De Kenter Hoidijk's Bank
r- BD
6
™n B. SMYTEGELT
Een Springbeer te bekomen
Adveftentiën.
Openbare Verkooping
DoiiMe 20 Deceite 1906,
56 4. 30 ei. Bouwland,
39 A. 33 e.A. Bouwland,
46 A. 10 e.A. Wisschehos,
De Administratie van „DE ZEEOW" belast
zich met het PLAATSEN van ADTERTENTIËN
in alle bladen van binnen- en buitenland
ZONDER PRIJSYERHOOGING.
Joh. Geensen Jz.
195 Predikatiën
P. A. DE LIGNY, Goes.
I
Wortelsnpers vanaf f7 50,
II, en D, Rijwielen
Opruiming van
te koop
een ZECstlf^rstaiXS,
te koop
een Utrechtsch Wagentje,
Snippers uit de oude doos.
het WOONHUIS,
het SCHUURTJE en ERF,
eenige Meubilaire Goederen, een
Geit en Arbeidersgereedschap.
EET DE
LANGE EN RONDE BESCHUIT
J. N. COHEN, Vlasmarkt,
TE KOOP aan lagen prijs.
Middelburg".
Banklïffecteii-
en Wisselzaken.
HARMONIUMS (Orgels) en het geven
van HARMONIUM (Orgel) LES.
voor slechts f 3,25 in plaats vroeger f 12.
RESTENDE
Heeren verjassen,
Demisaisous,
Colberts (Bonkers)
en Kinderjasjes
- aan kostenden prijs -
Asphalt-Dakpapier,
Asphaltnagels
FAMILIESCHALEN
L. DE BRUIJNE,
een flinken Jongen of aankomende
Knecht gevraagd,
een 2,le Knecht
eeri Handknecht
EEN KNECHT
een 2<le iEZnecirt
een Paarden-Arbeider
een Knecht of aankomende
Knecht
eene flinke Dienstbode
eens n^oid.
jUrouincinlr 6toombootöicnst op be tPestfr-ödjrlöe.
UET BESTE ADRES FOOR MANVFACTVREN IS DAT VAN L. E. RIFlERE GROOTE MARKT HOEK GRAFENSTRAAT - MIDDELSVRG -
vers'' eens recht gezet. Vroeger had de
Heraut geleerd dat 't beteekende „voor
uwe rekening neemt", en menig geleerde
onder onze theologen zei 't haar na, doch
prof. Rutgers heeft gezegd dat 't betee-
kent u voorneemt en deze schrijver komt
dit op goede gronden bevestigen. De
„Terugblik"-schryver neemt Hans van de
„Jong liberalen" te grazen met zijn „Sluit
de gelederen"en critiseert de politieke
„donkere wolken" van dr. Bronsveld, om
te komen op „Bilderdijk en zijn beoor
deelaars", een eritiek waarbij Kioop, de
hater van het „Christendom" er niet zon
der kleerscheuren afkomt. Swanborn en
anderen nemen de uitgekomen boekwerken
onder handen. Men ziet 'telk wat wils.
Ons Tijdschrift begint mee te tellen ook
de vrijzinnige pers begint notitie van hem
te nemen. Dat is een goed teeken.
Ons Doopsformulier, door dr. B.
Wielinga. Kampen, J. H. Kok.
Het behoort niet tot onze roeping dit
werk te critiseeren. Trouwens wij zouden
het ook niet kunnen, want wij hebben dit
werk van dr. Wielinga met instemming
gelezen. Velen zullen door de lezing van
dit boek, dat op zoo, wij zeiden haast,
prettige wijze - verstaanbaar en duidelijk -
ons rijke Doopsformulier bespreekt, gesticht
zijn geworden of zullen 't worden, indien
zij zioh tot de lezing er van zetten. Hier
is nu geen drijven naar A of B, geen aan
neming tot spoedige wegruiming van in
sluipsels, maar een advies tot voorzichtig
heid en langzaam voortschrijden naar
de waarheid in de formeele bediening van
dit sacrament. Hier en daar doet de
schrijver door inlassching van episodes uit
„den kerkstrijd" een belangrijk licht vallen
op de meening onzer vaderen op menig
punt. Met een zekere voorliefde maken
wij alle gereformeerde menschen op deze
practisohe, inderdaad keurige uitgaaf attent.
De uitgever, de heer Kok, heeft, als van
oude, voor een onberispelijke uitvoering-
gezorgd.
Calvijn en Geneve, beschreven door
prof. ^Doumergue te Montaubau, ver
taald door ds. Winckel. Amster
dam. W. Kirchner.
Van deze belangrijke uitgaaf over Cal
vijn ontvingen wij afl. 11 en 12. Vooral
zal den lezer het T weede Boek interessee
ren, waarmee een aanvang gemaakt wordt
in afl. 11, en dal begint met 't hoofdstuk
over Calvijns Tractement. Aardige bijzon
derheden treffen ons daarin. Het tractement
„werd door den Raad (van Genève) 4 Oct.
1541, nadat men overwogen had dat „hij
een man van groote geleerdheid was en
nuttig voor de herstelling der kerken en
dat hij veel tot zijn last had door voorbij
trekkende vreemdelingen, gesteld op vijf
honderd gulden, twaalf maten graan en
twee vaten wijn". Ook kreeg hij later
„tien kronen tot betaling van den knecht
dien hij in dienst had genomen". „Op 7
Oct. 1557 besloot men hem een goede toga
voor den winter te geven". En meer van
dergelijke bijzonderheden. Men zal een en
ander met genoegen lezen. Dit werk, door
vele platen en vignetten gesierd, kost
f0.35 per all.
Evenredige Vertegenwoordiging
Driemaandelijksch Tijdschrift, uitge
geven door de N. V. v. Ev. Vertegenw.
Red. C. E. v. Koetsveld te Rijsenburg.
De ijverige redaoteur geeft in de afl. 1
en 2 van den 8en jaargang een historisch
overzicht van het ontstaan en den arbeid,
der Vereeniging. Verder een aantal uit
spraken van staatslieden uittreksels uit
de programs der ondersoheidene staatkun
dige partijen, enz. Wie op eenmaal op de
hoogte wil komen, bestelle deze afl. Nog
beter doet men met een abonnemenl te
nemen op dit degelijketijdsohriftdatsleoh's
f 1,25 p. jaar kost. Voor leden slechts f 0,50.
155
rSUIiLÏTOIT.
DOOB
SC AL DIS.
AARDENBURG.
V. (Slot).
DANIËL DE GRAAF.
Geboren te Dordrecht in 1616, studeerde
hij te Utrecht in de godgeleerdheid niet
alieen, maar beoefende ook ijverig de wijs
begeerte, waarover hij in Juni 1638 eene
dissertatie liet drukken.
Ook werd zijne kennis geroemd in de
wis- en natuurkundige vakken.
Als prop. bij de Cl. van Walcheren werd
hij te Aardenburg beroepen en bevestigd
den 27 Oct. 1643. Slechts kort mocht hij
deze gemeente dienen, wijl hij naar tied.
O. Indi'è beroepen werd en te Batavia aan
kwam in Juli 1645; aldaar bleef hy twee
jaren werkzaam toen hy van Formosa ver
trok. Hier kreeg hij in 1651 een hoog loo
penden twist met den Gouverneur Nicolaas
Verburg, die hem naar Batavia terugzond.
Reeds daar werd de onschuld van de
Qraaf erkend, doch nog meer in het vader
land, waar in 1654, bij zijn terugkomen de
vergadering der Bewindhebbers hem vol
komen «rijsprak, eu last gaf, dat hem ter-
etond de som van ruim 14000 gld., die hij
van de Compagnie te goed had, zonder
eenige korting, zou worden uitbetaald.
In Nov. 1655 werd ds. de Graaf naar
Veere beroepen en in Nov. 1671 te Mid-
d'Hmrrj, wair hij in Maart 1678 overleed
Hy was in Maart 1645 te Batavia ge-
Zondag 16 December a. s. hopen
PIETER MEIJER I
MAATJE BOSSCHAART
hunne vijf en twintig jarige
Echtvereeniging te herdenkeu. g
Oost- en West-Souburg,
14 Dec. 1906. JS
OP
's voormiddags te IO'/j uur te Schore, in
de herberg van Van 't Hor, voor de Erven
K. J. Witte, ten overstaan van Notaris
MULOCK HOUWER, van:
te Vlake, groot 3 A. 84 c.A., bewoond
geweest door den overledene
in Vlake aan den Rijn de weg
te Schore, in den Smokkelhoeken
daarnaast.
Alles te aanvaarden bij de betaling.
Na afloop daarvan aan het sterfhuis
te Vlake
II
C. ORANJE Lz., GOES.
Speciaal adres
voor Graanzakken :-
II
26 k 10 cent, van P. C. VAN DIJK Jr.,
Broodbakkerij b/d Watertoren -:-
Noordpoortstraat, MIDDELBURG.
oo
O O
oo
is voor de Kerstdagen ruim voorzien van
keurig lekker Vleesch, zoo Rollade als
andere stukken. Prijzen zijn niet verhoogd.
COHEN, Vlasmarkt, betaalt de hoogste
prijzen voor Huiden en Kalfsvellen.
Een partij gebruikte
BRAND, Oostkapelle.
huwd met Martina Foots, wed. Cunst, uit
Gouda afkomstig en hertrouwde, te Veere
staande, met de dochter vas den burge
meester Corns. Hubrechtse.
Aan de Graaf wordt de lof gegeven,
dat hij was„een neerstig, geleerd en
Godzalig arbeider".
Te Middelburg b9hoorde hij onder de
vrijzinnige of Coccejaansche predikanten
en was een geestverwant van J Hoornbeek
nan der Waeyen en Momma. Met den be
kenden Antonius Hambroek, heeft hij, tij
dens zyn verblijf op Formosa de Evange
liën van Mattheus en Johannes in een der
dialecten van dat eiland vertaald en in
1661 te Amsterdam uitgegeven. Verder
heeft hij in diezelfde taal doen drukken
eene populaire verklaring van de hoofd
waarheden des Christendoms vooral ten
dienste der schoolmeesters, zoowel Neder
landers, als inboorlingen, onder den titel
van: Formulier des Christendoms met de
verklaringen van dien in de Formosaansche
talewaarop het Nederlandsch en het For-
mosaansch tegenover elkander zijn gedrukt.
En nu willen wy nog even stilstaan
by de voormalige
WAALSCH HERV. GEMEENTE.
Reeds ten jare 1610 had men by de
Staten van Zeeland verzocht oen Fransch
pred. te mogen beroepen, op welk ver
zoek toen afwijzend werd beschikt. Om
dm. Walen nu evenwel hierin tegemoet
te kujien, werd er in 1612 zeoals we
re^« zagen een tweede lesraar be-
TO' die in beide talen zou prediken.
L.. „uurde tot in't laatst der 17e eeuw
In de maand JANUARI 1907 zullen
publiek vepacht worden voor de
Herv. Gemeente te '-slteer Arendskerke,
hare
in Heinkenszand, Nisse en Driewegen.
JOH. PILAAR,
Notaris.
ndergeteekende beveelt zich beleefd
ean tot het stemmenrepareer en,
en schoonmaken van
Ook buiten GOES.
Aanbevelend,
1 en 2. Het Gekrookte Riet, 145
uitgezochte Predikatiën, 2 groote deelen.
3. Keurstoffen, 50 uitmuntende Pre
dikatiën, groot boekdeel.
Dh'rf tt allerbeste van Smytegelt, bijna
IjAjEj 200 uitmuntende Predikatiën,
bijeenverzameld in 3 dikke deelen, vroeger
ƒ12.door uitverkoop voor slechts ƒ3.25.
Te bekomen bij D. BOLLE, Bazaar
van Goedkoope Boeken, Hang 98, Rot
terdam. Franco na ontvangst fostwtssel,
waarop meldenHet Pak Smytegelt.
rekening 20 Dec., bij L. DE VISSER,
Aagtekerke.
bij S. JANSE, Nieuwland.
maar toen Petrus Dubois Hberoepen
werd, die eigenlijk als Fr. Holl. pred.
moest optreden, bleek het wel wat
vreemd dat deze niet in staat was in
de Fransehe taal voor te gaan. Dit had
dan ook eindelijk ten gevolge, dat er den
25 Juni 1686, eene scheiding der beide
gemeenten plaats had.
Er bestond nu alzoo eene Waalsche ge
meente, maar zij had geen dienaar. Toen
nu in 1685 vele uitgewekenen aankwamen
en zich ook te Aardenburg vestigden, ver
zocht men aan de Staten eene eigene kerk
te mogen stichten, maar men werd óók
door Gedeputeerden onder het oog ge
bracht, dat du Bois, als in de Fr. Holl.
beurt beroepen, ook in beide talen dienst
zou doen. Dit was het onmogelijke ge
vraagd. Nu besloot men een Fransch pred.
voor zes maanden aan te stellen en werd
als zoodanig beroepen Francois de la Re-
seguerie, die te voren in dienst was geweest
te Mont Michel in Frankrjk, maar als
réfugié was uitgeweken. Om zijn tracte
ment te vinden hield men 10 Juni 1686
eene collecte. In datzelfde jaar 2 Sept.
beloofden de Staten een eigen predikant; na
dat de gemeenteonder de W.Synodewas ge
bracht werd dan ook beroepen ds Jaquelot,
vroeger pred. te Vassy in Champagne.
Doch vermits deze 21 Nov. d.a.v. in den
Wij zien hier Petrus du Bois II
genoemd. De familienaam du Bois komt
veelvuldig voor en bijzonder onder de predi
kanten, van welke er v ij f t i e n van dien naam
en zelfs vier die Petrus heetten aangetroffen
wordenvandaar de onderscheiding, want ook
P, du Bois I was hier te voren in dienst
geweest.
GOEDKOOPE
met en zonder tarrasehroef, bij
DWARSKADE G 112
of KUIPERSPOORT G 86,
Middelburg.
bij J. DE VISSER Gz.,
Oostkapelle.
Van stonden aan
niet beneden de 14 jaar, bij W. BRIELS-
MAN, Koudekerke.
Wegens huwelijk der tegenwoordige
met Maart
gevraagd door K. HOUTERMAN,
Kloetinge.
Tegen Maart of Mei
gevraagd, bij C. DE WIJZE, Bigge-
kerke.
Met 1 Mei a.s.
gevraagd die melken kan of genegen
is het te leeren, tegen hoog loon, bij
de Wed. A. VAN DERHAGE, Domburg.
Gevraagd met Maart a.s.
bij JACS. KRIJGER, landbouwer,
Rilland-Bath.
Met Mei
benoodigd, bij J. WISSE, Poppen-
d a m m e (Meliskerke).
Terstond of met Mei
gevraagd, bij J. M. MARINISSEN,
Noordweg, Middelburg.
Met Mei
een Handkneclit
gevraagd, bij A. SIMONSE, Veere,
Zandijk.
Van stonden aan
gevraagd, bij J. WISSE, Onderwijzer,
Serooskerke (W.)
Met Mei
benoodigd, bij M. DOURLEIN,Watervvijk,
Seisweg, Middelburg.
STOOMTRAM WALCHEREN.
LIJNDOMBURG-KOUDEKERKE-M1DDELBURG.
5.'0 8.— 10.40 1.35 4.15 6.55 9.50 V Dombuig A 7.50 10.32 1.27 4.07 6.47 9.27 12.37
5.17 8.07 10.47 1.42 4.22 7.02 9.57 V Aagtekerke V 7.43 10.25 1.20 46.40 9.20 12.30
5.29 8.19 10.59 1.54 4.34 7.14 10.09 V Westkapelle V 7.3i 10.13 1.08 3.48 6.28 9.08 12.18
5.41 8.3 Il.u 2.06 4.46 7.26 10.28 VZoutel.-Melisk.V 7.19 rO.Ol 12.56 3.36 6.16 8.56 12.06
5.48 8.38 xi. 18 2.13 4.53 7.33 10.21 V Biggekerke V 7.12 9.54 12.49 3.29 6.09 8.49 11.59
5.59 8.49 n.29 2.22 5.04 7.44 10.39 V Koudekerke V 7.03 9.45 12.40 3.20 6.— 8.40 11.50
6.It 9.0i U.41 2.36 5.16 7.56 10.51 V IJsb. (Br.Wt.g.)V 6.47 9.29 12.24 3.04 5.44 8.24 11.34
6.18 9.08 II.48 2.43 5.23 8.03 10.58 A Middelburg V 6.41 9.23 12.18 2.58 5.38 8.18 11.28
LIJNDOMBURG-KOUDEKERKE-VLISSINGEN.
5.10 8.10.40 1.35 4.I5 6.55 9.50 V Domburg A 7.50 10.32 1.27 4.07 6.47 9.27
5.59 8.49 1I.29 2.24 5.04 7.44 10.39 V Koudekerke V 7.03 9.45 12.40 3.20 6840
6.08 8.58 11.38 2.33 5.13 7.53 10.48 g Badhotel V 6.51 9.33 12.28 3.08 5.48 8.28
6.11 9.01 U.41 2.36 5.16 7.56 10.51 BadK-stnV 6-48
6.16 9.06 11.46 2.41 5.2I 8.oi 10.56 Jj Keersluis V 6.41
6.21 9.11 H.51 2.46 5.26 8.06 11.01 Station S.S. V 6.38
9.30 12.25 3-°5 5-45 8-2S
9.25 12.20 3.— 5.40 8.20
'2-37
11.50
11.38
"•35
9.20 I2.I5 2.55 5.35 8.15
".30
11.25
Van 1 DECEMBER 1906 tut eu ia t 28 FEBRUARI 1907. West-Europeesche of Spoortijd.
D a g e 1 y k a
Van Vlissingen naar Breskens vm. 5,7,30 9,30 vm. 11,50a) 4) nm. 3,23e) p)
Braskens Vlissingen 5,80 8,10,nm. 12,15a) 3,50^)
Neuzen Vlissingen -5,7,30d)e) 10,25 nm, 1,55f)
Vlissingen Neuzen 6,10 9,e) 11,60S) 3,23<>)
Van Borssele (d) vertrekken de booten ongeveer 30 minuten ni het vertrek vaa
Vlissingen of Neuzen.
Woensdag, v. Neuzen n. Hoedekenskerke vm. 7,50. v. Hoedekenskerke n. Neuzen vm. 8,30
a) Deze reizen worden das Zondags niet gemaakt.
S) Bjj vertraging van trein 11,44 kunnen de booten naar Breskens, Borsselen en
Neuzen tsn hoogste 5 minuten wachten.
c) Bjj vertraging van trein 3,16 kan de boot BorsseleD en Neuzen ten hoogste 30
minuten wachten.
d) Op deze ren wordt te Borsselen niet aangelegd.
e) Deze reizen worden des Woensdags niet gemaakt!
f) Bij vertraging van trein 1,20 te Neuzen kan de boot van 1,55 van Neuzen naar
Borsselen en Vlissingen ten hoogste 15 minuten wachten.
Op deze tuzen wordt g 0 s n vee vervoerd.
9)
Haag geroepen werd, kwam hij niet her
waarts, terwijl ook ds. Reseguerie stierf. Nu
benoemde men 30 Dec. 1686 Pierre de Salve,
die alzoo als late Waalsche pred. kan aan
gemerkt worden.
Het volgende jaar werd verlof gegeve i
tot het benoemen van een koster en voor
lezer en werd 24 Nov. als zoodanig aange
steld Pierre Jouli, en werd dezen 25 Jan.
1689 vergund catechisatieonderwijs te geven
in eene kamer van het Kommandeurshuis.
Op de vraag in hetzelfde jaar om eene
kerk te mogen stichten, besloot de regee
ring dat de gemeente zou worden afgestaan
de zolder van het oude Geweldigershuis.
Een 1 Febr. 1700 herhaalde men het ver
zoek, 'twelk nu gunstig werd opgenomen,
waarop de aanbesteding van het gebouw
plaats had te Sluis 29 Maart 1700 voor de
som van 1450 gld. Eerst den 5 Deo. werd
hierop van de Staten goedkeuring ver
kregen. De gebeurtenissen van het vol
gende jaar beletten evenwel de uitvoering.
De oorlog brak uit en Aardenburg had een
groot gedeelte der lasten te dragen.
Eerst in 1717 kon men verdere plannen
voor den bouw maken, een geheel nieuw
plan werd gemaaktmen kocht het huis
„de Zoutkeet" met de weide voor 800 gld.
en verkocht de weide weer voor 400 gld.
aan het St Jansgasthuis. De kerk zou, vol
gens besluit van 20 Dec. 1717 worden inge
wijd op den eersten Zondag van 1718 (2
Januari). Van een en ander werd door de
Staten aan de stad by apostilh op request
toegezegd de som van 1500 gld en 50 gld.
voor jaarlijkschen onderhoud Tan het ge
bouw.
Nu was alzoo de Waalsche gemeente eene
geheel zelfstandige geworden. Den24 April
1719 werd aan den W. pred. 100 gld. stads-
tractement toegelegd, mits hij tweemalen
predikte en den catechismus verklaarde
welk tractement den 30 Juni 1721 verhoogd
werd tot 200 gld.
Verdere bijzonderheden vinden wij niet
medegedeeld, wijl het archief der ge
meente geheel is verloren gegaan bekend
is alleen dat zij bediend is geweest door
vijftien leeraars, waarvan de laatste was
JEAN LEONARD GU1LLAUME
WINTER VAN VOORBURG.
Deze werd, als prop. alhier beroepen
en bevestigd in 1785. Van hier beroepen
naar Heusden nam hy afscheid 16 Octo
ber 1796.
Den 1 Juli 1804, kwam hij in dienst
bij de W. gemeente te Tholen en verkreeg
aldaar zijn emeritaat in 1815. Een onver
wachte hevige ongesteldheid belette hem
den 9 Nov. d.a.v. gelyk hy zich voorge
nomen had, van zijne gemeente afscheid te
nemen, waartoe het kerkgebouw der Her
vormden, bij onbruikbaarheid van dat der
Waalsche gemeente, reeds welwillend was
afgestaan.
De Waalsche gemeente te Aardenburg
werd na vertrek van ds. van Voorburg
nog van tijd tot tyd eenigermate bediend
door d3. Jean MaurelFr. Holl. pred te
«Nluis, tot dat deze overleed den 29 Nov.
1806. Sedert ging de gemeente zóó zeer
achteruit, dat zij vjf jaren later, met de
Nederduitsche vereenigd en in deze op
gelost werd.
(Bevolking dezer gemeentein 1£24 =3
1198; in 1900 - 1985 zielen).
