, de zaal
Bogardstraat herschapen in een feestzaal,
versierd met groen en bloemen en vlaggen-
tooi. Tal van belangstellenden en afge
vaardigden vulden den heelen middag deze
feestzaal en herdachten een reeks van jaren
van stryd en zegen.
's Avonds vergaderde in de Nieuwe Kerk
een talrijk gehoor om met de gemeente te
danken voor het bezit van deze bloeiende
schooi. Ds. De Ligt sprak over de roeping
der chr. school naar aanleiding van het
woord en hij leidde hem tot Jezusen ds.
De Visser sprak over geloof, liefde en ge
duld als drie gaven voor het christelyk
leven gekweekt door de christelijke school.
Ds. De Visser schotste daarbij don profeet
Elia, den krachtigen profeet van Isrel, den
kampioen tegen de Baaispriesters, wiens
geloof, liefde en geduld zoo sterk sprak in
het zich driemaal, tot opwekking, neder-
bukken over een kind.
De leerlingen der sohool brachten onder
leiding van een der onderwijzers een drietal
coupletten ten gehoore.
Serooskerke (W.) Heden had alhier
de begrafenis plaats van het stoffelijk
overschot van wijlen dhr. W. Maas, lid
der Prov. Staten in Zeeland en van den
gemeenteraad van Serooskerke (W.) Aan
de groeve stond een breede schare van
vrienden en bekenden geschaard o. a. do
heeren Staten-leden Dieleman en van de
Putte. Nadat het lijk aan den schoot der
aarde was toevertrouwd, nam ds. de Jager
het woord en schetste ons den overledene
als een Christen, die jaren lang zijn licha
melijk lijden zonder morren had gedragen,
zijn geloof had behouden en in het aste
vertrouwen op de genade van zijn Heiland
is heengegaan. Daarna sprak onze bur
gemeester, jhr. van Teijlingen, een woord
van dankbare hulde aan den overledene,
die als gemeenteontvanger, alsburge
meester en als lid van den gemeenteraad
der gemeente Serooskerke zeer vele en
gewichtige diensten heeft bewezen en die
als burger steeds bereid was, zijn mede
burgers met raad en daad bij te staan.
Dhr. Dieleman herdaoht den overledene
als ijverig Staten-lid, die aan bescheiden
heid een helderen blik paarde, welke de
geheele provincie omvatte. Dhr. W. Maas
was een Statenlid, wiens adviezen altijd
grondig gedocumenteerd waren en die
streed voor de ideale belangen van ons
volk en uit wiens graf nu een slemme
tot ons kwam, om ook dien strijd te strij
den. De echtgenoot van de pleegdochter
des overledenen dankte voor de eer den
overledene bewezen, waarmede de plech
tigheid was geëindigd.
In het Raadsverslag (wij hadden dit
als naar onze meening niets ter zake die
nende, geschrapt Red.), behoort nog voor
te komen de inededeeling, dat de heer P.
Melis, le wethouder, de zitting in 't begin
niet bijwoonde, wegens ambtsbezigheden
elders, zoodat hij eerst later ter vergade
ring kwam. Alsook, dat de gemeenteraad
eene bydrage voteerde van f 5 voor de ver
eeniging van vreemdelingenverkeer in
Middelburg.
Westkapeile- In het „Kasteel van
Batavia" trad Vrijdag als spreekster op
mej. Neeltje Lokersè, met bedoeling oui
propaganda te maken voor invoering van
„Onderzoek naar het Vaderschap ten op
zichte van onwettige kinderen".
Na geschetst te hebben wat eene on
gehuwde moeder gevoelt en lijdt, hoe zij
overal als een slecht persoon wordt
aangezien en behandeld, hoe zwaar ze
menigmaal te zwoegen heeft, om èn voor
haar kind èn voor haar zei ven in het levens
onderhoud te voorzien, hoe voor menige
die taak te zwaar is voor haar krachten,
en ze daardoor tot diefstal of ontucht wordt
g bracht, daardoor in gevangenissen, krank
zinnigengestichten enz. komen, terwijl
degene die haar verleidde en bedroog, en
dus erger schuldig is dan zij. vrij blijft
rondgluren of hij nieuwe slaoht( ffers vinden
en maken kan, en daardoor als zeer ge
vaarlijke individuën voor de maatschappij
kunnen beschouwd worden, die men dus
noodig onschadelijk moch kunnen maken,
ging zij over tot opwekking aan de
vergadering, om mede te werken dat in
ons Nederland, vsaar ongeveer 5000 on
wettige kinderen per jaar geboren worden,
spoedig eene wet tot stand kome, die het
onderzoek naar het vaderschap beveelt,
en de bedrogene in eer, en het onwettige
kind in rechten wordt hersteld, door
