NIEUWSBLAD VOOR ZEELAND, No. 267. 1906. Woensdag 15 Augustus 20e Jaargang. CHRISTELIJK- HISTOR1SGH F. v. d. Meer; (j. v, d. Putte. Maatschappij en Christendom. VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK Wed. DE JONGE-VERWEST, te Goes YLISSINGEN. A. Muson in. F. P. D'HUIJ, te Middelburg. PRIJS DER ADVERTENTIËN BgiUilandscli Overzteht. 1EDEREN WERKDAG DES AVONDS. Prijs per drie maanden franco p. p1.25. Enkele nummers0,025. UITGAVE DER FIRMA EN VAN Voor de stemming op 16 Augustus a. s. voor drie leden van den Gemeenteraad bevelen wij mede aanin district II de heeren en en in distriet III den heer (S1 o t.) In de maatschappij zal samenwerking het best slagen, wanneer het saamhoorig- heidsgevoel spreekt en allen er naar luis teren. Het komt er echter op aan de middelen tot die gezegende saamwerking te vinden. De mannen der Revolutie hebben het middel gezocht in de tooverformule „Vrij heid, gelijkheid, broederschap". Maar hier van is niets terechtgekomen. Onvrijheid, ongelijkheid, verwijdering, dat was de uitwerking. Op dien weg ligt de oplossing niet. Het eenige geneesmiddel ligt in het Evangelie. Tegenover de Revolutie het Evangelie 1 Het Christendom komt en leert den mensch het hoogste doel bereiken. Wat is dat doel Dat ieder mensch zijn spijs en drank zal hebben? Maar dan zoude mensch immers geen hoogere bestemming hebben dan het dier Neen, de spijze is niet meer, mag al thans niet meer zyn dan het instrument. De bestemming des menschen, van den door God wedergeboren mensch ligt in den hemel. Wie dat doel voor oogen houdt, behoeft geen vrees te kennen. Christus heeft zijne belofte gegeven, dat wie naar het hoogste doel streeft, voor het mindere geen zorg behoeft te hebben, dewyl immers de Godzaligheid de belof ten heeft ook van het toekomende leven. Wij behoeven Christus niet op den Troon te zetten. Hij zit er. Maar dat Hij er zit, moeten wij der wereld toonen. Alleen dan ook zal het Christendom ons de volle ontwikkeling der maatschappij bieden, want die natuurlijke ontwikkeling daalt van boven naar beneden, uit de bovenste lagen der maatschappij naar de Dit is ook de grondgedachte van de Patroonsvereeniging ,,Boaz" en moet de grondgedachte zijn van alle patroonsver- eenigiugen. Met om den zwakke neer te werpen, maar om hem op te helpen en te schragen, zoowel den zwakken patroon als den zwakken werkman. Zoo geheel gelijk aan de verhouding van ouders tot kinderen moet die van den patroon tot zijn arbeiders zijn. De ouder» hebben immers ook hanne kinderen niet om ze te gebruiken maar om ze te dienen en te helpen. De gezegendste gedachte toch in het maatschappelijk leven is dat de sterke werkt opdat de zwakke zal öten. Wie dat vergeet, zal nimmer een oplossing der sociale quaestie vinden. Waar de prediking van het heilig recht der gemeenschap tot ons komt, hebben wij die te aanvaarden. En wij kunnen dat, omdat God het wil en Zijns de macht is het te werken. Alleen moet Hij het centraal punt van alles zijn. Ieder belang moet een middelpunt heb ben, vanwaar het uitgaat, doch waarheen het ook terugkeertgelijk de standaard in het leger het verzamelpunt der troepen is, En nu is en moet zijn God het middelpunt van het maatschappelijk levenUit Hem en door Hem, en tot Hem zijn alle dingen! Dat is de Kerk verplicht te zeggen. Maar laat zij 't dan ook zeggen, en niet lïwijgen.i W »iet aflaten het te prediken, al zal spot en smaad ook haar loon zijn. Het waren de verachte Kwakers in Engeland die het eerst, in eenvoudige opvatting van Gods Woord, tot de erken ning kwamen dat slavernij met Godswil strijdt. Doch zoodra zij dit wisten hebben zij zich dan ook gehaast dit overal luide, telkens weer en telkens meer, overal te verkondigen. Zij werden bespot en uit gelachen. Een lid van het Engelsche Hoo- gerhuis zeide zelfs dat de toepassing van die onzinnige theorie der Kwakers aan randing zou zijn van den persoonlijken eigendom. Maar een eeuw na het eerste getuigen der Kwakers verscheen een boek, waarin aangetoond werd dat die theorie niet on zinnig was, want dat slavernij een maat schappelijk nadeel is. Wat slecht is, is trouwens altijd onvoordeelig. Alleen gerechtigheid verhoogt een volk. Doch zoo menigmaal wordt gezegd, wan neer men komt met de eisehen der gerech tigheid dat kan niet in de praktijk Maar het kan wèl. Gods W oords wijst niet enkel den weg om uit dit leven te komen, maar ook hoe er door te komen. Daarom is hoogst noodzakelijk een terug keer tot de beginselen door Gods Woord aangegeven. Doch dan onder belijdenis van schuld dat wij zoo lang gezwegen hebben en de kracht der prediking van Gods Woord, ook voor de sociale nooden van onzen tijd, hebben gekleinacht. Waarom waren bijvoorbeeld voor ruim drie eeuwen de Christenen sterker, mach tiger, invloedrijker dan thans Toch niet omdat zij toen de meerderheid hadden. In het getal waren zij toen allicht kleiner dan nu. Maar zij hadden den moed om te spreken en snoerden daardoor den tegen standers den mond. Daarom ga nogmaals de oproep uit tot alle belijderssluit u toch aaneen, laat u niet door betrekkelijk kleinere, althans minder gewichtige geschillenen verschillen afhouden van uwe roeping om u dicht aaneen te scharen, in den strijd tegen alles wat de oplossing der sociale quaestie be lemmert. Op staatkundig terrein dwingt zelfbe houd er alle christelijke partijen toe, elkander te steunenen in vredestijd de voeling met elkander te onderhouden. Doch niet minder geldt dit op maatschap pelijk gebied, waar de nooden niet minder groot en de belangen niet minder drin gend zijn. Strijden is niet plezierig. En getuigen kan soms pijnlijk zijn. Maar wij zijn ook niet voor ons genoegen in de wereld. En aan de spits staat Hij, Wien gegeven is alle macht in den hemel en op de aarde. De partijen die helaas niet bij het levende Woord zijn gegroeid, en ook niet uit dit Woord leven, wanen zich tegen de woe lingen en oproeren der revolutionaire machten sterk achter de borstwering van wetten en verordeningen. Maar tegen den geest der Eeuw, tegen den geest uit den Afgrond baten geen wetten, zijn alle ver ordeningen machteloos. Zij zyn een macht die vergaat. Alleen de macht der liefde blijft, wijl zij sterker is dan het leven, en zelfs den dood overleeft. Een party kan sterven, geslachten komen en vergaan, doch deze macht houdt stand, dewijl zij in Hem, die het Leven is, gegrond is. Dat is de kracht van het Christendom, bij al zijn pogen om de Maatschappij te doordringen, en allen die by haar bloei belaDg hebben, te brengen onder den in vloed van het onvergankelijk Woord onzes Gods. 14 Augustus 1906. Het verdient onze opmerkzaamheid dat de vereeniging Volksonderwijs", de ver- eeniging die het felst zich kant tegen Christelijk onderwijs, en de vereeniging die den bekenden schoolopziener Zelverder tot voorzitter hoeft, in hare de vorige week te Leeuwarden gehouden vergadering, met 103 tegen 70 stemmen verworpen een voor stel uitsprekende dat de vereeniging de algemeene Volksontwikkeling, en in't bij zonder de belangstelling in het openhaar onderwijs zou wekken en levendig houden. Dat openhaar moest er uit. Nog werd beproefd te lezen dat de ver eeniging prefereeren zou onderwijs dat vrij is van staatkundige en religieuse dogma's. Ook dat voorstel kelderde met 99 tegen 80 stemmen. Vooraf had het vrijzinnig-democratisch Kamerlid, dr. Bos, betoogd, dat men van de zijde van Volksonderwijs niet ageeren moest tegen de nieuwe onderwijswet, maar ijveren voor ontwikkeling van alle onder wijs, door betere opleiding van onder wijzers, kleinere klassen, betere hygiène, kindervoeding en kleeding, vacantiekolo- niers, enz. Deze milde stemming stak zeer gunstig af bij de agitie van het vorige jaar, eene agitie, die door de dagbladpers geregeld is onderhouden. Kan het ook zijn, dat men zijn positie niet verder in gevaar wenscht te brengen door te ageeren tegen de meerderheid onder het volk en een sterke minderheid in de Tweede Kamer? In een paar veel gelezen vrijzinnige organen in onze omgeving vonden we in den laatsten tijd weder de beschuldiging ingebracht tegen het Christelijk Nederland, die al zoo menigmaal en op allerlei toon is herhaald, de beschuldiging van ver deeldheid opwekken. Gij strooit zoo luidt in 't kort de be sehuldiging met kwistige hand het zaad der verdeeldheid en der partijschappen en daardoor verlamt ge de kracht der natie naar binnen en naar buiten. Indien er nu toch een beschuldiging onwaar heeten mag dan wel deze. Waar deze beschuldiging zoo onophou delijk herhaald wordt mogen wij in deze komkommerdagen, ook de weerlegging wel eens herhalen. Altijd zijn er zwakke broeders die door zoo oppervlakkige beschuldiging misleid worden. Het beschuldig maar, er blijft altijd wat van hangen geeft ons den moed om te zeggenverdedig maar, opdat ook de hardsthoorende het eindelijk verstaan moge. De eenvoudige waarheid is toch dat de splitsing in het leven der volkeren en ook der geslachten niet het werk is van den rrensch, hoe moedig of bekwaam hij ook zij, maar van Eén die meerder is dan allen en die het onomwonden heeft uit gesproken, dat Zijne komst in de wereld de menschen tweedrachtig zou maken. En Zijn Geest, die werkt naar Zijn eigen souvereinen wil, gaat steeds voort om dat woord te vervullen in weerwil van alle menschelijke kracht. De splitsing is er, de Christen maakt ze niet. Behoeft ze niet te maken, ze was er lang voor hem. En die levenssplitsing is een zegen maar geen ramp, een voordeel, maar geen nadeel. Hoe zuiverder die splitsing doorwerkt, zooveel te rijker en te beter wordt het menschelijke leven. Daar is geen volk dat krachtig wordt door het opbergen van beginselen of door luiheid om door te denken, integendeel alleen een weldoor dachte en toewijdende beleving van be ginselen brengt staal in het bloed van het lichaam der natie. Het, is verleden jaar in de hitte van den verkiezingsstrijd zoo schoon en goed gezegd „Naarmate de ontwikkeling der toestan den tot die scherpere en sterkere differeu- tieering heeft geleid, die in eenzelfde land twee groepen met diep ingeziene en diep- ingewortelde overtuiging tegenover elkan der plaatst, is de vrucht gerijpt waardoor een hoogere organische ontwikkeling en van lieverlede een betere verhouding ont» staan Is", Natuurlijk is hij die mééleeft zeer we], van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent. Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. overtuigd dat de politieke strijd heviger wordt en hij zal allerminst ontkennen dat er een vuile kant aan de politiek is, zeer vuil niet zelven. Maar dat kan het feit niet te niet doen dat de grenzen die de overtuiging soheideu en de beginselen bepalen beter gekend worden en ook in breeder kring beleefd. Het socialisme verkondigt zijn ideën van de daken, maar ook het christendom, en de zoetsappige humaniteit met haar algemeene mensehenliefde zinkt meer en meer onder het optreden met open vizier ieder voor het zijne. Slechts zij die op de oppervlakte of op de vuile zijde van de politiek zien, kun nen de hedendaagsche politieke partijen gemis aan waardeering of het zaaien van tweedracht verwijten. Engeland. De toestand van Chamberlain is neg verre van gunstig. Hij moet een aanval van beroerte gehad hebben. Uit Londen verneemt de Niéuwe Courant: Naar men weet wordt hier tot parle mentslid enz. gekozen verklaard wie de meeste stemmen heeft. Decandidaat behoeft niet de „volstrekte meerderheid" te halen en er hebben dus nooit herstemmingen plaats. Nu is dezer dagen de zetel van wijlen Sir Wlifrid LaWson, Engelands groot-geheel onthouder, voor de liberale partij verloren gegaan, wijl de werkliedenpartij hetinhaar hoofd kreeg met een eigen candidaat op te treden. De radicaal en de werkman hadden met elkaar verreweg de meeste stemmen, veel meer dan Sir Wilfrid Lawson bij de alge meene verkiezing kreeg. De conservatief bleef zoowat 1000 onder de helft, doch had een paar honderd meer dan den radicaal en was dus gekozen. In Westminster heeft men nu een verga dering gehouden en de plaatselijke liberale kiesvereenigingen hebben daar met alge meene stemmen een motie aangenomen om er bij de regeering op aan te dringen dat ze de Kieswet in dit opzicht verandere en herstemmingen ingevoerd worden. R u s I a n d. Betere gevoelens schijnen over sommige revolutionaire oud-Doemaleden vaardig te gaan worden. De partij voor vreedzame hervormingen, die men zou kunnen vergelijken met de liberale partij in 1848, heeft een manifest aan de kiezers opgesteld. Het daarin ont vouwde program komt zeer veel met dat der kadetten overeen. De treurige erva ringen die de voormalige Octobristen heb ben doorgemaakt, hebben hen gebracht tot het aannemen van twee buitengewone belangrijke punten van het constitutioneel- democratische programde verantwoor delijkheid der ministers en de verplichte landonteigening. De nieuwe partij kan, by de verkie zingen, den kadetten veel kwaad doen. Het hoofdbestuur der kadetten onder vindt groote moeite, de leden der partij te bewegen, ingevolge de bedreigingen van het Wiborg-manifest, de burgers aan te sporen, geen belastingen te betalen. Het nieuwe politieke plan der gematigde liberalen toont evenwel, dat de kracht der oppositie toeneemt. Dat Wiborgsche manifest heeft intus- achen veel kwaad gedaan. Terecht be schouwt de regeering dat als de oorzaak van al het leed der laatste weken. Er zullen dan ook een 200 onderteekenaren van dat manifest van Wiborg vervolgd worden. Niet minder dan 2000 personen, beschul digd van medeplichtigheid aan de oproeren van Kroonstad, Sveaborg en Helsingfors, zullen voor den krijgsraad te Kroonstad verschenen. Dit is het grootste proces waarvan men ooit gehoord heeft. Een treurig teeken is ook dat zoovele vrouwen aan de revolutionaire beweging deelnemen. En de invoed der vrouw zoowel in het goede, als in het het kwade, is zeer groot. Zoo staat aan het hoofd van het comité van revolutionairen, dat te Moskau in hechtenis werd genomen, een vrouw, nicht van een lid van den Rijksraad, mej. Elizabeth Esseront. Een omstandigheid die de taak der regee ring tot herstel der orde onnoemelijk ver zwaart. De verschrikkingen van den hongersnood in het gouvernement Samara zijn niet te beschrijven; de boeren sterven van honger; een groot aantal beroepen op de openbare liefdadigheid blijven vruchteloos. De prefect van Moskou heeft de eet huizen, ingesteld ten behoeve van de werk- loozen, gesloten. Alle monniken van Lanra, 't oude kloos ter van Kief, zijn met revolvers gewapend, teneinde de ontzaglijke rijkdommen, welke het klooster bevat, te kunnen verdedigen. Het nieuwe kabinet is eindelyk compleet geworden. De drie jongste, laatst aange komene, schijnen drie c&ndidaten van de Hofpartij te zijn geweest. De vooruitstre- vencten hebben van hen geen verwachtin gen en het nieuwe kabinet als geheel, zonder een gemeenschappelijk program, boezemt hun al even weinig verwachtin gen in, Het zal intusschen aan de zyde der regee ring aan oprechte pogingen ontbreken niet om dat vertrouwen te winnen. In Petersburg verwacht men binnenkort een keizerlijk manifest, waarby kroonlan- derijen aan de Russische Landbouwbank worden overgegeven, om tegen billijke prij zen aan de boeren verkocht te worden. Heftig woedt intusschen hier en daar nog de Revolutie, wat een voorteeken zou kun nen zijn van haar naderend einde. Zij openbaart zich in opruiing en roof. Zoo is bij het voorloopig onderzoek van 't Kroon- stadsche oproer uitgekomen, dat de matro zen en soldaten vooral in de publieke huizen hun revolutionaire lessen ontvingen. Sinds den herfst van 't vorige jaar werden Kroon- stadsche bordeelen (er zijn er daar zeer veel), bevolkt met koersistka's (vrouwelijke studenten), die met het doel om land- en zeevolk voor revolutionaire doeleinden te bewerken, lijf en eer veil boden. Er zijn nu heel wat van die vrouwen in hechtenis ge nomen. In de gevangenis schreeuwen zij van uit haar cellen de gevangen genomen muiters toe, geen angst te hebben en niet te twijfelen aan de overwinning der re volutie. Na de muiterijen in Finland schijnt aldaar de orde terug keeren, doch niet zonder streng optreden. De aanvoerders der muiters te Sveaborg de luitenants Kahanski en Emilianof zijn door den krijgsraad ter dood veroordeeld. Het vonnis is reeds ten uitvoer gebracht. 5 soldaten ondergingen hetzelfde lot. De derde aanvoerder, kapitein Cyon is gestraft met oneervol ontslag uit den dienst. De Finsche Senaat heeft de ontbinding bevolen van de roode garde zoowel in Hel singfors als in het geheel grootvorstendom. Te Lodz hebben zes anarchisten de twee fabrikanten Michel en Crerk, aangevallen en vermoord, toen zij per rytuig van de Bank kwamen. Men heeft hun 1400 roebels ontstolen. De moordenaars zijn gevlucht Zwitserland. Van meer vredigen aard is het onder» staande dat uit Zwitserland te melden valt. Een vermaard paedagoog, zijn naam is Nittoz, opent in September e. k. te Chailly- sur-Lausanna een nieuwe school voor jongens en meisjes. Het eigenaardige van de nieuwe methode zal zijn, dat de leer lingen behalve het gewone onderwijs het een of ander ambacht zullen leeren, en dat zij onderricht zullen ontvingen in „be wegelijke klassen", dat wil zeggenzij zullen b. v. tegelijkertijd in de tweede, derde en vierde klasse kunnen zitten voor het Duitsoh, en de wis-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1906 | | pagina 1