NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 283, 1906.
Maandag 3 September
20e Jaargang.
HISTORISGH
CHRISTELIJK-
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. X DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUU, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Verzekering tegen Werkloosheid,
JDJE1 -VOS.
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,026.
UITGAVE DER FIRMA
SN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
II. (Slot).
De verzekering tegen werkloosheid kan
zyn een vrijwillige en een verplichte.
Een voorbeeld van verplichte hebben
wij nog niet gezien maar wel een voor
beeld van flink opgezette overheidshulp.
Hiertoe gaf de ryksregeering van Noor
wegen dezer dagen het sein, door de tot
stand brenging eener wet nopens de werk
loosheid-verzekering, welker hoofdinhoud
zich aldus laat samenvatten
Het rijk verbindt zich aan bestaande of
op te richten werkloosheidfondsen een 4e
deel terug te betalen der bedragen door
deze fondsen voor werkloozan-onderstand
besteed, op voorwaarde dat de fondsen en
hun statuten aan zekere eisehen voldoen.
De leden moeten door premiebetaling ten
minste de helft der inkomsten van het fonds
opbrengen, en alvorens uitkeeriiig te erlan
gen, tenminste gedurende 26 weken premie
hebben betaald. De uitkeering mag niet
hooger zijn dan een gemiddeld dagloon ter
plaatse van bet fonds bedraagt, en aan een
zelfden verzekerde mag in een kalenderjaar
niet meer dan 90 dagen worden uitbetaald.
De werklooze die uitkeering verlangt,
moet kunnen aantoonen, dat hij, indien ter
plaatse zoodanige instelling gevestigd is,
zich bij de arbeidsbeurs om werk heeft aan
gemeld. Voorts is hij verplicht den arbeid
dien het bestuur van het fonds passend voor
liem acht, te aanvaarden.
De uitkeering wordt slechts bij werkloos
heid buiten eigen schuld betaald, onder
welk begrip werkstakingen en uitsluitingen
niet vallen.
Yakvereenigingen, die 'n werkloosheid
fonds oprichten, moeten de administratie
daarvan van die der vereenigingen geschei
den houden. De gelden van 't fonds mogen
nimmer voor andere doeleinden gebruikt
worden dan voor werkloosheid-verzekering
doch zjjn dan ook gevrijwaard voor beslag
door schuldeischers der vereeniging of der
verzekerden.
Een vakvereeniging, die een werkloos
heidsfonds vestigt, is, om aanspraak op
staatssubsidie te bezitten, verplicht alle
vakgenooten tot het fonds toe te laten, ook
al zijn zij by de vereeniging overigens niet
aangesloten. Van de subsidies door den
staat betaald, wordt het twee derde ge
deelte verhaald op de gemeente (resp. ge
meenten), waar de verzekerde gedurende
de laatste vijf jaren zes maanden of langer
gewoond heeft. Is zoodanig domicilie van
onderstand niet vast te stellen, dan valt het
subsidie geheel ten laste van den staat.
De gemeentebesturen, die den verbin
dingsschakel tusschen de fondsen en den
staat vormen, hebben verschillende ver
plichtingen en bevoegdheden nopens het
toezicht op de fondsen. De wet geldt slechts
FEUILLETON.
Wat de wolf alleen door zyne sterkte uit
richt, dat en nog veel meer brengt de vos
door zijne slimheid te weeg. Een strijd met
honden en herders te zoeken, een kudde aan
te grypen, het aas voort te slepen, zooals de
wolf dat doet is niet de aard van den vos,
maar daarom leeft hij ook in meerdere
veiligheid dan deze. Hij spreidt, als men
het zoo zeggen mag, meer geest dan moed
en arbeid ten toonzijne hulpbronnen
schijnen slechts in hem zeiven te liggen, en
dat zyn degene, die, zooals men weet, het
minste in den steek laten. Fijn, omzichtig,
vindingrijk, verstandig, zelfs van 't taaiste
geduld, verandert hij zijn toestand naar
omstandigheden altijd heeft hij nog hulp
middelen en streken in reserve, welke hij
voortreffelyk tot 't laatste oogen blik weet te
bewaren. Hoewel even zoo volhardend in't
loopen en byna nog sneller dan de wolf,ver
laat hy zich toch niet alleen op de snelheid
van zijne vlucht, maar weet zich ook te be
veiligen door den aanleg van zyne schuil-
bij wijze van proefneming, tot einde 1911.
Gelijktijdig met deze wöt is, met gelijken
geldigheidsduur, een wet tot stand ge
bracht nopens de bestrijding der werkloos
heid door middel van openbare arbeids
beurzen. In elke, bij koninklijk besluit aan
te wijzen gemeente moet van overheidswege
een arbeidsbeurs gevestigd worden. Het
bestuur daarvan moet gevoerd worden door
een, voor gelijke deelen uit werkgevers en
arbeiders bestaande commissie, die gepre
sideerd wordt door een onpartijdig voor
zitter, d.w.z. iemand die ter plaatse noch
als patroon noch als arbeider werkzaam is.
De kosten der arbeidsbeurzen moeten in het
algemeen door de gemeentebesturen wor
den gedragen. In kleinere gemeenten, met
minder dan 30,000 inwoners, draagt de
staat 1/10 (bij gemeenten met 25,000 tot
30,000 inwoners) tot 7/10 (bij gemeenten
met nog geen 3000 inwoners) van de kosten
der arbeidsbeurs.
Bij voorkomende arbeidsgeschillen be
perkt de beurs haar werkzaamheid tot de
vaststelling en openbaarmaking van de oor
zaken en den omvang van het conflict.
Ons schijnt hier van overheidswege de
zaak flink en van den rechten kant aan
gepakt eerst 't particulier initiatief, eerst
de vakvereeniging, eerst de werkman zelf,
en dan de overheid bijspringen.
Maar een goed voorbeeld van aanpakken
en organiseeren aan de zijde der werklieden
vinden wij in het optreden der vakvereeni-
gingen te Gent.
De ervaring te Basel heeft geleerd, dat er
op het gebied der werkloozen-verzekering
alleen iets te verwachten is van de geor
ganiseerde werklieden. Gent heeft deze
ondervinding bevestigd en het bewijs ge
leverd, dat, zal er iets onder de thans
bestaande maatschappelijke verhoudingen
gedaan kunnen worden tegen deschadelijke
gevolgen der werkloosheid, dit alleen
mogelijk zijn zal door steun aan de vak-
vereenigingen.
Een eerste vereischte voor doelmatige
bestrijding van de werkloosheid is dat men
zekerheid hebbe alleen werkloozen te
helpen.
Er is op dat gebied zooveel misleiding en
veinzerij mogelijk. Men noemt dat simu
latie. Dat wil zeggen men houdt zich maar
zoo. Men geeft zich uit voor werkloos,
terwijl men 't niet was. Men tracht werk
loos te worden, om daardoor gemakkelijk
zonder werken aan den kost te komen.
Het is er al mee als met de ongevallen
verzekering. Men loopt veel harder naar
den dokter en blijft veel spoediger en langer
thuis dan toen de ongevallenwet nog niet
werkte.
Een eontröle, dat wil zeggen, ons ver
gewissen of alles wel zuivere koffie is met
die werkloosheid van hen die zich als
werkloos aangeven, is ook zeer moeilijk.
plaats, welke zeer bekwaam is ingericht
Gelijk echter het bezit van of het gebrek
aan eene vaste woning reeds onder de men-
schen een groot onderscheid maakt met be
trekking tot den trap hunner geestelijke
ontwikkeling, zoo ook in nog hoogeren
graad in de dierenwereld. Reeds de voor
stelling van eene woonplaats doet eene
zeldzame opmerkzaamheid van het dier op
zichzelven vermoeden. De keuze van die
plaats, vervolgens het overleggen de woning
geschikt in te richten, haren ingang te ver
bergen; dat alles zijn juist zoovele teekenen
van eene hoogere begaafdheid. De vos is
met begaafdheid uitgerust en hij weet met
zijne talenten te woekeren. Hij zet zich
neer aan den rand van het bosch in de nabij
heid der dorpen on weiden, waar nog het
hanengekraai en het gezang der vogels
reikt. Zoo geniet hij reeds van verre en in
de voorstelling zijn geliefste buit. Doch
sluw wacht hy zijn tyd af, verbergt zijn
oogmerk, en als dan niemand eenig ver
moeden heeft, sluipt hy voort, breekt in,
en doet een aanval op het slapend gedierte.
Slechts zelden doet hij ijdele pogingen en
djkwy Is keert hy een derde en vjsde maal,
Het is ook niet zoo heel gemakk dijk uit
te maken wat werkloosheid is. Er is wij
merkten het reeds op groot verschil
tusschen werkloosheid en werkeloosheid.
Werkloos is bijvoorbeeld niet de hulpbe
hoevende, de geheel onbekwame, de gees
telijk of lichamelijk zwakke, de oude van
dagen, de invalide, de gedemoraliseerde,
die zonder werk is. Bij hen toch is het niet
het gebrek aan werk, hetwelk de werkloos
heid veroorzaakt, het is veel meer het
gebrek aan zedelijke of lichamelijke kracht,
en daarom kunnen zij buiten beschouwing
gelaten worden.
Werkloos is ook niet de opzettelijke
lediglooper, de Maandagliouder, de slen
teraar die den neus optrekt voor hem aan
geboden arbeid, ofschoon hij dien best
verrichten kan.
Maar werkloos is de arbeider, welke
geregeld werken kan en wil, die gemiddeld
bekwaam en van gemiddelde sterkte en
van normaal gedrag is, doch die door
omstandigheden onafhankelijk van eigen
wil tijdelijk van werk verstoken is.
Die omstandigheden kunnen zijn b.v.
opheffing of inkrimping van het bedrijf,
invoering van verbeterde machines, tijde
lijke slapte in eenigen tak van nijverheid,
ongunstige weersgesteldheid, onevenredige
toeneming der plaatselijke arbeidersbevol
king, verlies van betrekking door ziekte of
ongeval, verlies van betrekking door ver
vulling van den militieplicht.
Het is zeer te betreuren dat ook door
deze laatste omstandigheid somwijlen nog
vlijtige werkkrachten werkloos worden,
maar het is zoo.
Wij noemen het ontslag geven door een
patroon aan een jongeling omdat hij voor
vier weken in dienst moet, een laagheid.
Maar nu is het juist de laak der vak-
vereenigingen om te zorgen dat zulk een
werklooze elders geplaatst wordt.
Zijn er werkloozen die door eigen schuld
buiten werk geraakten, ook dit is te
onderzoeken. Het is in ieder geval de taak
der vakvereenigingen. Daarom is het nood
zakelijk dat deze zoo sterk en omvangrijk
mogelijk zijn. Van dit laatste is dan ook
juist de goede werking van het bovenge
noemde Gentsche stelsel afhankelijk.
Te Gent was de commissie uit den
gemeenteraad om in deze quaestie op te
treden met de goede organisatie der vak
vereenigingen krachtig geholpen.
Volgens dit stelsel dan treedt de vak
vereeniging op den voorgrond. Zij zorgt
i voor een flinke kas. Ieder vak zorgt voor
1 zijn eigen (vak)man. De verschillende
vakken worden uit elkander gehouden.
In dit opzicht wijkt dit stelsel dus prin-
cipieel af vaD de stelsels te Bern, Keulen
en Basel. De vakvereeniging is 't eenige
orgaan belast met administratie en controle,
ook van de gemeente-gelden, die n.l. door
ja nog meermalen terug, tot dat de aan
brekende Mag of de bewegingen in huis
hem toonen, dat het tyd is, zich voor dit
maal tevreden te stellen en heen te gaan,
om nimmer terug te keeren. Niet minder
zijn de verwoestingen, welke hij onder de
vogels aanricht. Reeds in den vroegen
morgenstond komt hij met zijn bezoek den
vogelaar voor, sleept de in strikken gevan
gen snippen, lijsters, enz. weg verbergt ze
op verscheidene plaatsen in het mos, onder
de struiken, in de spleten, in den grond,
waar hij ze voortreffelijk weet weer te
vinden, 6n keert dan zoo dikwyls tot die
strikken en lymgarden terug, tot dat hij ze
geheel geledigd heeft of de tusschenkomst
van den jager hem stoort.
Ook op jonge hazen en konijntjes maakt
hy jacht, spoort de nesten der kwartels
en korhoenders op, en vreet de moeders j
met de eieren op. Zoo verdelgt hij eene
ontzettende menigte klein wild, en is daar- j
door den jager op zijne jachttochten zeer j
in den weg, in tegenstelling met den wolf,
die den boer schade doet.
Do vos heeft even scherpe zintuigen
als de wolf, een nog fijneren reuk en een
l
de gemeente als subsidie worden toegekend
aan die vakvereenigingen, welke zelve de
bestrijding der nadeelige gevolgen van
werkloosheid ter hand hebben genomen,
maar wier hulpverleening niet toereikend
blijkt te zijn.
De vakvereeniging is derhalve de
tusschenpersoon tusschen de gemeente die
de subsidie geeft en den werklooze ten
wiens behoeve die subsidie verleend wordt.
Eu bij 't vervullen dier taak bewijst zij
groote diensten. Zij controleert den duur
der werkloosheid onderzoekt naar haar
oorzaken betaalt de werkloozen uit; voert
de administratie, een en ander natuurlijk
alles bijreglementgeregeld. Beheeren admi
nistratie geschieden op kosten der gemeente,
die de uitkeering aan de werkloozen
maandelijks met een zeker, door de vak
vereeniging vast te stellen bedrag verhoogt.
Het hangt af van het aantal werkloozen
die geholpen moeten worden. De vak
vereenigingen die aan qet fonds deelnemen,
moeten een register bijhouden, dat ten allen
tijde ter inzage ligt van de raadscommissie.
Het surplus van de gemeente wordt niet
uitbetaald voor een werklooze die zeker
werk geweigerd heeft, niettegenstaande hij
er voor geschikt was.
Men zint dat de regeling gelijk de Noor-
sche regeering die trof', op dit Gentsche
stelsel is gebaseerd.
Dit stelsel biedt dan ook de meeste voor-
deelen.
De voordeelen van dit stelsel springen
in het oogde gelijke risico's zijn bijeen
gebracht de controle is het meest secuur,
doordat de vereenigingskassen er eveneens
ten nauwste bij betrokken zijn en de ver
eenigingen beter dan eenig ander lichaam
voor de eontröle kunnen zorgen de ad
ministratie is het eenvoudigst, daar ze
geheel steunt op de administratie der vak
vereenigingen en ten slotte kan ook door
de vereenigingen geen fraude gepleegd
worden, daar alleen betaald wordt door
de gemeente in verhouding van wal werke
lijk is uitgegeven door de vereeniging.
Bij ieder ander systeem vervallen deze
voordeelen.
De resultaten zijn dan ook schitterend.
De deelneming is algemeen en de gemeente
betaalt veel minder dan Bern, Keulen of
Basel. Te Gent betaalden in 1902 de ver
zekerden zelf ruim 70 pCt. der totale uit
keering, terwijl dit te Bern, Keulen en
Basel slechts i3 pCt. en 25 pCt. was.
Natuurlijk is er in kleine plaatsen geen
denken aan, dit stelsel in te voeren. Zelfs
in Middelburg en Vlissingen zou het nog
bezwaarlijk gaan, hetzij wegens gebrek aan
werklieden öf wegens gebleken overbodig
heid van den maatregel.
In groote steden ware 't echter te pro-
beeren.
Natuurlijk zal het particulier initiatief
nog volkomener stemorgaan. De wolf laat
niets hooren dan zijn afschuwelijk gehuil
de vos daarentegen blaft, keft, en heeft
ook een treurigen toon, gelijk aan het
geschreeuw van den pauw, gelijk hij over
het geheel de verschillende stemming,
waarin hij zich bevindt, ook door verschil
lende tonen kan uitdrukken, als de begeerte,
het morren, den lust en de smart. Het
geschreeuw van de laatste stoot hij slechts
uit in het oogenblik, waarin hij door het
schot eene wonde ontvangt, en een lid
hem verbrijzeld wordt, maar nooit bij eene
andere verwonding, zoodat hij zich, even
als de wolf, met stokslagen laat dooden,
zonder te klagen, echter niet zonder tot
den laatsten ademtocht toe moedig om zich
heen te bijten. Zijn beet is gevaarlijk en
men is genoodzaakt zich van een ijzer of
stok te bedienen, om hem af te weren.
Het keffen van den vos is een soort van
geblaf, welke zich in gelijkmatige, afge-
brokene tonen laat hooren, en doorgaans
met een sterken, hoogeren aan het pauwen- i
geschreeuw gelijken toon sluit. In dan
winter, vooral zoolang er sneeuw of ijs is,
houdt hij niet op zijne stem te laten hooren;
van den werkman, zijn „self-help" krachtig
moeten optreden.
Daartoe is samenwerking van alle werk-
liedenvereenigingen noodig. Zij zouden, dit
doende, der maatschappij een dienst be
wijzen.
Immers daardoor zou weer een sociaal
vraagstuk van het terrein der politiek op
dat van het sociale leven worden terug
gebracht.
En als zij dan daarbij ook voeling hiel
den met wat door andere vereenigingen
en bonden tot stand wordt gebrachtabi
allen beseften dat het hier geldt een ge
it teenschappelijken arbeid, die slechts door
samenwerking van alle elementen in de
maatschappij kan worden verricht dan
zou, heel wat beter dan door wetgeving
en werkstaking, het Jot van allen worden
verbeterd, en heel wat beter dan thans
het wangedrocht der sociaal-demooratie
worden bestreden.
In dezen zijn wij het eens met De Ne
derlander, die naar aanleiding van een op
stel van den heer J. Bruinwold Riedel
eenige jaren geleden schreef
Het groote ongeluk van onzen tegen-
woordigen tijd is dat men van de sociale
quaesties politieke quaesties maakt. Men
doet dit tengevolge van het drijven der
sociaal-democraten, die onzen arbeiders
trachten diets te maken, datde economische
toestanden van een volk geheel of groo-
tendeels afhangen van den wetgever,-va dat
zij, de heeren socialisten nl., hadden zij
maar het gezag in handen de wereld wel
eventjes in orde zouden brengen.
Hoe dieper deze gedachten in het volk
doordringen, hoe grooter de verbittering
wordt van hen, die het meest onder den
gedrukten toestand lijden. Het meest,
zeggen wij; want er is bijkans geen stand,
die daaronder niet in meerdere of mindere
mate lijdt.
Het gevolg hiervan is dan verder, dat
men uitkomst zoekt bij verandering van
staatsinstellingen. Het helpt niet, of men
dezulken er al op wijst, dat de toestand
overal ongeveer dezelfde is zoowel onder
de monarchie als onder de republiek
onder de werking van het algemeen als
onder die van het beperkte kiesrecht
onder een aristocratisch als onder een
democratisch bestuuronder het stelsel
van protectie als onder dat van vrijhandel.
De sociaal democraten dragen dan ook
wel zorg, aan het volk duidelijk, althans
wijs te maken, dat wezenlijke verbetering
slechts mogelijk is onder hun socialistisch
bestuur, en dat geene enkele der bestaande
regeeringsvormen en geen enkele wet of
grondwet deugt. Hoe hun beheer er zal
uitzien, dat zullen wij, zeggen zij, later
wel ervaren men moet niet al te nieuws
gierig zijn
Naar onze innige overtuiging is er geen
in den zomer daarentegen is hij bijna altijd
stom. Dit is ook het jaargetijde, waarin
hy zijne haren verliest, die door allengs
nieuw aangroeiende weer worden vergoed.
Daarom is het vel in den zomer minder
geacht, terwijl daarentegen hetwintervel
zeer goede pelsen levert.
Het vleeseh van den vos is niet zoo
slecht, als dat van den wolfhonden en
zelf menschen eten het, vooral in den herfst,
als het door de druiven recht zacht is ge
worden. Zijn slaap is diep en zwaar, zoodat
men dan slaper gemakkelijk naderen kan,
zonder hem wakker te maken. Daarby legt
de vos zich cirkelvormig neer, evenals de
hond rust hij echter alleen uit, dan strekt
hij de achterpooten uit en blijft uitgestrekt
op den grond liggen. Dit is ook de positie,
in welke hij de vogels langs de heggen be
loert zoodra echter deze hem zien, heffen
zij een kort signaal geschrei aan en geven
door veelvuldige herhaling hunnen afschuw
van hem te kennen. Ja, lijsters en andere
vogels vervolgen hem, op de boomen hup
pelend met dit eigenaardig geschreeuw wel
twee tot driehonderd schreden ver.
o -