NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND. No. 36. 1906. Zaterdag 10 November 21e Jaargang. HISTORISCH CHRISTELIJK- Buitenlandse! Overzicht estfr-öchdöf VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes F. P. D'HUiJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN UXDELB VBG t op de "Wester-Schelde. )EN— HANS-W EEST. '6 tot en met 30 April 1907. seesche of Spoortjjd. VanWalsoorden naarHans- 5, 8,45*. 12,30, nam. 3,25. t naar Walsoorden voorrn. 2,38, 5,38. iizen worden geen goe- voerd. 1IDDELB. EOTTEEDAM. fovember. uitgezonderd 's Zondags, Vrijdags, van Vlissingen burg en Botterdam 8 uur. ie nat- „SCHELDE' ovember. Dins. 20 8,— 10,30 Woen21 8,30 10,— Dond.22 8.30 10,— Vryd.23 8,3" 10,30 30 Zater.24 8,3u ll Zond. 25 8,30 8,30 Maan. 26 8,30 9, Dins. 27 9,9,30' Woen 28 9,30 9,30 Dond.29 9,30 9,30 30 Vrjjd. 3010,9,3q tal achter een datnm is :zee het tweede getal ia dam). IELBOHG—ZEKEIKZK 2. tvember. Van Zierikzee. VijjJ. 9 Za er. 10 Zond. 11 Maan. 12 Dins. 13 Woen 14 DoDd.15 Vrjjd. 16 Zater. 17 Zond. 18 Maan. 19 Dins. 20 Woen 21 Dond.22 Vrjjd. 23 7,30 Zater.24 7,30 Zater. 2411, Zond. 25 n. Cortg. 7,30 terugZzeeO, Maan. 26 7,30 Dins. 27 7,30 Woen 28 7,30 Dond.29 6,30 Vrjjd. 30 7,30 7,30 7,30 7,30 7,80 7,30 7,30 6,30 7,- 7,30 7,30 7,30 7,30 7,30 6,30 2- 2,- 2,_ 2,- 2- 2,15 2- 2,- 2- 2,- 2,- 2,15 2,- 2- 2- 2- 2,15 2,- Suropeesche of Spoortijd i i) nm. 3,23c) g) 3,50^) 1,65/) ,23c) n na het vertrek van erke n. Neuzen vm. 8,30 Ireskens, Borsselen en Neuzen ten hoogste 30 1,55 van Neuzen naar Heerenhoek des Zondags de prediking van dien gesticht te worden, ïwd, woonde te Drie- laclits zijne dienstbode ie Hevea, dit wetende vervoerd, trok nu aan Zondag 11 Mei 1687 weer naar Driewegen, >ene haag in den. tuin de^elaapkatner^ zijn tgewaad voor een stoel et doen van zijn avond- 3m een kogel door het e gruweldaad opnieuw gekomen, was er een merjapon afgescheurd lijven hangen, 't welk, een belangrijk voor- en van den dader kon !an ook daardoor, dat den moordenaar ont- 'sohuwelijke daad was van het volk zóó taat zou geweest zijn •e hij niet tijdig door erd. omen, werd hij naar en aldaar op de Ge- ten. In den morgen hetzelfde jaar vond 3d in zijn kerker, zioh in zijn schoenen ver- t leven beroofd heb- d naar het galgenveld egraven. van hem, die door het leven van twee verwoestte. gemeente: in 1824 19 zie1 en). IEDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1,25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA en van van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Plaatsgebrek dwingt ons slechts aan te stippen van de voornaamste feiten uit de politieke wereld. In Duitschland ziet men met belangstelling de ontslagaanvrage van den rijkskanselier Von Biilow tege moet. Reeds laDg was er gefluisterd dat zekere schandalen waarin de minister Pod- bielskj betrokken was, het heengaan van een meerdere dan deze minister ten gevolge zou hebben. Thans schijnt het aftreden van v. Btllow vast te staan. De beslissing zal waarschijnlijk vallen na den terugkeer des keizers uit het slot Liebenstein, waar heen de ohef van den generalen staf van Moltke hem vergezelt. En dan komt het geslacht Moltke weer aan 't roer. Want Helmont von Moltke, kleinzoon van den grooten opperveldmaar- sehalk van '70 wordt als Bülow's opvolger gedoodverfd. Doeh het zou ook wel een praatje kunnen zijn. Immers velen gelooven dat eer Moltke dan Biilow den staatsdienst zou verlaten. In Frankr jjk is het radico-sooialistische ministerie Ciemenceau, als de consekwente voortzetting van zijn liberale en radioale voorgangers met zijn program in de Kamer verschenen. Het cleriealisme, de Kerk, God, ziedaar de groote machten waartegen het den Kruistocht begon te prediken. Of liever, tegen den laatste verzet 't zioh niet meer. Een zijner leden toch, de sociaal democraat Viviani, sprak het met brutale beslistheid uit dat er geen God is. De werklieden zoo sprak hij, kunnen op mij rekenen. Voor hun behoeften en hun vrij heid geef ik mij. Den 10-urendag zal ik hun bezorgen. De werklieden die de in strumenten hebben gesmeed van de seuve- reiniteit der rijken, eisohen de sociale vrijheid en zekerheid op, die in den eigen dom zijn gelegen. Wij hebben, ging de spreker voort, door een anti-clericaal werk de lichten in den hemel uitgedoofd, welks niet-bestaan wij hebben aangetoond. Deze rede werd door salvo's van toejui chingen begroet; de minister werd levendig gelukgewenseht, vooral door Ciemenceau. De aanplakking der redevoering werd aangenomen met 368 tegen 129 stemmen. Het is niet te verwonderen dat een der clericale leden tegen zoo heftige Godloo chening protesteerde. Arm Frankrijk Dat Rusland financieel in de war zit weet men reeds. Dat het, gelijk vroeger door ambtenaren, thans door revolutio nairen wordt beroofd, blijkt met den dag. Maar hoe zal de ontvangst zijn der inkom stenbelasting, welke de regeering wil in voeren. Zij verwacht daarvan'n opbrengst van 25 a 40 millioen roebels. De belasting wordt geheven van inkomens boven 1000 roebels en is progressief van 1 pCt. tot 5 pCt. bij 100.000 roebels en meer. Ook vreemdelingen, die een jaar in Rusland wonen en daar een bedrijf hbben, vallen onder de a.s. wet. De rooveraanvallen duiden overigens wel op groote machteloosheid aan de zijde der regeering. Zoo werden by het station Rogof in Polen 3 bommen op den posttrein geworpenvele personen werden gedood of gewonden van de ontsteltenis maakten de roovers gebruik om een miljoen roebel aan gelds waarden mee te nemem. Te Jekaterinoslof pleegde een bende van 20 man den vorigen nacht een aanval op een postwagen. De conducteur en een politieagent werden gekwetst en de bandieten maakten zich meester van 63,000 roebels. Nabij Tiflis wist een convooi van vier soldaten een roofaanval op een postwagen met 42,000 roebels te verijdelen. Maar ook particulieren loopen niet vrij. Zoo heeft Woensdagnacht een roover- bende het Loekianof-kloostei', by Moskau, overvallen. Zeven hunner, die maskers droegen en gewapend waren met revol vers, vermoordden den archimandriet, den prior en een monnik. Daarna plunderden zij de kapel, met welker kostbaarheden zy zich, tegelijk met een groote som gelds uit de voeten wisten te maken. Een grondeigenaar Volkof kreeg dien zelfden nacht ook bezoek van bandieten, vijf man drongen bij hem in huis en maakten zich meester van al het geld en de kostbare voorwerpen, die zij konden vinden. Zij lieten daarna het rytuig van Volkof inspannen en verdwenen daarmede in de duisternis. In Engeland gaat het, nu het conser vatieve ministerie van de baan is, met reuzenschreden den weg der (valsche) democratie op. Gevolg van den jarenlangen druk op de vooruitstrevenden uitgeoefend, de zwakke verweerkracht der liberalen op't punt van beginselen tegen de sociaal-democratie, en de toenemende vrijmoedigheid der arbei derspartijen. De stemmingen voor de gemeenteraden zijn de reactie tegen dit kwaadwant Engeland is Frankrijk niet. In Frankrijk is 't hoe rooier hoe mooier, maar in En geland woont nog vrij algemeen het nuch tere gezond verstand, dat nog durft te- rugkeeren als 't misloopt. Wij zijn benieuwd wat er in dat licht van het voorstel-Hardie tot invoering van vrouwenkiesrecht zal terechtkomen. Deze leider der soe.-dem. zei in zyn toe lichting van het voorstel dat 425 afgevaar digden zich altyd voor de verkiezingen voor dat kiesrecht verklaard hadden, en dat hij, nu de regeering geen voorstel doet, het zelf maar zal doen. De liberalen zullen den steun der socia listen duur betalen. Trouwens dat is overal zoo. Nog een leelyke pil trouwens 't had er op gerekend is voor het liberale kabinet de overmoed waarmee het zoo goed als ge heel conservatieve Heerenhuis de onder wijswet verbetert. Nu is op alle openbare scholen godsdienstonderwijs verplichtend gesteld. Eigenaardig is dat wij in een liberaal blad (N, R. Ct.) lezen dat hierdoor van de openbare scholen secte-scholen worden gemaakt. Maar ook ten onzent is 't geven van godsdienstonderwijs op de openbare school toegestaan. Is dut dan geen secteschool maken Overigens klagen de liberalen steen en been en wy kunnen niet beoordeelen of zij gelyk hebben dat niet alleen het godsdienstonderwij s nu verplicht is gestel d maar dat ook de onderwijzers voor hunne aanstelling naar hun geloof zullen kunnen worden gepolst, en dat bij aanvraag om plaatsing van kinderen op de school, die van ouders welke ook godsdienstonderwijs begeeren zullen gaan voor die van hen die daar tegen zijn. Men ziet wel Engeland is Frankrijk niet! En dat de „godsdienstloozen'' worden achtergesteld in hun aanvragen zal zeker kunnen bevorderlijk zijn aan de mogelijk heid dat er in Engeland vrije scholen ver rijzen voor kinderen van ongeloovigen. En wie zal ontkennen dat dit beter is 1 De verkiezingen in Amerika, hoe gun stig over 't geheel voor de republikeinsehe partij, hebben toch enkele voor Roosevelt onaangename verrassingen opgeleverd. De ernstigste is wel dat in den staat New-York alle andere verkiezingen in democratischen geest afliepen, en met name in de stad ruim honderdduizend de meer derheid der democraten bedroeg. Ware Hearst niet zulk een oompromitteerend candidaat voor zijn partij geweest, de democraten hadden gewis de meerderheid voor het Congres behaald. Longworth, Roosevelts schoonzoon, is te Cincinnatie tot lid van het Congres herkozen, daarentegen werd niet herkozen James W. Wadsworth van New-York, die zich in het Congres heftig heeft ver zet tegen de voorgestelde inspectie der beefpaokerswerkplaatsen, Chr. Nationale Werkmansbond. (S1 o t.) Goes. Na de Pauze geeft de voorzitter gelegenheid tot het vragen en geven van inlichtingen. Ds. Kitjlman heeft behoefte zijn dank uit te spreken voor het gehoorde. Er is hem een goed licht opgegaan. Het was hem op menig punt altijd duister geweest. Hij stelt het Comité voor om tot een bepaalde activiteit over te gaan. Hy wil enkele bij zonder Zeeuwsche misstanden in het oog vatten. Hij heeft het oog op het groote kwaad van den vrouwen- en kinderarbeid in Zeeland en wenscht 'n practisch middel in de bespreking opgenomen te zien om dien tegen te gaan. De voorzitter vraagt of er een veldar- beider is die hier iets van zeggen wil. Burger van Oudelande zogthet ge sprokene van ds. Kuijlman is volstrekt niet af te keuren. Hij is werkman, moet aard appelen poten, suikerbieten zaaien en later komt de tijd van rooien. Hij heeft kinderen die in de leerplichtwet vallen. Hij gebruikt zijn eigen kinderen, omdat hij geen loon kan missen. De leerplichtwet is voor de landbouwende bevolking onuitvoerbaar. Ameele, van Cadzand, heeft 12 kinderen van 2 tot 22 jaar. Zij verdienen f40 per jaar zonder kost en inwoning. Ds. Kuijlman miskent niet het groote bezwaar doch gelooft dat het groote be ginsel van het huisgezin voor moet gaan. Ook het godsdienstonderwijs kan maar enkele maanden in den winter worden ge geven. Het is te betreuren dat de ouders hun kinderen te vroeg laten werken. Zandee uit Goes is door zijn betrekking van onderwijzer heel dikwijls met de leerplichtwet in aanraking geweest, en heeft er de praetische en onpractische kanten van gezien. Hij acht't onmogelijk dat een onderwijzer een kind in zes maan den goed kan onderwijzen. De ouders zijn weinig op de hoogte der leerplichtwet. Daardoor weten zij niet dat zij behalce de gewone vacanties ook nog 60 schooltijden kunnen verzuimen, welke schooltijden dan over bepaalde tijdperken bijv. in den oogst- en wiedtijd kunnen worden verdeeld. De voorzitter verzoekt den afdeelingen zooveel mogelijk opgaven te doen aan het comité omtrent vrouwen- en kinderarbeid en schoolverzuim. Nobels, uit Vlissingen, heeft het betreurd dat hij niet heeft geleefd in den tijd dat er een leerplichtwet was. Hij heeft helaas van zijn 9e jaar af moeten werken. Dr. De Tisser zegtik kan goed komen in de bezwaren der beide broeders land bouwers. Het is particulier en eigen belang, die tegen elkander opwegen, doch waarbij beurtelings een van beide omhoog gaat, waarbij de ander omlaag gaat, en omge keerd. Ds. Kuijlman vraagt de opstelling eener circulaire met vragen, en dan onmiddel lijk een actie te beginnen. De voorzitter sluit zich hierbij aan, het kan geen uitstel lijden. Men moet dadelijk en zeker werken. Spr. vraagt aan dr. De Visser Zou beslist de toestand zoo zijn dat de loonsdienst der vrouw moet af geschaft worden Ook vraagt hij, zyn wij in een toestand dat alle verzekeringen kunnen bestaan. En waar, in welk artikel de vrijheid van consciëntie in verband met de verzekering is geformuleerd? Dr. De Visser beantwoordt de eerste vragen bevestigend. W' at de laatste vraag betreft acht Spr. noodzakelijk dat een formule in dien geest in artikel 12 van Ons Program behoort te worden ingelascht. Na afloop dezer besprekingen beant woordt dr. De Visser nog eenige vragen, spreekt de heer Nahuizen een woord van dank, zingt de vergadering Gezang 96 en gaat de heer Van Dam, van Hansweert, voor in dankgebed, In de avondvergadering, de eigenlijke feestavond van de Goesche afdeeling, was er reeds voor 't bepaalde uur, zooveel volk in de groote zaal van „de Prins van Oranje" dat er niemand meer bij kon. Alle plaatsen waren bezet door leden en begunstigers met hunne vrouwen en oudste kinderen, de afgevaardigden en verdere genoodigden. Na 't zingen van Ps. 68 10, 17 sprak de voorzitter W. Smallegange een openings woord, las Ps. 103 en ging voor in gebed. Daarna heette hij allen welkom den Eere- Voorzitter dr. De Visser die uit Amsterdam, den propagandist Nahuizen die uit Utrecht, den voorzitter en secretaris van het Prov. Comité dhrn. ds. Abbing en Kerkmeijer, die uit Middelburg waren overgekomen om de feestvreugde te verhoogen. Spr. noemde hen den machinist en den conducteur van den Zeeuwschen Bond. Vervolgens heette hij welkom de 18 afgevaardigden der zus- terafdeelingen, begunstigers en begunstig- sters, leden, Commission van Toezicht en Advies, de predikanten en de vrouwen en meisjes hij eindigde met den wensch voor 't welslagen dezer feesture en gaf 't woord aan den Eere-Voorzitter. Dr. De Visser zegt ongeveer Ik heb vandaag reeds velerlei belangen besproken, en inzonderheid de Christelijke bepleit. Toch bewoog ik mij daarbij slechts in de peripherie (omtrekj. Ik deed$it met opzet, omdat ik nu uitsluitend over het middelpunt wensch te spreken. Met dat middelpunt bedoel ik den heerlijken per soon van Jezus Christus, die ons samen brengt en naar Wien wij ons noemen. Slaande in het midden van Christel. Werk lieden, van den Chr. Nationalen Werkmans bond, wensch ik u de verhouding van Jezus Christus, zelf arm, tot den rijke, en van Jezus Christus, zelf arbeider, tot den arbeid te teekenen. In dat voorbeeld hebben wy datgene wat wy hebben te doen en te laten Mevrouw De Visser komt ter vergadering. Spr. wenscht even op te houden tot „zijn eigen vrouw'' zal hebben plaats genomen. (Applaus.) Spr. gaat voortHet is een eigenaardig heid dat zoovele ongeloovigen, die zich met 't sociale vraagstuk bezig houden den naam van Jezus noemen. Zoowel de soeaal- democraten als de christen-socialisten brengen telkens dat beeld van den Naza- rener op den voorgrond en meenen zich op Hem te kunnen beroepen. Ik zal u laten zien dat wij op grond van ons positief chr. beginsel de eenigen zijn die 't recht er toe bezitten. Jezus Christus heeft in zijne dagen de rijken niet gespaard. Hij heelt zijn herhaald Wee u toegeroepen aan hen die verstrikt waren in hun aardsche schatten. Den aanzienlijken Nieodemus die hem vleiend tegenkwam met zijn: «Rabbi, ik weet dat gij zijt een leeraar van God gezonden, niemand kan zulke teekenen doen gelijk gij", heeft hij kortweg den eisch voorgelegd «Voorwaar, indien gij niet wedergeboren wordt, zult gij het koninkrijk Gods niet ingaan". Toch zouden wij ons vergissen als wij hieruit de slotsom trokken dat de Heiland iets gemeen had met de mannen van den klassenstrijd van onzen tijd. Hij heeft den rijken jongeling tot zich zien komen, die rijk was, gehecht aan zijn aardsche schatten en Jezus den rug toekeerde. En toch Jezus beminde hem. Waar ter wereld is er ook maar één sociaal-democraat die een rijke bemint? Zijn de werklieden talrijk die het waagstuk beproeven een rijke lief te hebben En wordt zelfs in menige chris telijke werkmansziel niet vaak wrevel ge voeld tegen hem dien God met aardsche goederen heeft bedeeld Tegen die stemmingen protesteer ik als Christen op het voorbeeld en in naam van den Heiland die, toen de rijke hem zelfs den rug toekeerde, dien man beademde met den adem zijner liefde, zyn hart zoo veel sneller voor hem voelde kloppen dat Markus deze merkwaardige woorden kon ter neer schrijven en Jezus hem aanziende beminde hem. En waarom beminde Hij hem Omdat Hij in en achter dien zondaar, dien rijke den mensch zag, den oorspron- kelijken beelddrager Gods, een kind van den Vader in den hemel, voor wien het ook nog mogelijk was te worden losgemaakt uit de aardsche dingen, om gewonnen te worden voor het Hemelrijk. Om die reden ontzeg ik het recht aan ieder die den uiensch, gelijk de socialist doet, tegen den rijke opzet om daarbij zioh op Jezus Chris tus te beroepen en te spelen met zijn hoogheerlijken Naam. Wij hebben dat reeht wel. De Chr. werklieden gevoelen geen wrevel, geen ontevredenheid, maar dankbaarheid jegens hen die, gelijk Bosboom Toussaint het uit drukte, lust hebben zichzelf arm en den Heere rijk te zijn. En zoover die rijke aan zijn aardsche goederen gehecht is, zal de Christen werkman voor hem bidden dat God hem bekeere en hem indachtig make het woord Wien veel gegeven is, van dien zal veel geeisoht worden. Zoo stond Jezus tegenover den ryke, zoo hebben de Chr. werklieden te staan tegen over hen die maatschappelijk hooger zijn dan zij. Wie was Jezus nu tegenover den arbei der P Als ik zoo van samenkomsten lees waarin de arbeider geprezen wordt, het werkliedenvraagstuk wordt ter hand ge nomen en voor de werkmansbelan gen wordt gepleit, terwijl stelselmatig de Chr. naam daarby verzwegen wordt, dan denk ik aan kinderen die eerst door de moederzorg en de moedermelk zijn groot geworden en zich nu hun moeder schamen. Dat is verach telijk. Zoo nu doet elke werkman die Christus verzaakt. Zijn positie toch heeft hij te danken aan de Chr. Maatschappij, en deze weer aan den Christus. Niemand heeft den arbeid zoo geadeld als hy, aan wiens handen het eelt kleefde, door jarenlangen arbeid in den timmermanswinkel opgedaan. Geen enkele godsdienst kent een stichter die zóólang werkman geweest is als die van het Christendom, die na Jozefs dood voor zijne moeder en broeders het brood heeft verdiend. Daarin ligt de gedachte van den adel van den werkmansstand. Senecahaatte dien stand, hij wilde niet bezoedeld worden door de aanraking met het lage volk, zoo sprak hij. Doch zulk een toon wordt van den mond van onzen Heiland nooit beluisterd, die daar zeiMyn vader werkt en ik werk ook. Die de wet van den zes- daagschen arbeid heeft aanvaard. Wiens discipel Paulus werkte met de handen, en in zichzelf heeft gelogenstraft dat het Christelijk geloof slappe en lamlendige menschen kweekt. De waarachtige energie heeft de arbeid aan Christus Jezus te danken. En deze schijnbaar zoo eenvoudige waarheid die wij hebben ingezogen, dat niet het beroep de waarde bepaalt van den mensch, waarvan 't Heidendom niets weet, die waarheid dat een arbeider die vlijtig is hooger staat dan een ryke die luilakt, danken wij aan het ge zegend Christendom, omdat Jezus Christus er geweest is. Die waarheid ligt in de legende van den H. Antonius den Kluizenaar, die op zyn vraag aan den Heer laat mij den braafsten sterveling zien, terwijl hij waande dat hij het was, 't bevel kreeg: Ganaar Alexandrië, doorwandel haar straten, en links ter zijde, in een benauwde steeg in 'n klein keldertje zult gy een eenvoudig schoenlappertje zien die van den morgen tot den avond werkt om 't brood voor zich en zyn gezin te ver dienen deze is het. Zinrijke legende waar in het bid en werk als de twee handen worden voorgesteld, die de mensch moet gebruiken om God te verheerlijken en tege lijk mensch te zyn in den waren zin van het woord. Christen werklieden hoe verlok kend de leuze ter linkerzij ook klinke, doe nimmer mee met 't geslacht dat zyn moeder trapt. Maar eert uw Heiland ook als Arbei dersvriend, ook in uw kring. En hoe staat de Heere Jezu3 nu tegen over het geheele samengestelde menschen- leven De vloek der oudheid was het kasten- wezen dat do menschheid in loketjes in*

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1906 | | pagina 1