NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
Maandag 24 December
21e Jaargang.
No 73. 1906.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Buitenlandscb Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S
DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
1
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengds Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
SN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
ES33
Zij, die zich met 1 Januari 1907
Op ons blad abonneeren ontvangen
het tot dien datum gratis.
22 December 1906.
Verbijsterend.
Het optreden van den President-Minister
was eergisteren eenvoudig verbijsterend.
Men zou nu geen President-Minister
meer hebben. Foei neen 1 Alleen een
tijdelijken Voorzitter van den Ministerraad.
En elk Minister zou voor zichzelf spreken.
Alleen bij het heel algemeen debat zou de
tijdelijke Voorzitter de Kamer te woord
staan.
Dat systeem onderging reeds wijziging
by de jongste algemeene beraadslaging, toen
alle overige Mininisters botweg zwegen, en
als van ouds weer de President-Minister
alleen de spits afbeet.
Maar wat niemand had durven denken,
en wat onder alle partijen voor onmogelijk
zou zijn gehouden, is thans geschied.
Midden onder de bespreking -van het
budget van een zijner collega's, komt de
PresideBt-Minister binnenstappen, vraagt
het woord, doet alsof zijn collega het niet
afkan, en maakt van wat de heer Van
Karnebeek gezegd had, een persoonlijk
feit. Een persoonlijk feit niet voor den
Minister van Oorlog, maar voor hein,
President-Minister, als spreekbuis van heel
het Kabinet.
Ons volk begrijpt er niets meer van.
Uit reactie tegen Dr. Kuyper mocht er
geen President Minister meer wezen, en
nu vertoont de heer De Meester een parle
mentaire kluoht, gelijk nog nimmer in ons
land gezien was.
Laatst begon dit reeds, toen hij zich
mengde in de discussie van de Kamer over
de regeling van werkzaamheden.
Maar nu is het toppunt bereikt.
Een arme collega die het niet af kan,
en de Minister-President die hem het werk
uit handen gaat nemen.
De rubriek van het nie dageivesenes
wordt onder dit Kabinet breed.
Men bekomt van zijn verbazing niet.
(De Standaard
De begrooting van oorlog is heden met
60 tegen 88 stemmen aangenomen. Onder
de vooratemmers waren 18 leden van do
reohterzijde.
Van de ohr.-historischen stemden voor
Lohman, v. Bylandt, v. Wassjnaer, De
Visser en v. Dedem.
Van de anti-revolutionairen stemden
voor: Okma en Talma.
Voorts de heer Sohokkiug.
Van de katholieken stemden voor: Kolk
man, Passtoors, v. Nispen, Fruytier, v.
Wichen, Loeff, Kooien, De Ram, Janssen
en v. Vuuren.
Zonder de hulp van deze 18 getrouwen
ware de Minister gevallen en met hem, wie
weet, het heele Kabinet.
Dat het een zware dag is geweest, blijkt
uit het verslag van de Nieuwe Courant,
waarin telkens wordt aangegeven hoe laat
het was.
Elf uur! Half 12! Twaalf uur! Half 11
enz. Zoo tot kwart over 1 toe. Welkeen
stemming voor de stemming.
Half 9. Troelstra dient een motie in
uitspraak alleen over het blijvend gedeelte.
Negen uur. Mr. Heemskerk slingert de
beschuldiging van Marchant als zou de
rechterzijde politieke bijbedoelingen heb
ben van zich.
Negen en een kwart. Mr. Kolkman werpt
de motie Troelstra van zich.
Half 10. De Minister doet een concessie.
Hij zal zorgen 1 April met de voorzieningen
gereed te zijn en zijn plan intrekken als het
bljjkt te falen. De stemming wordt beter.
Half 11. Troelstra trekt zijn motie in.
Talma dient er een in tot instelling van
een commissie van onderzoek. Nieuw
rumoer. De heer Lohman vraagt nog een
inlichting. Zijn rustig woord spelt dat
beterschap gaat intreden. Verscheidene
leden van links en rechte spreken lang en
levendig met hem.
Elf uur. Sluiting algemeene beraadsla
gingen.
Half 12. Verwerping motie-Troelstra om
dit jaar geen gelden voor de 8e herhalings
oefening op de begrooting te brengen.
Twaalf uur. Een amendement v. Vlij
men om geen gelden op de begrooting
te brengen voor juridische colleges voor
officieren aan de Universiteit zoolang
niets omtrent de hervorming der militaire
rechtspraak is beslist wordt aangeno
men. De heer Tydeman spreekt veel en
lang met den heer Lohman, met eenige
Ministers, met den Voorzitter.
„Half een. De laatste artikelen worden
afgehandeld. De spanning neemt toe. Bij
den considerans vragen de heeren Tyde
man en Lohman tegelijk het woord. De
heer Tydeman laat den christelyk-histo-
rischen leider voorgaan.
Onder ademlooze stilte zegt deze, dat
hij zijn stem slechts aan de begrooting
zou kunnen geven, indien de Minister van
Oorlog verklaard had of nog verklaart,
dat hij alvorens de door hem voorgeno
men maatregelen uit te voeren, de Kamer
in staat zou stellen daarover met volledige
kennis van zaken te oordeelen.
De heer Tydeman sluit zich bij die
verklaring aan en stelt twee positieve
vragen lo. Zal de Minister de maatrege
len, met name dia betreffende het blijvend
gedeelte by de bereden wapens, met 1
April niet uitvoeren, tenzij overtuigd
is, dat dit zonder eenige schade kan ge
schieden 2o. Is de Minister bereid de
Kamer vóór de uitvoering nog al die in
lichtingen te verschaffen welke zij be
hoeft om harerzijds daarover een beter
oordeel te vellen dan zij thans kan doen
Te Minister van Oorlog blijft lang
zitten, staat dan op, haalt de schouders
op en zegt, dat hij de eerste vraag natuur
lijk bevestigend beantwoordt. De tweede...
de Minister aarzelt, zegt een paar woor
den, blijft steken.
De voorzitter komt hulpvaardig tusschen-
beideIs het der Regeering ook aange
naam, indien de vergadering een kwartier
wordt geschorst Ja.
Kwart voor een. De ministers gaan de
zaal uit, die niet ontruimd wordtde tri
bunes en loges blijven bezet. De heer
Tydeman en enkele andere afgevaardig
den zijn in deze pauze eveneens afwezig.
Sombere gezichten rechts en links.
Een uur De gansche rij der negen
ministers keert in de zaal terug. De Mi
nister van Oorlog stoot een paar half ver
staanbare korte zinnetjes uit. Op de eerste
vraag van den heer Tydeman ja. Op de
tweede; ik heb eigenlijk alles gezegd wat
ik te zeggen heb, maar het spreekt van
zelf, dat in de Kamer te allen tijde zal
inlichten en op haar vragen antwoorden,
zoover 's lands belang dat gedoogt.
Hieropverklaart de heer Lohman
zieh bevredigd. Ende heer Kolkman
namens eenige vrienden eveneens. Waarop
de heer Troelstra nog even komt zeggen,
dat de sociaal-demoeraten, nu het bij de
eindstemming niet meer om het blijvend
gedeelte gaat, zich niet zullen verwijderen,
maar tegen de begrooting stemmen.
Kwart over één. Eindstemming. Afwe
zig de heer Hennequin (lib.) en Van Lim
burg Stirum (ehr.-hist.) Zestig stemmen
vóór de begrooting, te weten alle vrij
zinnigen, behalve de heer van Karnebeek,
dus 42 stemmen plus 18 stemmen van de
Rechterzijde. Tegen de begrooting: aoht
en dertig stemmen, t. w. de soeiaal-demo-
craten, de heer Van Karnebeek en 30
leden van de reohterzijde.
Luid gejuioh in de zaal en donderend
applaus op de tribunes. De ministerstafel
omringd van gelukwenschenden alle ge
zichten in eens op mooi weer. Generaal
Staal vuurrood, maar zioh bedwingend,
hoewel merkbaar bewogen. De heer De
Meester knusjes laohend, handjes wrijvend
met het gewone gebaar, alleen wat inniger
dan anders".
Aldus de Niemve Qourant,
De uitslag mag bevredigend genoemd
worden voor alle partijen.
Een Ministrieele crisis op dit oogenblik
zou nog meer tegen 't landsbelang geweest
zijn dan het aanblijven van den Minister en
enkele zijner collega's.
En de Minister heeft, zy het ook te laat
ster ure, een belofte gedaan die met zekere
gerustheid ons den loop der uitvoering
zijner plannen kan doen tegemoet zien.
Wij herhalen echter, het was weer een
deel der Rechterzijde, op welke dit Kabinet
had te steunen.
Ons Overzicht kan heden kort zijn.
Hetgeen er voorvalt beperkt zioh in de
meeste landen tot binnenlandsche kra
keelingen.
In het gezicht van Vrede op Aarde schre
ven wij reeds enkele overzichten, naar aan
leiding van oorlogen tussehen enkele
mogendheden.
Thans zouden wij 't in denzelfden geest
kunnen doen, doch nu met 't gezicht op de
binnenlandsche geschillen.
Oostenrijk-Hongarije met zijn kiesrecht-
twisten, Duitschland met zjjn Rijksdag-
verkiezingen, Frankrijk met zijn kerkver
volging, Spanje met zijn elkaar bestokende
en opvolgende kabinetten, Rusland met
zijne worstelingen tegen eigen volk en
Choenchoezen, Engeland met zijn botsingen
tussehen Lager- en Hoogerhuis ministers
en lords; liberalen en conservatieven. Alles
wijst ons, in deze dagen vooral, op 't con
trast tusscheu het vrede op aarde en de
werkelijkheid.
De schoolwet ie door het Hoogerhuis
begraven. Maar deze zal geen in vrede rus
tende doode zijn. Zij zal weder opstaan en
nog velerlei harten in beweging zetten, en
de scheur tussehen Lager- en Hoogerhuis
verbroeden od, gelijk elke rechtsquaestie,
niet rusten voor zij is opgelost.
In het Lagerhuis deelde minister Ban-
nermann de intrekking van 't wets-ontwerp
mede. Hij zette uileen dat de regeering een
nationale onderwijswet gewild had wat
de Lords er van gemaakt hadden, was
een volkomen omkeering van de bedoe
lingen der regeering. Het Hoogerhuis heeft
de wet vernietigd. En de minister ver
zocht «dat het doode lichaam, door de
Lords aan de deur van het Lagerhuis neer
gelegd, zal worden weggeruimd, opdat
niemand het meer zien zou".
Onder daverende toejuichingen van de
meerderheid werd de intrekking goedge
keurd.
In Rusland is nu ook de datum voor de
verkiezing der tweede Doema vastgesteld
en toevallig op denzelfden tijd als die voor
den Duitschen Rijksdag.
De minister van Binnenlandsche Zaken
heeft bevoleD, dat de bijeenkomsten der
kiezers in elk gouvernement op denzelfden
dag moeten plaats hebbeD, maar niet voor
12'25 Januari, opdat de kiesmannen den
5/18 Februari in de gouvernements-hoofd-
plaatsen kunnen bijeenkomen. De ver
kiezingen moeten dus op 18 Februari ge
ëindigd zijn en de nieuwe Doema kan,
zooals bepaald is in het ontbindingsbesluit
der eerste Doema, op 7 Maart bijeenkomen.
Wel zal dan de Doema even onvoltallig
zijn als de eerste Doema bij haar samen
komst, op 10 Mei 1906maar de schuld
licht thans geheel bij de regeering, die
nu al tweemaal de verkiezing heeft uit
gesteld.
In den laatsten tijd worden steeds
meerdere revolutionaire elementen ge
vangen genomen wat zeker hier en daar
wat de overmacht der revolutie bij de
stemming betreft, niet zonder invloed zal
blijken.
In de zitting der Grieksche Kamer werd
gisteren door den minister-president Theo-
tokis een redevoering gehouden, waarin de
minister de buitenlandsche betrekkingen
van het Helleensohe koninkrijk uiteenzette.
Belangrijk was in die redevoering de
mededeeling dat Kreta weldra bij Grieken
land zal worden gevoegd, op initiatief
van den machtigen heersoher eener groote
mogendheid. Deze mededeeling verraste
eenigs/.ins, nadat pas onlangs prins George,
wiens pogingen om de annexatie te be
werkstelligen mislukten, vervangen is door
Zaïmis. Maar wellicht is die vervanging
juist geschied om daardoor de annexatie
te vergemakkelijken. De officieele mede
deeling van Theotokis, met de bijvoeging
dat weldra de afgevaardigden van Kreta
in het Grieksche parlement kunnen worden
begroet, laat aan de oplossing geen twijfel.
De scheiding8wet blijft in Frankrijk de
gemoederen verontrusten.
Het ontwerp-wet der regeeriDg op de
uitoefening van den openbaren eeredienst
(een soort terugtred je hebben wij 't ter
stond betiteld) is in de Kamer in behan
deling gebracht.
Briand minister van eeredienst, soci
aal democraat hield een rede waarin
hij trachtte Paus en Fransche Katholie
ken van elkander te scheiden. Eerstge
noemde, zoo verklaarde hij, heeft de schei-
dingswet verworpen, nadat de geestelijk
heid in Frankrijk haar had aanvaard.
Heel behendig, en ziedaar weer een prachtig
stukje revolutie dat alle begrippen op
hun kop zetwist de minister de taxatie
van het gebeurde om te zetten door de
oplegging van den Paus „knechting" te
noemen en de daad der regeering een
„vrijheidverleening". En dat terwijl het
juist het omgekeerde was. Wat de Paus
deed was verdediging der vrijheid, wat
de regeering bracht was tirannie van den
Staat over de Kerk.
(/Ik ken", zeide de minister, (,geen erger
knechtschap, dan dat 't welk Rome aan de
Fransche katholieken heeft opgelegd, ter
wijl de regeering hun de vrijheid van eere
dienst wilde geven". Deininisterhandhaafde
de wettigheid der door de Kerk bestreden
circulaire, die toch eigenlijk slechts een
voorwendsel was, en trachtte in het licht te
stelleD, dat de toestand uitstekend is, want
men beweerde, dat de scheiding het land in
beroering zou brengen en tooh is het overal
rustig, daar het geheele land en zelfs de
meerderheid der katholieken met de regee
ring zijn. Hij deelde daarop de bijzondere
omstandigheden mede van liet vertrek van
den aartsbisschop van Parijser was een
bevel uitgevaardigd om aan alle oude
en zieke bisschoppen uitstel toe te staan,
maar de bisschoppen, die vreesden den
schijn op zich te laden, dat ze van de
welwillendheid van de regeering gebruik
hadden gemaakt, hadden hem verzocht hen
te verdrijven", omdat ze bevreesd waren
voor Rome. De regeering is er op voor
bereid, dat het Vaticaan de nieuwe wet zal
verwerf en. De regeering kan in geenerlei
onderhandelingen treden, zonder verraad
te plegen dit zou het land tot een burger
oorlog brengen. De Minister somde daarna
alle concessies op, die aan de Kerk zijn
gedaan.
Verder zeide hij„Wat de regeering
thaDS brengt is noch definitief, noch abso
luut, maar wij kunnen niet in een periode
van uitstel blijven".
De wet werd met 413 tegen 166 stemmen
aangenomen.
De Paus heeft nu aan de mogendheden een
nota gezonden, waarin geprotesteerd wordt
tegen de inbeslagneming van het archief
der gewezen nunciatuur te Parijs.
Hier toch is schending van het onbe
twistbare recht van den Paus-souverein,
onafsoheidelijk verbonden aan zijn ver
heven ambt, om zich direct of door be
paalde tusschenpeasonen in verbinding te
stellen met de katholieken, bisschoppen
zoowel als geloovigen. Zelfs geen schijn
van waarheid is er in hetgeen de Fransche
regeering heeft beweerd ten einde de
wettigheid van haar daden goed te praten.
De circulaire eindigt met de uitspraak,
dat de Heilige Stoel niets anders vervulde
dan zijn plicht, toen hij aan de Fransche
geestuyiijjeid de bekende instructies gaf.
De sneltrein voor den dagdienst op
Engeland vertrok al een half uur te laat
uit Roosendaal en had even voor het
station Krabbendijke nog geruimen tijd
oponthoud door het springen van een der
slangen.
Goes. Gisterenvoormiddag was zekere
S. in het Sehipperswegeling aan het af
hakken van tronkboomen. Bezig zijnde
een tak af te zagen brak deze plotseling
en viel hij met een been tussehen de ladder
door naar benede» en kwam in de'sloot
terecht. Daarbij kreeg hij de zaag op het
lichaam en verwondde hij zioh dermate
aan een zijner armen, dat de wond door
een geneesheer moest dichtgenaaid worden.
Ook klaagt hij over veel pijn in den voet.
Toen de welbekende De Koning zich
by den heer A. L. van Melle in de bakkerij
bevond, werd hij door hevige benauwd
heden overvallen. Nadat men een uur la g
vruchteloos gepoogd had hem tot zijn be
wustzijn te brengen, werd hy in bewuste-
loozen toestand per brancard naar huis
vervoerd.
Colijnsplaat. In de vergadering van
ingelanden van den Nieuw Noordbeveland-
polder waren 10 van de 17 ingelanden
tegenwoordig of vertegenwoordigd. Het
ontwerp tot wijziging van art. 17 en 18
van het algem. reglement werd met al
gemeene stemmen goedgekeurd. Omtrent
het uit te voeren oeverwerk waren 2 voor
stellen, n.l. van het bestuur en van deu
hoofd-ingenieur. Het bestuursvoorstel was
het plaatsen van 2 zin kstukken, ieder lang
70 en breed 20 M. met de noodige be-
stortingen, aan de oostzijde van 't bestaande
oeverwerk en eene steenbestorting aan te
brengen langs den laagwaterrand tussehen
de peilraaien Xlè en XIIIó, ter lengte van
140 bij een breedte van 20 M. en zwaar 50
scheepston per 100 M2. De hoofd-ingenieur
stelde voorde beide genoemde zink-
stukken aan de oostzijde, benevens 1 zink-
stuk aan de noordwestzijde van 't be
staande oeverwerk, met bestorting. Met op
één na algemeene stemmen werd besloten
aan den hoofdingenieur over te laten, welk
werk zal worden uitgevoerd.
Met ingang van 24 Dec. a.s. ziin
in Zeeland de openstellingsuren op
werkdagen van het rijkstelegraafkantoor
te Kortgene, van de post- en telegraaf
kantoren te Breskens en Oostburg, en
van het hulptelegraafkantoor te Cadzand,
Colijnsplaat, Groede, Kamperland, Kats,
Schoondijke, Wissekerke en Zuidzande
geregeld als volgt
Breskens, 7 30 tot 3, 5.30 tot 7Cad
zand 8.30 tot 12.30, 1.30 tot 2.30, 5.30
tot 6.30Colijnsplaat, 8.30 tot 12.30
1.30 tot 2.30, 5.30 tot 6 30Groede,
8.30 tot 10.30, 11,30 tot 12.30, 1.30 tot
2.30, 5 30 tot 6.30Kamperland, 8 30
tot 12.30, 1.30 tot 2.30, 5.30 tot 6 30
Kats, 8 30 tot 12.30, 1.30 tot 2.80, 5.30
tot 6.30Kortgene, 7.30 tot 12.30, 1.30
tot 3, 5.30 tot 7Oostburg, 7.80 tot
12.30, 1.30 tot 3, 5.30 tot 7 Schoondijke,
8.30 tot 10.30, 11.30 tot 12 30, 1.30 tot
2 30, 5 30 tot 6.30Wissekerke, 8.30 tot
12.30, 1 30 tot 2.30, 5.30 tot 6.30Zuid
zande, 8.30 tot 12.30, 1.30 tot 2 30, 5.30
tot 6 30. (Greenwichtijd).
De diensttijden op Zon- en feestdagen
blijven onveranderd.
Benoemd bij het reserve-personeel
der landmacht van de iDfanterie-landweer
tot reserve eerste-luitenant in het 40e
distriet de gewezen eerste-luitenant der
schutterij te Middelburg jhr. R. Nahuys.
Vlissingen. In de Vrijdag gehouden
raadszitting werd een uitvoerig plan van
rioleering enz., waarvan de kosten zijn ge
raamd op f 82,985,70, zonder hoofdelijke
stemming aangenomen. Besloten werd tot
het voor rekening der gemeente uitgeven
van een door den heer P. K. Dommisse
samengesteld boekwerk over M. Az. de
Ruyter. Het weekloon der karren- eu
