NIEUWSBLAD
VOOR ZEELAND.
No. 223. 1906
Maandag 25 Juni
20e Jaargang.
CHRISTELIJK-
HISTORISeH
VERSCHIJNT ZESMAAL PER WEEK
Wed. S. J. DE JONGE-VERWEST, te
F. P. D'HUIJ, te Middelburg.
Goes
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Uit de Tweede Kamer.
IEDER EN WERKDAG DES AVONDS.
Prijs per drie maanden franco p. p1,25.
Enkele nummers0,025.
UITGAVE DER FIRMA
EN VAN
van 1—5 regels 40 cent, iedere regel meer 8 cent.
Familieberichten van 1—5 regels 50 cent, iedere regel
meer 10 cent.
Zij, die zich met 1 «Tnli a. ss.
op ons l>la«t abonneeren, ont
vangen het tot (lieu datum
gratis
Een IivdlsirLifest-
ii.
(Slot.)
Thana komen wij op de eigenlijke
quaestie.
In ons vorig artikel hebben wij aange
toond dat door den politieken partijstrijd
het arbeidsvraagstuk, en met name dat der
pensioneering steeds op den achtergrond
gehouden is.
Het is niet het minst door de schuld der
vrijzinnigen, die de schoolquaestie nu al
een halve eeuw tot een politieken twistappel
hebben verlaagd.
Andere landen in Europa zijn ons dan
ook met de wettelijke regeling der Arbeids-
belangen al vele jaren voor geweest.
Niet dat de elkaar opvolgende kabinetten
ten onzent zich niet met de quaestie bezig
gehouden hebben.
Doch, gelijk wij gezegd hebben, de poli
tiek bedierf alles en de roekelooze wijze
waarop het vorige ministerie, dat nu einde
lijk eens met wetsontwerpen kwam, werd
uitgeworpen heeft de teleurstelling ten top
gevoerd, en de bange klacht doen slaken,
of er eigenlijk van de oplossing van dit nu
al vijftien jaar hangende probleem wel ooit
iefs komen zal.
Het is dan ook geen wonder dat de werk
liedenbonden er toe komen om eens duide
lijk uit te spreken dat het wat anders gaan
moest.
Zij voelen het best wat het zeggen wil
op den ouden dag, niet meer in staat te zijn
tot werken, aan „den armen" te moeten
vervallen. En zij weten ook dat alle par
tijen op hunne hand zijn, en elke regeering
het met hen eens is daarom dringen zij op
meer bekwamen spoed aan.
En hierom te meer is het manifest, dat
wij dezer dagen overdrukten, ons zoo sym
pathiek, omdat de stellers er van allen
behooren tot de Christelijke organisatiën.
Wij willen de namen dier organisatiën
nog wel eens herhalen. Zij zijn
De Bond van R K. Werkl. Vereenigin-
gen in het Aartsbisdom Utrecht
De Centrale Bond v. R. K. Werkl. Veree-
nigingen in het Bisdom 's-Hertogenbosch
Het Christelijk Arbeids-Secretariaat
De Christel. Werklieden-Vereeniging
„Maarten Luther" te Amsterdam
De Friesche St. Bonifacius-Vereeniging;
De Limburgsche R K. Volksbond
De Nederlandsehe R. K. Volksbond
De Nederl. Vereeniging van Chr. Kan
toor- en Handelsbedienden
Het Nederlandsch Werklieden-Verbond
„Patrimonium"
De St. Josephs Gezellen-Vereeniging
Amsterdam
De St. Josephs Gezellen-Vereeniging
Bergen-op-Zoom
De St. Josephs Gezellen-Vereeniging
's-Gravenhage
De St. Josephs Gezellen-Vereeniging
Nijmegen
De St. Josephs Gezellen-Vereeniging
Rotterdam.
En de motie, door de respect, vertegen
woordigers in vergadering bijeengekomen
te Utrecht den 29sten Januari en 29sten
April 1906 aangenomen, luidt
De vertegenwoordigers der Chr. Werklieden
Organisaties, in vergadering bijeengekomen te
Utrecht den 29sten Januari en 29sten April 1906,
ter bespreking van het vraagstuk eener wette
lijke regeling der invaliditeits- en ouderdoms-
verzekeiing
overwegende, dat de invoering van een inva
liditeits- en ouderdomsverzekering algemeen
wenschelijk wordt geacht;
overwegende, dat sedert jaren de arbeiders
in hunne verwachting, dat deze zoo dringende
zaak tot stand komt,
betreuren, dat door intrekking van het des
betreffend wetsontwerp Kuyper, een poging tot
bereiking van dat noodige doel is te niet gedaan,
spreken den wenseh uit, dat het ministerie
het toegezegde ontwerp met zoodanigen spoed
zal indienen, dat het nog in deze parlementaire
periode kan worden ten einde gebracht,
en, dat ook de voorstellen, tot verkrijging
van de middelen, zoo tijdig worden ingediend,
dat de invoering der wet geworden regeling,
jot geene vertraging leiden zal.
Reeds voor wij van deze motie"kennis
droegen, en van den wenseh dier werk
liedenverenigingen om ons over deze
brandende quaestie der Ouderdomspensio-
neering uit te spreken hadden wij, in ons
no. van 22 Mei j.l. een en ander geschreven,
waarnaar wij belanghebbenden kunnen
verwijzen.
Wij herinnerden aan de oorzaken der
achteruitstelling van dit levensvraagstuk.
De oplossing van het vraagstuk der arbeiders]
pensioneering in ons land is de gansche vorige
eeuw op den achtergrond geschoven door tal
van politieke quaesties en van rechtsquaestiën,
waarin de oud-liberale en conservatieve regee
ringen die een halve eeuw ongeveer de macht
en de meerderheid hadden, weigerden een groot
volksdeel ter wille te zijn. Om niet te spreken
van hetlaat-maar-waaien-stelsel der Manchester
school, dat onder het gros der werkgevers en
staatslieden van bovengenoemde richting zijn
aanhangers en verdedigers vond, en door menig
chr. oeconoom zoo niet aangehangen, dan toch
zeker niet bestreden werd.
Wij wezen op de kentering ten goede
die intrad.
Oud-liberalen zelf begonnen zich op dit
punt gewonnen te geven.
Staatslieden der nieuwe school wierpen zich
op de bestudeering van dit brandende vraag
stuk. Treub, Talma, Aalberse wisten hunne
geestverwanten voor dit vraagstuk te winnen.
Het vorige kabinet-Kuyper-Loeff schoof het
meer dan een zijner voorgangers naar voren.
En er is nu geen enkele partij meer die het
zich niet een eere zal rekenen, aan de oplos
sing van deze rechtsquaestie mede te werken.
Dank zij de jarenlang volgehouden voor
lichting van ons antirev. hoofdorgaan, van
Patrimonium, van dr. De Visser, hebben de
Christenen in den lande gelukkig hun doopersch
standpunt laten varen, en dank zij het kloek
getuigenis, de taaie volharding, bovenal den
zeldzamen geloofsmoed dier edele garde, welke
reeds ontsliep is de schoone bede «geef ons
eiken dag ons dagelijksch brood" weer be
grepen, en tot haar recht gekomen.
Wij lieten naar voren komen hef ideaal
dat alle ivettelijk ingrijpen onnoodig zou
maken.
Waren de verhoudingen in het roaalschap-
pelijke leven volkomen gezond, d. i. overeen
komstig den eisch van Gods Woord, zoodat
èn zulk een loon werd uitbetaald, als voldoende
was om ook voor den ouden dag te zorgen,
èn de werkman zich volkomen van zijn roeping
bewust was er behoefde over pensioneering niet
te worden gesproken. Dan zorgde de arbeider
uit eigen beweging voor zich zeiven, dan was
hij in staat er zorg voor te dragen. Dit is nu
eenmaal, dank zij de doorvoering der Revo
lutiebegrippen niet zoo. Hij is er niet voor in
de gelegenheid, en velen zouden er bovendien
totaal onverschillig voor zijn.
Wij stelden het niet in socialistischen
maar in gezonden liberalen zin bedoelde
advies van Bismarck ten voorbeeld.
In den Duitschen Rijksdag, op 9 Mei i884,
sprak Von Bismarck dit merkwaardige woord
»Geeft den arbeider recht op arbeid, zoolang
hij gezond isgeeft hem arbeid, zoolang hij
gezond is verpleegt hem als hij ziek isver
zorgd hem, als hij oud is".
Wij waarschuwden aan de hand van
groote mannen uit alle partijen 0. a. Van
Houten en Treub legen absolute Staats-
pensionneer ing.
(Treub) Mleeft alle respect voor het goede
hart van de heeren Staatspensioneerd, maar
meent dat ze dat hart niet onder controle hebben
van het verstand. Spreker rekent de kosten van
Staatspensioneering op f 10o.000.000, invalidi-
teits-verzekering daarbij onontbeerlijk inbegre
pen. De Bond van Staatspensioneering becijfert
f 48.000.000 zonder invaliditeits-verzekering,
»Perio" denkt dat geld te vinden uit een tot
20 pCt., 30 pCt. en 40 pCt. opgedreven suc
cessiebelasting. Doch in de practijk zal die be
lasting worden} ontdoken door schenkingen
tijdens het leven."
Wij bevalen e»sri ander stqlsel aan, waar
bij Staat, Werkgever en Arbeider samen
werken, metin beginsel, verzekeringsplicht.
De Duitsche wet van 22 Juni 1889 heeft
dien als beginsel aanvaard.
Hoe kon 't anders. Immers de geschiedenis,
zoo daar als elders, had overtuigend geleerd,
dat van particulier initiatief weinig heil te ver
wachten is.
Zoolang de verzekering tegen ziekte, onge
lukken, invaliditeit enz., aan de vrijheid van
werklieden en patroons wordt overgelaten
ook ons land bewijst het zal er weinig of
geen gebruik van worden gemaakt. Vele ar
beiders vooral die op lijperen leeftijd gekomen
zijn, zouden stellig, omdat zij tegen de hooge
premiën opzien, of wel om andere redenen, er
niet toe komen zich te verzekeren, terwijl
slechts enkele welgestelde of goedgezinde
patroons hun arbeider een klein pensioen uit
reiken.
Voor het oogenblik hebben wij hieraan
niets toe te voegen. Wij wachten met
belangstelling de besprekingen in de Pers
over dit belangrijke vraagstuk af. En zoo
mem ons een weg wijst, die uitnemender
is, willen wij gaarne onze meening op het
punt van den verzekeringsplieht, volgens
sommigen verzekeringsdwang, herzien
dewijl ook wij in dwang nog altijd een
aanslag op ons volkskarakter zien, en wij
niet zijn van de leerhet komt er niet
op aan hoe het komt, als 'f maar komt.
In ieder geval zou in de wet een be
paling moeten worden opgenomen dat van
den verzekeringsplicht ontslagen is, hij die
reeds door eigen verzekering, bijv. bij een
Y erzekerings-Maatschappi j genoegzaam
voor den ouden dag zorgt, of zorgen zal,
en dat staaft met bewijzen.
23 Juni 1906.
Zacht aanachteruitstop
De Goesche heeft, schrijft ze nu, geen
polemiek nondig en wil „eerlijk bekennen"
dat de polemiek met ons blad langzamer
hand wel wat ontaard is.
Wijl, schrijft het blad, Donderdag nu een
vergadering wordt gehouden van den ge
meenteraad, zal de redactie de zaak zoolang
laten rusten.
En daarmede houdt ze „stiekum" hoezeer
ze klop kreeg.
Blunder op blunder.
Wij stonden verbaasd uit de Goesche
Courant te vernemen dat a.s. Donderdag
raad zal worden gehouden. De raadsleden
wisten daar Dog niets van. Wie is toch
de „stüle verklikker" die uit de vergade
ringen van B. en W. of van het stadhuis-
bureau klapt?
Eigenaardig is nu echter dat de Goesche
heden per bulletin moet komen meedeelen
dat bedoelde vergadering is uitgesteld
Een mensch moet er toch maar invliegen 1
De Goesche Courant deelde verder mee
dat het bestuur der Geref. Bewaarschool
te Goes subsidie heeft aangevraagd aan de
gemeenteOok dat bericht is onjuist
(al verraadt het ook den „stillen verklik
ker"). Bedoeld vei zoek is n.l. niet inge
komen 11
Wie zou nu toch geen medelijden krijgen
met de Goesche 't Is alevel zoo warm
wat zullen ze op dat bureau zweeten I
Enfin, misschien goed voor de „kwaje
dampen" I
De groote vrijzinnige pers heeft het
nogal op haar heupeu, omdat de Com
missaris der Koningin in Limburg op den
Katholiekendag te Echt in de sectie van
tram- en spoorwegpersoneel had aange
drongen op bevordering van verspreiding
der Katholieke bladen, en daarbij zijn
spijt had uitgedrukt dat aan de stations
in Limburg wel vrijzinnige, doch geen
katholieke bladen worden aangetroffen.
Toen in 't vorige jaar de liberale bur
gemeester van Utrecht in een openbare
vergadering zijn ingenomenheid met den
val van Kuyper en de verkiezing van
v. Karnebeek uitsprak, en verklaarde dit
te doen „als burgemeester", zweeg diezelfde
pers als een mof.
En toch wanneer er van ergerlijk
sprak*? mag zijn was 't optreden van
burgemeester Reiger te Utrecht vrij wat
meer te laken dan dat van Commissaris
Ruys te Echt.
Waaruit wij mogen afleiden dat men
aan die zijde meet met twee maten, al
naar gelang de delinquent een politiek
tegenstander is of tot de vriendjes behoort.
Het overkomt misschien menige onzer
lezers zooals het ons verging bij de ein-
delooze discussiën in de Tweede Kamer
over het arbeidscontract.
Het overkwam ons dan dat we iets
begrepen van de moeilijkheid om den
arbeid bij contract te regelen, en ook iets
gevoelden van het dorre van den arbeid
als die enkel geldswaarde vertegenwoor
digt, en als arbeid een zeker handelsartikel
of ruilmiddel wordt waarvan de uitwisse
ling bij contract wordt bepaald.
Tusschen den tijd der patriarchale ver
houding van baas en knecht en het rijpen
van een arbeidscontract ligt een lange,
lange geschiedenis.
Het onpersoonlijke is meer dan ooit op
den voorgrond getreden. Alles is onper
soonlijk. Syndicaten, zedelijke lichamen,
naamlooze vennootschappen, met direc
teuren, commissarissen en aandeelhouders.
Zij kennen niet de menschen die voor hen
werkeD, zelfs niet bij name. En het wer
kend personeel kent den chef of de onder
nemers niet. Werkman en machine zijn
in veler gedachten één. En van den huis
arbeid komen wel eens schrikwekkende
tijdingen, zooals we er onlangs uit Berlijn
vernamen.
En zoo zal dan nu de wet moeten ver
goeden wat door persoonlijke verhouding
wegviel.
Het arbeidscontract is het kind van zijn
tijd, uit de omstandigheden geboren
gerijpt door den tijd. Het wetboek op den
arbeid is reeds meer dan dertig jaren
geleden gevraagd en aangekondigd.
En bij allen mogelijken eerbied voor
wetten, gelijk wij antirevolutionairen dien
schuldig zijn, vergeten we toch ook het
diepzinnig woord van den apostel Paulus
niet, dat door de wel de overtreding
meerder wordt.
iaitenlandscb Overziebt.
Noorwegen jubileert met zijn eersten
koning. Gisteren had te Drontheim diens
kroning plaats. Van het paleis tot aan de
kathedraal waar de plechtigheid geschieden
zou, waren de straten afgezet door een
dubbele rij soldaten. Veel detectives waren
ter plaatse en in functie, hetgeen denken
doet aan wantrouwen bij den vorst in de
gezindheid van al zijn onderdanen. Overi
gens heerschte er groote geestdrift, toen
hij naar de Domkerk reed. De (Evang.
Luthersche) bisschop van Christiania sprak
een rede uit naar aanleiding van Joël 2 2l
„Vrees niet, 0 land, verheug u en wees
blijde; want de Heereheeft groote dingen
gedaan".
Daarna werd de koning door den bis
schop van Drontheim gezalfd, en drukten
de bisschop en de minister van Staat,
Michelsen, hem een kroon op het hoofd.
De minister van Buitenlandsehe Zaken
reikte hem den scepter over, staatsraad
Arktauder den rijksappel.
Op dergelijke wijze werd de konicgin
gekroond, waarop de voorzitter van het
Storthing (Eerste Kamer) ,de kroning voor
voltrokken verklaarde.
Tijdens de indrukwekkende plechtig
heid daverden 42 saluutschoten. Koning
Hakon werd door de Fransche regeoring
begiftigd met het grootkruis van het Le
gioen van Eerde Tsaar van Rusland
verleende hem het grootkruis van de
Andreasorde.
Frankrijk verneemt met even groote
kalmte dat de sociaal-demoeraat Jaurós
door den weisprekenden radicaal minister
Clemenceau in de Kamer van Afgevaar
digden werd afgestraft, als dat de rappor
1
teur in de Dreyfus-zaak in het Hof van
Cassatie geconcludeerd heeft dat deze
naar een nieuwen krijgsraad wordt ver
wezen.
Zoowel Clemenceau, door Jaurès van
volks verraad besehuldigd als Dreyfus door
Mercier van landverraad beticht, hebben
zichzelf recht weten te verschaffen. Eerst
genoemde deed het in een welsprekende
redevoering, door vriend en vijand be
wonderd, waarbij hij zijn tegenstander
illusionisme en boerenbedrog verweet en
een lans brak voor zijn eigen practisch
optreden.
Laatstgenoemde deed het door krachtig
te blijven agiteeren tegen het vonnis van
den krijgsraad te Rennes, waarbij hij nog
maals schuldig verklaard en veroordeeld,
doch door den president der republiek be
genadigd werd.
De weg van dezen laatste is de langste,
doch die dan ook duurzaam eerherstel
brengen zalde weg van eerstgenoemde is
de kortste doch dan ook een waarop hem
het vertrouwen slechts voor een tijd, mis
schien een korten tijd vergezellen zal.
Intusschen kan de regeering zwemmen
in haar meerderheid. Een motie van ver
trouwen in de regeering verkreeg vyf-zesden
van de stemmen.
Rusland gaat al meer achteruit naar
revolutie en regeeringloosheid. De minis
ters hadden in de jongste vergadering der
Doema een taaien dag, toen zij geïnter
pelleerd werden over de gruwelen in Bie-
listok en andere daden van verschoond
geweld. Na een heftige woordenwisseling
werd een voorstel aangenomen, om aan den
Czaar te berichten dat dit ministerie af
treden moet en het nieuwe ministerie moet
staan onder de tucht van de Doema.
Maar wat dan
Goremykine wil graag weg. En het is
duidelijk dat hij den toestand niet weet te
beheerschen. Maar wie hem vervangen zou,
is al even onmachtig of onbekwaam. Alleen
Trepof zou er voor deugen. Doch zou de
Tsaar dezen reactionair aan het hoofd van
een kabinet durven stellen
Donderdag is de behandeling van het
arbeidscontract afgeloopen. Ongeveer drie
maanden heeft het de werkzaamheid der
Kamer en het hoofd, wellicht ook 'thart
van vele afgevaardigden bezig gehouden.
Vooral hebben de juristen hun hart aan
de debatten en beraadslagingen kunnen
ophalen. De tweede lezing volgt later. En
zoo mag men het er dan voor houden, dat
de goedkeuring van het ontwerp verze
kerd is. Gisteren werd het restant afge
daan en wel in de morgenuren. Het ging
nog over het amendement Okma, dat naar
wij meenden, gisteren reeds was in stem
ming gekomen, een amendement, dat de
strekking had, om de procedure bij ge
schillen, als 't dagloon niet meer bedraagt
dan vier gulden, door werkgever en arbei
der gratis te kunnen voeren. Genoemd
amendement was in twee deelen gesplitst
deze kwamen, als op verschillende artike
len betrekking hebbende, beide afzonder
lijk in stemming. En nu stelde dhr. Lim
burg tegenover het tweede gedeelte een
afzonderlijk amendement. Deze afgevaar
digde wilde n.l. den belanghebbende een
„bewijs van onvermogen" laten overleggen
om kosteloos te kunnen procedeeren.Vol
gens diens opvatting was dan Woensdag
alleen nog maar uitgemaakt in verband
met het desbetreffend amendement Okma
dat het verzoekschrift aan den banton-
rechter vrij van zegel zou zijn. En daaren
tegen handhaafde dhr. Okma zijn amende
ment, dat de strekking had om als het
dagloon van werkgever of werkman, die
in rechten optreedt in gedingen betref
fende de arbeidsovereenkomst, vier gulden
of minder bedraagt, deze geacht mag wor
den van den rechter vergunning te heb
ben gekregen tot kostelooze procedure,
Het werd eohter verworpen met 44 tegen
42 stemmen, Het gewijzigd regeeringiy»
