No, 93 1907. Zaterdag 19 Januari 21e Jaargang, Hiisnaiskiesrcebt. Buitenlandse!) Overzicht. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed S, X DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUiJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN IEDER EN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25. Enkele nummers0,02®. UITGAVE DER FIRMA EN VAN van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. De leer van het algemeen kieHrecht berust op de individuiUistiisoho opvatting der maatschappij. Dat wil zeggen dat men zich de maat schappij denkt als bestaande uit los van elkaar levende personen, individuen. Ge lijk de zandkorrels aan den oever der zee, die ieder op zich zelf een geheel vormen en voorts los van elkaar bestaan en door den wind los daarheen geworpen worden. Zoo nu bestaat de maatschappij niet. Integendeel, zij bestaat uit kieine oor spronkelijke kringen, is ontstaan uit huis gezinnen, en wordt daaruit voortdurend in stand gehouden. Het huisgezin ie de cel waaruit de maatschappij is opgebouwd. Dat is het beginsel hetwelk by de ver dediging van dit kiesrecht wordt in het oog gehouden. Het te aanvaarden geeft blijk van practischen zin, van 6en open oog voor de waarheidvoor het feit dat het staan aan het hoofd van een gezin waarborgen geeft van belangstelling in de belangen van zichzelf en anderen van ssin voor orde en gezagvan aanleg tot maatschappelijke saamwerkingzoodat de beteekenis van het huisgezin als de oercel waaruit de maatschappij is opgebouwd, tot haar recht komt. Het huismanskiesrecht is inderdaad, ge lijk het Kamerlid Hruutmelkamp wel eens heeft betoogd, „een houdbare, een alge- meene, een reohtvaardige grondslag.'' Het voert niet tot overheersohing van den eenen stand over den andere*. In alle standeu zijn gezinnen, en van elk gezin wordt b\j die het hoofd is kiezer. Het is niet onrechtvaardigwant het stelt geen eiachen van stoffelijk bezit, waarover de mensch toch zoo weinig te zeggen heeft en dat zoozeer van de omstandigheden buiten hem afhankelijk is. En het is in overeenstemming met de natuur der samen leving, die leert dat, waren er geen huis gezinnen, maar slechts individusü, er ook geen maatschappij op aarde zou bestaan als een geordend samenhangend geheel. Ook in de souvereiniteit der kriDgen ligt een machtig argument tot aanprijzing van dat kiesrecht. Bij de verdediging van het kiesrecht voor gezinshoofden het was bij de be handeling der wet Tak in 93 heeft het Kamerlid Mack&y dit duidelijk in de Tweede Kamer uiteengezet. Hot ataan aan het hoofd vaD een gezin, zoo sprak hij, geeft waarborgen. Dat zijn personen die geleerd hebben te zorgen niet alleen voor zichzelven, maar ook voor anderen zij hebben meer verantwoorde lijkheid leeren krijgenzijn geroepen de zaken ook van anderen te beheerenzij zyn gewend aan meer ordeen bovenal zjj hebben geleerd in den organieken kring waarin zy geplaatst zyn, eenige souve reiniteit uit te oefenen in eigen kring. En dat zou in den toekomsfcigen kiezer wel geapprecieerd moeten worden". En een ander Kamerlid, de heer Talma, schreef „De verhoudingen in den Staat van volk tot overheid enz. vinden wy naar hun wezen terug in 't gezin. By de onderlinge ver hou dingen van vader, moeder, kinderen, broers en zusters, komen al die elementen op den voorgrond, die wij in denstaatterugvinden. De eigenaardige opvoeding die men van het hoofd van het gezin krijgt door het staan op die plaats, is zeker heel wat dieper en degelyker voorbereiding voor de ver vulling van zyn burgerplicht dan een cursus in de geschiedenis onzer staatsinrichting". Het lust ons niet over de beteekenis en de positie van den huisman breed uit te wijden. Men kan er dichterlijke artikelen over schrijven. Doch het komt ten slotte alleen hierop neerDe huisvader of de xet hem gelijkgesteldeby v. de oudste zoon $ia zijn moeder welke weduwe is heeft te vertegenwoordigen bij verschillende ge legenheden de celibatair zelfs, indien hij zich een maatschappelyken kring kiest, waarin hy zyn licht laat schijnen, die allen gevoelen het gewicht hunner roeping, zy hebben verantwoordelijkheid te dragen voor het welzijn van zich en hun gezin of don kring waarvan zy de belangen hebben te dienen. En nu is 't gezin de kring in't klein, en deze weer de maatschappij in 't klein. Men zou er het beeld van de concentrische cir kels op kunnen toapasson. Zy zyn gelijk vormig doch verschillen in grootte, doch elk heeft zyn belangen, en die ze bevor deren dat zyn de huisvaders, if elk afzon derlijk if allen saam. En dat allen saam geschiedt nu in het belang der gemeente if der provincie, of van 't land. Op velerlei manierin allerlei veveeniging door menigerlei roeping die men te vervullen heeft; ook bij de stembus. En dat in 't belang van den staat die ten slotte al die verschillendekringen waarvoor zij leven en werken omvat. Voorgeslacht en tegenwoordig geslacht en opkomend geslacht en nageslacht, 't zit alles aan elkander vast. Want er ligt in het huismanskiesrecht, een belofte van duur zaamheid verscholen. Gelijk onze voorouders vast aaten aan hun voorgeslacht, zoo zitten wij weer aan hen, onze kinderen op hun beurt aan ons vast. Wij zetten 't werk der ouderen voort; straks bouwen de jongeren voort op 'tonze. Het menschdom is door alle eeuwen heen een eenheid, ook in 't verantwoordelijk heidsbesef voor de prompte bewaring van het vaderlijk erfdeel, als voor de onge schonden overdracht van dat goed aan de eigen nakomelingen. En de kracht van het organisch leven, ook op het gebied der staatkunde, ligt voor een groot deel hierin dat het is gebouwd op werkelijkheid. Ziedaar de grond voor onze aanvaarding in beginsel van het hnismanskiesreoht. Het spreekt echter van zelf dat wy er niet mee af zyn met maar steeds te her halen wij willen huismanskiesrecht. Tusschen de leer en de practijk ligt een groote afstand, die dit voegen wij er terstond bij evenwel best is af te leggen. Wat de leer van het huismans-kiesrecht aangaat, deze staat lijnrecht tegenover de leer der volkssouvereiniteit, waaruit de hierboven gewraakte revolutionaire indivi dualistische opvatting der maatschappij rechtstreeks is voortgevloeid. In dien zin is de opvatting van het huis- mauskiesrecht zuiver anti-revolutionair, en wordt zij dan ook door de anti-revolutio naire partij in haar program van beginselen en haar program van actie met zekere voor liefde aanvaard. Maar nu komt het aan de praktyk toe. Tegen het individualistisch staat het organisch kiesrecht. En een organische regeling van het kies recht, daar is het gezinshoofden-kiesrecht De Standaard heeft dit laatst nog her innerd! slechts een der grondslagen van. Het gezinshoofden-kiesrecht mag for meel niet zijn een verkapt algemeen kies recht al zit het principieel nog zoo zuiver in elkaar. Het moet in zich de waarborg hebben dat niet het eene volksdeel door het andere wordt overheerd. Er moet mede gepaard gaan evenredige vertegenwoordiging. Zelfs zou 't in de practyk wel eens noodig kun nen zyn dat er een meervoudig stemrecht aan verbonden werd. Maar dit is van later zorg. In ieder geval is onderlinge bespreking in onze pers nu meer dan ooit noodig. Gelijk wy reeds vroeger gezegd hebben (o a. in ons no. van 14 Oct. 1905) de kans van slagen van het beginsel van huismans- kiesreoht is nu grooter dan ooit. Ons be ginsel heeft in de onderwijszaak gezege vierd wie weet wat er nog gebeurt met ons beginsel in de kiesreoht-quaeetie 18 Januari 1907. Wat reeds een paar jaar lang ter sprake werd gebracht en ook gewenscht, n.l. het bezoek van H. M. de Koningin aan onze provincie, schijnt dezen zomer nu in ver vulling te zullen gaan. Het zal dan, naar we hopen, geen tocht zijn door een deel van Zeeland naar aanleiding van droeve gebeurtenissen, zooals in Maart j.l. treuriger gedachtenis, waar deernis en medelijden de koninklijke harten vervulde bij het zien van zooveel leed en ellende, maar een ware vreugdeto«ht, zoodat op ieder dorp en in iedere stad, waar de vorstelijke personen doortrekken of toeven, het aloude Oranje boven, van oud en jong zal worden gehoord. Oranje en Nederland is een en zoo moet het blijven. Ook dit bezoek aan ons gewest zal er ongetwijfeld toe bijdra- dragen, om die eenheid bij vernieuwing te doen uitkomen en te bevestigen. Reeds worden nu al bijzonderheden van het be zoek gemeld. Toeh moeten we die melden onder voorbehoud, want het program, stel het ware reeds in hoofdzaak opgemaakt, kan tot op het laatste oogenblik gewijzigd worden. Men spreekt er van, dat H. M. behalve Goes ook Zierikzee van uit de hoofdstad Middelburg de beide Vlaanderen zal bezoeken, elk deel op een dag. Dan zullen ook de Nederlanders aan de over zijde van de schelde de vorstelijke per- soDen, want ook de Prins komt begrij pelijker wijze mede, met vreugde kunnen begroeten, een voorrecht, dat ze ongetwij feld op hoogen prijs zullen stellen. De geestdrift in de beide Vlaanderens zal, gelijk overal in de provincie algemeen zijn. Het bezoek aan Zeeland zal vermoedelijk een geheele week duren. Indien H. M. 's Maandags te Middelburg arriveeren en Zaterdags vertrekken, en men rekent be halve twee dagen voor het voormalige 4e en 5e district, ook nog een dagje er af voor Vlissingen en Goes, dan blijft er waarlijk voor hetplatteland van Walcheren niet veel bezoektijd meer o\ er. Intusscheo is het o. i. het best, om kalm aftewachten het ofïioiëel program. Immers bij alle voorloopige berichten past het woord vermoedelijk". En zooals men begrijpt, vermoedens rusten op geen so- lieden ondergrond, 't Is in dezen meer een wensohen dan een weten. Kr entenoorlog. Een paar ook door ons overgenomen tegenstrijdige artikelen over krenten in het Handelsblad en het Nieuws van den Dag had den Ameterdamffchen correspon dent van de Avondpost aanleiding gegeven om den draak te steken met de medische wetenschap. Eerst kwam P. in het Hbl. er op wijzen, dat krenten heb lekkerste, voedzaamste, gezondste, best verteerbare en goedkoopste voedingsmiddel zijn, dat krentenwijn even lekker en veel onschadelijker is dan gewone wijn (krentenwijn kost maar tien cent de flesch en ieder kan die ook thuis maken) en dat bijgevolg by eiken maaltijd niet alleen apennootjes maar ook en in veel grooter hoeveelheid krenten moeten gegeten worden. Iemand was juist van plan, eer de krantenmarkt kolossaal ging rijzen, oen schip krenten op te doeD, om krenten te eten en als ze veel duurder geworden waren, te verkoopen, toen dr. Schrijver in het N. v. d. D. kwam vertellen, dat krenten volstrekt onverteerbaar zijn, dat ze byna geen voedingswaarde bezitten, dat ze schadelijk zijn in de maag en nog eehadelijker in de darmen. Vandenwyn werd niets gezegd. De lezer van het N. v. d. D. had het schip krenten nog maar niet besteld. Dr. J. de Groot komt nu in In en om de Keuken aan den krentenoorlog een eind maken door op te merken Wanneer de ontlasting wordt onderzocht van iemand, die krenten heeft genuttigd, dan wor den deze daarin onverteerd teruggevonden. Evenzoo weten wij, dat het vliesje, dat de krent omhult, beslaat uit een stol', die door de spijs- verbeteringssappen niet of nauwelijks wordeu aangetast, en dat krenten, omdat zij zoo moeilijk verteerbaar zijn, zelfs iu een gezonde maag na langen tijd nog worden teruggevonden. Zulke moeilijk verteerbare stollen prikkelen voortdu rend de maagkliertjes tot afscheiding van maagsap, wat in dit geval beteekent tot veel nutteloozen arbeid terwijl ook van den spier- wand van de maag heel wat vruchteloos werk wordt gevergd. Er zijn dan ook veel menschen wier magen geen krenten „verdragen", en voor een maag, die niet geheel normaal functioneert (en hoe vele zijn er zoo nietis het gebruik van krenten fataal. „In den darm gedragen de krenten zich niet veel verstandiger", zegt dr. S. terecht. Zij prik kelen den darmwand, waardoor de samen trekking en zoodoende de spoedigo ontlediging van de darmen bevorderd wordt. Dat doen alle onverteerbare bestanddeelen van ons voedsel en dat is op zich zelf zeer nuttig. Eet men echter veel krenten (en dat zou toch noodig zijn, als men er een voedingsmiddel van wil maken) dan verandert die nuttige eigenschap in een nadeelige, en ondervinden de darmen den schadelijken invloed van een te sterke prikke ling. Een ander gevolg is, dat de voedende bestanddeelen, die de krent bevat, er niet of slechts zeer onvoldoende aan onttrokken kunnen worden en grootendeels met de onverteerde vrucht het lichaam weer verlaten. Doch niet alleen de werkelijke voedingswaarde van de krenten zelf is daardoor veel geringer dan ze volgens de samenstelling, dus in theorie, is ook de voedingswaarde van de voedingsmid delen, waarmee de krenten vermengd zijn, wordt daardoor geringer, zooals door speciale onderzoekingen gebleken is. Het gevolg hiervan is, dat krentenbrood niet voedzamer is, maar in voedingswaarde aanmerkelijk lager staat dan gewoon brood. Als prikkel voor den smaak, als genotmidde dus, mogen de krenten (mits goed gewasschen) in de keuken in eere blijven, als voedings middel hebben zij zoo goed als geen waarde, en het gebruik van veel krenten is altijd af te keuren. Zoo was het ons ook altijd geleerd en wy zullen ei- ons maar aan houden. Duitschland. Te Berlijn zijn de kiezec3 op een zwaren electoraten veldslag voorbereid. Van de zes kiesdistricten zijn er vijf in handen der soeiaal democraten. Alleen het 1ste district, de binnenstad, waar het Paleis is, wordt door een lid der vrijzinnige volks partij (wy zouden hier zeggen een vrij zinnig domoeraat) vertegenwoordigd. De aftredende Kump wordt bestookt door den bekwamen sociaal democraat dr. Arous. In het 2e district kampt de populaire liberale burgemeester Reicke met den af tredenden Fischer. In het 3e district wordt de aftredende Heine bestookt door Rosecou (vrijz. volks party). In het 5e disvrict moet de aftredende Schmidt kampen met de vrijzinnige Cassel. In Charlottenburg tracht de conservatief Boddin den aftredende Zubeil te ver dringen. Het land staat overeind van al de spre kers en debaters. Het is eigenlijk schande om het te zeg gen, maar er valt uit politiek oogpunt een voor Von Bulow cn Dernburg hoogst gelukkige beurtenis te oonstateeren. De tydingen uit Zuid-West-Afrika zyn slech ter 1 Er wordt uit Port-Nolloth geseind, dat de vredesonderhandelingen in Dama- raland plotseling afgebroken zijn. Een ernstig gevecht is aan den gang in da buurt van Keetmanshoop, en men zegt dat de opstandelingen krachttgen tegen stand bieden 1 Uit menschelyk opzicht is dit een ramp te achten. Er gaan weer memschenlevens mee verloren. Maar wie kan ontkennen dat deze catastrophe een peliek buiten kansje is voor de regeering en haar liberale en anticlericale helpers 1 Wy merken dit op, ongeacht onze mea ning dat het Oentrum een fout beging toen het bij den te verwachten uitslag, met hehulp der vaderlaudloozeu eti wilden van allerlei slag zyn verzet tegen het door de regeering op goede gronden gevraagd crediet volhield. 1U A. PO i U w Hoofdbestuur der Landbouw-Maat- schappij. Vergadering van het Hoofdbestuur van Donderdagmiddag 1 uur. Voorzitter de heer C. A. H. Wagtho wegens ongesteldheid van den heer mr. P. C. J. Heunequin. Vertegenwoordigd zijn de afdeelingen Walcheren, Zierikzee, Tholen, Kruiningen, Ileiukenszand, Noord-Beveland, Oostburg, Hulst, Axel. De oommissie belast met de regeling van de collectieve inzending naar de tentoonstelling te 's-Gravenhage is ver tegenwoordigd door de h.h. J. Polderdijk, v. Oeveren, A. J. Dorst, J. J. Mol, E. v. d. Boscb, P. C. W. Swemer, L. J. Roggen- band F. Hombach en P. J. v. Dixheorn. Uitgenoodigd deze vergadering bij te wonen zijn de heeren F. O. O. M. Hombaeh en O. A. II. Wagtho, voorzitter en secretaris van het Zeeuwsoh-Belgisoh trekpaard dr. D. J. Hissiuk, directeur van het Rijks- land bouwproefwtation te Goes, en I. G. J. Kakebeeke, Rijks-landbouwleeraar in Zee- iend, J. P. M Cauiman, Rijkslandbouw- leeraar in Zeeland en N.-Brabant en C. Zwagerman, zuiveloousulent der Maat schappij. De afgevaardigde va« de afd. Kruiningen maakt nameriB het bestuur dier afd. be zwaar tegen het vaststellen der statuten. De voorzitter zegt dat ze reeds lang hangende zijn, dus dienen te worden be handeld. De afgevaardigde der afd. Axel zou art. 9 willen wijzigen in het belang van het Hoofdbestuur. Hij zet dit in het breede uiteen met het oog op de geldmiddelen. De heer e. Weel bestrijdt deze meening, het behoort in het huishoudelijk reglement en niet in de statuten tehuis. De heer Vor sterman van Ogen is het eens met den heer v. Weel. Bij art. 3 vraagt de heer Dominicus of iu ditart.ook voordetuinbouwmaatsohappij een plaats is, wat de heer v. Ogen ontkent. De heer Camman geioeft ook dat de vergadering zioh niet druk behoeft te maken over den tuinbouw, die toeh door alle gemeentebesturen gesubsidieerd wordt. Da heer Dominicus gelooft dat men hier moeilijk de statuten kan goedkeuren tenzij het huishoudelijk reglement bekend is. De heer v. Ogen is dit wel eens, doch gelooft dat wanneer art. 5 gewijzigd werd, dit bezwaar te ondervangen was. De heer v. Weel is het eens met den heer Dominicus, men kan de statuten doorloopen, doch niet vaststellen. De voorzitter zegt dat de statuten dienen te worden vastgesteld, anders blijft dit weer hangen tot April. De heer Hissink gelooft dat waar de Maatschappij al zoo lang zonder statuten is deze nog wel wat kan wachten, dan kan tenminste iedere afdeeling worden gehoord wat nu niet is gebeurd. De heev Moolenburg ziet geen heil iu uitstel. Hij vindt niets bijzonders in deze nieuwe statufeu. Zij zijn eene verbeterde uitgaaf van de oude, hij zou ze willen vaststellen. Het voorstel om uit te stellen werdt verworpen met 17 tegen 5 stemmen. De statuten worden al zoo aangenomen zooals deze zijn voorgesteld. Thans wordt door den voorzitter voorge steld eene commissie te benoemen voor het huishoudelijk reglement, omdat dit tijdig zal worden gezonden aan de afdeelin gen. Wordt goedgevonden. De afdeeling Tholen stelt voor adhaesie te betuigen aan het bij de regeering inge diende adres van den Bond der Neder- laDdsohe Suikerfabrikanten inzake zwaar dere belasting der saccharine. Het Hoofdbestuur stelt voor een adreg

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1907 | | pagina 1