NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 16. 1906
Donderdag 18 October
21e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
Oiiertais- en ImlMs-Tsrokerii.
Onschuld en Misdaad.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST. te Goes
F. P. D'HUSJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Gemengde Berichten.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van I5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
(S 1 o t).
Ons rest nog een en ander te releveeren
uit het antwoord der prae-adviseurs.
Het standpunt van Prof. Greven is dat
verzekering tegen invaliditeit, dat wil
zeggen onbekwaam ongeschikt geworden
voor de onderdoms-leeltijd is bereikt, het
voornaamste moet zijn. Den rechtsgrond
voor den verzekeringsplicht zoekt hij in
het algemeen belang.
I Het standpunt van den heer Wibaut is
wetteljjke verplichting der werkgevers om
de in hun dienst zijnde arbeiders te ver
zekeren tegen geldelijke gevolgen van
invaliditeit. En geen wettelijke verplich
ting van arbeiders om zich te verzekeren
tegen geldelijke gevolgen van ouderdom
of invaliditeit.
^Geen ouderdomsverzekeringsdwang, want
dan wordt van de arbeiders, nog vóór zij
het loon ontvangen, een deel daarvan, dat
zij niet missen kunnen, afgenomen. De
kosten moeten komen ten laste van de
werkgevers en van den Staat.
De verzekering der (op 1.220.000 ge
raamde) invaliden (van 2064 jaar) zou,
bij een uitkeering ad f225 per invalide
14,3 miljoen per jaar kosten vooi de be
reiking van den evenwichtstoestand, waar
van twee derden ten laste van het bedrijf
de rest te betalen door den Staat, zijnde
met administratie-kosten 6 a 7 miljoen.
Prof. Oreven verdedigde het Duitsche
stelsel. In de verzekering tegen invaliditeit
wordt niet voorzien door staatspensio-
neeringen door het Belgische stelsel
alleen voor hen die na het 60e jaar in
valide worden.
Mr. Ter Spill heeft het over de ellendige
financieele resultaten die het Duitsche
stelsel heeft gehad. Aangenomen dat er
een tekort is van 140 miljoen op de
Duitsche invaliditeitsverzekering, dan is
er nog geen reden om van mislukking te
spreken. Dan had men in 1899 toen men
de regeling in die wet schreef de preraiën
moeten verhoogen. Met een verhooging
van 7 pCt. zou men het tekort kunnen
dekken. Maar men acht dit nog niet noodig.
Er is geen oogenblikkelijk gevaar.
13
rSTJZLLETOXT.
Doch hier heb ik een nieuwen steun
noodig, om mij staande te houden zonder
dien voel ik mij niet in staat deze schande
te verduren. O, leer mijbid voor mij
Mevrouw Richardson voldeed aan het
verzoek.
Toen Aleida opstond, zeide zij vrien
delijk „Ik dank u, dierbare vriendin, dat
gij zoo lief voor mjj zijtreeds voel ik
my geheel verlicht, verlangend om nader
by den hemel en in Christus met God
verzoend te zijn. Zoolang ik leef, heb ik
van deze dingen gehoord, maar gij hebt
ze my in een geheel nieuw licht geplaatst."
„God lofzeide mevrouw Richardson.
XXII.
DE GENERAAL WORDT VER-
TEEDERD.
Toen mevrouw Richardson van Aleida
afscheid had genomen, kwam haar buiten
de ijzeren deur een gevangenbewaarder
tegemoet.
„De jonge man beneden wenscht u te
spreken, mevrouw, hij is er erg aan toe",
zeide hij op ruwen, onverschilligen toon.
Zy spoedde zich naar zijne celde jeug
dige gevangene lag op de ruwe brits zijn
lichaam werd van aandoening door hevige
schokken bewogen, terwijl hy hartver
scheurend lag te snikken.
Op haar verzoek werd mevrouw Richard
son toegelaten^ en dientengevolge by hem
opgesloten. Hy zag haar aan, toen zy hem
toesprak. De angst van dien eenen nacht
89he$n hora jaren verouderd te hebben.
Mr. Ter Spill is in zijn praeadvies par
tijdig, waar hij bij zijn vergelijking van
het ontwerp-Kuyper en het Belgische
stelsel over het hoofd ziet dat de methode
van het o n twerp - Ki typ er de gelegenheid gaf
om een uitkeering te krijgen tusschen het
19e en 55e jaar. Spr. acht het in hooge
mate infair dat de sociaal democraten (maar
deze toch alleen niet I denk aan Rood-
hujjzens „wat heeft nu een dooie aan pen
sioen" Red dit verzwegen, en beweer
den dat volgens dat ontwerp een doode
een rijksdaalder kreeg. Mr. Ter Spill keurt
dit echter niet af en zegt slechts dat de
socialisten als handige propagandisten wel
icisten wat zij dedentoen zij die toet zoo
voorstelden Hoe staat het voorts met mr.
Ter Spill's eerbiediging van de vrijheid
bij zijn vrijwillige verzekering Hij tast
evenzeer de vrijheid aan van den normaal
gezonden mensch die er hartelijk voor
bedanken zal voor de verzekering van de
zwakken bij te dragen.
De heer Wibaut constateerde dat zijn
betoog ook zijn hoofdstelling dat de
arbeiders de premie niet kunnen betalen,
onaangevochten zijn gebleven. Met ver
plichte verzekering kunnen de sociaal
democraten niet medegaan, omdat deze de
individualistische rechtsorde bevestigt. En
nu vraagt Treub waarom de sociaal de
mocraten dan ook niet zijn tegen ziekte-
verzekeringsdwang. Wel, de socialisten
zijn niet tegen dwang als zoodanig maar
wenschen eiken dwang op zichzelf te be
schouwen, en ook betalen de arbeiders
voor een groot deel reeds hunne ziekte
verzekering in de fondsen. Tegen bedee
ling op zichzelf bestaat geen bezwaar.
De studenten kosten het Rijk ook heel
wat meer dan hetgeen zy aan schoolgeld
betalen.
Ook ziet spr. met genoegen dat mr. Ter
Spill voorstander is van het leensche
stelsel. Waar niet slechts de ondernemers,
doch allen leven van de opbrengst der pro
ductie, moeten allen bijdragen tot de pen
sioneering.
Mr. Ter Spill blijft zich verzetten tegen
het Duitsche stelsel. Het fatale in de
Duitsche verzekering is dat het een zaak is
geworden van politieke programma's. Men
Zijn oogen stonden flets en waren gevuld
met tranenzijn gelaat was opgezwollen
en zyn lang haar hing hem in verwarde en
halfkrullende lokken over de wangen en
slapen. Hartstochtelijk snikkend ant
woordde hy op haar vragen naar zijne ge
zondheid, en riep toen uit:
„O, slechts een mondvol frissche lucht
Ik sterf hier aan mijn vveeselijk lijden
„Waarom wordt gij niet uitgelaten, even
als de andere gevangenen
„Hij trachtte uit te breken, mevrouw",
antwoordde de man, die aan de deur was
bly ven staan „hij moest geketend worden".
„Het spijt my, dat te hooren het zal uw
vonnis slechts verzwaren".
„O, spreek my niet van vonnisgeef my
een mes, vergif, een strop
„Weet uwe moeder van de zaak vroeg
mevrouw Richardson, na eenige oogenblik-
ken zwijgens. Zij wilde niet heengaan,
alvorens zijn hart geheel op -de proef te
hebben gesteld.
Zijn antwoord klonk verschrikkelijk. Hij
zag haar met zooveel afschuw en angst aan,
als er maar zelden in een menschengelaat
te lezen is, toen hy antwoordde
„Mijne moeder 1 Ik zou my eer elk lid
van mijn lichaam laten snijden, voordat
myne moeder zoo iets te weten kwam. I
Myne moeder I" snikte hij, „o, moeder,
moeder 1" en viel als levenloos neer, terwijl
hij steeds dezen dierbaren naam fluisterde.
Dit was reeds een stap nader zy had de
gevoelige plaats in zyn hart getroffen, hy j
had dus liefde en eerbied voor haar, wier
naam hy te schande had gemaakt. Zij
wachtte tot de eerste hevigheid van zyne
smart zijne krachten had uitgeput, al
vorens zij zeide;
zit er eenmaal aan vast, en zegtnu moet
het maar.
Het tekort van 140 miljoen liep niet over
jaren, zooals prof. Greven meent, maar over
een jaar1904.
Sprekers tegenzin tegen het Duitsche
stelsel is vermeerderd, naarmate hij er meer
van gelezen heeft. Zoodra men een deel
van de koopsom voor de verzekering doet
betalen door den Staat, en een deel door
den werkgever, komt men tot een Staats-
verzorging met belasting. De fout van prof.
Treub is echter dat hij die belasting con
strueert als een retributie.
Wat den rechtsgrond betreft voor de
pensioneering, wél mag men belasting
heffen in het algemeen belang maar dan
rijst de vraag waarom belast ge de arbei
ders zoo buitengewoon zwaar terwijl het
vaststaat dat zij het niet betalen kunnen.
Dat algemeen belang en recht elkander
dekken, acht spr. de leugen van den dag.
Het positief recht is de vrucht van een
voortdurende worsteling tusschen indivi
dueel en algemeen belang.
Zegt men dat het individueel belang
slechts wordt gehandhaafd voorzoover het
algemeen belang het medebrengt, dan is
men overgeleverd aan de willekeur van
den Staat.
Wanneer mr. Macalester Loup zegt dat
hem maar twee gevallen bekend zijn van
opzettelijke verminking dan is dat een
groot gevaar van de Staatsmacht in handen
van ambtenaren. De Rijksverzekerings
bank komt door haar papieren massa niet
met het werkelijke leven in aanraking.
Spr. kent uit zijn ervaring tal van derge
lijke gevallen. Men kan de Ongevallenwet
herzien, maar het stelsel van simulatie
(gebreken voorwenden) is het slechte. Van
de 15 ton per jaar voor de Ongevallen
verzekering uitgegeven, gaat 9 ton weg
aan improductieve uitgaven en 6 ton slechts
komt den arbeiders ten goede. De vrijheid
van beweging der ambtenaren is 't in hel
Duitsehe stelsel die ontwrichtend werkt
op ons Staats-systeem.
Ten slotte drong spr. aan op een onder
zoek naar de resultaten van het Belgische
stelsel. Vergelijkt men dat met hetDuitsche
dan zal het Duitsche dwang-systeem het
onze niet kunnen zijn.
„Vertel mij iets van uwe moederzij
had zeker nooit gedacht, dat haar jongen
tot zoo iets zou komen."
„O, o, bid ik u, spreek zoo niet. O
moeder, moeder Ik zeg u haar naam niet,
noch waar zij woont. Ik wil niet, dat het
haar bekend wordt; de tijding zon haar
vreeselijk grieven".
„Gij hebt uwe moeder dus nog lief?"
„Of ik haar liefhebriep hij harts
tochtelijk uit, „ik zou voor haar willen
sterven".
„Zeg liever, ik zou deugdzaam willen
zijn, omdat mijn moeder my dat geleerd
heeft. Ik wil haar eer aandoen, door hare
lessen op te volgen".
„Zij heeft mij het goede voor oogen ge
houden. Ik wist hoe ik handelen moest,
en om die reden zal mijn geweten mij te
zwaarder veroordeelen," hernam hy „o,
als zij wist, dat ik hier was als zy het
eens wistAch mevrouw, sluit die holen
van misdaad, waarin de menschen door
drank en spel tot hun eigen verderf gelokt
worden, dan zullen jongens vanmijnleeftijd
hier niet terecht komen".
„Wanneer verliet gy uwe moeder?'
„Drie jaar geleden ging ik uit huis. Een
vriend van mijn vader bood mij eene be
trekking aan in een andere stad, waar ik
als teekenaar een goed loon zou hebben.
V ader en moeder waarschuwden my voor
verkeerde plaatsen. Ik was jong, vroolijk
en verzot op vermaak; maar als ik niet in
de handen was gevallen van een door en
door slechten knaap, die mij bijna al myn
geld en goed deed verliezen, zou ik hier
nooit gekomen zyn. Hy was sterk en kon
veel verdragen. Ik ben daarentegen zwak
van hoofd, één glas drank brengt mij,no
17 October 1906.
Wel aardig.
Een timmerman in Friesland, die houten
vormen maakt voor St.Nicolaasgebak, heeft
een nieuwen vorm gemaakt„Us Heit", in
alle formaten, zooals hij zegt in zijn aan
bieding aan de bakkers. Zoo kan men al
etende wellicht geschiedenis leeren. Vooral
de lieve jeugd zal het daarop hebben.
Het herinnert ons aan deleermethode van
zekeren paedagoog, die den kinderen onder
richt wilde geven in het lezen door middel
van eetbare letters.
Naar mijn meening moeten gods
dienst en politiek niet worden ver
mengd, wanneer men onder gods
dienst verstaat kerkelijk leven, cultus
en al wat daarmede in verband staat.
Het verband tusschen politiek en
godsdienst ligt rn.i. hierin, dat iemand,
die Qod wil dienen, zulks doet in alle
zaken, dus óók in zaken van Staat.
En wat men ook moge zeggen, de
vrijheid kan daardoor nimmer worden
bedreigd. Er is geen grondslag voor
de politiek, welke meer de beteekenis
der persoonlijkheid doet uitkomen en
die persoonlijkheid hooger eerbiedigt
dan in de christelijke religie.
TALMA.
Goes. Dinsdagmiddag 12'/2 uur bood
de Voorstad een aardigen aanblik aan.
Van een wagen waren eenige kevis
gevallen, waardoor de daarin aanwezige
konijneD, eenden, kippen enz., de vrijheid
herkregen. Sommige eenden waren spoedig
in hun element, de vest, de kippen en het
ander gedierte trachtten door de vlucht de
vrijheid te behouden, waardoor een alge-
meene jacht ontstond. Kippen kwamen in
de vest terecht, maar werden weder aan de
andere zijde opgevangen eindelijk was de
laatste deserteur gevat en alles herkreeg
zijn vorig aanzien.
Dinsdagavond had de jaarlijksche
openb. vergadering plaats van den Volks
bond, Vereeniging tegen Drankmisbruik.
De voorzitter, De KoningKooy,herinnerde
hersenen van streek. Hij haalde mij over
om mede naar de komedie te gaan, en na
dezen eersten keer brandde ik van verlan
gen, om er weer te komen. Als ik er was,
nam ik deel aan de toejuichingen, lachte en
sprong dikwijls op van verrukking, terwijl
hij bij alles even kalm bleef en mij om mijn
kinderlijk genoegen uitlachte. Niets kon
mij van de komedie weerhouden. Ten laatste
verloor ik het goede geheel uit het oog ik
kwam in kennis met komedianten van de
gemeenste soort, en tracteerde zoolang tot-
ik dronken was. Ach 1 waarom vertel ik u
dit eigenlijk, daar gij mij van dezen ake-
ligen last niet kunt bevrijden; doch kortom,
ik kwam van kwaad tot erger. Maar nog
was ik listig genoeg om my goed voor te
doen, want als mijn vader over kwam had
hij nimmer eenig kwaad vermoeden, en
myne patroons dachten er niet aan, om te
vragen, hoe ik mijn geld verteerde, waar ik
mijne nachten doorbracht, of ik naar de
kerk ging, of iets van dien aard, dat my in
den eersten tijd van het kwaad had afge
houden. Wat kon hun mijn gedrag of dat
van een der andere klerken schelen, als zij
maar werk van ons kregen. Neen! hun geld
was hun God en hun meer waard dan het
behoud vau eene menschelijke ziel", ging
hij op verbitterden toon voort.
„En wat bracht u tot uw vergrijp
„Ach, vraag my er liever niet naardie
komedie is schuld van allesu weet niet
aan welke verleiding jongens van onzen
leeftijd daar blootgesteld zijn. O, ukuntu
niet begrijpen hoe listig zij het aanleggen,
om een argeloozen jongen in hun net te
lokken. Overal is op fatsoenlijke wijze voor
weinig geld drank te bekomenhy, die als
ik, in kennis komt met de aetrjees, moet
in zijn openingswoord het groote verlies
dat de vereeniging geleden had door den
dood van dr. Leignes Bakhoven, wijl Z.Ed.
steeds met lust en ijver* de belangen der
vereeniging behartigde en sprak de wensch
uit dat die ledige plaats spoedig moge
vervuld worden.
De waarnemende secretaris, dhr. Spaans,
gaf verslag over 1905. Hieruit bleek dat
het ledental 75 bedraagt, de leeszaal druk
werd bezocht en ook in dat jaar de lote-
lingen ruim gebruik maakten van de melk-
salon, waar zij gratis gebruik van zaal eu
ververschingen hadden. Verslag der finan-
tiën werd gedaan door den heer I. Fransen
van de Putte. Ontvangst f657,67, uitgaaf
f352,41, batig slot f305,26. De rekening
werd nagezien en goedgekeurd. Aan de
beurt van aftreding waren de hoeren de
Koning Kooy, Fransen v. d. Putte en v. d.
Peijl, die met algemeene stemmen herkozen
werden, terwijl in de vacature de heer Pol
dermans werd gekozen. Aan de orde kwam
een voorstel van het bestuur om in 1907
een Huisvlijttentoomtelling te houden, even
als te Middelburg, Vlissingen, Doetinchem,
Leiden en andere plaats heeft plaats gehad.
Na vele besprekingen wordt besloten
eene openbare vergadering te houden, voor
ieder toegankelijk, waar de heer D. A.
Poldermans het doel, nut, enz. dier ten
toonstelling zal uiteenzetten, terwijl daarna
verdere besprekingen en het benoemen van
een uitvoerend comité zal plaats hebben.
Niets meer aan de orde zijnde, sluit de
voorzitter deze vergadering die tamely k
bezocht werd.
Rilland. Men is begonnen om heden
morgen de Rijksziekenbarak af te breken
om hem daarna naar Utrecht te vervoeren.
De barak heeft dienst gedaan om lijders
aan besmettelijke ziekten of zieke polder
werkers op te nemen. Gelukkig heeft zich
tot heden na den watervloed geen be
smettelijke ziekte voorgedaan. Een lijder
slechts is er verpleegd geworden en aldaar
ook gestorven.
Een toestand die dringend verbetering
eischt. Uit Rilland-Bath schrijft men ons
het volgende
Het is bekend, dat in het Volker
dorp behoorende tot onze gemeente een
aantal mensehen wonen, die vroeger in
geld hebben. Dat is al wat ik er van zeggen
kan ik verspilde mijn geld aan eene van
haar, en moest trachten meer te krijgen, om
vertoon te maken. Op die manier kwam ik
hieren zyn gelaat met de handen ver
bergende, slaakte hij een zucht, die mevr.
Richardson door het hart sneed.
„En gevoelt gij geen berouw?"
„God weet, dat ik berouw heb 1" hernam
hij bewogen.
„En wilt gij dan uw berouw niet voor
den hemelschen Vader belijden van uwe
ondeugden afzien en voortaan leven als
iemand, die bestemd is voor een leven na
dit leven
„O zeker, maar dit neemt niet weg, dat
ik toch, dat ik mijne straf niet ontloopen
zal," zeide hy met een stroef gelaat.
„Neen, ik weet wel, dat niets in staat is u
van de straf te bevrijden; maar zoudt gij
die niet liever doorstaan met liefde tot God,
dan in deze akelige gemoedsstemming?"
„Ja, zeer gaarne 1" stotterde hij op aar
zelenden toon.
„Als uw geest tot rust is gekomen, zal de
gevangenis u even goed zijn als een paleis.
Ik betwijfel, of gij gelukkig waart by de
levenswijze, die gij mij beschreven hebt
geen zondaar is gelukkig".
„Neen, zeker was ik niet gelukkig",
mompelde hij.
Een lang stilzwijgen volgde.
Men hoorde den sleutel in de groote deur
van de eerste gang steken, en de cipier
ri6p met zijne gewone, luide stem
„Hendriks, breng deze menschen naar
nommer vijftien".
Wordt vervolgd) t
