NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 302. 1906
Dinsdag 25 September
20e Jaargang
CHRISTELIJK-
HISTORISGH
A. JÈ. HEHDRIKSE,
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST. te Goes
r. P. D'HUiJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
14 e li t s i a k e n.
Gemengde Berichten.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p. 1,25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 October a.s. op
ons blad abonneeren ontvangen de
tot dien datum verschijnende num
mers gratis.
SLÜ1 S.
Voor de stemming op 2 October in 't
distriet Sluis voor een lid der Provinciale
Staten steunen wij den candidaat der
Katholieken en Antirevolutionairen, dhr.
burgemeester van Waterlandkerkje.
Ga alle man reeds bij eerste stem
ming voor dezen alleszins bekwamen
candidaat in het vuur
'24 September 1906.
Wij vestigen de aandacht onzer lezers
op de agenda der vergadering van de
Vereeniging tot Chr.V erzorgin g van Krank
zinnigen in Zeeland.
Wij hopen dat 'teen geanimeerde ver
gadering zal zijn.
Wjj maken van deze gelegenheid ge
bruik om nog eens allen die nog geen lid
dezer vereeniging zijn op te wekken tot
spoedige toetreding.
Deze vereeniging heeft zeer veel noodig.
Het wordt met den dag duidelijker.
Laat dan ieder doen wat hij kan opdat
de banden dergenen die zoo belangeloos
zich aan de spitse stelden gesterkt wor
den en 't bestuur met blijdschap en ver
trouwen op den ingeslagen weg kunne
voortgaan.
Onze vrienden moeten niet rusten voor
zy in elke gemeente allen die nog prijs-,
stellen op den Christennaam gewonnen heb
ben voor steunbieding aan ons Zeeuwsch
Krankzinnigengesticht.
De lezer vindt hieronder het oordeel
van een modern man, een schoolopziener
naar wij meenen, die onbewimpeld durft
zeggen zooals 't is.
Men weet nog wel dat te Rotterdam
door 21 openbare onderwijzers in Juli 11.
in den Bond van N. O. eene motie werd
voorgesteld, waarbij afgekeurd werd, dat
kinderen der openbare scholen zouden
worden voorbereid voor nationale feesten.
De heeren verklaarden, dat daardoor de
leerlingen werden gedreven in eene be
paalde politieke richting. Er werd daar
door in de school propaganda gemaakt
voor „Vaderland ên Vorstin" en de neu
traliteit werd geschonden.
Welnu, in het Schoolblad van 18 Sept.
leest men het volgende
„Motiën als die, welke door 21 leden der
afd. Rotterdam van den Bond van N. O. in
Juli 1906 werd voorgesteld, waarin werd afge
keurd, dat door kinderen der openbare school
wordt medegedaan en deze in de school wor
den voorbereid voor eene algemeene nationale
feestviering en waarbij deze voorbereiding wordt
voorgesteld als een betrekkeu van schoolkin
deren in propagandische betoogingen van po-
litieken aard zoo onzinnig en ploertig,
kenmerken de voorstellers als zulke voor de
opleiding tot Christelijke en maatschappelijke
deugden ongeschikte opvoeders en als partij
mannen van zóó weinig en averechts nationaal
gevoel, dat zij door de niet-socialistische ouders
onmogelijk als gewenschte leerkrachten voor het
nationaal onderwijs kunnen worden aangemerkt
Dr. J. P. BRUINWOLD RIEDEL".
Dit oordeel over de genoemde 21 ledeD,
uitgesproken door den hoofdsecretaris van
„het Nut" is lang niet malsch.
Onzinnig en ploertig; dat wil wat
zeggen Niet dat het te scherp is
cf minder naar waarheid. Maar het is
teekenend, wyl het Nut nog altijd alle heil
van het (neutrale) openbaar onderwijs
verwacht.
Daarom vraagt de heer Sohuitemaker
in de Nederlander
„Als alleen socialistische oudere mannen
als deze '21 als leerkrachten kunnen ge
bruiken, wat moeten dan de niet-socia-
listisehe ouders, wier kinderen onderwijs
van één dezer 21 of van hen ontvangen,
die geljjk gezind zijn P En in 't algemeen
Wie verzekert ouders, die niet socialistisch
zijn, dat hunne kinderen niet zijn over
geleverd aau onderwijzers, die het kwee
ken van Vaderlandsliefde, eerbied voor
ODze Koningin propaganda noemen voor
een bepaalde politieke richting, het aan-
leeren van nationale liederen verderfelijk
noemen Wie waarborgt de ouders, dat
hunne kinderen niet komen in handen
van onderwijzers, die volgens dezen Nuts-
man in staat zijn onzinnig en ploertig te
handelen
„Onzinnig en ploertig"Hierop had
moeten volgen„Zij moeten er uit" zegt
genoemde heer. Maar gij krijgt ze er
niet uit"".
Er blijft derhalve geen andere weg
open dan de kinderen die door zulke on
derwijzers worden opgevoed, aan hun
invloed te onttrekken en te zenden naar
de vrije school.
Liberalistisch,.
Een brutaal stukje haalt de Ned. Spec
tator uit, naar aanleiding van 't gerucht dat
dr. De Visser (chr.-hist.) doordevereenigde
katholieken en anü-revolutionairen in het
district Leiden zal worden candidaatgesteld
voor de Tweede Kamer.
Zij geeft een plaat uit waarop een draak,
„Home en Dordt" geheeten de „Burcht"
belaagt, en het onderschrift
Leidens veste zij waakzaam wakker
zij men. Oud Leiden
Blijve, als voor 300 jaar 't onver-
winbre bolwerk des lands.
Nu moet men weten dat Leiden van ouds
de veste is geweest, waar niet libertijnsche
lafheid maar Calvinistische moed den toon
aangaf.
In 1574 zegevierde daar niet de schijn
vrijheid der Revolutie, maar de vrijheid
zooals geloovige gereformeerden zich die
van-ouds hebben gedacht en met hun
bloed bezegeld.
De VanderWerffs en Doeza's waren naast
de OraDjes en Bovsots geen vrijzinnige
vrijheidshelden, maar koene mannen door
het Calvinisme geteeld.
Aan de Leidsche hoogeschool was
eeuwen aaneen de gereformeerde theologie,
thans door het liberalisme van alle gading-
weerstaan, de moeder en voedster der
wetenschappen.
Aan haar zijn de namen verbonden van een
Voetius, een Triglandus, een Bogermans,
een a Marck en honderden na hen, die
helden met de pen, gelijk de anderen helden
met het zwaard, Leiden tot „onverwinbaar
bolwerk des lands" maakten.
En nu komt een wetenschappelijk blad,
tuk op zijn van elders geïmporteerd onge
loof, zich als verdediger dier vrijheid op
werpen, en het nakroost der helden van
1574, als vreemde indriDgere niet alleen,
maar erger nog, als aanranders dier vrijheid
voorstellen.
Te brutaler, dewijl Leiden nooit zoo bij
zonder op het liberalisme geporteerd was.
Onder de leden der Tweede Kamer die
in de laatste vijftig jaren zitting hadden
voor dit district noemen wij Groen van
Prinsterer, Taets van AmeroDgen, v. d.
Berch v. Heemstede, v. Wassenaar v.
Catwijck, Elout van Soeterwoude, Donner
en Van Kempen, altegaar antirevolutio
nairen.
Slechts de laatste vier jaren had met een
meerderheid van elf stemmen voor dat
district een liberaal zittiDg, voor wiens
verkiezing het liberalisme nogal hsd ge
speculeerd op de voordeelen die de menschen
hadden van de studenten der school, waar
aan de liberale candidaat professor was
dus wegens bijoorzaken.
Zoodat wij maar zeggen willen, dat dit
rijmpje en dat plaatje van den Draak hier
heelemaal misplaatst zijn.
De Rotterdammer verklaart terecht de
schurkerijen van notaris Bland v. d. Berg
niet op rekening te willen stellen van
eenige partij.
Tooh is zij genoodzaakt te publiceerer.
tot welke partij dat heer behoort.
Een vrijzinnig blaadje, zoo verhaalt zij,
had namelijk verteld dat not. v. d. Berg
behoort tot de antirevolutionaire partij.
Eu dit nu is niet zoo.
Want op de alphabetische naamlijst der
leden van de liberale kiesvereeniging
„Vooruitgang" van 1905 te Rotterdam III
staat op bladzij 15 de naam van dezen
nu gearresteerde.
De Rotterd. heeft gelijk met dit te pu-
bliceereD, 't is om de leugen den mond
te stoppen.
Doch voorts blijve men aan de gewoonte
getrouw, om de misdrijven van enkele
individuen niet te verhalen op de politieke
partij waarin zij een rol vervulden.
Het ontwerp Ziekteverzekering is er
eindelijk.
Voor 't grootste deel een afdruk van
het ingetrokken ontwerp van dr. Kuyper.
Maar 't is er dan tooh.
Het strekt den minister Veegens, den
premier in 't wetten maken, toen hij nog
geen minister was, en die reeds 8 maanden
na't optreden van 't vorige kabinet over des-
zelfs wettenmakend onvermogen klaagde,
niet tot eer dat hij bijna 't dubbel van dien
lijd noodig had om een ontwerp van zijn
voorganger na te kladden, zij 't dan ook
met een paar wijzigingen die den schijn
van copieer-werk te leveren hebben gered.
Zijn ontwerp verschilt in hoofdzaak met
dat van zijn t oorganger op de navolgende
punten
lo. Ook de dienstboden zijn nu opge
nomen.
2o. De verzekering tot uitkeering va»
begrafeuisgeld is er uit gelicht.
3o. De bepaliugen zijn vervallen voor
zekerheidssteiling der ziekenkassen van de
nakoming harer verplichtingen.
4o. De dag-premie voor de verzekerden
is iets lager.
5o. De bijdrage van 'tRijk in de ad
ministratie-kosten der district-kassen is
6 ton in 't vorige ontwerp 3'/2 ton.
Geen beduidende wijzigingen over
't geheel.
In ieder geval 't ontwerp is er, en wij
zijn er blij mee.
xk IN )B() 2J w
Uitgegeven is een oogstoverzicht be
treffende den stand van het fruit en de
late warmoezerijge wassen op 15 September
1906, onder medewerking van de Rijks-
tuin bouwleeraren, samengesteld naar ge
gevens, verstrekt door de correspondenten
der directie van den Landbouw.
De vooruitzichten van den oogst der
verschillende koolsoorten zijn over het
geheel verre van gunstig. De minder goede
stand van de kool werd grootendeels ver
oorzaakt door het bijzonder talrijk optreden
van ziekten en schadelijke insecten. Voorts
wordt uit vele streken bericht, dat ook de
droogte, en hitte in hel laatst van Augustus
de ontwikkeling der koolplanten tegen
gingen.
Wat Zeeland betreft is de stand van
de bloemkool, witte en roode en spruitkool
slecht of vrij slecht, op Walcheren is die
van boerenkool vrij slecht.
De stand van schorseneeren is in onze
provincie matig.
De stand van prei is vrij slecht op Wal
cheren, matig in het overig deel van Zeeland.
Reeds in het oogstbericht van 15 Juli
werd gezegd, dat de oogst van appelen en
peren dit jaar niet groot zal zijn. Nadien
tijd hebben verschillende oorzaken deze
weinig gunstige vooruitzichten nog doen
achteruitgaan. Voor de ontwikkeling van
allerlei ziekten en schadelijke insecten
schijnen de voorwaarden dezen zomer
bijzonder gunstig te zijn geweest. De
bladeren der vruchtboomen werden sterk
aangetast door fusicladium, waardoor ook
de groei der vruchten werd benadeeld.
Uit alle deelen des lands wordt voorts
bericht, dal het percentage wormstekige
vruchten buitengewoon hoog is, terwijl
ook de schurftziekte op vele plaatsen de
vruchten er onoogelijk doet uitzien, zoodat
ook over da qualiteit der vruchten niet te
roemen valt. (Met het bespuiten der boomen
met Bordeauxsche pap werden dikwijls
zeer goede uitkomsten verkregen.) Ten
slotte deed de storm op 25 Augustus jl.
talrijke vruchten onrijp afvallen, terwijl
ook de late warmte in het laatst van
Augustus niet bevorderlijk was voor de
ontwikkeling der vruchten. Over het geheel
is de oogst van appelen en peren dan ook
matig van opbrengst en matig van qualiteit.
Van appelen is de stand goed op Wal
cheren en vrij goed Zeewsch Vlaanderen.
De notenoogst is in Zeeland mislukt.
Men verzoekt ons het volgende be
richt uit de Westlandsche Courant over te
nemen.
Men meldt ons uit 's-Gravetizande
Een jaar geleden ongeveer, werd door
den heer A. v. d. Hoeven aihier een nieuwe
aardappelsoort ingevoerd, „De praal van
Engeland".
Deze aardappel, een mooie knol en goed
van smaak, vond direct ingang, wijl ze
ook door vroegen wasdom met de „School
meester" kan concurreeren.
Dit jaar zijn bij verschillende tuinders
proeven genomen met deze aardappelsoort,
welke ten volle bewijzen, dat ze 'n groot
beschot opleveren naast vroegen wasdom
en gave knol.
Wij noemen o. a. een akkert je bij den
heer Joh. van der Ilout alhier, waar 25
Juni uit 10'li roede 18 X 26 K.G. werd
gerooidbij A van Stralen Jr. alhier,
waar 3 Juli 50 K.G. per R.R. werd ge
rooid bij A. Steentjes te Monster uit 24
roeden 40 halve H.L.bij J. Kester te
Poeldijk I H.L. per roede; bij J. J. Koets
te Honselersdijk bijna 1 H.L. per R.R.
en bij Gebr. Koote te De Lier van zware
klei i3'/2 H.L. van 15 roeden.
Deze resultaten zijn voor „De Praal van
Engeland" een groot succes. De inzichten
van de kweekers zijn, dat deze aardappel
een goede toekomst heeft, doch dan dient
gelet op matige bemesting, niet te ondiep
steken en 20 duim poten. Velen zullen
zeker door deze uitkomsten bewogen wor
den een gedeelte van hun aardappelland
met deze soort te leggen.
Kantongerecht te Middelburg.
Zaterdag zijn veroordeeld wegens straat
schenderij C. P. T., Vlissingen, tot eene berisping;
loopen over hooiland in de maand JuliH. v. d.
Z., G. R., K. J.W., H. P.V., Middelburg, tot eene
berispingovertreding dranwetP. M. W. S.,
Vlissingen, tot 2 X 1 0 b. s. 3 d. h. i. b.overtre
ding arbeidswetA. M. S. D., Middelbur, tot f 3
b. s. 1 d. h., E. L. v. B. vr. v. B. d. N., Vlissingen,
tot f 3 b. s. 2 d. h.rijden met een rijwiel zonder
licht: C. v. S., E. P. B., C. A., G. v. S., J. v. L., J.
C. B., Middelburg, A.W. J., Koudekerke, G.P. B.
Serooskerke, J. R., Oostkapelle, D. F., Gapinge,
A. J. d. K., Sluis, tot f 1 b. s. 1 d. h.gedurende
eene exercitie komen binnen de afpalingen van
het exercitieplein J. H., Middelburg, tot f 3 b. s.
i d. h.zijn hond, die gevaarlijk is, niet vasthou
den aan een ketting J. F. H., Middelburg, tot f 3
b. s. I d. h.spelen om geld op den openbaren
weg: E. L. S., Middelburg, tot eene berisping, J.
C. L., Middelburg, tot f i b. s. tuchtschoolstral'
van l week, D. J. K., Middelburg, totf I b. s. 1 d.
h.plaatsnemen op een met een hond bespannen
voertuig J. B., Koudekerke, W. M., Meliskerke,
tot eene berisping, J.G.,Ritthem, P. J. Koudekerke
tot f l b. s. tuchtschoolstraf van i week, W. S.,
Grijpskerke, tot 2 X f i b. s. tuchtschoolstraf van
l week, iedere b,, C. J. M. L., Middelburg, C. B.,
M.S., Vlissingen, F.J,, W. V., Oost- en West-
Souburg, tot f i b. s. 1 d. h.noodeloos klimmen
achter op een wagen; C. v. B., J. F. A. V., Vlis
singen, tot eene berisping.
werpen afval van visch in een haven M. d. R.,
vr. v. J. K, C., T. A. K., Vlissingen, tot f 0,50
b. s. 1 d. h.als logementhouder niet doen
teekenen j in het register en niet inleveren van
de lijst bij den commissaris van politie J W.,
wed. j. F. B., Vlissingen, tot f5 b. s. 2 d. h.
en 4 X f 1 b. s. 1 d. h. i. b.als tapper niet
zorgen dal zijne lokalen te middernacht gesloten
en ontruimd zijnJ. T. R., Vlissingen, tot f 5
b. s. 2 d. h.zijn trekhond niet vasthouden
aan een touw of ketting H. A. v. B., Vlissingen,
tot f I b. s. 1 d. h.en wegens dronkenschap
H. v. M., Middelburg, N. J., N. L. v. A., J. J. de N.,
A. v. O., Vlissingen, J. S. Grijpskerke, tot f 2
b. s. 2 d. h., M. d. W., Vlissingen, A. F., Kou
dekerke, tot f3 b. s. 2 d. h., C. L., Vlissingen,
L. v. B., Amemuiden, P. d. N., A.L., Domburg,
tot f 5 b. s. 3 d. h., M. v. H., Middelburg, tot
2j|X f5 b. s. 3 d. h. i. b.
£31Vrijgesproken M. v. B., Vlissingen, beklaagd
van het wasschen van glazen eener woning, en
M. d. J., Nieuw- en St.-Joosland, beklaagd van
plaatsnemen op een met een hond bespannen
voertuig.
Kantongerecht Goes.
In de zitting van 24 September 1906 zijn ver
oordeeld wegens overtreding leerplichtwet
A. de K., Goes, L. van der W., Cortgene, ieder
1 O.50 b. s. 1 d. h.G. Q_., H. W., Goes, M. v. I.,
Krabbendijke, W. L. van der H., D. J., Wissen-
kexke, J. K., P. H., Heinkenszand, L. N., 's-Hee-
renhoek, W. N., Kapelle, M. v. H., Waarde,],
v. S., Cortgene, H. v. I., Krabbendijke, ieder f I
b. s. I d. h.J. v. d. P., J. W., Kloetinge, J. D., C.
G., Hoedekenskerke, M. M., 's-Heer Arends-
kerke, A. v. d. H., Wissenkerke, K. C. G., Goes,
H. W., Goes, W. V., Wolfertsdijk, ieder f.2 b. s.
2 d. h.C. G., Heinkenszand, G. N., Hoedekens
kerke, P. J. L., Goes, ieder f 3 b. s. 2 d. h.C. M.
C. M., Wissenkerke, J. W.. Ierseke, J. S., Goes,
A. v. d. W., Wissenkerke, ieder f 4 b. s. 3 d. h.
nachtelijk rumoer verwekken D. B., C. H., M.
K., J. G., P. PL, Colijnsplaat, ieder f 2 b. s. I d. h
's nachts zeilen zonder lichtM. M., Colijnsplaat,
f 5 b. s. 3 d. h.fietsen zonder belW. S., Goes,
C. L., Axel, ieder f 2 b. s. 2 d. h.fietsen zonder
lichtJ. A. A. F. v. d. P., J. A. de K., Goes, A. L.,
Groningen, C. P. S., 's-Heerenhoek, J. P. N.,
Zwartewaal, M. L. S., L. M., Ovezande, L. M.
van L., M. J. S., M. R., C. H., Driewegen, L. A.,
Axel, C. M., Oudelande, J. T., Wollaartsdijk, A.
N., C. S., Kloetinge, C. L., Kaltendijke, J. v. D.,
H. A. de J., E. V., C. R., A. v. d. D-, Heinkens
zand, A. V., Borssele, A. B., J. d. W., Hoedekens
kerke, C. M., Baarland, A. H. G., C. F., Hans-
weerd, C. J. B., L. W., Kruiningen, M.A. J. B.,
Krabbendijke, J. S., W. v. M., Kapelle, K. H. S.,
Cortgene, J. C. S., Beverwijk, M. de H., Rilland-
Bath, J. A. v.d. M., Cats, A. A. C.,'s-Gravenhage,
A. J. W. V., Vlissingen, W. S., Bergen op Zoom..
ieder f 2 b. s. 2 d. h.J.W. M.S.,Ovezande, 2XtV
b. s. 2 X 2 d. h.
dronkenschap J. J. W. V., A. T. te Goes,
C. J. E., J. P. W. te RiHand-Bath, M. P. te Hein
kenszand, J. P., A. K. te Schore, A. P. vanL. te
Wissenkerke, A. D., P. K. te Oudelande, ieder
1'2 b. s. 2 d. h., J. F. S. te Goes, f 3 b. s. 2 d. h.,
P. F. te Hansweert, J. K. te Wissenkerke, ieder
f 5 b. s. 3 d. h.idem 2maalP. F. den E. te
Ierseke, 2 X (5 b. s. 2 X 3 d. h.
Voorts werd bekrachtigd het verstekvonnis
d.d. 9 Juli i9o6, waarbij H. D. te's-Heer Abts-
kerke wegens openbare dronkenschap, gepleegd
bij 12e herhaling, werd veroordeeld tot 3 weken
hechtenis.
Vrijgesproken werden: J. B. te Goes, P. L. P.
E. te Ierseke, W. S. te Hoedekenskerke, allen
beklaagd van overtreding leerplichtwet.
In eene buitengewone zitting der
arrondissementsrechtbank, te Zierikzee,
op '25 en 26 dezer zal behandeld worden
de zaak van H. Th. KL, oud 33 jaar,
geboren te Bergen-op-Zoom, ontslagen
gemeente-veldwachter te Dreisehor, thans
gedetineerd. Beklaagde is beschuldigd op
30 Juni 1.1. zijne echtgenoote P. C. van N.
moedwillig van het leven te hebben be
roofd, door met een met kogelpatronen
geladen revolver op haar te schieten.
Door het O. M. zijn gedagvaard 32 ge
tuigen, waaronder 4 deskundigen. Als
verdediger zal optreden mr. D. v, d. Vliet.
's-Heerenhoek. Zaterdagavond werd
alhier eene vergadering gehouden met het
doel een vereeniging op (e richten van
geldelijke uitkeering bij het verliezen van
varkens. De heer W. v. 't Westeinde
opende de vergadering en bracht in korte
woorden het doel en het nut van zoo et-n
vereeniging ter sprake en wenschte in
navolging van andere gemeenten ook op
's-Heerenhoek een varkensvereenigiDg op
te richten. Na eenige diseussie's traden
alle aanwezigen toe, waarna een concept
reglement gemaakt werd en een bestuur
gekozen, bestaande uit de heeren H. v.
't Westeindè, H. v. 't Veer, J. A. Reuiijn,
C. Raas, B. Donkers en J. Hazen.
Te Ter Neuzen is overleden de lieer
