WAARSCHUWING.
DE HOFSTEDE,
I Waterdichte
OLIEJASSEN
I
LOUIS BEIÜET Co. MIDDELBURG.
5£ Groothandel in Bonwmainrialsn.
GOUD, ZliVEE
Jacq. Frank,
D. VAN LIËRE te ÜVÊZaiÈ
Jb. ROUW te 'i-MMersn,
I
Maatschappij „De Flail" van 1819.
Steenhouwerij.
ma»meben„ Schoorsteenmantels.
Kalkblusscherij.
Openbare Verkooping.
1°. Een Woonhuis en Erf,
2 Een Woonhnis en Erf,
3°. Een Woonhuis en Erf,
Voorloopig Bericht.
03STS iesttis.
Goede Raadgeving!
J. DONNER-MEIJLER
- GOES -
Royal Mate Assurance fan 1720.
Izaait Boasson Zonen
1 OCTOBER 1906 tot en met 30 iPRIL 1907.
Esa Zccnvsch Vlasssrsdorp.
MACAZMfy
Bloedkoralen en Gitten
Woasöai 19 Septerta
Dames- en Kinder-
Winterboeflen
Zes mooie Loopvarkens
Timmermansknechts,
IIET BESTE ADRES VOOR MANUFACTUREN IS DAT VAN L. E. RIVIÈRE OROOTE MARKT HOEK GRAVENSTRAAT MIDDELBURG -
Dik, vet Spek 62'et. kilo
2de soort 55
ÜBLIM'S PATEUTSTIJFSEL v
Hoofddepot JOHAN DE ROOS,
PROVINCIALE ST00MB00TDIENST OP DE WESTER-SCHELDE.
Lijn WALZOORDEN-HANSWEERT.
West-Europeesche of Spoortijd.
DAGELIJKS.
HORLOGES,
Werkplaats yoor reparaties.
Kalfvaars te koop,
J. G. HEIJKAM--
TE KOOP
een Drielings-wagentje,
een Lamoenkar op veeren
TE KOOP
een iliulte H I Tv
TE KOOP
TE KOOP
een Melkg-eit, rekening 1 Oct.
of 1 Nov., keur uit twee.
TE KOOP
1500 Canada-Mutsaards
GBOOTSTE llll/l
eene Dienstbode,
een Slagersknecht,
een ^.xloeider,
een Bakkereknecht
De Gemeente-On tvanger te Goes her
innert aan de betaling der verschenen
termijnen van den Hoofdelijken Om
slag, zulks ter voorkoming van onkosten.
Betalingen kunnen geschieden eiken
•werkdag van 9 2 uur ten zijnen kan
tore Groote Markt C 60.
Aanbevelend,
C. HAKKER, Burg C 104.
Op DINSDAG 25 SEPTEMBER 1906,
de3 avonds te 8 uur te Goes, in „De
Prins van Oranje", voor dhr. J. de
Brandt, ten ovei staan van den Notaris
JOH. PIL IA R te Goesvan:
in de gemeente Goes, aan de Bo
zemargnstraat wijk B nr. 195, groot
1 Are 86 c.A., verhuurd aan Johs.
Geene voor f 2,50 per week.
aldaar wijk B nr. 196, groot 1 Are
92 c.A., verhuurd aan Frans Maas
voor f2,25 per week.
aldaar wijk B nr. 199, groot 2 Aren
1 c.A., verhuurd aan L. Wolkers
voor f 1,— en Frans van Maasdam
voor f 1,50 per week.
Notaris LIE8ERT te Kapelle zal in
de maand October 1906, ten ver
zoeke van Mej. de Wed. en Erven J.
JANSE-vau Eijkeren,
publiek verleoopen
genaamd„De Weel".
gelegen te s-Heerenhoek, benevens
eeitige perceelen BOUW-
en WEILAND onder Borselen en
s-Heer Abtskerke.
ALGEMEENE VERGADERING van
Begunstigers, Leden en Belangstel
lenden op DONDERDAG 20 SEP
TEMBER a.s., des nam. te 4 nur, in
het gebonw der Vereeniging, Molstraat.
Rekening- Verkiezing Bestuursleden.
HET BESTUUR.
VV f f ITf f W^W^W 1
Vraagt in de winkels
en ziet goed toe dat men ze U geeft.
Koog a/d Zaan.
9 JACOB D UIJVIS.
Vleeschhoutverif Bellinkstraat, Middelburg.
Ruim voorb.1ste kwal. Rund- en
Varkensvleesch aan sterk concurree-
rende prijs. Schapenvleesch 275 cent
per 5 ons.
J. J. MINK, Bellinkstraat.
Onderhoudt uwe kachels met NOIRINE.
Roest wordt op de kachels voorkomen.
Overal verkrijgbaar.
Vlasmarkt. Middelburg.
De DIRECTIE der Eerste
Nederl. Onderl. Paarden- en Vee
verzekering Mij. gevestigd te 's-Graven-
hage, laat weten dat in plaats van dhr.
P. ËRAAMSE te Nieuwdorp vanaf heden
zullen optreden als vertegenwoordiger dhr.
en als hoofdvertegenwoordiger dhr.
bij wie tarieven en inlichtingen worden
verstrekt.
In correspondentie te VLAKE op den Staatsspoorweg VlissingenRoosendaal
en te WALZOORDEN op de tram HclstWalzoorden.
Onderneemsterde provincie Zeeland. Directeur B. C. A. VAN RENTERGHEM
Hoofdkantoor te VLISSINGEN aan de buitenhaven.
Plakken en Scheuren
niet.
I
Brandverzekering op
Amsterdamsche BeurspoSis
Garantiekapitaal f 60.000.000.
Garantiekapitaal i'rs. 22.000.000.
Inlichtingen te bekomen bij de Directie
voor Zeeland
te Middelburg,
en bij H.H. Agenten.
Van Walzoorden naar Hansweert vm. 5,45, 8,45*, nam. 12,80, 3,25.
Hansweert Walzoorden 8,08*, 11,01, 2,38, 5,38.
Op deze i-c4zen worden geen goederen en vee vervoerd.
Voor het vervoer tusschen Hansweert en Vlake of omgekeerd zijn telkens
twee omnibussen, elk met twaalf plaatsen, beschikbaar. Van Vlake vertrekken
de omnibussen naar Hansweert onmiddellijk na aankomst van den corres
pondeerenden trein. De booten uit Hansweert vertrekken, behoudens onvoor
ziene omstandigheden, na de aankomst der omnibussen.
FEUILLETON.
VIII.
't Is met de vlasserieë alles zóó uitge
rekend, dat er ook Diets verloren mag
gaan. Eu elk onderdeel vindt zijn afzet.
De doppen bijvoorbeeld, die van het bollen-
dorschen zjjn overgebleven, het zooge
naamde boikaf, is een uitstekend veevoer.
vertelde Bram. Maar je moet er de
beesten niet te veel van geven, want bij
dat ziften zijn die heel luchte zaadjes mee
over-gewaaid, en daardoor zit er vaak nog
veel olie in 't kaf. Das dan voeren ze 't
met wat. anders vermengd aan 't vee. Hier
op dovp wordt 't meest verkooht aan de
karrelui, die 't vlas mennen, en 't brengt
zoo'n vuuftien tot 20 eenten per zak op.
't Zaad, hel lijnzaad zoo gezegd, is be
stemd voor «den slag'', de olieslagerijen.
Want wat voor den zaai moet dienen,
bewaren ze liever nog in de lobben dan
jn den zak, tot 'tin December, Januari,
de tijd wordt om dat te gaan dorschen.
Dit onderscheiden ze weer in revelaar en
revelaarskiDd. Als het Russische zaad in
Holle idschen grond opschiet en bollen
draagl, dan krijg je daaruit revelaar. En
het zaad, dat door revelaar opgebracht
wordt, heet aardig revelaarskind. Dit
zaaizaad is meest voor Engeland bestemd.
En de handel daariD is uit den aard een
zaak van vertrouwen.
Dus, zooals gezegd, alles wat van het
stroovlas met de bollen afkomt, moet zoo
gauw mogelijk weg, en dan kunnen ze dat
geld meteen weer bruken.
Dan blijven er dus over de stengels vaD
het gewas, die eerst gerepeld, dan geroot,
vervolgens gebleekt en eindelijk eenige
weken opgeslagen zijn geweest, om 't
laatste zilt er uit te dampen. En nu breekt
de tijd voor het zwingelen aan.
Maar eerst krijg je nog het braken.
Die bewerking dient, om den stok, het
hout van de stengels, te breken, De braak-
machines bestaan uit een houten raam,
waarin een groote onderrol met drie kleine
bovenrolletjes over elkaar heendraaien,
ieder in een eigen kamertje, en er loopt
een gutta-percha band laDgs, die naar wil
lekeur aangezet kan worden om de walsen
harder aan te klemmen. Een man draait
het wiel, een ander steekt de handjesvol
vlas er id, en een derde pakt ze weer aan
als ze tusschen de braakrollen door gegaan
zijn. Hard vlas moet je vooral niet te
hard klemmeD, want dat doe je't gauwste
zee. Maar de vlasvezels, om den stok van
de stengels heeD, zijn na de roting voort
durend sterker geworden, zoodat het nog
ai wat verdragen kan.
De inaD, die de handjes-vol er weer uit
neemt, strijkt ze weer 'n beetje glad langs
elkaar, snuit ze, en bij zoo ODgeveer vijftig
van die grepen vlas bindt hij ze op bossen,
die ze binden noemen. De binden worden
vervolgens weggelegd om nog wat van die
knelling te bekomen.
Vroeger werden de binden vóór het
braken eerst nog kunstmatig gedroogd,
want soms was er bij het bleken op het
ve.d veel regen gevallen. En daar diende
dan dat drogen of vieren voor. Er was
een steenen huisje, een zoogenaamde domp,
expres voor gemetseld. Twee steenen vleu
geltjes stonden er tegeB aan, die de vier-
pit vormden, en daar lagen houten over
heen. Ze stookten er de lieraen onder, die
van bet braken van het vorig jaar waren
overgebleven. En op de houten kwam het
vlas te liggen. Twee mannen stonden in
de liemen te roeren, om ze glorend te
houdeD, en een derde bond het gedroogde
vlas weer op, en bracht het in den domp
om er te overnachten. Daarna eerst be
gonnen ze het den volgenden morgen te
braken. Maar nu de zinkings-methode
het vlas rijper root, is het vieren zoo goed
als overal vervallen.
Het braken vertelde Bram is een
erg stotlerig werk, en voor „borstigen" wel
een schrikkelijke plaag.
Trouwens, heel de bewerking die nu
van
en
(met garantie).
in het oud en nieuw. £1^^ Ook los
verkrijgbaar in iedere gewensehte hoe
veelheid.
$89*» Oud Goud en Zilver wordt
tegen de hoogste koers ingeruild
en gekocht.
Hofleverancier ran H. M. de Koningin
Langedeljt 142143.
op de rek., of gekalfd, bij C. LEIJNSE,
Zoutelande.
volgt in den winter, is een zeldzaam wreed
bedrijf voor de menschen en de kinderen,
die er hun kost mee moeten verdienen.
Dat zoogenaamde zwingelen gebeurt in de
zwiDgelkooien, of op den dorschvloer in
de zwingelhut. Üie schuren zijn dan inge
richt met vallende luiken, dat ze met recht
het huikje kunnen haDgen naar den wind.
Want ai is 't midden in 't barre seizoeD,
zij moeten zooveel mogelijk buitenlucht
inlaten, om niet te stikken in de wolken
van stof, die onder het zwingelen opslaan.
Maar ook is het zóó'n zwaar werk, dat
ze er, zelfs als 't baksteenen vriest, half
uitgekleed bijstaau, en nóg zweeten als
otters, zoodat ze, in die kille noorde- of
oostewinden, zeker „de plaag zouden op
doen".
Dit sloopend bedrijf van 't zwingelen
dient nu om eindelijk alle hout van de
stengels, die eerst tot liemen zijn gebroken,
uit de omhullende vezels te verwijderen,
want die vezels, dat lint, is per slot het
vlas voor de weverijen.
Dat deden ze vroeger jaren met de hand.
Een plank met een poot er aan, werd
overeind stevig in den grond gezet. In
dit „zwingelbord" was boven een inkeping.
En in deze gleuf of krage hingen ze telkens
een handvol vlas langs het bord. De zwin
gel was een plat plankje, met een dwars
hout je „er op'enaaid", dat 't niet zou
soheuren, en dan zat er een handvat of
heft aan. En nu zaten ze met den zwingel
net zoo lang langs dat vlas aan 't bord
te slaan, „speelden" ze er mee, tot al de
liemen er uit waren gevallen. Achter het
bord stond een bosje stroo, met een leer
erop, een zoogenaamde pof, waar de vlasser
nu en dan zijn verlamden arm op kon
laten rusten. Maar het gebeurde menig
maal dat de arme kerels na een poosje
zwingelen hun hand „zoo murw als rund-
vleesch" hadden geslagen, of kus pols
gekneusd lot hun arm zoo dik was ge
zwollen dat ze een tijd lang niet meer
konden werken.
En dat ging dan in die ellendig stuivige
is de
ÉTALAGE VAN
gereed.
FIRMA WED.
Goes. MASSEE.
en eenige Handkarren op veeren,
alles in goeden staat,
bij D. KOUSEMAKER, Wagenmaker,
te Arnemuiden.
bij P. J. DE PAGTER, Westhoek
(Ritthem).
atmosfeer zoo een heel brok van den
winter maar dag aan dag voort, van 's
morgens vier uur vaak tot den volgenden
avond. Meest in kotjes, die nergens naar
lekeD, waar met iederen eisch van hygiëne
gespot werd. En als ze dan den Zondag
hadden gerust, en ze kwamen 's nachts
weer te werk, dan had je menigen ouden
vlasser, die door een benauwdheid werd
overvallen, dat z'n kop blauw aanzwol,
dat hij snakte e» hijgde Daar lucht, en
eerst weer buiten op adem moest komen,
om er langzaam aan, met telkens nog
weer even vluchten ais hij dreigde te
stikkeD, heel langzaam aan te gewennen.
En er zijn nóg wel plaatsen op Schouwen
waar ze „an staeude" zwingelen achter
bet zwingelbord. „An staende" vertelde
Bram kan je wel veel krachtiger klap
pen geven, maar 'I werk wordt er nog
al weer zwaarder onder. Dan hebben ze
er ook geen pof bij, om den arm op te
laten rusten, maar aan het zwingelbord
hangt een riem, waar de zwingel inschuift,
als ze 't even op moeten geven, om te
snuiten of zoo ietewat.
Toch hebben de handzwingelmachines
de zwingelborden nu wel veelal verdron
gen. En je hebt ze in verschillend model,
maar ze komen hier op neer, dat een ster
van houten vleugels ronddraait langs een
bord, waar het vlas aan hangt, en ze zijn
verstelbaar, als naarmate je vluggere klap
pen verlangt. Er is een vliegwiel aan,
om het toestel in beweging te brengen
en om den draaier het werk te verlichten,
is er ook een trapbeweging aangebracht.
Maar ter besparing van werkkrachten
trapt de draaier nu meestal meteen, tot
menigeen van vermoeienis gewiichisont-
steking in de knieën oploopt, en dan einde
lijk 't slavige tredmoleDwerk wel moet
stakeD.
Want 't b'ijft een hondsch ge loof en
gezwoeg, en door 't toezicht van de ar
beidersinspectie mag er wat verbetering
zijn gekomen in de inrichting van de
zwingelkooien, en ook dat er niet zóóveel
te koop
bij M. C. VAN DE PUTTE, A b e e 1 e
(Souburg).
een Kalfvaars op rekening, bij J.
BRASSER, Souburg.
J. SANDERSE, Kleverskerke.
bij C. OELE, 's- Gravenpolder.
Woensdagmiddag 1 uur en Don'erdag
IV .-II. JK al veren.
ABRAIIAMSE.
GEVRAAGD.
Terstond gevraagd een uette, flinke
Dienstbode, m. 1., geheel zelfstandig
kunnende koken en werken, in een
klein gezin, in Den Haag; loon f120
en f 26 wascbgeld van goede getuigen
voorzien. Brieven aan het Bureau DE
ZEEUW, Goes.
Met November a.s. eene
flinke J>ienstl»o<lo
gevraagd, door mevr. VAN DER VEEN^
Wijngaardstr., Goes; wascb buitenshui^
Met November gevraagd
bij Mej. VAN DER HELL, Goes.
Terstond gevraagd I of 2 bekwame
bij W. F. VAN RIET Jr., Aannemer,
Goes.
Gevrasgd
tevens bekend met het Mantlemakers-
vak, door A. KARMAN, Kloetinge.
Met October
een kleine Knecht
benoodigd, die melken kan, bij A. DE
STEUR, Abeolsehe weg.
Terstond gevraagd
die genegen is met het rijtuig te rijden,
by A. KRAAMER, West-Souburg.
Met November of eerder
of aank. gevraagd, bjj W. SMALLE-
GANGE, Goes.
volk „op een dotte" meer werkt, maar,
naar de vlassers zelf bekennen „half te
vuuftig geeft bij de meeste menschen de
borst 't toch op in den winter". En de
zwakken, de kinderen, hoeveel zijn er
wier longen al veel, veel jonger worden
bedorven in dieafgrijselijkezwingelkooieD
Bij kleine bosjes wordt het vlas dan
eerst „uut den rauw ehaald" en daarvan
worden telkens twee handsjesvol nog eeDs
over gezwingeld. Vervolgens rapen de
vrouwen en kinderen ze bij vijf-dubbele
handen vol tegelijk netjes op, met de
boutjes en de aereltjes gelieke, snoten ze
de strikjes eruut, en draaien ze als een
knot sajet in elkaar tot een poppe.
Vlas wordt verhandeld per „steen", dat
is een Engelsch wicht van 28 ons en 2
lood. En vijf poppen vlas voimen een
steen. Dat hebben de Engelsche kooplui
't liefst zoo verdeeld.
Daarna wordt elke poppe nagezien, en
keurig opgemaakt als een vlecht. Met
een kammetje halen ze de knopjes uit de
arels, strijken de vingerg er nog eens door
heen om ze glad te strijken, binden er
dan een bandje om, dicht bij den kop, en
leggen ze net zoo laug uit als ze gegroeid
zijn. De gemiddelde leDgte is dan een
meter, en ze onderscheiden „laDg" en
„korfjes".
Van vijf poppen tezamen worden nu de
areltjes tot een knopje gedraaid, weer
gaat er een bandje om, en dan is de steen
klaar. Wanneer ?e goed opgemaakt is,
kun je ze nu als een parapluie uitsteken,
Bet is een heel mooi, zilvergrijs en zijig
glanzend produot geworden, waar niemand
het stugge, strooachtige vlas, zooals hef
enkele maanden geleden opgetold heeft
gestaan, in terug zou kennen.
En ook de hoeveelheid, die na den oogst
sohier heel het dorp heeft bedolven, is
ontstellend geslonken, (N. R. C)
(Door den schrijver van„Onder de
Menschen".)