NIEUWSBLA
VOOR ZEELAND.
No. 224. 1906.
Dinsdag 26 Juni
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISCH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te Goes
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Kerknieuws.
Be c li t s 'i a k e tt.
1EDEREN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1.25.
Enkele nummers0,02'.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Z||, die zieli met 1 .Tnli a. s«.
op ons l>lad abonneere», ont
vangen liet tot dien datum
gratis
25 Juni 19067"
Zou het nog noodig zijn een opwekkend
woord te schrijven voor de 7e Samenkomst
der Chr. Jongelingsvereenigingen op a. s.
Donderdag
Immers neen
De toeloop onder den sehoonen Zuid-
Bevelandsohen hemel, tol de schaduwrijke
terreinen, daartoe welwillend door de
landbouwers afgestaan, wordt met ieder
jaar grooter.
Geen wonder, want de herinnering was
zoo schoon aan het genot dat daar werd
verschaft.
De familiën Dekker te Wemeldinge, de
Bokx te Goes, Nijssen te Kappelle, Ver
met te 's-Heer Arendskerke, Burger van
Kloetinge zien met genoegen terug op de
dankbare ontvangst ons Bevelandsehe
volkje en velen daar buiten bereid. En
wij voorspellen eenzelfde voorreeht aan
dhr. De Roo te Biezelinge, die thans weer
zoo belangeloos zijn weide afstaat voor
het schoone verbroederingsfeest onzer ge
reformeerde en algemeene Nederlandsche
Jongelingsvereenigingen.
Wij hopen er hartelijk aan mee te doen,
en verwachten dat velen zich deze kos
telijke ontspanning zullen ten nutte maken,
door te komen luisteren naar sprekers
van een andere kerkelijke richting dan die
waarin zij zei ven geleid zijn.
De Hervormde zal kunnen genieten van
de welsprekendheid van een Wagenaar
en de innigheid van een Lindhoutde
Evangelische van de kloekheid van een
v. d. Berg en de nuchterheid van een
Stegengade Gereformeerde van den hu
mor van een Talma en den practischen
zin van een Drosten allen zullen de
bondigheid prijzen waarmede ds. Hum-
melen den toon van het feest hoopt in
te zetten.
Komt, o gij allen die den vrede liefhebt
en nog gloeien kunt voor Christelijk ge
noegen iu Zuid-Bevelands heerlijke groen,
op naar Biezelinge. Daar is Donderdag
uw plaats
Be Sterrenhemel.
Hedenavond na zonsondergang zal men
bij helder weer in het Westen den smallen
maansikkel de Avondster (Yenus) allengs
van rechts zien naderen. Morgenavond
staat de maan al een eind links van Venus
en aanst.Dinsdag vertoont zich de gewassen
maan een weinig links van de helderste
ster in De Leeuw (Regulus). Een paar
avonden later wordt in het Westen de
binnenste planeet Mercurius zichtbaar, die
zich maar zelden aan het oog vertoont.
Zij nadert thans de aarde en daarom wordt
haar licht veel minder sterk dan dat
van Venus allengs sterker. Zij beweegt
zich van rechts naar Venus tot 10 Juli en
daalt dan weder naar het Westen, zoodat
de ondergaande zon haar weldra onzicht
baar maakt, V (Hand.)
De Nederlander, de asterisk van De
Standaard „Redres", ook door ons over
genomen, overnemende, antwoordt onder
het humoristische opsohrift „Erkenning
Van onkunde" het volgende i
«ft Is vooral de vorm, die schrik aanjaagt.
t wljfel aan de juistheid der uitspraak schijnt
uitgesloten. r
duidelijk en klaar schijnt de guaestie, dat
tosilfihtitig of argumentatie onnoodig ffeacht
wordt.
Zóó dom schijnt de door de Tweede Kamer
genomen beslissing, dat een kindin het
Nederlandsch Staatsrecht natuurlijk vermag
in te zien waarin de »bévue" bestaat.
En zóó kortzichtig schijnt zij te zijn geweest,
dat niemand, zelfs niet de Christelijk-Histotische
Kamerleden, zoomin die van de eene als die van
de andere groep, bespeurd hebben, dat met het
bedoelde ontwerp de ^historische" beginselen
van ons Nederlandsch Staatsrecht gemoeid zijn.
Tot onze niet geringe beschaming moeten wij
grkennen, niet wel te bevroeden waarop deze zóó
|J»l|i|fS uitspraak steunt.
De oppositie van den oud-Minister Lely, toen
deze beweerde dat de waterstaatswet van 1900
door de beslissing omtrent de bedijking van den
Bathpolder aan flarden gescheurd werd, begrepen
wij, al meenen wij dat deze staatsman ten onrechte
dit geheel exceptioneele geval als een
wettig antecedent voor volgende gevallen wilde
doen doorgaan.
Maar die wet, waarvan schending beweerd
werd, is juist zeer centralistisch, en de heer Lely
gaf in zijne bestrijding van het wetsontwerp ook
zeil' van zijn sterke geneigdheid, om Gedepu
teerde Staten geheel als instrumenten in handen
van het Rijksbestuur te beschouwen en te behan-
delefl, herhaaldelijk blijk. Reeds wettelijke tegen
stand tegen den wil der centrale macht scheen hij
zóó ongepast te vinden, dat de Minister met de
mogelijkheid van zulken tegenstand niet eens
rekening had behoeven te houden.
De grief der tegenstanders van het ontwerp
was dan ook, dat het rijk deed, wat der pro
vincie of der polders wasniet om de provincie
te dwingen, maar op eigen kosten, in zijn eigen
belang. Het Rijk gaf dus, volgens die tegen
standers, een geschenk, in plaats van provincie
en polder te dwingen hun plicht te doen. Pro
vincie en polder daarentegen betwistten de ver
plichting tot bedijking van wat zij niet begeerden
te behouden. 'Het Rijk trad toen zelf op, omdat
het bevreesd was voor storm en dijkbreuk, en
geen tijd meende te hebben om den gewonen
weg van recht te volgen.
Natuurlijk kan men het regeeringsbeleid in deze
afkeurenmen kan den stillen tegenstand van
Gedeputeerden van Zeeland veroordeelen, of
meenen dat het beter was er een stormpje aan
te wagen, dan een paar ton.
Maar hoe het bedoelde wetsontwerp in beginsel
ons historisch-vaderlandsch staatsrecht aantast,
het gaat onze bevatting te boven.
Provinciale Staten van Zeeland.
Slot.
De begrooting voor den provincialen
stoombootdienst op de Wester-Schelde voor
1907, lijn WalzoordenHansweert, be
draagt in uitgaaf f22.984 en in ontvang
f 18.484 en levert dus een kwaad slot van
f 4500die voor de lijn Vlissingeu
BreskensNeuzenHoedekenskerke in
ontvang f102.574 en in uitgaaf f97.774,
dus sluit die met een voordeelig saldo van
f4810.
Ter voldoening aan de opdracht in de
vorige zomervergadering der Staten aan
het Ged. College gedaan om een voorstel
te doen ten opzichte van het houden van
trekhonden en het rijden met hondenkarren
biedt dit College thans een ontwerp aan.
Wij nemen daaruit de volgende bepalin
gen over
Het is verboden eene hondenkar te ge
bruiken, of te doen gebruiken zonder als
houder van eene hondenkar te zijn inge
schreven.
Zij, die hondenkarren willen houden,
zijn verplicht daarvan kennis te geven aan
burg. en weth. hunner woonplaats of, geldt
het houders van hondenkarren buitel! de
provincie, aan burg. en weth. eener grens
gemeente, welke het naast gelegen is aan
hunne woonplaats, die hen in een daar
voor aan te leggen register als houders
van hondenkarren inschrijven onder eene
doorloopende reeks van nummers en hun
van die inschrijving een kosteloos bewijs
afgeven.
Burg. en weth. zijn bevoegd de inschrij
ving en mitsdien de afgifte van het be
wijs te weigeren of eene reeds gedane
inschrijving door te halen, indien naar
hun oordeel, kar, hond, tuig of muilband
voor het gebruik ongeschikt mocht worden
geacht of indien van afgekeurde karren,
honden, tuigen of muilbanden nog gebruik
getiiaakt wordt.
Het besluit tot weigering van inschrij
ving of doorhaling eener reeds gedane
inschrijving moet met redenen omkleed zijn.
De naam der gemeente en het nommer
der inschrijving moeten met witte olieverf
op donkeren ondergrond in dikke letters,
welke een hoogte hebben van ten minste
4 centimeters, Zoodanig op de hondenkar
worden geplaatst, dat zij steeds zichtbaar
zijn.
DeIn iiific.n in neten door dtj geleiders.
indien er meer dan één hond voor den
zelfden wagen gebruikt wordt, naast elk
ander gespannen worden. Met meer dan
drie honden mag niet gereden worden.
De honden mogen ook onder de kar
aangespannen worden, indien de ruimte
dit toelaat.
Behoudens het bepaalde bij art. 3 der
wei van 5 Juni 1875 Staatsblad no. 110)
moeten de geleiders de honden voorzien
van een wijden lederen muilkorf, die het
.bijten verhindert.
Het is verboden honden voorhof onder
de kar te doen galoppeeren.
Verder is het verboden
lo. eene hondenkar te geleiden, welke
niet op zoodanige wijze geladen is, dat
zij goed in evenwicht is en dat de berriën
eene horizontale richting hebben
2o. als trekhonden te gebruiken of te
doen gebruiken zieke, kreupele, gewonden
of drachtige honden, of honden met een
geringere schouderhoogte dan 60 eM.
tussehen de berriën of het lemoen te
spannen
3o. eene hondenkar te doen geleiden
door een persoon, die den leeftijd van 14
jaren nog niet heeft bereikt
4o. eene hondenkar te gehruiken of te
doen gebruiken, die niet voorzien is van
steunsels, zoodanig aangebracht dal het
gewicht der kar op den stilstaanden of
liggenden hond niet drukke
5o. den hond te doen trekken door
middel van den halsband
6o. aangespannen honden gedurende de
maanden November tot en met Maart,
anders dan op een zak of ander zacht
voorwerp op den weg of grond te laten
liggen.
Bij het gebruiken van handwagens,
waarbij een tussehen de wielen loopende
hond als hulpkracht wordt gebruikt, moet
de houder zorg dragen, dat de wagen niet
te laag zij, zoodat de hond rechtop kan
staan, noch te hoog, zoodat het tuig den
hond niet naar boven trekt, terwijl de
binnenzijkanten op zoodanige wijze moeten
afgeschut zijn, dat de hond niet met kop
of beenen tussehen de wielen kan komen.
Honden met een geringere schofthoogte
dan 50 eM. mogen niet gebruikt worden.
Bij aanneming van dit ontwerp stellen
Ged. Staten voor art. 102 van het reglement
op de wegen en voetpaden in te trekken.
Bij besluit der Staten van 13 October
1905 werd in handen van 't Ged. College
gesteld een adres van het bestuur van het
waterschap De breede ivatering beleesten
Yersetce, om ontheffing te willen verleenen
van het verbod in art. 83 van het Regle
ment op de wegen en voetpaden luidende
„Op de voetpaden mag alleen met krui
wagens worden gereden" en toe te staan,
dat met rijwielen mag worden gereden
over het voetpad, dat loopt over den zee
dijk van dat waterschap en onder no. 25
voorkomt in den ligger der wegen en
voetpaden in de gemeente Schore.
Nu het rijden met rijwielen over de
voetpaden, welke deel uitmaken van of
behooren by wegen, bij de 1 Januari 1906
in werking getreden Motor-en Rij wiel wet
is toegelaten, is het hierboven bedoelde
verbod, wat het rijden met rijwielen be
treft, beperkt tot de overige voetpaden.
Opheffing of ontrekking van dat verbod
achten Ged. Staten met het oog op de
veiligheid van het verkeer niet wenschelijk
en ook niet noodig, daar art. 90 van het
Regl. aan B. en W. bevoegdheid geeft om
afwyking toe te staan o. a. van het by
art. 88 bepaalde.
Zij stellen derhalve voor het verzoek
af te wijzen en het bestuur te verwijzen
naar B. en W. van Schors,
Ged. Staten zijn van oordeel dat er geen
bezwaar bestaat tegen inwilliging van het
verzoek van bestuur der vereeniging De
Ambachtsschool te Middelburg om subsidie.
Zij stellen daarom aan de Provinciale
Staten voor aan genoemde vereeniging,
met ingang van 1 Januari 1907 tot den
dag, waarop het besluit der Staten van
14 Juli 1905 no. 13 toepassing zal erlangouj
en uiterlijk tot 31 December 1907, uit de
Provinciale fondsen een subsidie te ver
leenen van f500, mits Middelburg f750
minstens subsidieert.
Ten opzichte van het verzoek van het
tramcomité BrouwershavenBrugh om
wijziging van de voorwaarden waaronder
door de Staten subsidie is verleend voor
den aanleg van dien stoomtramweg stellen
Ged. Staten voor in hoofdzaak daaraan te
voldoen.
De subsidie wordt voorgesteld op een
maximum van f 132.400 met bijdragen van
belanghebbenden ten bedrage van f 1600.
De tijd waarop de lijn in exploitatie
moet komen is 1 Oct. 1910.
Ten opzichte van het verzoek om een
provinciaal subsidie voor één te Neuzen
op te richten ambachtsschool stellen Ged.
Staten voor dit aan te houden, totdat de
raad van Neuzen omtrent de te verleenen
subsidie heeft beslist.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te 's-Hertogenbosch W. Mein-
dersma te Waalwijk te Gennep C. F. M.
Dieleman te Grevenbicht.
Ds.A.Prins teSt.Maartensdijk schrijft
in het Geref. Weekblad aangaande het op
de classicale vergadering van 27 Juni a.s.
te behandelen voorloopig aangename voor
stel der synode„Het lidmaatschap van
eerie der Kamers der Volksvertegenwoor
diging zoowel als dat van de Prov. Staten
is met het ambt van Evangelie-dienaar
onvereenigbaar. Voor dienstdoende predi
kanten echter, die bij T in werkiDg treden
van deze bepaling eene der bovengenoemde
betrekkingen mochten bekleeden, geldt zij
eerst na afloop van hun mandaat als zoo
danig" het volgende.
We hebben hier te doen met een staartje
der Juni-verkiezingen van verleden jaar,
toen onder groot gejuich van liberale zijde
het Christelijk Ministerie ten val gebracht
werd, om plaats te maken voor het Blanco-
Minsterie, waarvoor niemand juicht, 'tls
te hopen, dat de hoofden na een jaar wat
bekoeld zijn, zoodat men kalm over deze
door de Synode aanhangig gemaakte zaak
ooideelen kan. We vreezen echter, dat de
Kuyper-ophobie hier en daar hare horens
toch nog dreigend verheffen zal.
De Synode wil dus den dienaren der
kerk een recht ontnemen, dat de Grond
wet van 1887 hun heeft toegestaan. Inde
memorie van toelichting staat, dat de
hoogeerw. heeren zich met deze nieuwig
heid konden vereenigen, wijl het ambt
van den Evangeliedienaar den ganschen
mensch eisebt. We kunnen niet zeggen,
dat deze uitdrukking, die ontleend is aan
één der bij de Synode ingekomen adressen,
en hier een dienst van een fraai opgetuigd
paradepaard verricht op ons volk een diepen
indruk maakte. We hadden er liever een
bijbeltext voor gezien. Evenwel de smaken
verschillen.
Het rapport der Commissie van wets
voorstellen beslaat in de Handelingen wel
twintig bladzijden. We kregen den indruk
alsof de Heeren Synodeleden vooral gaarne
zagen, dat de predikanten geheelonthou
ders werden op politiek terrein. Met dien
verstande echter, dat ze zelf natuurlijk wel
stemmen mogen, maar zoo dat ze niemand
raad geven op wien de stem uit te bren
gen, en vooral niet in een publieke ver»
gadering optreden, om den kiezers van
voorlichting te dienen. Laat dit maar over
aan Anarchisten, Socialisten, liberale leer
aars van Hoogere Burgerscholen, maar
Dominé's, handjes thuis. Ziet 't lijdelijk
aan, dat mannen die den zelfmoord ver
dedigen, die het Neo-Malthisuanisme in
bescherming nemen, ons volk op de wegen
des verderfs leiden, en reist vooral niet
van de eene plaats naar de andere om
voor het behoud van de christelijke grond
slagen van ons volk op te komen. In de
iot de Synode gerichte adressen komt
dan ook yan alles voor, tot Rome yn dg
doleantie, 't Kan in de wereld vreemd
gaan. In 't district Dordrecht werd ver
leden jaar een Voorzittend Meester der
Vrijmetselaarsorde afgebeeld als bescher
mer der Herv. Kerk. Ook nam men meni-
gen dienaar des Woords kwalijk, als hij
bad voor den uitslag der verkiezingen,
waarbij toch heel ons land belang heeft.
Zoo ziet men in de Synode ook liever
niet, dat predikers een candidatuur voor
de Tweede Kamer aanvaarden. Wat geen
Gereformeerde en Katholieke Kerk haren
dienaren verbiedt, gaat die kerk doen,
die door Dr. Biihler een ideaal-kerk ge
noemd werd, wijl zij vrijheid van leer
schenkt, doch hierin de vrijheid minder
ideaal zou aanranden.
We hebben tegen dit Synodaal decreet
eenige bezwaren en opmerkingen.
lo. De Synode neemt iets ter hand,
wat haar eigenlijk niet aangaat, wat eene
zaak is tussehen den predikant en zijnen
kerkeraad. Met zijn kerkeraad overlegge
de prediker of en op welke voorwaarden
hij eene candidatuur aanvaarden kan.
2o. De prediker hebbe vooral met zijne
eigene consciëntie uit te maken, wat hij
op ander terrein kan verrichten zonder
dat zijne ambtsbediening er onder lijdt.
3ö. Wanneer een herder en leeraar zijn
ambt niet naar behooren vervult, hebbe
de kerkeraad of een lidmaat der gemeente
er eene tuehtzaak van te maken en hem
aan te klagen bij de besturen.
4o. Verdiende het niet de voorkeur,
den prediker toestemming te laten vragen
voor alles wat hij nevens zijn ambt ver
richt (redacteurschap, boeken schrijven,
lid zijn der Synode, bestuurslid zijn eener
philantropische vereeniging enzIndien
de Synode ten minste roeping gevoelt
dezen weg op te gaan.
5o. Had de Synode niet wijzer gehan
deld gelegenheid voor dispensatie-aanvrage
open te stellen, temeer wijl vier leden der
Commissie van rapport tegen een absoluut
rapport gekant waren
Had de Synode niet een regeling van
non-activiteit in het leven moeten roepen,
voor het geval iemand den kansel voor
een zetel bij de volksvertegenwoordiging
verwisselt? Alle andere lichamen voorzien
toch in gelijke omstandigheden.
7o. Heeft de kerk er niet belang bij
als predikanten bij de behandeling van
vele zaken in de volksvertegenwoordiging
hunne op ervaring en kennis der dingen
gegronde meening ten beste kmmen geven,
als de KindewetteD, Hooger- en Lager-
Onderwijswet, Grondwetsherziening, Ver
houding va* Kerk en Staat, Armenver
zorging, Positie van Inlandsche Christenen
in de Oost enz. enz.
8o. Een lid van den „Gereformeerden
Bond totVrijinaking der Ned. Herv. Ke ken
is qua talis tegen de wijziging, al was 't
alleen maar om op de 1.1. gehouden ver
gadering aangenomene conclusie „dat de
Staat, die eigenmachtig deze organisatie
heeft opgelegd, aangewezen is het den
kerken aangedane onrecht weer goed te
maken". Deze conclusie sluit van zelf in,
dat wij onze kracht zoeken op politiek
terrein.
9o. We raden onze mannen, broeders
aan, op de classikale vergaderingen de
volgende motie aanhangig te maken „De
Classicale vergadering van enz. het door
de Synode in no. 538 II aangevoerde als
een conscientiezaak beschouwende, spreekt
hare afkeuring over deze invoeging uit,
en gaat over tot de orde van den dag".
Kantongerecht te Middelburg.
Zaterdag zijn veroordeeld wegens:
laten staan van een trekdier op den openbaren
weg: K. K., Middelburg, D. G., W. d. K.,
Koudekerke, tot f2 b. s. 2 d. h.nachtrumoer
W. J. C. v. W., W. F. v. d. P., Middelburg,
tot f3 b. s. 2 d. h., J. W., Middelburg, tot f 10
b. s. 3 d, h. j overtreding leerplichtwetH. O.,
Middelburg, W. A. L., Vlissingen, tot f2 b. s.
2 d, h.rijden met een rijwiel niet voorzien
v?rs een bglJ, H. R, H.} Middelburg tót ffflf