No. 38. 1906.
NIEUWSBLAD
YOOR ZEELAND
Dinsdag 13 November
21e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Onsehuid en Misdaad.
Buiteulandsch Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S, J, DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. pf,25.
Enkele nummers0.026.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
wwrmiBmsBBaaaaa
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
12 November 1906.
Weer een aardig schoolwijsje van De
Ruyter. Het is van H. Maronier, en luidt
DE RUYTERS LIST.
Wie kent er den held onzes Vaderlands niet,
De Ruyter, zoo groot in den strijd
Wie zingt er niet gaarne dien zeeheld een lied,
Wiens leven zijn land was gewijd,
Die nog door beleid zijnen vijand verwon,
Waar dapperheid niets tegen d' overmacht kon.
Eens zeilt hij ter koopvaart het zeegat weer uit,
Toen jong nog en weinig bekend,
Als eensklaps een kaper, begeerig naar buit,
Zich opdoet en 't schip naar hem wendt,
Vergeefs poogt De Ruyter zijn aanval te ont-
[vlièn
En voelt zich te zwak om hem weerstand te
[bièn.
Daar peinst hij, voor lading en manschap be-
[vreesd,
En slijpt zich het brein op een list,
Gelijk er geen vóór hem bedacht is geweest,
En die ook haar doel-wit niet mist
Men brengt ras een menigte boter bijeen,
En smeert ze overal langs de scheepsboorden
[heen.
Daar komt nu de kaper, begeerig naar buit,
En entert de weerlooze kiel,
Maar geen die er op trad, of gleed onder uit,
Of waggelde tuim'lend, en viel.
En, wie er ook naakte, geen buit nam hij mee.
Maar stortte op het vaartuig of rug'lings in zee.
Nu was onze kaper, hoe sterk, overmand;
De Ruyter ontkwam het gevaar,
Bracht lading en manschap behouden aan land.
Toen juichte de vroolijke schaar:
Lang leve De Ruyter, ten kamp steeds bereid,
Zoo groot door zijn moed als kloekzinnig beleid.
Bekend is ook uit Zangvogeltjes III
(J. P. Regeer) „De Ruyter en het Opper
hoofd van Salee".
Twee memorabilia.
Wat een vreemd woord Eu toch zoo'n
makkelijk woord. Een woord dat ieder
kennen moest.
Memorabilia beteekent: dingen om te
onthouden.
Ieder anti-revolutionair en ohr.-historisch
man moest altijd een boekje bij zich hebben(
32
TEUILLETOIT.
„Zij ligt in een volkomen verdooving,"
mompelde by, nadat bij een blik bad ge
slagen op de beweginglooze gedaante, „was
zij gewoon opium te gebruiken vroeg by.
„O, vraag my niets omtrent haar dokter
ik weet niet wat zy uitvoerdede laatste
twaalf jaar heb ik niet in bet minst acht op
baar geslagen zij deed wat zy wilde, zy
ging heen waar zij zin had ik ben als moe
der van haar vervreemd, dokter, en nu zie
ik in, dat het te laat is."
De noedige medicynen werden haar toe
gediend, doch slechts om ylend uit haar
doodslaap wakker te worden, want een her
senkoorts had haar aangetast. Vreeselijk
was haar zichzelve verwenschen, hare zelf
beschuldiging. Zy stortte daarbij haar hart
tegen Aleida uit, en hield ook dan niet op,
wanneer zij tegen zichzelve de bitterste
verwijtingen keerde.
„Wat hadt gy zoo bekoorlijk te zijn,"
kreet zy, „waarom waart gij zoo goed en
vriendelijk! Waarom hebt gij ieders haat
gewonnen, terwyl ik dorstte naar iemand,
die my liefhad Ja, éen slechts, dien hadt
gy kunnen geven. Ha, hier zyn eenige ver
zen, die zij schreef, en die zy den schijn gaf
te verbergenO, die bedriegsterWelk
eene schijnheiligheid Alles voor hem be
stemd maar met dat al is zij arm, afhan
kelijk en ver van schoonwaarvoor zou ik
baug zijn Ik, rijk, beminnelijk en van
hoogen invloed, ik bang voor die arme
werkmeid
Zoo ijlde zy den treurigen dag en de
lange, lange nachten door, en het huis weer
galmde van haar rouwkreten. De morgen
kwam, doch bracht de van schuld bewuste
zieke niet tot kalmte; de middag verzwaarde
eieshts hare kwalen, en de nacht kwam
waarin hij zijn memorabilia opschreef.
In ons boekje staan weer twee nieuwe,
opgeteekend uit den mond van een profes
sor, genaamd Kriimer, die te Goes op den
27sten October een lezing hield over stad
houder Willem III.
Ziehier de eerste De strijd tegen Spanje,
door onze vaderen gevoerd, was niet een
strijd tegen de Roomschen, maar voor de
vrijheid. Tal van Roomschen streden met
mannenmoed en burgertrouw mede.
Hiermede gaf de liberale professor aan
het anti-papistisoh stoken zijner geestver
wanten een flinken houw.
De tweede is deze Willem III is hierom
zoo groot geweest, omdat hij zijn gansche
leven heeft gewijd aan de bestrijding van
het imperialisme van Frankrijk.
Wat imperialisme is, weet ieder, die de
namen Chamberlain en Transvaal wel eens
gehoord heeft.
Hiermede gaf diezelfde professor een
eere-saluut aan den volbloed-calvinistischen
Willem III, en daarmede tevens aan onze
staatkundige beginselen, die de grootste
vijanden zijn van de tyrannie.
Zuid-Bevelander).
Duitschland.
De Duitsche regeering tracht de Poolsche
taal te vernietigen onder meer door het
verbod van Poolsch te spreken in de
scholen. Het zal haar nooit gelukken.
Een taal slaat men zoo maar niet dood.
De taal is geweest een volk. Wel kan zij
de menschen in Posen nog meer innemen
tegen haar dwangbestuur. De verbittering
tegen dezen maatregel en den Duitschen
onderwijzers houdt dan ook aan, ook
buiten Posen.
Te Benthen hebben een groot aantal
leden der Poolsche vereenigingen in .opper-
Silezië besloten door vergaderingen en
vliegende blaadjes onder de Poolsche ouders
propaganda voor de schoolstaking in Sile-
zië te maken.
telkens om zwarter duisternis en meer
schrikwekkende beelden voor haar geest te
brengen. Hare moeder paste haar bijna
voortdurend op, daar zij niet wilde, dat haar
angstkreten door vreemde ooren zouden
gehoord worden. Er was eene nieuwe
dienstmeid in Laura's plaats gekomen,
maar zy kwam nooit in de kamer, behalve
wanneer een of andere boodschap dit nood
zakelijk maakte.
Eindelijk kwam de crisis, de koorts
week, en bet ongelukkige meisje lag daar
bleek, uitgeteerd en een geest gelyk, niet
in staat zich te verroeren of te denken
Langen tijd lag zij zoo, en het was onzeker
of hare krachten nog voldoende waren om
de uitgebluschte levensgeesten weder op te
wekken. Langzamerhand kreeg zij weder
het bewustzijn van al hetgeen om haar heen
gebeurde, en zy wilde niet meer dat hare
moeder haar bed verliet, maar hield de
oogen strak en vragend op haar gelaat
gevestigd. Ten laatste vroeg hare moeder
„Wilt gij, dat ik u iets vertellen zal, Bella?''
Een lichte hoofdknik gaf haar antwoord
voldoende te kennen.
„Wil ik u iets vertellen van uwe ziekte
van het weer? Wil ik u wat voorlezen?
Wil ik u wat zeggen van Aleida fluis
terde zy ten laatste.
Op alle vragen, behalve op de laatste, gaf
zij met een ontkennenden blik antwoord
slechts ten laatste gaf zij te kennen, dat
zij iets van haar nichtje wilde hooren.
„Aleida is wel".
Een droevige glimlach speelde om de
lippen van het zieke meisje haar oogen
schenen echter nog meer te vragen.
„Aleida is getrouwd," ging hare moeder
voort. Hare gelaatstrekken bewogen zich
krampachtig, en haar moeder sprong ver
schrikt op maar hare oogen schenen haar
te vragen om te bly ven zitten en haar nog
meer te vertellen.
In Ifraschwitzdorf in Posen hebben
Poolsche fanatici gepoogd den onderwij
zer in het Goplomeer te werpen door 't
toeschieten van een oud-soldaat werd dit
plan echter verijdeld.
Een andere quaestie die de natie bezig
houdt is die van Podbielsky, den minis
ter die wegens zyn deelneming in frau-
duleuzen handel zich onmogelijk gemaakt
en ontslag uit den staatsdienst gevraagd
heeft. Zijn ontslag en tegelijk zyn be
noeming tot ridder in den Zwarten Ade
laar worden iederen dag verwacht.
Nog een vervelende zaak zijn de ont
hullingen van Hohenlohe, die den Keizer
zoo onaangenaam waren.
Thans verscheen er weer een boek met
aanteekeningen van Bismarck, welke als
tegengif moeten dienen tegen de voor
stellingen van Hohenlohe en een ander
licht werpen moeten op Bismarcks streven.
Zoo immer, dan zyn deze godenschriften
nog beleedigender voor den Keizer dan
die van Hohenlohe. Zijn verhouding tot
de mogendheden, den Driebond, den Tsaar
komt er door in een minder verheffend
licht te staan. De Keizer wandelde den
laatsten tijd niet op rozen.
Men ziet met belangstelling de komende
dingen tegemoet.
Iedereen toch weet dat het hier een
strijd geldt tusschen v. Bulow en v. Pod
bielsky en dat een van beiden moet
wijken. Maar dat het geintrigeer dei-
hofkringen tegen den kanselier iets ver
mogen zal gelooft niemand, al kan men,
natuurlijk, niet rustig zijn voor de eind
beslissing valt.
Dinsdag opening van de winterzitting
van den Rijksdag, dit brengt allicht ont
spanning.
Rusland.
Het is in Rusland rustig toch is '1 leven
nog niet uitgekookt. En dat zal ook wel
niet voor de laatste openbare ongerechtig
heid zal weggedaan zijn.
De hervormingen dienden wel bij de
hoogsten te beginnen.
Dezer dagen kwam het weer eens uit
„Zij is te Melville bij hare tante," ging
mevrouw Westerly voort„zy gaat de vol
gende reis met haar man mede.
Nog keek zij onvoldaan, en hare moeder
gevoelde dat haar geest nog door een an
dere onzekerheid gekweld werd. „Wilt gij
nog iets anders weten vroeg zy. Zij gaf
geen teeken.
Wil ik u nog meer van Aleida zeggen
De zieke gaf gretig hare toestemming.
„Wat zal ik meer zeggen Wat kan ik
meer zeggen, dan ik gedaan heb vroeg
zich de bedroefde moeder af, terwyl zij nog
steeds in de groote donkere, glinsterende
oogen bleef staren, die haar zoo vol ver
wachting aanzagentoen haar plotseling
een gedachte inviel en zij vroeg: „Wenscht
gij Aleida te zien?"
Dat was hethaar oog verloor zyn drin
gend vragende uitdrukking, en zy scheen
voldaan.
„Wil ik haar vragen, hier te komen?"
Een begeerige blik was het antwoord, en
mevrouw Westerly schreef oogenblikkelijk
eenige weinige woorden, waarin zy Aleida
verzocht, een bezoek te brengen aan hare
nicht, die haar begeerig wachtte.
Daarop werd Bella kalmer en verwachtte
hare moeder met minder gejaagdheid, of
schoon van tijd tot tijd hare lippen beefden
en hare oogen zich met tranen vulden. Ten
laatste kon zij uit den bijbel hooren voor
lezen, doch alleen uit den bijbel, ofschoon
zij slechts weinig aandachtig scheen te
luisteren. Langzaam herstelde zij zoover
dat zij fluisterend kon spreken, en eindelijk
keerde hare stem geheel terug maar zon
derling genoeg sprak zij zelden een woord,
terwyl zij geduldig en kalm terneerlag en
niemand anders dan hare moeder aan haar
bed wilde zien. Zoo sloop de eene dag na
den andere langzaam voorbij, en mevrouw
Westerly had vryen tijd genoeg tot over
denking. De buitenwereld nam weinig
hoe het bijvoorbeeld in het Alexander-
Lyceum toegaat. Deze opleidingsschool
voor toekomstige iïicieren is slechts voor
afstammelingen van aristocratische ge
slachten om er in opgenomen te worden
is het niet voldoende tot den erfelijken
adel (in Rusland bestaal ook een persoon
lijke adel) te behooren, maar men moet
in 't 3e of 6e deel van bet stamboek van
den Russischen adel te boek staan.
De cursus duurt 7 jaar, waarvan één
in de voorbereidingsklasse en 2 jaar in
zoog. speciale klassen doorgebracht worden
Bij den overgang uit de voorbereidigsklasse
in de eerste „algemeene" worden de zilve
ren strepen op hun kraag door gouden
vervangende leerling krijgt een steek,
een degen en een offieiersmantel en latei-
in staatsdienst komende, geniet hij grootere
voorrechten dan zij die voor een univer
siteitsdiploma 12 jaren gewerkt hebben.
Hel Alexander-Lyceum is een internaat
hoe het er toegaat, kunnen we uit een brief
ontwaren, die een groep van oud-leerlingen
in Mei 1902 aan den toenmaligen directeur
gericht hadden en dien de Nieuive Crt.
vertaalde.
„...Bij het afscheidsfeest der promotie van
1902, werd de inspecteur, die de onvoorzichtig
heid had uit zijn woning te komen, door dronken
leerlingen van de trappen gegooid. Het Lyceum
is tot een lupanarium, een speelhol in den vollen
zin des woords geworden. Over de leerlingen
der oudere jaren wordt hoegenaamd geen toe
zicht gehouden; ze gaan uit en ze komen tehuis
wanneer 'thun belieft, op ieder uur van dag en
nacht; ze staan op, wamieer ze verkiezen en
blijven tot 2, 3 uur 's middags in hun bed. Het is
meer dan eens gebeurd, dat de leerlingen in de
voor eigen oefening bestemde lokalen publieke
vrouwen ontvingen van deze lokalen werden
cabinets particuliers gemaakt, waarin
gesoupeerd, gespeeld, gedanst en geschreeuwd
werd, zonder dat er ooit een inspecteur waagde
zich te laten zien.
Er wordt gespeeld en hoog gespeeld sommen
van 600 roebels en meer worden verloren en
het is meer dan eens gebeurd, dat de leerlingen,
die hun verlies niet betalen konden, geld bij
publieke vrouwen opnamen. Dit alles is Uwe
Excellentie ten overvloede bekend, aangezien u
in de klassen spionnen heeft, die u van alles
notitie van haarvan tijd tot tijd kwam een
sierlijk kaartje, net beschreven, met woor
den van deelneming, enz., maar overigens
toonde me n zich zeer bereid, om zich van
haar te ontdoen, nu zy aan schande en
ellende ten prooi was. De naam van haar
kind ging in de groote wereld van mond tot
mond, gep-ard met grove woorden van
verwijt. Dames, die eikander eene deftige
visite maakten, zeiden tot elkander, terwijl
zij hun gehandsehoende vingers vouwden,
dat zy Bella Westerly altijd voor een ver
dorven meisje hadden gehouden „maar
ge weet, men kan alles zoo niet zeggen, wat
men denkt."
Maar zij werd gemist, ofschoon zij niet
meer bemind was. Zy, die partijen gaven,
beklaagden er zich over, dat Bella Wes
terly er niet was, om het feest luister bij te
zetten. Er was overvloedig beklag maar
helaashoe zelfzuchtig was het. Slechts
weinigen waren zy, wier nadenken vol
doende was, om het slapende geweten wak
ker te schudden, nog juist by tijds om terug
te keeren. Maar dat was alles de gevoel-
looze wereld oordeelde en veroordeelde en
bleef haar eigen weg volgen.
„'t Is vreeselijk!" sprak hier een jong
meisje tot hare vriendin„bepaald, het
spyt my, dat ik haar ooit gekend heb".
„Men is bevreesd voor haar leven", sprak
een ander.
„Ik denk, dat zij op het oogenblik wel
zal wenschen te stervennatuurlijk heeft
zy alle aanspraak op achting verloren het
zou maar het beste voor haar zijn", hernam
eene andere hooghartige en behaagzieke
coquette. Zoo werd zij, die hulpeloos en
bijna vertwijfelend op het ziekbed lag,
veroordeeld door haar, die zich eens hare
vriendinnen hadden genoemd, en die nu
bijna over hare vernedering schenen te
juichen.
Al deze dingen gingen door het brein
op de hoogte houden. We achten het niet over
bodig, u er aan te herinneren, dat uw zoon, die
den verklikker gespeeld had, doorzijnkameraden
zwaar is gestraftmen heeft (excuseer de uit
drukking) op zijn hoofd geen hem uit den
kammeraadschappelijken omgang gesloten...."
En uit dergelijk zootje worden de groote
mannen gevormd die bij voorkeur in het
leger carrière maken.
Verstaat men hoe Japan Rusland ver
slaan kon?
Aan de verkieziDgsmaatregelen, door
Stolipyn genomen, blijkt dat hij op een
gewillige nieuwe Doema bedacht is.
Ten bewyze strekt zyn vervolging dér
onderteekenaars van het Wiborgsche ma
nifest en zijn inkrimping van het kiesrecht.
Thans heeft hy tot alle gouverneurs een
aanschrijving gericht om aan alle wettelijk
erkende partijen by de kiesrecht-actie de
vrije hand te laten, doch bij hun eerste
optreden de niet-erkende partijen te ver
volgen. Daar alleen de „ware Russische
mannenen de „partij van vreedzame
hervormingerkend zijn, is de strekking
van de aanschrijving duidelijk. Te Odessa
werden gisteren dan ook weer eens 25 con
stitutioneels democraten gevangen gezet.
Vereenigde Staten.
Nu de verkiezingsonrust weer geleden
is, is President Roosevelt op reis getrok
ken. Zijn vrouw is mee, en wil naar Pa
nama, waar beiden de gasten van Amador,
den president van Panama zullen zijn.
Het oorlogsschip Louisiana vertrok Vrij-
dagmorgen vroeg om 2 uur, begeleid door
twee kruisers en komt Dinsdag te Celon aan.
Woensdag en Donderdag worden dan
besleed met het bezichtigen der kanaal-
werken. Daarna gaat hij weer terug en
doet Porto-Rico aan, om 27 November
weer te Washington terug te zijn.
Het nieuwe van deze reis is, dat Roo
sevelt de eerste president is, die zich in
qualiteit buiten Amerikaanseh grondgebied
begeeft, iets dat lang niet alle Amerikanen
goedkeuren, als zijnde in strijd met het
ongeschreven Amerikaanseh Staatsrecht.
Maar de president zal, praktisch als
hij is, gedacht hebben aan de waarheid
van de vernederde moeder, terwijl zij gedu
rende de ijlende koortsen van haar dochter
bij Bella waakte en over haar weende. Zij
zag, en nu eigenlijk voor het eerst, hoe ijdel
de wereld was. Zy had het van den kansel
hooren verkondigenzy had in fraai ge
schreven werken en in romans er menig
voorbeeld van aangetroffen maar nu was
de ervaring ervan haar als een scherpe pijl
door het hart gegaan, en zij gevoelde daar
van al de snijdende scherpte. Het koude
staal deed haar sidderen, en zij gevoelde
niet alleen den pijl, die wondde, maar bij
oogenblikken was het als zag zij ook de
hand des Rechtvaardigen, die deze wond
haar sloeg. Hoe onbeteekenend schenen
haar nu de liefdegaven, die haar trots waren
geweest, en hoe kwam deze geheele toe
wijding aan de zinnelijke genietingen dezer
wereld haar nu in haar ware gedaante voor
den geest. De dood stond haar nu voor
oogen en een rechterstoel in het verschiet,
waarvoor zij met sidderingwekkende over
tuiging rekenschap zou hebben te geven
van de ziel van haar kind.
Zij riep het geheele leven van haar kind
nog eens in haar herinnering terug; als
kind verwend en ijdel en koppig gemaakt
door vleierijals meisje driftig, trotsch en
ongezeggelyk, terwyl zij een groote liefde
voor fraaie kleeren aan den dag legde als
vrouw gevoelloos, steeds visschende naar
aanbidders, die zij koelbloedig van zich
stootte, wanneer zij hen door haar gekun
stelde manieren, in haar netten gevangen
haden eindelijk verliefd op iemand, die
haar liefde niet beantwoordde, terwyl zij
met boosaardige list den goeden naam
verwoestte van een lief, onschuldig meisje,
dat haar in den weg stond. En had de
moeder haar niet bestraft of gewaarschuwd?
Nimmer 1
(Wordt vervolgd.)