NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 248. 1906.
Dinsdag 24 Juli
20© Jaargang.
HISTORISGH
CHRISTELIJK-
Biitealandseh Overzicht.
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
HANDELSONDERWIJS.
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Dcclitszakeu.
Gemengde Berichten.
sas
IEDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
Een van de hoofdzaken door de vergade
ring van den Middenstand, die de vorige
week te Leeuwarden bij eenkwam behandeld
was het vraagstuk der handelsscholen.
Na de vrij breedvoerige verslagen die we
in onze laatste nummers opnamen, verdient
dit onderdeel van de beraadslagingen op
die vergadering naar we meenen een afzon
derlijke bespreking.
Het gaat met den Middenstand zooals het
zoo langen tijd met den ambachtsstand is
gegaan.
Tot twaalf- of dertien jarigen leeftijd
gewoon lager onderwijs en dan van de eene
patroon naar den ander om te leeren of te
verdienen.
Wie iets meer weten wil, volgt enkele
jaren de lessen der Hoogere Burgerschool
en krijgt daardoor in zekere mate eenige
meerdere algemeene ontwikkeling.
Alzoo is de Middenstand theoretisch
onderlegd.
In de practijk is het nog heel wat erger.
Vooral openbaart zich dat in den winke
liersstand. Menige mislukte in een of ander
bedrijf gaat, zonder eenige voorbereiding,
zich op den kleinhandel werpen, menigeen
die geen levensbestemming vinden kan gaat
nood gedwongen, winkelier worden, daartoe
wordt geen voorbereiding geëischt en
eindelijk wie versterking van middelen
behoeft zoekt het schier uitsluitend bij den
winkeliersstand.
Druk annonceeren met aanbieding van
cadeaus, vroeger bon's, of van korting is
het aangewezen middel om fortuin te
vestigen.
En toch: er is een weg dieuitnemenderis.
En op dien weg is door het Midden-
standscongres van vele zijden de aandacht
gevestigd.
Die weg is grondige ontwikkeling in zijn
vak. Kennis van boekhouden en waren
kennis vooral. Wat de burger-avondschool
en de ambachtschool voor den handwerks
man beoogt, dat trachte de handelsschool
voor den middenstand te bereiken.
Op dat belaDg werd door den burge
meester van Leeuwarden in zijn welkomst
rede gewezen en door den vertegenwoor
diger der regeering. En aan dat belang
werd op het congres zelf het volgende voor
stel gewijd
a. De regeering stelle een acte verkrijg
baar voor het boekhouden en voor de cor
respondentie
b. overal worde in avondcursussen of op
tijden, geschikt voor oudere bezoekers,
onderwijs gegeven in het boekhouden en
correspondentie
c. Hier en daar worden handelsscholen
opgericht die men lagere handelsscholen
zou kunnen noemen, en waar leerlingen van
13 tot 15 jaren dag-onderwijs ontvangen in
alle vakken die de handelsman met zaken
van bescheiden omvang moet kennen en
des avonds onderwijs wordt gegeven aan
hen die deze school des daags niet kunnen
volgen.
Bij de gedachtenwisseling over dit voor
stel werd de mogelijkheid besproken om
herhalingsonderwijs dienstbaar te maken
aan handelsonderwijs, en aan de eene zyde
erkend, aan de andere zijde aanbevolen.
Dezen weg schijnt ons, althans om te be
ginnen het meest practisch uitvoerbaar.
Men vergete niet dat er op kleinere
plaatsen geen voldoend personeel zal te
vinden zijn om een handelscursus, hoe
krachtig gestennd ook, in 't leven te roepen
of te behouden.
De middenstand, veel minder talrijk als
de werkende stand, zal, ook al wordt ge
broken met de conservatieve sleur, op vele
plaatsen niet een voldoend contingent voor
een handclscursus kunnen leveren, en het
herhalingsonderwijs mag zich, indien we
ons niet bedriegen, evenmin in algemeene
deelname verheugen.
Combinatie zou daarom practisch zyn.
£<og ietsZou boekhouden en corres
pondentie niet eigenaardig behooren tot het
Uitgebreid lager onderwijs en daar de weg
te vinden zijn om aan de behoeften van den
handeldry venden middenstand te voldoen
28 Juli 1906.
Onlangs deelden wij op gezag van Het
Volk mee dat de afdeeling Rotterdam van
den Bond van Nederlandsche Onderwij
zers een motie had aangenomen van 21
leden openbare onderwijzers, waarin met
't oog op een door een particuliere ver-
eeniging gevraagde medewerking tot het
doen deelnemen der schoolkinderen aan
het Oranjefeest op 31 Aug., het afgekeurd
werd dat schoolkinderen werden afgericht
tot goede feestgangers op nationale feest
dagen.
Het Volk vertelde later dat deze motie
niet aangenomen, maar verworpen was
en wij haastten ons hare vergissing te
herstellen.
Toch blijkt dat ook dit tweede bericht
onjuist was.
De klasseonderwijzer toch geeft te ver
staan dat bedoelde motie wel zo», zijn aan
genomen, indien het verzoek niet ware uit
gegaan van een particuliere vereeniging.
Zij werd dan ook niet verworpen, maar
eenvoudig, om bovengemelde reden, buiten
behandeling gesteld.
Zoodat onze waarschuwing tegen het
spelen met de neutraliteit op de open
bare school wel degelijk moet gehand
haafd blijven.
Intusschen zullen wij er ons hartelijk
in verblijden wanneer in onze omgeving
alle openbare scholen hartelijk zullen mee
werken om onze nationale feestdagen
door de scholieren hieraan te doen deel
nemen steeds meer te doen blijven het
nationale vereenigingspunt voor de ganeche
„hoop des vaderlands" 1
Nu de hoofdredacteur van het Nieuws
van den Dag dr. P. H. Ritter pro
fessor werd, zullen wij zijne veeltijds
schoone hoofdartikels in dit neutrale of
vrij-liberale blad missen.
Bij wijze van afscheid nemen wij in.
aphorismen-vorm, in enkele nummers van
ons blad een zijner jongste opstellen over.
Het handelt over Kwaadspreken.
In de achttiende eeuw leefde ergens in
ons land een edelman, die veel in de wereld
verkeerde. Op zekeren dag stak hij in zijn
vestzak een dukaat met het voornemen
dien aan de armen te geven, zoodra hij
een gezelschap zou aantreffen, waarin nie
mand iets kwaads van zijnen naaste zou
vertellen. Men zegt, dat het niet minder
dan dertien jaren geduurd heeft, voordat
de armen den voor hen bestemden dukaat
ontvingen.
Zou het in den loop der tijden anders
geworden zijn Wie veel met menschen
omgaat, weet wel beter. In welke kringen,
onder welke standen men ook verkeert,
overal merkt men op, dat het kwaadspre
ken nog zeer algemeen is.
Dat behoeft ons niet te verwonderen,
als wij letten op de holheid en leegheid,
die in het maatschappelijk verkeer en in
de onderlinge gesprekken meestal open
baar wordt.
Een duur plekje grond is in het hartje
van den Haag te vinden.
De gemeenteraad van de residentie is
in onderhandeling met den eigenaar van
een hoekhuis Veenestraat-Groenmarkt om
de passage op dit punt te verbroeden.
Voor iedere Meter grond wordt f 1180
gevraagd.
Maar de Raad heeft dat cijfer nog niet
toegestaan.
Voor zoo'n prijs zou men wellicht den
bodem met een zilverlaag overtrekken.
Amerika.
Beginnen wij met Amerika. Onze lezers
kunnen gerust zyn. De miniatuur-oorlog
tusschen Guatemala, San Salvador en Hon-
duras is uit. Op uitnoodiging van de
Amerikaansche regeering zijn afgevaar
digden der oorlogvoerende mogendheden
aan boord van het Amerikaansche stoom
schip „Marblekead" bijeen geweest, en is
de vrede geteekend. De oorlog had onge
veer drie dagen geduurd.
Rusland.
Het gerucht houdt hardnekkig aan dat
de Czaar de Doema wil ontbinden en tot
de alleen heerschappij terugkomen, terwijl
ter handhaving dezer dictatuur, Duitsch-
land en Oostenrijk hulptroepen zouden
zenden.
Te Odessa schijnt de toestand iets beter
te worden. De gouverneur heeft aan alle
stakers bevolen heden Maandag aan het
werk te gaan. Bij weigering zullen ze
langs administratieven weg worden ver
bannen.
Ontzettende verontwaardiging onder de
arbeiders is natuurlijk het gevolg geweest.
Voor hen, die reeds sinds twee maanden
staakten en op 'tpunt stonden,den patroons
inwilliging van hun eischen af te dwingen,
zou dit een leelijke streep door de rekening
zijn. Nadere berichten melden intusschen
dat de dokwerkers reeds aan den arbeid
zijn gegaan. En dit omdat de patroons,
bevreesd voor een bloedbad bij de weige
ring om het bevel van den gouverneur op
te volgen, vrijwillig op alle punten hebben
toegegeven.
De woeliBgeii te Petersburg daaren
tegen houden aan.
Tengevolge van het slmiten der druk
kerij van een socialistisch dagblad zijn
erge wanordelijkheden ontstaan. De politie
is gebombardeerd met steenen. Kozakken
-schoten tweemaal in de lucht. Detache
menten cavalerie kwamen ten tooneele.
De Marseillaise werd gezongen.
Het gansche personeel van het blad is
gevangen genomen, met uitzondering van
den hoofdredacteur, een Doemalid.
Gelijk wij reeds vroeger meldden heeft
de Doema met 124 tegen 53 stemmen en
101 onthoudingen het manifest van het
volk goedgekeurd, waarin den Czaar en
zijn ministers allerlei verweten wordt, en
een beroep, op het volk wordt gedaan om
de Doema in haar verzet tegen de regee
ring te steunen. De tegenstemmers waren
leden der rechterzijde die het vonnis over
de regeering gestreken geschrapt wilden
hebben en socialisten.
Het voorstel om het stuk aan den minis
ter van binnenlandsche zaken te zenden,
kon niet worden aangenomen wegens on
voltalligheid van 't aantal stemmers, zoo
dat de kennisgeving van de Doema, schoon
aangenomen, niet langs ambtelijken weg
kan bekend gemaakt worden.
(Zie Telegrammen.)
Zuid-Afrik a.
De Engelschen hebben in Natal grove
wreedheden gepleegd onder de Zoeloe
kaffers. Deze laatsten waren in opstand
gekomen wegens de zware belastingen,
waaronder de regeering hen deed gebukt
gaan.
Al dadelijk gingen de Engelsche troepen
hen met dum-dum-kogels te lyfevenals
zij in Transvaal dit de Boeren hadden ge
daan. Maar nog meerdere gruwelen zijn aan
het licht gekomen, waarover naar wij hopen
de Engelsche liberale minister van koloniën
recht zal doen.
Een verslaggever van De Telegraaf had
een onderhoud te Londen met den kaffer
student Mangena, die geregeld iedere week
nieuws uit Zuid-Afrika ontvangt.
Zijn laatste berichten melden, dat de op
stand volstrekt niet als onderdrukt kan
worden beschouwd. De kaffers zijn voor-
loopig verslagen, dat is alles. Met hunne
assegaaien en meerendeels oude geweren,
zijn zij niet opgewassen tegen de Engelsche
koloniale troepen met hun nieuwe vuur
wapenen. Zij bezitten slechts weinige mo
derne geweren, 3edert den Boerenoorlog
achtergehouden, en waarvan het gebruik
hun werd geleerd door dezelfde Engelschen
tegen wie zij ze thuna aanwenden,
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zoo speelt het noodlot zijn parten aan de
roekeloozen.
De moorddadige campagne der laatste
drie maanden, heeft echter den geest van
rebellie onder de Zoeloes geducht aange
wakkerd. „Het is geen oorlog geweest",
zeide Mangena, „maar een moordpartij op
groote schaal. Bij hoopen zijn de kaffers
meedoogenloos neergeschoten. De verliezen
van blanken en zwarten, staan in de ver
houding van honderden tegen één. En
zoudt ge denken, dat de kaffers de gruwe
lijke beteekenis en de reden daarvan niet
kennen Zoo dom zijn ze niet meer."
Dat deze kaffer, die, te oordeelen naar
wat hij zooal vertelde, nog eens een
rol in Zuid-Afrika zal spelen, met zijn
klacht over de dooden niet overdrijft, is
gebleken uit een berekening der verliezen.
Minister Churchill schat ze 3500, doch
zelfs 5000 moet volgens straks genoemden
Kafferstudent nog te klein zijn.
Wat zal het trouweloos Albion het taai
hebben, wanneer het strafgericht dat op
de zonde volgt, eindelijk ook eens aan
hemzelven voltrokken wordt
Kantongerecht te Middelbrug.
Zaterdag zijn veroordeeld wegens
nachtrumoerF. P., Middelburg, tot f 2 b. s.
2 d. h.overtreding leerplichtwetJ. G., Gtijps-
kerke, tot f 1 b. s. 1 d. h., J. C. C., Vlissingen, tot
f 3 b. s. 2 d. h., H. W., Ritthem, tot f 3 b. s. 3 d.
h.rijden met een rijwiel zonder belP. C., Vlis
singen, G. d. H., Bergen op Zoom, tot f 2 b. s. 1
d. h.rijden met een rijwiel zonder lichtC. B.,
Middelburg, M. L. R. F., H. D., Vlissingen, tot
f 1 b. s. 1 d. h.des nachts rijden met een voer
tuig niet voorzien van een lichtuitslralende lan
taarn H. W. C. SVMiddelburg, tot f 2 b. s. 2 d.
h., W. B., Vlissingen, T. O., Arnemuiden, tot f 1
b. s. 1 d. h.plaats nemen op een met een hond
bespannen voertuigL. Z., Middelburg, W. B.,
Vlissingen, C. F., Koudekerke, tot f 1 b. s. 1 d. h.
rijden met een middel van vervoer over een wan
delweg A. P., C. M., B. F. M., Middelburg, tot
flb.s.ld.h.; wateren buiten de bakkenJ. W.,
Middelburg, tot f 1 b. s. 1 d. h.als ingelijfde bij
de brandweer niet bij brand tegenwoordig zijn
J. A. L., Vlissingen, tot f 5 b. s. 2 d. h.als eige
naar van een hond niet zorgen dat dit dier van
een muilkorf is voorzien A. W. H. N., vr. v. M.
C. R., F. P., F. X. B., Middelburg, W. A. V.,
Vrouwepolder M. J. B., Koudekerke, tot f 5 b. s.
2 d. h.; en wegens dronkenschap: P. M., C.v.P.,
R. J. v. S., F. C. M., L. v. E., J. d. K., Middelburg,
J. B., J. T. M., Vlissingen, A. H., Westkapelle, C
v. B., Arnemuiden, tot f2 b. s. 5 d. h.J. W.,
Middelburg, tot 2 X f 2 b. s. 2 d. h. iedere b.
M. v. H., Middelburg, J. A. v. d. B., Vlissingen,
P. T., Westkapelle, tot f 3 b. s. 2 d. h.N. d. K.,
Aagtekerke, J. d. K., Arnemuiden, tot f 5 b. s. 3
d. h.J. S., Westkapelle, tot f 10 b. s. 3 d. h.
L. v. E., Nieuw- en Sint-Joosland, M. W., K. M.,
M. v. B., Arnemuiden, tot 2 d. h.M. B., A. L,,
Westkapelle, tot 3 d. h.H. S., Oost-en West-
Souburg, tot 5 d. h,-; B. v. B., Vlissingen, W. W..
Westkapelle, tot 14 d. h. (M. C.)
Kantongerecht Goes.
In de zitting van 23 jnli 1906 zijn veroordeeld
wegensjagen zonder machtiging en vergun
ning A. D. te Wolfertsdijk, 2 X f 2 b. s. 2
X 1 d. h., verb, verkl. bevel uitl. geweer of
f 1 s. 1 d. h., D. B. te 's-Heer Arendskerke,
2 x f 3 b. s. 2 X 2 d. h., verb, verkl. geweer,
J. K. te Wissenkerke, 2 X f 3 b. s. 2 X 2 d.
h., verb, verkl. bevel uitl. geweer, of f3 s. 1
d. h.niet beletten dat hond wild opspoort
A. v. d. D. te Heinkenszand, f3 b. s. 2 d. h.
in gesloten jachttijd wild vervoeren J. K. te
Heinkenszand, f3 b. s. 2 d. h., verb, verkl.
haaspogen met strik wild te bemachtigen
E. S. te Ierseke, f3 b. s. 2 d. h., verb, verkl.
strik; visschen zonder acte en vergunning-:
J. G. te Ierseke, 2 X f 2 b. s, 2 X 2 d. h.,
verb, verkl. bevel uitl. net en visch, of f 0,50
en f 0,25 s. 2 X 1 d. h.straatschenderijH.
C. J. K. en J. W. de W. te Goes, ieder f 3
b. s. 1 week tuchtschool, C. M. H. te Ierseke,
f5 b. 3. 3 d. h.gevaarlijk dier niet onscha»
delijk houdenC. K. te Rilland Bath, f 3 b.
s. 2 d. h.verwekken nochtelijk rumoerJ.
W. te Krabbendijke, J, O. te Ter Neuzen, D.
v. S. te Ierseke, ieder f 3 b. s. 2 d. h.niet
uitvliegend pluimgedierte op bezaaiden grond
laten loopenJ. E. W. te Schore, f 3 b.s. 2 d. h.
overtreding boterwet|: K.J. v. D., Wolfertsdijk,
f3 b. s. 1 d. h.dood paard vervoeren zonder
toestemming Van den burgemeester: L. T.,
Heinkenszand, f 0.50 b. s. 1 d, h.niet op
komen bij oefening met brandspuit; B. de J.j
's-Heerenhoek, f 3 b. s. 2 d. h.; 's avonds rijden
zonder lantaarn: Z. B., Kruiningen en W. v. L.,
te Borssele, ieder f 1 b. s. 1 d. b.; id. en opgeven
van een valschen naam j. v. d. M., 's-Heer
Arendskerke, f 1 en f5 b. s. 1 en 3 d. h.aan
bevoegd ambtenaar geen gelegenheid ver
schaffen tot onderzoek motor: L. B., Ierseke,
f lo b. 3 d. h.met motor rijden zonder dat
nummer en letter aan weerszijden zichtbaar
waren, R. H., Sas van Gent, 1 3 b. s. 1 d. h.;
nummerbewijs niet op eerste vordering ver-
toonen enz.P. M., Sas van Gent en P. J. W.,
Middelburg, ieder 2 X f 3 b. s. 2 X 1 d. h.
rijden met motor met slechts één rem enz.:
F. v. d. M., Vlissingen, 2 X f3 b. s. 2 X 2
d. h.'s avonds fietsen zonder lichtS.
A., J. T., A. v. d. P., Wolfertsdijk, J. K.,
's-Heerenhoek, M. a. J. B., Kruiningen, J. O.,
Baarland, J. S., Ierseke, L. C. M., Wissen
kerke, E. J. de J., F. K., Heinkenszand,
ieder f 1 b. s. 1 d. h.J. S., Nisse, f 1 b. s. 1 week
tuchtschoolid. en opgeven valschen naam J. v.
B., Nisse, f 1 b. en f 5 b. s. 1 en 3 d. h.'s nachts
in de rivier liggen zonder licht: D. C. W., Bergen
op Zoom, f2 b. s. 2 d. h.zijn perceelen in de
Schelde niet behoorlijk afbakenenG. H. II.,
Goes, f 0,50 b. s. 1 d. h.de Schelde bevisschen
zonder consentA. B., Santvliet, D. S., Philippine
ieder f 3 b. s. 2 d. h.dronkenschap: G. Z., Goes,
f 2 b. s. 1 week tuchtschoolF. de J., Ierseke, H.
J. L. I. v. N., Goes, ieder f 2 b. s. 2 d. h.W. B.,
Goes, E. S., Zierikzee, ieder f 3 b. s. 2 d. h.J. N.,
Goes, f 5 b. s. 3 d. h.idem bij 6e herhaling, I. V.,
Heinkenszand, 14 d. hecht.
Vr ij gesproken werden F. C. A. H.,
's-Heerenhoek en G. T., Baarland, beiden be
klaagd van het niet opkomen b j oefening met
de brandspuit.
By bevelschrift der Arrondissements-
Rechtbank te Middelburg is P. A. oud
13 jaar, zonder beroep te Hontenisse,
gedetineerd te Middelburg ter zake van
diefstal buiten vervolging en in vryheid
gesteld met last tot zijne plaatsing in een
krankzinnigengesticht gedurende een
proeftijd van één jaar.
Goes. De heer W. J. Bosman, klerk
telegrafist aan het station alhier, wordt met
1 Augustus a.s. overgeplaatst naar Meppel,
en van daar overgeplaatst naar Goes de
heer Van Belsen, geboren te Kattendyke,
in dezelfde functie werkzaam te Meppel.
Naar wij vernemen wordt door de
heer J. Nieuwenhuijze, die eenigen tijd ge
leden aan de havenzijde een stuk gemeente
grond in erfpacht kreeg, een stoom-meel-
fabriek gesticht. Het gebouw zal 29 meter
lang en 12 meter breed worden. De drijf
kracht zal ir et een gasmotor worden voort
gebracht.
Vlissingen. Het stoomschip „Finland"
der Red Star Line, welk schip een jaar
geleden geruimen tijd aan de Nieuwersluis
gestrand is geweest, is Zaterdagmiddag bij
Walzoorden omhoog gevaren. Sleepbooten
vertrokken derwaarts, doch konden het
schip niet vlot krijgen. Wel gelukte dit
Zondagmorgen, waarna het schip de reis
voortzette.
's-Heer Abtskerke. De Raad dezer
gemeente hield j.l. Zaterdag eene verga
dering. Alle leden waren present. De
gemeenterekening dienst 1905 werd over
gelegd. In drie strafverordeningen werden
enkele artikelen ingetrokken welke gelyk-
luidende bepalingen bevatten als de bouw
verordening. Aan den veldwachter werd
tot wederopzeggens vrije geneeskundige
behandeling verleend. Wegens periodieke
aftreding op 31 December a. s. van de
zetters Van der Meulen en Minderhoud
werd de volgende voordracht opgemaakt
lo. A. van der Meulen2o. W. Minder
houd; 3o. W. van Liere; 4o. J. Tolhoek.
Over het gebruikmaken van een doeltref
fende gelegengeid voor afzondering van
choleralyders zal een naburige gemeente
worden geraadpleegd.
Colijnsplaat. In de gemeenteraads
vergadering van j.l. Zaterdag waren tegen
woordig 6 leden. De nieuwe verordening
op de haven- en liggelden werd vastge
steld. Ingekomen was de aanvraag om
vrijstelling van vak j. Op de voordracht
van het college van zetters werden ge*
