BuiteniandSGh Overzicht.
Kerknieuws.
Schoolnieuws.
Gemengde Berichten.
ment is hoogst belangrijk en verdient
onze aandacht in hooge mate, nn het, van
het knellend pak van dikke verflagen
voorzichtig ontdaan, bijzonder mooi van
ontwerp en versierd met fraai snijwerk,
in blank eikenhout uitgevoerd bleek te zijn.
De statige preekstoel met het mooie
groote klankbord en het wetbord daar
boven als hoofdmotief, dat deze rnimte
beheerscht, omgeven door het doophek en
de aan weerszijden geplaatste Heeren-
banken, de koperglaDS der kerkkronen en
het zacht getemperde licht, dat door de
kerkvensters valt, geven aan dit interieur
een merkwaardigs bekoring.
De preekstoel, met het doophek dateert
volgens een inscriptie, uit het jaar 1649
en heeft een treffende gelijkenis, zoowel
in vorm als in detail, met dien van de
kerk te Wemeldinge.
Ter linkerzijde van den preekstoel zien
wij de groote Heerenbank, dateerende uit
1650, die met een groote luifel is over
huifd, bijzonder fraai van ontwerp, en met
pittige details versierd is, zoo karakte
ristiek aan den Oud-Hollandschen stijl.
Ter rechterzijde zien wij eerst het buiten
gewoon mooie deurtje, dat toegang geeft
tot de consistoriekamer, en verderop de
nieuwe bank van Baarsdorp, een copie
van de tegenover liggende Heerenbank.
Zij kwam in de plaats van de vroegere
bank van Baarsdorp, die wel is waar het
jaartal 1759 droeg, doch met dien tijd
niets gemeen had dan het wapentje en
het plaobje, waarop het jaartal stond.
V ermoedelijk is doze bank jaren geleden
uit de oude kerk van Baarsdorp, een
dorpje op 20 minuten gaans van 's-Heer
Arendskerke gelegen, naar deze kerk
overgebrachtalthans reeds lang voor dat
het noodlottige besluit werd uitgevoerd
om dat schilderachtige dorpskerkje van
Baarsdorp te sloopen. Bestaande foto's
wijzen er nog op, wat een juweeltje van
landelijken kerkbouw daar gesloopt is ge
worden en waarom
Nog bezienswaardig zijn ook de blank
eikenhouten lange zij banken, die aan weers
zijden van 't schip tegen de lange buiten
muren geplaatst zijn. Zijn deze banken
voor het grootste deel geheel vernieuwd
moeten worden, omdat er aan de oude
banken bijna geen goed stuk hout meer
over was, de deeleu die bespaard en weder
toegepaat werden, zijn enkele bijzonder
fraaie en karakteristieke achterpaneeltjes
in de rugleuningen der zitbanken. Zij
dateeren uit het overgangstijdperk van
Gothiek op Renaissance. Het middenvak
van het schip is nu gevuld met de bekende
oud-model kerkstoelen met biezen zitting,
die zooveel beter passen bij dit kerk-inte-
rieur dan de opgeruimde herbergstoelen.
Van oude koperen kronen was in de kerk
niets meer te vinden dan een klein kaarsen
kroontje en enkele kandelabers, doch dit
kroontje was dan ook bijzonder mooi en
voor mij van groote waarde, omdat het niet
alleen, na behoorlijk gerestaureerd te zijn,
weer een goede plaats kon krijgen, doch
ook omdat het als model kon dienen voor de
nieuwe kronen, die door Becht en Dyserink
met zorg en fraai bewerkt werden uitge
voerd. Het spreekt van zelf, dat met eene
kaarsenverlichting niet meer velstaan kon
worden doch hier is m. i. bewezen, dat een
petroleum-verlichting even goed in har
monie met zoo'n kerk-interieur kan worden
ontworpen, wanneer met liefde en smaak
een deel dezer Noord-Afrikaners tegen de
Europeanen bezield zijn.
De eerste spoorweg iu Marokko is Zater
dag geopend in den vorm van een smal
spoorlijntje van zegge 2 K.M. lengte, tot
vervoer van materiaal voor den haven-
aanleg. De inlanders keken belangstellend
toe. Wellicht brengen de schoorsteenen
der locomotieven hen eerder tot bezinniDg
dan die door oorlogsstroomers.
Rusland blijft onrustig. Zaterdagnacht
werden te Petersburg, zoowel in het mid
den der stad als in de buitenwijken, tal
van huiszoekingen gedaan en een aantal
personen gevangen genomen.
Te Jaroslaf werden de vroegere afge
vaardigden Sohchowskoi, de seoretaris der
Doema, en Nekrassof uit de Zemstwo-
vergadering gestooten. Later werden ze
aangevallen door eeuige leden van de
„Zwarte Honderd".
Nader wordt nog het volgende bericht
over den aanslag op admiraal Dubaasof:
Toen de generaal een wandeling ging ma
ken in den dicht bij zijne woning gelegen
Tauriscbeu tuin, kwamen ook 3 onbekende
personen den tuin in. Twee hunner gingen
op een bank zitteu en hielden Dubassof
in het §Q2..(iS,flyrCyjiingaf6,Jeir^ihoogte
kwam, een schot op hem, dat echter miste.
Voordal de geheime politieagenten, die Du
bassof op eenigen afstand volgden, toege
sneld waren, losten de op de bauk gezeten
personen eenige revolverschoten en wier
pen tegelijkertijd een bom,die «nmiddellijk
uiteensprong en den admiraal aan den voet
kwetste. De politie pakte een der mannen,
terwijl de anderen onder het vluchten nog
herhaaldelijk schoten en nog een bom wier
pen, die cahier geen kwaad deed. Het ge
lukte ten slotte ook nog een anderen aan
valler te vatten. De gevangen genomen
personen zijn jongelieden van ODgeveer
2u-jarigen leeftijdze weigeren hunne
namen te noemen.
Ons vermoeden dat er ook wel laster
door zou loopen onder de verhalen omtrent
Koning Leopolds aandeel in de Kongo-
gruwelen wordt door een achtenswaardig
man den Amerikaanachen kardinaal Gib
bons bevestigd. Deze hoeft zich zelfs dezer
dagen overtuigd verklaard, dat de verhalen
van wanbeheer in den Congostaat groote-
lyks overdreven.
„Koning Leopold" zeide hjj, „is een
wijs, menschlievend heciccher oa van
zendelingen vernemen wij, dat wanneer
wreedheden zijn voorgekomen, de Koning
terstond gereed heeft gestaan, die euvelen
te bestrijden en de overtreders te straffen.
Ik vrees dat deze beweging tegen koning
Leopolds bestuur gedeeltelijk beheerscht
wordt door godsdienstnaij ver en gedeel
telijk door handelsafgunst. Het is te hopen
dat de lieden, die dezen strijd voeren,
niet slagen zullen in hun pogingen, de
groote mogendheden tot inmenging te be
wegen".
Hiermede ligt Engelauds bewegiDg tegen
Kongo door een alleszins bevoegd man
geoordeeld.
Melden wij nog dat Japan voortgaat
zich te wapenen.
De 33e torpedojager, die sedert het einde
van den aorlog met Rusland van stapel liep,
de „Nagasaki", is Zaterdag te Maga te
water gelaten. In Februari volgt de „Ki-
koezoeki", waardoor het aantal torpedo
jagers, 19 aan 't begin van den oorlog, tot
54 zal zijn opgevoerd.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Uskwert C. H. Haas te
W ezepe.
Aangenomen naar Weerseloo door C.
J. Bartels, oand. te Zwolle naar Oot-
marsum door G. J. v. d. Flier, oand. te
's-Gravenhage.
Ds. N.- C. Bakker, van Poortvliet,
werd Zondag te IJselmuiden door ds.
IJ. Doornveld, van Nunspeet, in de morgeu-
godsdieustoefeuiug, met een leerrede naar
Joh. 1 8 bevestigd, en deed des namiddags
intrede met de woorden uit Jesaja 40 6 8.
Geref. Kerken.
Drietal te Makkum G. Ploos van Amstel
te IJlst, K. K. Troost te Naaldwijk, en
J. E. Vonkenberg te Barendrecht.
Aangenomen naar Bodegraven door G.
Elshove te Breukeleu.
Bedankt voor Hoogvliet door J. J.
Wielenga te Zuid broek voor Zalk
door G. Meijer te Ezitige.
Remonstrantsche Broederschap.
Beroepen te Delft G. J. W. Oldeman
te Dokkum.
Tot directrice der Nuts-voorbereidings-
sehool te Breda is benoemd mej. W. M. C.
Aalbers, thans hoofd der gemeentelijke
bewaarschool te Middelburg.
De lezer vindt het Overzicht Ver-
koopingen en Bestedingen op de 4de
nnprina dezer courant.
Goes. Door de penningmeester der
Wijkverpleging in dank ontvangen f 1.
Het volgende jaar zijn in de provincie
Zeeland aan de beurt van aftreding als
leden der Provinciale Staten district Mid
delburg de heeren mr. P. Dielenian, W.
Maas, (beiden anti-rev.) en jhr. C. J. J. A.
van Teijlingeu (lib.); district Vlissingen
de heeren P. J. Siegers, P. Merekens en
K. Houterman (allen anti-rev.)district
Zierikzee de heeren M. Bolle Lz., J. H. C.
Heijse en C. J. Hocke Hoogenboom (allen
lib.); distriet Tholen jbr. mr. E. A.O. de
Casembroot (lib.)district Goes de heeren
W. J. Vader van 's-Gravenpolder, D.
Mulder, D. J. Oggel en M. Noordijke (allen
anti-rev.)district Sluis de heeren H. G.
Hammaeher en J. Erasmus (beiden lib.)
en G. A. Vorsterman van Oyen (vrijz.-
dem.)district Hulst de heeren P. F. Fruij-
tier, F. C. O. M. Hombach en C. IJsebaert
(allen kath.) en P. Moes (anti-rev.). In het
geheel treden dus af 10 anti-revolutionairen,
7 liberalen, 3 katholieken en 1 vrijzinnig
democraat.
Neuzen. Zaterdag meldde zich bij de
gemeentepolitie aan P. H.( afkomstig van
Oostburg, vroeger tamboer bij hij het 3e
reg. in garnizoen te Vlissingen, die later
teekende bij het Ned. Iod. leger. Hij
deserteerde 25 April 1896 meteen makker
op Sumatra, en ging naar Singapore (En-
gelseh gebied) van waar hij met een stoom
schip in Hamburg kwam. Hij vertoefde
sedert meestal in België, maar kon het
thans niet langer houden om van den va-
derlandsehen bodem verwijderd te blijven.
Hij zal ter beschikking der militaire auto
riteiten worden gesteld. Bij zijne desertie
moest hij nog 3 jaar dienen.
De heer P. H. de Koster, klerk bij
de posterijsn en telegralie te lerseke, is
ook geslaagd voor zijn telegraafradieaal.
Een aantal polderjongens uit Graauw
zijn naar Grimsby (Eogeland) vertrokken
om te arbeiden aan kanaal werken aldaar,
die worden uitgevoerd door den bekenden
aannemer Kalis, 'tls voor de mannen een
buitenkansje in den winterzij verdienen
f20 per week en hebben daarbij vrijen
overtocht. (M. O.)
In den namiddag van 6 Dee. zou n.l.
een stoomboot van Londen naar Brussel
bestemd, te Vlissingen met een Belgisehen
loods bemand, in het Pas van Neuzen
op een afstand van 50 M. een drenkeling
zijn gepasseerd, zonder eenige poging tot
hulpverleening, hoewel de roeiboot, waar
mee men den man te hulp kwam, nogwel
een paar honderd meter verwijderd was.
De stoomboot had nogal van koers moeten
veranderen oin den drenkeling niet te
overvaren. En wie stond borg dat hij 't
zoo lang zou uithouden tot de roeiboot hem
bereikte Dit is hem gelakt, ofsohoon de
zware doorweekte kleeren hem zeer in het
zwemmen bemoeilijkten. De drenkeling
was schipper J. de Bakker, van het schip
„Spes Patria" te NeuzeD, die bij werkzaam
heden aan het zeil overboord was geslagen.
(Nieuwe Zeeuwsche Crt.)
Tholen. In de Maandag gehouden ge
meenteraadsvergadering onder voorzitter
schap van den heer Christiaanse waren
afwezig met kennisgeving dhr. VanVreden-
burgh en Van Stapele (burgemeester).
Onder de ingekomen stukken behoorde
een missive van Ged. Staten waarin zij
te kennen geven hunne goedkeuring aan
de ingezonden begrooting over 1907 te
onthouden, omreden sommige posten be
treffende het onderwijs niet voldoende
zijn toegelicht. Wordt besloten om de
gevraagde inlichtingen te verstrekken, en
de begrooting opnieuw ter goedkeuring aan
te bieden. Op een verzoek van Jaoobus
Kaan, om vermindering van pacht voor in
gebruik hebbende gemeentegrond wordt
met algemeenestemmenafwijzei 1 esohikt.
Wordt voorgelezen proces-verbaal van
Kasopname uvci 1006, waaruit blijkt dat
ontvangen was f 25.866.11, uitgaven
f23.053,07, goed slot f2813,04. welk saldo
door B. en W in orde bevonden is. Voor
kennisgeving aangenomen.
Verder wordt door B. en W. medege
deeld dat voor de vacante betrekking van
teekenonderwijzer zich één sollioitant heeft
aangemeld, de heer J. Hekken. B. en W.
stellen dus voorgehoord hebbende het
advies van het hoofd der sohool en den
districtsschoolopziener, dhr. Hekken te
benoemen tegen 1 Januari 1907. Na een
breedvoerige gedaehtenwisseling, waaraan
deelnemen de leden Overman, Van El-
saeker, Moelker, Kegge en de voorzitter,
wordt op voorstel van den heer Overman
besloten met 5 tegen 4 stemmen, nog meer
sollicitanten op te roepen voor deze be
trekking. Tegen dhr. Christiaanse, J. W.
Waghtho, C. A. Wagtho en Ilollestelle.
Den havenmeester wordt opgedragen om
voortaan toezicht te houden op de drij
vende visohbennen in de zoute vest.
In de commissie tot wering van school
verzuim worden herbenoemd de h.h. B. A.
Overman, M. Ghristiaause en A. Avé.
Hierop wordt de instructie voor den te
benoemen gemeentewerkman artikelsge-
wijze behandeld en goedgekeurd. Op een
schrijven van den gemeente-bouwmeester
om een erediet vau f500 toe te staan tot
verbetering der Hoofdstraat wordt goed
gunstig beschikt. Een wijziging in de
begrooting van 1906 wordt ook na overleg
met algemeene stemmen aangenomen.
Betreffende de salarisregeling der brand
meesters en opzichters der slangen wordt
besloten voornoemde personen eene jaar
wedde te geven van f2,50. Betreffende
de hangende voorstellendergemeenle-amb-
tenareu wordt op voorstel van B. en W.
een oommissie benoemd die deze zaak
verder zal voorbereiden. In die commissie
worden benoemd de heeren Overman,
Moelker en Hollestelle. Verder wordt op
voorstel van dhr. J. Wagtho besloten de
nog restende pimten in besloten vergade
ring te behandelen, _en de vergadering
na rondvraag gesloten.
Sluis. In de Vrijdagmiddag onder voor
zitterschap van den lieer C. 1'. I. Dommisse
gehouden raadsvergadering waren alle
leden aanwezig, behoudens de vacature
Breesnee. De notulen der vorige vergade
ring werden na voorlezing goedgekeurd.
Bij de gehouden verpachting van het jacht-
recht om deze gemeente was eenige in
schrijver dr. B. Brand, voor f 16,25 per jaar
en voor den pachttermijn van 7 achtereen
volgende jaren. Burg. en Weth. stellen
voor deze verpachting goed te keuren en
haar eersten predikant Francois Vertreeht,
die in 1614 overleed.
Het kerkgebouw is in het laatst der 16e
eeuw van zijn altaren en beelden ontdaan
en voor den Hervormden godsdienst inge
richt.
Het reeds genoemde Baarsdorp behoort
burgerlijk tot de gemeente van Abts- en
Sinoutskerke, maar kerkelijk tot die van
's-Heer Arendskerke. Op het kasteel van
Baarsdorp zou Jacoba van Beieren na haar
huwelijk met Frank van Borselen, aan wien
het toebehoorde, meer dan eens vertoefd
hebben, en de overlevering schrijft aan
haar de stichting van het nu gesloopte
kerkje toe en noemde het„het kerkje van
Jacoba van Beieren".
Deze kerk, die sedert de Reformatie niet
gebruikt en jammerlijk vervallen was, is
door de zorg van Ambachtsheeren van
Baarsdorp in 1744—1745 behoorlijk her
steld en naar de behoeften van den Herv.
Eeredienst ingericht. Van 17551768
hielden de predikanten van Abts- en
Sinoutskerke daar viermaal 's jaars gods
dienstoefeningen in 1773 werd Baarsdorp
echter kerkeljjk met 's-Heer Arendskerke
vereenigd en van dien tijd af traden de
predikanten dezer gemeente er eenmaal per
jaar op, op Pinkster-Maandag, totdat het
fraaie kerkje in 1880 gesloopt werd.
Een bank in de kerk van 's-Heer Arends
kerke, voorzien van het wapen van Baars
dorp, en eene fotografie van Baarsdorpa
kerkje in de consistoriekamer, blijven tot
het nageslacht van het verleden getuigen.
Het opstel is door verschillende afbeel»
dingen'en photo's gesierd. Ri n
Vandaar n'et zeilen ftimotrige v'.'fgft*
d< ringen, want actie wekt reactie.
Zoo sprak Vi y dag onze bekende christen
democraat, de heer Staalman, in eene Am-
sterdamsche vergadering.
Reeds het onderwerp prikkelde:
lui ij per of Borjesius
En de inhoud der rede niet minder.
Het bleek ook nu weer dat als twee
broeders kijven de twist heftiger is als
onder vreemden, want in de rede open
baarde zich het sterkste wantrouwen en de
giftigste verdachtmaking tegenover vroe
gere bondgenooten.
Voor den geest der redevoering is dan
illustratie voldoende wat we vonden in meer
dan een couranten-verslag en dus vermoe
delijk juist, nl. dit: de antithese loopt
langs de brandkast en niet tusschen Jezus
of Marx.
Is het wonder dat in een stad als Amster
dam, waar men een trompet aan den mond
zetten moet om onder al het gedruisch ver
staan te worden, de vergadering zich in
rumoer verliep
De spreker van den avond gaf zijn
solierpe, waarschijnlijk verdiendeafkeuring
te kennen over het rumoerig gedrag der
of/gvnuUJCU Z.IJ U Ui II ij' uófv üWI ifl
meerdere of mindere mate de oorzaak zou
kunnen zijn van dit onhebbelijk rumoer,
dat bijna altijd het optreden der christen
democraten vergezelt?
Twee mans kijven zal ook hier weder
wel niet een mans schuld zijn.
In Het Handelsblad, dat somwijlen zulke
innig mooie artikelen bevat van den hoofd
redacteur Charles Boissevain, komeu ook
wel eens stukjes voor die toch bij dezen
edelen van-dag-tot-dag-schrijver wel niet
door den beugel zullen kunnen.
Anders toch zouden wij van 's mans
prachtige artikelen, vooral die over het
Heilige Land, een Zonsopgang, de Zending,
en talrijke andere, niets begrijpen.
Zoo vinden wfj in het blad van gister en
een Falklandje, de schrijver is immers de
heer Heyermans? een tooneelstukje
waarin sprake is van iemand die uit de
kerk gezet is omdat hjj lachte en daar
voor in 't verhoor onder anderen uitroe
pen bezigt als „Allemaohtigste God en
dergelijke.
Zonder aan de kunstwaarde van 't stukje
iets af te doen, mogen wij toch wel op
merken dat dergelijke vloeken niet be-
hooren in een blad, dat niet zelden instem
ming ook van ons niet-„vrijzinnigen''
verdient op 't punt van Godsvereering en
waardeering van den arbeid tot uitbreiding
van het Godsrijk
De strijd tusschen staat eu kerk vlamt
in Frankrijk dezer dagen weder hooger op.
Men weet dat het godsdienstig leven
der Fransche natie zich voor verreweg het
grootste deel openbaart in den roomsoh-
katholieken kerkvorm.
En ook weet men dat heersehzuoht
zoomin aan de roomsch-katholieke kerk
als aan den staat, ook aan den modernen
staat ooit vreemd is geweest.
Wie zal, in menig opzicht, gezaghebbend
zijn dat is de gedurig wederkeerende vraag.
En inzonderheid het land van Voltaire
en Viviani, om een der eerste en een der
laatste tolken van het ongeloof'te noc men.
1 n een land waar nu meer dan een eeuw lang
het ongeloof zijn triumfen heeft gevierd.
Een kleinen stap op den weg tot meerder
heerschappij van den staat en tot minder
gezag van de kerk zoekt men in denlaatslen
tijd door een wettelijke bepaling waardoor
de kerk onderworpen wordt aan het ge-
meene leoht dat voor allerlei corporaties
geldt.
Daardoor wordt dus aan de kerk de
souvereiniteit in eigen kring ontnomen en
de bemoeizieke hand van den staat uitge
stoken naar het kerkelijke regiment.
Begrijpelijk is 'tdat de kerk daartegen
protesteert eu de geloovigen zich verzetteu
tegen het openbaar bedrijf, zooals het
inventariseeren van kerkgoederen, maar
die protesten die reedseen heeljaarduurden
hebben «iets aan den toestand kunnen ver
anderen. Ook de protesten van den Paus
en van zijn vertegenwoordiger in Frankrijk
zijn zonder uitwerking gebleven, en de
spanning tusschen staat en kerk nam steeds
toe. Totdat nu, indien men het volken
recht ook op deze aangelegenheid toepast,
de oorlog tusschen kerk en slaat is ver
klaard, want, de lezers die ons buitenland
geregeld volgen, hebben het gisteren
kunnen opmerkenhet gezantschap dat
den Paus in Frankrijk vertegenwoordigde
is het land uitgewezen.
Om onze lezers een duidelijk inzicht te
geven in de scherpe verhouding tusschen
Staat en Kerk, waardoor het in Frankrijk
zoozeer spant melden we alleeu dat alle
kerken die zich niet aan de wettelijke
bepalingen onderwerpen onder Staatstoe
zicht zullen gesteld worden dat alle
seminariën, bisschoppelijke paleizen en
pastorieën, die men niet onderwerpt aan
da nieu.we wetsbepalingen ter beschikking
ten slotte (fat alle protesteerende geeste
lijken hun toelage of pensioen zullen ver
beuren.
Men ziet het is hier een belangrijk
evenement in den eeuwen-ouden strijd
tusschen Kerk en Staat, en tevens de be
langrijkste gebeurtenis der week.
Alle anti-clericalen juichen en zenden
telegrammen van gelukwensching naar de
Fransche hoofdstad.
Toch, het is met de geschiedenis in de
hand niet moeilijk te profeteeren, dat hoe
verder de overheersching voortgaat, hoe
meer ook weder in dit opzicht de dag der
vryheid nadert.
De strijd tusschen gezag en vrijheid
rust nooit, want het is nooit gelukt de
juiste grens tusschen die beide te bepalen
en altijd drijft menschelijke ijver en men-
schelijke eenzijdigheid om die grens voor
zichzelf te verruimen en voor zijn tegen
stander te doen krimpen.
Omtrent den toestand van den Koning
van Zweden luidt het jongste bericht
De Koning sliep ongeveer vijf uur, hoewel
eenigszins onrustig. Temperatuur 37,5°,
hartwerking voortdurend eenigszins on
regelmatig, toestand van de longen onver
anderd.
De toestand van den Shah van Perzië
blijft dezelfde. De vermoedelijke troon
opvolger Mohammed Ali Mirza, is eindelijk
te Teheran aangekomen. Voor de poorten
van de stad werd hem het welkom toege
roepen door den broeder van den Sjah,
Naib Es Saltaneh.
Hoe het op 'toogenblik in Marokko
toe gaat, is niet juist bekend. Een dagblad
schrijver uit Parijs heeft Raisoeli in zijn
rotsnest opgezocht en met lietu over den
toestand gesproken. De gewezen roover
moet zioh als volgt hebben uitgelaten
Sedert dertig of veertig jaren zendt Europa
zijne schepen hierheen, zonder dat wij ons
daarover in het minst ongerust hebben
gemaakt. Maar de thans gezonden sehepen
bergen donkere plannen. Deze sehepen
zullen door ons niet worden geduld. Ik
heb aan den Maghzen geschreven en ik
zal ook bij de gezantschappen protesteeren
en binnen vijf dagen zullen de schepen
verdwijnen. Ten slotte verklaarde Raisoeli
nog, dat, indien de uit Fez afgezonden
soldaten zijn bevelen in den wind mochten
slaan, hij ze met behulp van de Andsjera's
zou bestrijden.
Hier is natuurlijk veel grootspraak bij.
Maar 't tec kent toch deu wrok waarmee
naar de oplossing van dit probleem wordt
gezocht.
Het wetbord, dat tegen de dichtgemaakte
voormalige kooropening te zien is, is een
geschilderd bord van groote afmeting,
waarop de tien geboden zijn aangegeven.
Van belang is het hier nog te vermelden
dat deze restauratie-werken slechts 5Va
maand geduurd hebben, en dat bijna al het
werk, behalve de twee Heerenbanken en
de lange zijbanken, die door de firma Cui-
pers Oo. te Roermond uitnemend zijn
gerestaureerd of vernieuwd, mét de werk
krachten uit het dorp zelve is uitgevoerd
door den aannemer J. van der Poel en den
bouwkundig-opzichter D. van Maris Jr.,
onder mijne leiding.
Nadat in April 1906 met het werk be
gonnen was, kon het herstelde gebouw op
16 September 1.1. wederom in gebruik ge
nomen worden. Veel is er in dezen korten
tjjd gedaan, doch het geschiedde met liefde
en toewijdingook het geldelijk offer door
de kerkelijke gemeente aan haar kerkge
bouw besteed, werd met liefde gebracht,
waartoe vooral de Voorzitter en de Secre
taris van Kerkvoogden, de heeren M. van
Iwaarden en Ds. W. A. Keers, veel in het
werk hebben gesteld.
Door bemiddeling van Ds. Keers ontving
ik onderstaande aanteekeningen uit „de
Kerkelijke Geschiedenis van de Hervormde
Gemeenten in de Classis Goes", door J.
van der Baan.
Bij van Mieris, Groot Charterboek, wordt
van Baarsdorp in het jaar 1278 en van
's-Heer Arendskerke in 1341 voor het
eerst melding gemaakt. Beide plaatsen be
stonden echter al vroeger. De kerk toch
van Baarsdorp, oorspronkelyk de slotkapel
van het aanzienlijk kasteel van Baarsdorp,
is tusschen 1232 en 1234 en die van 's-Heer
Arendskerke reeds aan het einde der 12e
eeuw gesticht.
De naam 's-Heer Arendskerke, gewoon
lijk van den aanstonds te noemen „Heer
Arend" afgeleid, wordt door Er. Ab.
Utrecht Dresselhuis aldus verklaard: onder
„herken" verstond men vroeger stukken
gronds, welke een afzonderlijk deel vorm
den en later in „Ambachten" herschapen
werden, terwijl waarden of schorren den
naam „heeren" droegen. Heer-rade-herken
waren dus bijzondere heeren of schorren
aan de „rade" of scheepsrede gevormd.
Toen naderhand op dergelijke gronden
kerken verrezen, werd langzamerhand het
woord herk door kerk vervangen. In 1140
waren de heer-rade-herken aan de reede
van de Schenge verrezen, in het bezit van
zekeren Arend, om zijn ongewone dikt9
„Arend met den buik" bijgenaamd, die de
stamvader geworden is van de beroemde,
rijke en machtige riddergeslachten van Van
Schenge en Van de Poele. Deze Arend
stichtte hier een kerk met hoogen toren,
welke hij aan St.Pieter toewijdde en waarin
zich een viertal vikarijen bevonden, nl. van
de H. Maagd, St. Nicolaas, St. Maarten en
Sinte Barbara.2)
Reeds vroeg deed de invloed der Her
vorming zich hier geldon, want in 1544
werd de pastoor van dezeparochie „Matthijs
Buysmans" geheeten van „heresie" ver
dacht en gevankelijk na:.r den Haag ge
voerd en in 1583 verkroeg de gemeente
2) Vermoedelijk hebben v. ij hier te doen met
een vroegere kerk dan de nu g< restaureerde, daar
deze uit de 15e eeuw dateert.
